2012-2013 7. Sınıf Meb Yayınları Fen ve Teknoloji Yıllık
advertisement
2012-2013 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI AĞLIBOĞAZ İLKÖĞRETİM OKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 7. SINIFLAR ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1. Sindirim sistemi ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1 Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organları; model, levha ve/ veya şema üzerinde gösterir (FTTÇ–4) 1.2 Besinlerin vücuda yararlı hâle gelmesi için değişime uğraması gerektiğini tahmin eder. 1.3 Besinlerin kana geçebilmesi için fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirime uğraması gerektiğini belirtir. 1.4 Enzimin kimyasal sindirimdeki işlevini açıklar. 1.5 Karaciğer ve pankreasın sindirimdeki görevlerini ifade eder. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] Kimyasal madde muhafazası ve kullanımına dikkat edilmelidir. Performans Ödevi 1.2,1.3 Kimyasal ve fiziksel (mekanik) sindirim tanımları verilir, kimyasal sindirim denklemlerine girilmez. 1.1 5. sınıf “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesindeki Besinlerin Sindirimi ve Besin İçerikleri ve Görevleri konularıyla ilişkilendirilir. 1.6 Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. SAAT 4 SAAT HAFTA 3.HAFTA EYLÜL AY ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER Sindirime uğrayan besinlerin bağırsaklardan kana geçişini açıklar. 1.7 Sindirim sistemi sağlığını olumluolumsuz etkileyecek etkenleri özetler ve tartışır. (BSB–25, 27, 32) 4 SAAT 4. HAFTA EYLÜL 2. Boşaltım sistemi ile ilgili olarak Boşluk Doldurma ??? sadece 1.3 Öğrenciler sindirimin midede gerçekleştiğini düşünebilirler. 1.4 Sindirimde görevli sindirim enzimlerinin isimleri verilmez. 1.6 Villüsün sindirimdeki önemi vurgulanır, yapısı anlatılmadan şekil olarak verilir. [!] öğrenciler; 2.1 Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organları; model, levha ve/veya şema üzerinde gösterir. (FTTÇ–4) ve 1.7 Sindirim sistemi sağlığını olumlu etkileyen etkenlerden lifli besinler, dengeli beslenme; olumsuz olarak etkileyen etkenlerden stres, dengesiz yetersiz beslenme vb. örnek olarak verilebilir. Eşleştirme Performans Ödevi Boşluk Doldurma Eşleştirme 1.7 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. 2.1–2.2 5. sınıf “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesi Zararlı Maddelerin Boşaltımı konusu ile ilişkilendirilir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 2.2 Boşaltım sisteminde böbreklerin görevini ve önemini açıklar. 2.3 Boşaltım sistemi sağlığının korunması için alınabilecek önlemlerin farkına varır. 2.4 Bazı böbrek rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan teknolojik gelişmelere örnekler verir. (FTTÇ–5, 17, 29, 30, 32). Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 2.2 Nefronun boşaltımdaki önemi vurgulanır, yapısı anlatılmadan şekil olarak verilir. 2.2 Boşaltımda deri, akciğer ve karaciğerin görevleri de vurgulanır. 2.4 Böbrek yetmezliği, böbrek böbrek nakli, diyaliz, yüksek frekanslı ses dalgaları ve lazer gibi teşhis/tedavi yöntemleri vurgulanır. Çoktan seçmeli soru 2.4 Sağlık Kültürü Eğitimi (2.2;2.3-6) 3. Denetleyici ve düzenleyici sistem ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1 Denetleyici ve düzenleyici sistemin vücudumuzdaki sistemlerin düzenli ve birbiriyle eş güdümlü çalışmasını sağladığını belirtir. 3.2 Sinir sisteminin bölümlerini; model, levha ve/veya şema üzerinde gösterir. (FTTÇ–4) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Eşleştirme 3.3 açıklar. Sinir sisteminin bölümlerinin görevlerini 3.4 Refleksi gözlemleyecek bir deney (BSB–16) tasarlar. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 3.1 Denetleyici ve düzenleyici sistemleri olumsuz etkileyen etmenler (uyuşturucu, alkol ve sigara) ile ilgili örnekler verilir. 3.2 Sinir sisteminin bölümleri; merkezî (beyin, omurilik) ve çevresel sinir sistemi olarak verilir, yapılarına girilmez. Beynin bölümlerinden olan beyincik ve omurilik soğanının yapısına girilmeden görevleri verilir 3.5 İç salgı bezleri olarak pankreas, tiroit, böbrek üstü bezleri ve eşeysel bezler verilir, yapılarına girilmez. Erkek ve dişi salgı bezleri ayrı ayrı şekiller üzerinde verilir. 3.5 İç salgı bezlerini; şema üzerinde açıklar. (FTTÇ–4) 4 SAAT 4 SAAT 4 SAAT SAAT KAZANIMLAR model, levha ve/veya göstererek görevlerini [!] [!] taşı, [!] hipofiz, günlük 3.5 Hormonlara örnek olarak hayattan bilinen hormonlar (tiroksin, büyüme hormonu, insülin, glukagon, adrenalin vb.) verilir. KURBAN BAYRAMI TATİLİ 4 SAAT HAFTA 1.HAFTA 2. HAFTA 3. HAFTA 4. HAFTA EKİM EKİM EKİM EKİM AY ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER Oyun Yazma Açık Uçlu Soru Yapılandırılmış Grid Kavram Haritası I.DÖNEM I.YAZILI kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi 6. sınıf “Bilim, Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Elektronik Yüzyıl” ünitesi kazanım 3 ile ilişkilendirilir. Sağlık Kültürü Eğitimi (2.6-1;2.72) KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 4. 4.1 Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 4.3 Duyu organlarında bulunan özel almaçların (duyu reseptörleri) deride sıcaklık, dokunma, acı, basınç; gözde ışık; burunda koku; dilde tat; kulakta ses uyarılarını aldığı vurgulanır. Tüm duyu organlarındaki duyu almaçlarının uyarıları, duyu-sinir yolu ile beyindeki özel merkezlere ilettiği ve yanıt verdiği düşünülerek tek bir duyu organı örneği üzerinden uyarı alımıcevap verme süreci açıklanır. Diğerlerinin açıklaması öğrenciden beklenir. [!] 4.3 Kulağın vücudumuzun dengesinin sağlanmasına yardımcı olduğu belirtilir. 4.5 Aksaklıklar tanım düzeyinde verilir. Teknolojik örnek olarak lens, gözlük, işitme cihazı, kornea nakli vb. belirtilir. Doğru–Yanlış Soruları Duyu organları ile ilgili olarak öğrenciler; Çevremizdeki uyarıları algılamamızda duyu organlarının rolünü fark eder. 4.2 Duyu organlarının yapılarını şekil ve/veya model üzerinde açıklar. (FTTÇ–4) 4.4 Koku alma ve tat alma arasındaki ilişkiyi deneyle gösterir. (BSB–1) 4.5 Duyu organlarındaki aksaklıklara ve teknolojinin bu aksaklıkların giderilmesinde kullanımına örnekler verir. (FTTÇ 31,32) 4.6 Duyu organlarının sağlığını korumak amacı ile alınabilecek önlemlere günlük hayatından örnekler verir. 4.7 Kendini, görme veya işitme engelli kişilerin yerine koyarak onları anlamaya çalışır.(TD–3) 5. Vücudumuzdaki sistemlerle ile ilgili olarak öğrenciler; 5.1 Vücudumuzdaki tüm sistemlerin birlikte ve eş güdümlü çalıştığına örnekler verir. 5.2 Bağımlılığa sebep olan maddelerin etkisini araştırır ve sunar (BSB–25, 27, 32; FTTÇ–28, 29, 32). 5.3 sistemlere Organ bağışının önemini vurgular. 4 SAAT 5.4 Sağlık sorunlarıyla birlikte toplumda görevlerini devam ettiren bireyleri takdir eder ve anlayışlı olur. (TD–3) 3. HAFTA ve 4 SAAT 4 SAAT 1.HAFTA 2.HAFTA KASIM EKİM-KASIM 4.3 Duyu organlarının hangi tür uyarıları aldığını bunlara nasıl cevap verildiğini açıklar. KASIM DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK SAAT HAFTA AY ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZDA SİSTEMLER ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 2.ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Eşleştirme Bulmaca İnsan Hakları ve Vatandaşlık(4.7 – 15 ) Performans Değerlendirme [!] 4.5 Rehberlik Araştırma Merkezi ve Okul Rehberlik Servisi ile iş birliği sağlanarak “Göz Tarama Testi” yapılabilir. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] Merkezi ilgili [!] 5.2 Rehberlik Araştırma Okul Rehberlik Servisi ve Yeşilay kulübü ile iletişim kurularak bağımlılığa sebep olan maddeler ve zararları ile broşürler istenerek dağıtılabilir. 5. 3 Organ bağışı konusunda Atatürk’ün millî birlik ve beraberliğe ile toplumsal dayanışmaya verdiği önem örneklerle vurgulanır. Açık Uçlu Soru Kavram Haritası 5.2 Bağımlılığa sebep olan maddeler 5. sınıf “Vücudumuz Bilmecesini Çözelim” ünitesindeki Sigara ve Alkol ile ilişkilendirilir. Rehberlik ve Psikolojik Danışma (5.2 – 9,10) Sağlık Kültürü Eğitimi(5.2–7; 5.3– 23) 5.2 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma”, “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. İnsan Hakları ve Vatandaşlık (5.4 -15) 4 SAAT 4 SAAT 4. HAFTA 5. HAFTA KASIM KASIM 1 Sarmal yayların özellikleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1 Yayların esneklik özelliği gösterdiğini gözlemler. (BSB–1) 1.2 Bir yayı sıkıştıran veya geren cisme, yayın eşit büyüklükte ve zıt yönde bir kuvvet uyguladığını belirtir. 1.3 Bir yayı geren veya sıkıştıran kuvvetin artması durumunda yayın uyguladığı kuvvetin de arttığını fark eder. (BSB–1) 1.4 Bir yayın esneklik özelliğini kaybedebileceğini keşfeder. (BSB–16,18) 1.5 Yayların özelliklerini kullanarak bir dinamometre tasarlar ve yapar. (BSB–16,22,23,24,27, FTTÇ–9; TD–3) 2. Kuvvet, iş ve enerji ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1 Kuvvet, iş ve enerji arasındaki ilişkiyi araştırır. 2.2 Fiziksel anlamda işi tanımlar ve birimini belirtir. 2.3 Bir cisme hareket doğrultusuna dik olarak etki eden kuvvetin, fiziksel anlamda iş yapmadığını ifade eder. 2.4 Enerjiyi iş yapabilme yeteneği olarak tanımlar. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 2.5 Hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip olduğunu fark eder. (BSB–1,3,8) 2.6 Kinetik enerjinin sürat ve kütle ile olan ilişkisini keşfeder.(BSB–16,19,20,27,32) 2.7 Cisimlerin konumları nedeniyle çekim potansiyel enerjisine sahip olduğunu belirtir. 2.8 Çekim potansiyel enerjisinin cismin ağırlığına ve yüksekliğine bağlı olduğunu keşfeder. (BSB–16,19,20,27,32) 2.9 Bazı cisimlerin esneklik özelliği nedeni ile esneklik potansiyel enerjisine sahip olabileceğini belirtir. 2.10 Sıkıştırılmış veya gerilmiş bir yayın esneklik potansiyel enerjisine sahip olduğunu fark eder.(BSB– 16,19,20,27,32) 2.11 Yayın esneklik potansiyel enerjisinin yayın sıkışma (veya gerilme) miktarı ve yayın esneklik özelliğine bağlı olduğunu keşfeder. (BSB–16,19,20,27,32) 2.12 Potansiyel ve kinetik enerjilerin birbirine dönüşebileceğini örneklerle açıklar. (BSB–25) 2.13 Enerji dönüşümlerinden hareketle, enerjinin korunduğu sonucunu çıkarır. 2.14Çeşitli enerji türlerini araştırır ve bunlar arasındaki dönüşümlere örnekler verir (FTTÇ–7,30,33,34; TD–3) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 2.ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET [!]Öğrenciler sıkıştırılan veya gerilen yayların eski hâllerine geri dönerken kendileri ve çevredekiler için tehlike oluşturacak tarzda hareket edebilecekleri konusunda uyarılmalıdır. 1.4 Yayların esneklik özelliklerinin farklı olabileceği vurgulanmalı; fakat yay sabiti ve geri çağırıcı kuvvet kavramları kullanılmamalı ve bunlarla ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. [!] İş birimi joule (jul) olarak verilir. 2.2 İşin fiziksel olarak ne anlama geldiği tanımsal düzeyde verilmeli ve bir cisme etki eden kuvvetin hangi durumda iş yaptığı örneklerle sezdirilmeli, iş ile ilgili hesaplamalara (W=F.x) girilmemelidir. 2.3 Hangi kuvvetlerin fiziksel anlamda iş yapacağı konusunda, sadece hareket doğrultusuna dik olarak etki eden kuvvetin, fiziksel anlamda iş yapmadığı ve bu özel durumun dışında kalan kuvvetlerin iş yapacağı vurgulanmalı, açı yapan kuvvetlerin bileşenleri ile ilgili hesaplamalar yapılmamalıdır. [!] 2.4 Öğrenciler iş ve enerji kavramları arasındaki farkı ve ilişkiyi fark edebilmelidir. 2.5 Sadece hareketli cisimlerin kinetik enerjiye sahip olacağından bahsedilmeli, bununla ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. 2.7 Burada konumla ilgili olarak öğrenciler bir cismin yerden yüksekliğini dikkate almalıdır. 2.8“Potansiyel enerji” kavramı öğrencilere sezdirilmeli; bununla ilgili matematiksel bağıntılar verilmemelidir. 2.9 Öğrenciler kütle (m) ve yer çekimi ivmesinin (g) çekim potansiyel enerjisine etkisini, ayrı ayrı değil onlara tanıdık gelen ve kütle ile yer çekimi ivmesinin çarpımlarının yerine geçen ağırlık olarak incelemelidir. Çünkü öğrenciler yer çekimi ivmesi ile ilgili bilgileri almadan bir cismin ağırlığını dinamometre ile belirleme becerisini 6.sınıfta kazanmıştır. 2.7 Dünya-Ay ve Dünya-Güneş arasındaki çekim potansiyel enerjisine değinilmez. [!]2.9 Bazı cisimlere örnek olarak balon, lastik, cetvel verilebilir. [!]Enerjinin, harcanması, tüketilmesi ve kullanılması günlük dilde sıkça geçer. Böyle durumlarda enerjinin yok olmadığı, genellikle başka bir enerjiye dönüştüğü vurgulanmalıdır. Açık Uçlu Soru Çoktan Seçmeli Soru Kavram Haritası Performans Ödevi Yapılandırılmış Grid Kavram Eşleştirme Problem Çözme Açık Uçlu Soru Çoktan Seçmeli Soru Kavram Haritası Performans Ödevi Yapılandırılmış Grid Kavram Eşleştirme Problem Çözme I.DÖNEM II.YAZILI 2.14 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” dil becerisi amaç 6 ile ilişkilendirilir. ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 3. 3.1 Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 3.2 Basit makine çeşitleri olarak eğik düzlem, kaldıraç, makara ve dişliler verilir. [!] 3.3 Basit makinelerden bahsederken “giriş kuvvetleri” ve “çıkış kuvvetleri” terimleri bir sistemi ifade etmesi nedeniyle tercih edilir. Ancak uygun yerlerde “uygulanan kuvvet” ve “doğan kuvvet” terimleri de kullanılabilir. [!] Basit makinelerle ilgili matematiksel bağıntılara girilmeden öğrencilerin basit makineleri tanımaları ve bunların sağladığı kolaylıkları fark etmeleri sağlanmalıdır. [!] 3.6 Öğrencilerin, araştırma yoluyla vida, çıkrık, keski, tekerlek vb. basit makineleri tanımaları sağlanır. [!] 3.6 Müzeler (Teknoloji, arkeoloji, etnografya ve bilim müzeleri, sanal müzeler, özel kurum ve kuruluşlara ait müzeler) ziyaret edilerek geçmişten günümüze basit makineler incelenebilir. [!] Basit makinelerin bize fazladan bir enerji sağlamadığı, yani enerji üretmedikleri, aksine sürtünmeden dolayı enerji kaybına yol açtığı vurgulanmalıdır. [!] Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethederken gemilerin Haliç’e nasıl indirildiği ve Arşimet’in basit makinelerle ilgili çalışmalarından söz edilebilir. Sürtünme kuvveti ile ilgili matematiksel bağıntılara girilmemelidir. Basit makineler ile ilgili olarak öğrenciler; Bir kuvvetin yönünün nasıl değiştirilebileceği hakkında tahminlerde bulunur ve tahminlerini test eder. (BSB–1,9,16) 3.2 Bir kuvvetin yönünü ve/veya büyüklüğünü değiştirmek için kullanılan araçları basit makineler olarak isimlendirir. 3.3 Basit makine kullanarak uygulanan “giriş” kuvvetinden daha büyük bir “çıkış” kuvveti elde edilebileceğini fark eder. (BSB–1,16,22,23,24,32) 3.4 Bir işi yaparken basit makine kullanmanın enerji tasarrufu sağlamayacağını, sadece iş yapma kolaylığı sağlayacağını belirtir. 3.5 Belirli bir giriş kuvvetini, en az üç basit makineden oluşan bir bileşik makineye uygulayarak çıkış kuvvetinin büyüklüğünü artıracak bir tasarım yapar (BSB–16,22,23,24,27; FTTÇ–8,9). 3.6 Farklı basit makine çeşitlerini araştırarak basit makinelerin geçmişte ve günümüzde insanlığa sunduğu yararları değerlendirir. (FTTÇ–7,30,33,34; TD–3) 3.7 Tasarladığı bileşik makinenin uzun süre kullanıldığında, en çok hangi kısımlarının ne şekilde aşınacağını tahmin eder. (BSB–9; FTTÇ–10) 4. Sürtünme kuvvetinin enerji kaybına yol açması ile ilgili olarak öğrenciler; 4 SAAT 2.HAFTA 4.1 gösterir. 4.2 ARALIK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK [!] 3.6 Atatürk’ün bilim ve teknoloji konusundaki sözlerine örnekler (‘ Ben, manevî miras olarak hiç bir âyet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmı ş kural bırakmıyo rum. Benim manevî mirasım ilim ve akıldır.’gib i) verilmelidir. SAAT 4 SAAT HAFTA 1.HAFTA AY ARALIK KAZANIMLAR Sürtünen yüzeylerin ısındığını deneylerle (BSB–16) Sürtünme kuvvetinin, kinetik enerjide bir azalmaya sebep olacağını fark eder. (BSB–15,16,17,18,19,20) Kinetik enerjideki azalmayı enerji dönüşümüyle 4.3 açıklar. 4.4 Hava ve su direncinin de kinetik azalmaya neden olacağı genellemesini yapar. 4.5 Sürtünme kuvvetinin az veya çok gerekli olduğu yerleri araştırır ve sunar. ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 3.ÜNİTE: YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. ve 6. [!] ük ile ilgili Açık Uçlu Soru 4.3 Sürtünmenin etkisiyle kinetik enerjinin ısı, ses ve ışık enerjilerine dönüşümünden bahsedilir. Çoktan Seçmeli Soru 4.3 7.sınıf Canlılar ve Hayat öğrenme alanı, Vücudumuzdaki Sistemler ünitesinin gözün yapısı konusu ile ilişkilendirilir. Kavram Haritası [!] Atmosfere giren meteorların yeryüzüne düşerken kütlelerinin neden değiştiğinden söz edilebilir Performans Ödevi Yapılandırılmış Grid enerjide bir becerisi dil Problem Çözme olmasının (BSB–32) Işığın madde ile etkileşimiyle ilgili 5 sınıfta öğrenilenler hatırlatılmalıdır. ile 4.5 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” dil amaç 6, “Konuşma” becerisi, “Yazma” dil becerisi amaç 1,2,3 ilişkilendirilir. Atatürkçül konular. ( 3.6 -1) 4 SAAT 4 SAAT 3.HAFTA 4.HAFTA ARALIK ARALIK 1. Elektriklenme ve çeşitleri ile ilgili öğrenciler; olarak 1.1 Bazı maddelerin veya cisimlerin birbirlerine temas ettirildiğinde elektriklenebileceğini fark eder. 1.2 Aynı yolla elektriklendikten sonra aynı cins iki maddenin birbirlerini dokunmadan ittiğini, farklı cins iki maddenin ise birbirlerini dokunmadan çektiğini deneyerek keşfeder. (BSB-8, 9, 30, 31). 1.3 Deneysel sonuçlara dayanarak iki cins elektrik yükü olduğu sonucuna varır. (BSB-31). 1.4 Elektrik yüklerinin pozitif (+) ve negatif (-) olarak adlandırıldığını belirtir. 1.5 Aynı elektrik yüklerinin birbirini ittiğini, farklı elektrik yüklerinin ise birbirini çektiğini ifade eder. 1.6 Negatif ve pozitif yüklerin birbirine eşit olduğu cisimleri, nötr cisim olarak adlandırır. 1.7 Yüklü bir cismin başka bir cisme dokundurulunca onu aynı tür yükle yükleyebileceğini ve bu cisimlerin daha sonra birbirini itebileceğini deneyerek keşfeder. (BSB–8, 9, 30, 31) 1.8 Elektriklenme olaylarında cisimlerin negatif yük alış-verişi yaptığını ve cisimler üzerinde pozitif veya negatif yük fazlalığı (yük dengesizliği) oluştuğunu ifade eder. 1.9 Elektroskopun ne işe yaradığını, tasarladığı bir araç üzerinde gösterir.(BSB–18, FTTÇ–5) 1.10 Yüklü cisimlerden toprağa, topraktan yüklü cisimlere negatif yük akışını “topraklama” olarak adlandırır. 1.11 Cisimlerin birbirine dokundurulmadan etki ile elektriklenerek zıt yükle yüklenebileceğini deneyerek keşfeder. (BSB–8, 9, 30, 31) 1.12 Elektriklenmenin teknolojideki ve bazı doğa olaylarındaki uygulamaları hakkında örnekler vererek tartışır.(FTTÇ–5) 2. Elektrik devrelerindeki akım, gerilim ve direnç ilişkisi ile ilgili olarak öğrenciler; 2.1 Elektrik akımının bir çeşit enerji aktarımı olduğunun farkına varır. 2.2 Elektrik enerjisi kaynaklarının, devreye elektrik akımı sağladığını ifade eder. 2.3 Elektrik devrelerinde akımın oluşması için kapalı bir devre olması gerektiğini fark eder. 2.4 Bir elektrik devresindeki akımın yönünün üretecin pozitif kutbundan, negatif kutbuna doğru kabul edildiğini ifade eder ve devre şeması üzerinde çizerek gösterir ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 3.ÜNİTE: YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. ??? Sürtünme, elektriklenmeyi kolaylaştırıcı (etkileşme yüzeyini artıran) bir etkendir. Burada önemli olan temas yüzeyidir. Bu nedenle öğrenciler “Elektriklenme sürtünme ile oluşur.” kavram yanılgısına düşmemelidir. Boşluk Doldurma Kavramlar Arası İlişki Ağı [!] Elektriklenme ile ilgili etkinlikler nemli ortamlarda sonuç vermediğinden kuru bir ortam tercih edilmelidir. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 1.8 Negatif yüklerin elektronlar, pozitif yüklerin ise protonlar olduğu 4. Ünite olan “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde verilecektir. [!] Elektriklenme konusundaki (+), (-) sembolleri matematikteki toplama ve çıkarma işlemleri ile karıştırılmamalıdır [!] aslında 1.10 Toprağın yani yerkürenin çok büyük bir nötr cisim olduğu hatırlatılmalıdır. 1.11 Cisimleri etki ile yüklemek topraklama yapılması gerektiği vurgulanmalıdır. Öğretmen su tesisatı modelinin bir benzetme olduğunu ve eksiklerinin bulunduğunu vurgulamalıdır Öğrencilere, konunun tarihsel gelişimi ile ilgili bir okuma metni verilerek akımın yönünün negatif yüklerin akış yönünün tersi olarak kabul edildiği verilmelidir. [!] için [!] sadece [!] [!] boyunca 2.1. Öğrencilere, bir devrede elektrik enerjisi kaynağı nedeniyle yüklerin kinetik enerjilerini birbirlerine aktarmaları sonucu elektrik akımının oluştuğu, yüklerin kapalı devre iletkenin bir ucundan diğer ucuna gitmediği vurgulanmalıdır. Boşluk Doldurma Grafik Çizme Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam (1.12–9 ) AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 2.5 Ampermetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi kurarak gösterir (BSB–17, 18) 2.6 Basit elektrik devrelerindeki elektrik akımını ölçmek için ampermetre kullanır ve akım biriminin amper olarak adlandırıldığını ifade eder. (BSB–17) 2.7 Gerilimi, bir iletkenin iki ucu arasında akım oluşmasına neden olabilecek enerji farkının bir göstergesi olarak ifade eder. 2.8 Voltmetrenin devreye nasıl bağlanacağını devreyi kurarak gösterir.(BSB–17, 18) 2.9 Pillerin, akülerin vb. elektrik enerjisi kaynaklarının kutupları arasındaki gerilimi, voltmetre kullanarak ölçer ve gerilim biriminin volt olarak adlandırıldığını ifade eder. (BSB–17) 2.10 Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilim ile üzerinden geçen akım arasındaki ilişkiyi deneyerek keşfeder. (BSB–8, 9, 30, 31) 2.11Bir devre elemanının uçları arasındaki gerilimin, üzerinden geçen akıma oranının devre elemanının direnci olarak adlandırıldığını ifade eder. 2.12 Volt/Amper değerini, direnç birimi Ohm’un eş değeri olarak ifade eder. 3. Ampullerin (dirençlerin) bağlanma şekilleri ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1 Ampullerin seri ve paralel bağlandığı durumları devre kurarak gösterir. (BSB 17) 3.2 Ampullerin seri ve paralel bağlanması durumunda devredeki farklılıkları deneyerek keşfeder. (BSB–8,9,30,31) 3.3 Seri ve paralel bağlı ampullerden oluşan bir devrenin şemasını çizer. 3.4 Ampullerin paralel bağlanmasından oluşan devrelerin avantajlarını ve dezavantajlarını fark eder. 3.5 Seri bağlı devre elemanlarının hepsinin üzerinden aynı akımın geçtiğini fark eder. 3.6 Paralel bağlı devre elemanlarının üzerinden geçen akımların toplamının, ana koldan geçen akıma eşit olduğunu fark eder. 3.7 Ampullerin seri-paralel bağlandığı durumlardaki parlaklığın farklılığının sebebini direnç ile ilişkilendirir. 3.8 Devrede direnci küçük olan koldan yüksek; direnci büyük olan koldan daha düşük akımın geçeceğinin farkına varır Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 2.6–2.8 Voltmetrenin iki uç arasındaki gerilimi, ampermetrenin ise iletkenin üzerinden geçen akımı ölçtüğünden farklı bağlandığı vurgulanmalıdır. Boşluk Doldurma [!] Şehir geriliminin ölçümünün tehlikeli olacağı vurgulanmalıdır. [!] 3.1 Etkinlikler ampuller yerine direnç (reosta vb.), pil yerine güç kaynağı kullanılarak yapılabilir. 4 SAAT SAAT ETKİNLİKLER 4 SAAT HAFTA 1.HAFTA 2.HAFTA AY OCAK OCAK KAZANIMLAR ÖĞRENME ALANI: MADDE VE DEĞİŞİM 4.ÜNİTE: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 3.2 Pillerin paralel bağlanması konusuna bu düzeyde girilmeyecektir. [!] 3.6 Voltmetrenin iki ucu arasındaki gerilimi, ampermetrenin ise iletkenin üzerinden geçen akımı ölçtüğünden farklı bağlandığı vurgulanmalıdır. 3.7 Seri bağlanan dirençlerin eş değer direncinin arttığı, paralel bağlı dirençlerde ise azaldığı, formüllere girilmeden verilecektir. Boşluk Doldurma I.DÖNEM III.YAZILI DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1. Element ve elementlerin sembolleri ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1 Model üzerinde, bir elementin bütün atomlarının aynı olduğunu fark eder. (BSB- 28) 1.2 Model ve şekilleri kullanarak farklı elementlerin atomlarının farklı olduğunu sezer. (BSB–5,6) 1.3 Periyodik sistemdeki ilk 20 elementi ve günlük hayatta karşılaştığı yaygın element isimlerini listeler. 1.4 Elementleri sembollerle göstermenin bilimsel iletişimi kolaylaştırdığını fark eder.(FTTÇ4) 1.5 İlk 20 elementin ve yaygın elementlerin sembolleri verildiğinde isimlerini, isimleri verildiğinde sembollerini belirtir. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Akran Değerlendirme Formu element, Öğrenci Gözlem Formu sınıfta kazanım, SAAT 4 SAAT HAFTA 3.HAFTA AY OCAK KAZANIMLAR 1.1 Element kavramının ilk tanıtımının, küresel modeller üzerinde ve atomların özdeşliği temelinde sezdirilmesi amaçlanmıştır. Bu kavramın tanımı, fiziksel ve kimyasal olayların tanıtımından sonra “kendinden daha basit maddelere ayrışmama” esasına göre verilecektir. [!] 1.3 Demir, bakır, altın, gümüş, çinko, kalay, kurşun, cıva, iyot ve krom yaygın elementlerin başlıcalarıdır. [!] 1.3 Elementlerin numaralandırılması, atom numarası kavramına bir hazırlıktır. [!] 1.3 Yaygın kullanılan elementlerin isimlerinden sembollerinin türetilmesine örnekler verilir. [!] 1.3 Periyodik cetvel üzerinde ilk 20 element ve en yaygın 10 element gösterilir. [!] 1.3 Burada amaç; elementlerin isimleri ile sembolleri arasında ilişki kurmaktır. Element özellikleri ve keşfi ile ilgili bilgiler asli bilgiler gibi düşünülmemelidir. [!] 1.4; 1.5 Element sembollerinin bellekte yerleşimi için bu dönem öğrencilerinin yaşı uygundur. “İsim, şehir, bulmaca” benzeri oyunlar, bu bağlamda çok yararlıdır. [!] 1.4; 1.5 Sembol ve formül kavramları arasındaki fark vurgulanmalıdır. [!] 1.4; 1.5 Rusça, Çince, Japonca vb. metinlerde element sembollerin aynı olduğu metin örnekleriyle gösterilir. Farklı alfabeleri kullananların neden aynı sembolleri seçtiği irdelenir Kavram Haritası Yapılandırılmış Grid 1.1 Atom, molekül, bileşik, saf madde ve karışım kavramları 6. edinilmiş olup bu bir hatırlatma olarak düşünülmelidir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 2. öğrenciler; 4 SAAT 4. HAFTA Birbiri ile temas halinde olan atomları “bağlı atomlar” şeklinde niteler. 2.2 Sürtme ile elektriklenme olayına dayanarak atomun kendinden daha basit öğelerden oluştuğu çıkarımını yapar (BSB–8) 2.3 Atomun çekirdeğini, çekirdeğin temel parçacıklarını ve elektronları temsilî resimler üzerinde gösterir. 2.4 Elektronu, protonu ve nötronu kütle ve yük açısından karşılaştırır. 2.5 Nötr atomlarda, proton ve elektron sayıları arasında ilişki kurar. (BSB- 7; TD–1) 2.6 Aynı elementin atomlarında, proton sayısının (atom numarası) hep sabit olduğunu, nötron sayısının az da olsa değişebileceğini belirtir. OCAK 2.1 Atomun yapısı ile ilgili olarak Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] negatif da [!] Sadece proton 2.2 Sürtme ile elektriklenmeden hareketle atomdan küçük temel parçacıklar bulunması gerektiği çıkarımına varmak, dolaylı ve öğrencinin çok da tanımadığı bir akıl yürütme süreci gerektirir. Ayrıca yük, pozitif yük, nötral gibi kavramlar 7. sınıf “Elektrik” ünitesinde verilmiş olmakla birlikte, henüz tam anlaşılmamış olabilir. Bu konuda sabırlı ve ısrarlı olmak esastır. 2.3; 2.4 Proton, elektron ve nötronun kütlesi verilmeyecektir. “Proton ve nötronun kütleleri birbirine çok yakındır.”; “Proton ve nötron tartılamayacak kadar küçük taneciklerdir.”; “Elektron kütlesi, kütlesinin yaklaşık 1/2000’ i kadardır ”ifadeleri yeterlidir. [!] yaklaşık toplamı 2.4 Atomun kütlesinin, olarak proton ve nötron kütleleri olduğu vurgulanır. [!] 2.4; 2.5 Artı yüklü protonların çekirdekte yan yana nasıl durabildiği, bazı öğrencilerde merak oluşturabilir. “Çekirdekteki parçacıklar arasında, başka yerde görmediğimiz özel çekim kuvvetleri vardır.” doğru ve bu düzey için uygun bir açıklama olacaktır. 2.6 “Kütle numarası” kavramı bu düzeyde gerekli değildir. [!] 2.3; 2.8 Katman kavramı, yörünge kavramına tercih edilmelidir. KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 2.7 Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] Akran Değerlendirme Formu SAAT HAFTA AY ÖĞRENME ALANI: MADDE VE DEĞİŞİM 4.ÜNİTE: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ 4 SAAT 2.HAFTA ŞUBAT Aynı atomda, elektronların çekirdekten farklı uzaklıklarda olabileceğini belirtir. 2.8 Çizilmiş atom modelleri üzerinde elektron katmanlarını gösterir, katmanlardaki elektron sayılarını içten dışa doğru sayar. 2.9 Proton sayısı bilinen hafif atomların (Z≤20) elektron dizilim modelini çizer. (FTTÇ- 4) 2.10 Atom modellerinin tarihsel gelişimini kavrar; elektron bulutu modelinin en gerçekçi algılama olacağını fark eder. (FTTÇ–3) 2.11 Bilimsel modellerin, gözlenen olguları açıkladığı sürece ve açıkladığı ölçekte geçerli olacağını, modellerin gerçeğe birebir uyma iddiası ve gereği olmadığını fark eder. (FTTÇ- 4) 2.6–2.9 Atomun gerçekte üç boyutlu olduğu, resim-modellerin aslında bir küreyi gösterdiği, ilgi duyan çocuklar için ek bilgi olarak verilebilir. Bazı öğrenciler, bu durumda katmanların bir çember değil; bir küre yüzeyi olacağı çıkarımını yapabilir. Eğitici filmler veya internet ortamı kullanılarak dinamik (hareketli) atom modelleri göstermek, bu bağlamda yararlıdır. [!] 2.7 -2.9 Güneş sistemiyle atom modeli arasında ilişki kurmak, atomun iki boyutlu olduğunu çağrıştırması bakımından iyi bir benzetme değildir. Ayrıca öğrencilerde henüz yerleşik bir “Güneş sistemi” kavramı olduğu da kesin değildir. 2.9 İzotop kavramı ve “Atomun özelliklerini belirleyici olan proton sayısıdır.” bilgisi bu düzey için erkendir. [!] 2.9 Bu seviyede; s, p,d, f orbitallarine girilmeyecektir. Elektronlar; 2, 8, 8, 18 düzeninde katmanlara yerleştirilecektir. [!] 2.10; 2.11 Eski atom modellerinin bugün terk edilmiş olması, o modelleri geliştiren bilim adamlarının iyi düşünmediği anlamına gelmez. Doğru olan, bildiklerinin bugünküne göre çok az olmasıdır. Dalton’ un zamanında bilinenler hesaba katılınca, o modeli geliştirmenin, “Bohr Modeli” nden daha basit olmayacağı açıktır. İnsan bilgisinin zamanla genişlediği ve derinleştiği, bugün geçerli bazı modellerin gelecekte terk edilebileceği, ama bugünkü modelin günümüzdeki problemleri çözebildiği sezgi yoluyla da olsa verilmelidir. [!] 2.10 Elektron bulutu modeline dayandırarak atomla ilgili bu düzeyde verilebilir fazla bir olgu yoktur. Ancak gerçeğe daha yakın olduğu düşünülen bir modelin varlığının bilinmesi yararlıdır Öğrenci Gözlem Formu Kavram Haritası Yapılandırılmış Grid DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 3. Katman – elektron dizilimi ile kimyasal özellikleri ilişkilendirmek bakımından öğrenciler; 4 SAAT 3.HAFTA ŞUBAT 3.1 Dış katmanında 8 elektron bulunduran atomların elektron alıp-vermeye yatkın olmadığını (kararlı olduğunu) belirtir. 3.2 Elektron almaya veya vermeye yatkın atomları belirler. 3.3 Bir atomun, katman-elektron diziliminden çıkarak kaç elektron vereceğini veya alacağını tahmin eder. (BSB- 9) 3.4 Atomların elektron verdiğinde pozitif (+), elektron aldığında ise negatif (-) yük ile yüklendiği çıkarımını yapar. 3.5 Yüklü atomları “iyon” olarak adlandırır. 3.6 Pozitif yüklü iyonları “katyon”, negatif yüklü iyonları ise “anyon” olarak adlandırır. 3.7 Çok atomlu yaygın iyonların ad ve formüllerini bilir. 4. Kimyasal bağ ile ilgili olarak öğrenciler; 4.1 Atomlar arası yakınlık ile kimyasal bağ kavramını ilişkilendirir. 4.2 İyonlar arası çekme/itme kuvvetlerini tahmin eder, çekim kuvvetlerini “iyonik bağ” olarak adlandırır. 4.3 Elektron ortaklaşma yolu ile yapılan bağı “kovalent bağ” olarak adlandırır. 4.4 Asal gazların neden bağ yapmadığını açıklar. 4.5 Elektron ortaklaşma yoluyla oluşan H2, O2, N2 moleküllerinin modelini çizer. 4.6 Molekül yapılı katı element kristal modeli veya modelin resmi üzerinde molekülü ve atomu gösterir. (BSB–28) 4.7 Kovalent bağlar ile moleküller arasında ilişki kurar. (TD–1) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 3.1–3.6 Oktet, dublet, iyon, anyon ve katyon kavramları birbiri ile ilişkili olarak verilecektir. [!] neden 3.1 Her atomun dış katmanını 8’e tamamlamak istediği sorusunu burada ele almak gerekmez. Ancak atomların elektron dizilimlerini soy gazlara benzetme eğiliminden bahsedilebilir. “Oktet kuralı” aslında kural değil, istisnası var olan bir düzenliliktir. Bu seviyede istisnalardan söz etmek gereksizdir. Öğrenci Gözlem Formu bir karbonat, Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] basit 4 SAAT Kavram Haritası Yapılandırılmış Grid Akran Değerlendirme Formu Öğrenci Gözlem Formu Kavram Haritası Yapılandırılmış Grid 4.2; 4.3 Elektron alış-verişinin hangi hâllerde ve hangi yönde olacağı tartışılırken oktet ve dublet kurallarına sık sık gönderme yapmak yararlıdır. [!] 4.2 Ünitenin bu bölümünde sadece iyonik bağ tanıtılacak, iyonik bileşikler “Bileşikler ve Formülleri” başlığı incelenirken burada verilenler pekiştirilecektir. altında bağları 4.HAFTA 3.7 Çok atomlu iyonlardan nitrat, sülfat, fosfat, hidroksit ve amonyum iyonları tanıtılacak, diğer iyonlardan söz edilmeyecektir. 4.1 Kimyasal bağ kavramının ilişkilendirilebileceği görsel öğe, “birbirine yakın duran atomlar” dır. İki atom, teğet veya kısmen iç içe çizilmiş ise arada bir bağ olacağı fikri hem oluşu hem de gerçeği yansıtması bakımından uygundur. [!] ŞUBAT Akran Değerlendirme Formu [!] elektron ile çekim düzeyde, kolay bağları 4.3 Kovalent bağların polarlık sınıflandırması ve koordinasyon burada verilmeyecektir 4.4 Kovalent bağ, bir çift iki ayrı atom çekirdeği arasındaki olarak da sunulabilir. Fakat bu elektron ortaklaşma kavramı daha anlaşılır. 4.6 Kovalent bağların polarlık sınıflandırması ve koordinasyon burada verilmeyecektir. ÖĞRENME ALANI: MADDE VE DEĞİŞİM 4.ÜNİTE: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 5.1–5.4 Laboratuar ortamında, demir ve kükürt elementlerinden hareketle bir bileşik elde etmek, öğrenciler için güzel bir deneyim olabilir. Ancak bu deneyi kendisi yapsa bile öğrenci, bileşik ve element kavramları ile ilgili kalıcı bir sezgi edinememektedir. Modeller, kavramsal sezgiler için daha uygun görsel malzemeler olarak düşünülmüştür. [!] 5.4 Molekül modelleri ile çalışılırken, her atomu farklı renklerde ve/veya farklı boylarda seçmek ve küreler üzerine element sembollerini okunabilir şekilde yazmak faydalıdır. [!] 5.5 NaCl, CaO gibi basit iyonik ve H2O, CO2, SO2, NH3, C6H12O6 gibi kovalent bileşiklerin formülleri üzerinde durulur. [!] 5.6 “Elementler atomlardan, bileşikler moleküllerden oluşmuştur.” genellemesinden kaçınılmalıdır. Çünkü bu kuralın geçerli olduğu durumlar kadar istisnaları da vardır. Polimerler, proteinler, karbonhidratlar gibi çok büyük moleküllere bu düzeyde girilmeyecektir. Akran Değerlendirme Formu Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 6.1 Kolloid, emülsiyon, süspansiyon, dispersiyon kavramlarına girilmeyecektir. Akran Değerlendirme Formu [!] 6.4 Kimi öğrenciler, NaCl’ deki iyonik bağın su tarafından nasıl koparıldığını sorgulayabilir. Böyle durumlarda, çekim kuvvetlerinin ortam değişince zayıflayabileceği ve özellikle su ortamında çok zayıfladığı gerçeği, verilebilir en basit açıklamadır. SAAT HAFTA AY KAZANIMLAR 5. olarak; 5.1 5.2 fark eder. 5.3 Öğrenciler, bileşikler ve formülleri ile ilgili Farklı atomların bir araya gelerek yeni maddeler oluşturabileceğini fark eder. (BSB- 5) Her bileşikte en az iki element bulunduğunu 4 SAAT 1.HAFTA MART Molekül yapılı bileşiklerin model veya resmi üzerinde atomları ve molekülleri gösterir.(BSB–28) 5.4 Moleküllerde; her elementin atom sayısının, örgü yapılarda; elementlerin atom sayılarının oranını belirler. 5.5 Günlük hayatta sıkça karşılaştığı basit iyonik ve bazı kovalent bileşiklerin formüllerini yazar. (FTTÇ- 4) 5.6 Element ve bileşiklerin hangilerinin moleküllerden oluştuğuna örnekler verir. 6. Karışımlar ile ilgili olarak öğrenciler; 6.1 Karışımlarda birden çok element veya bileşik bulunduğunu fark eder. (BSB- 2, 4) 6.2 Heterojen karışım (adi karışım) ile homojen karışım (çözelti) arasındaki farkı açıklar 6.3 Öğrenci Gözlem Formu iyonik Katı, sıvı ve gaz maddelerin sıvılardaki çözeltilerine örnekler verir. 6.4 Çözeltilerde, çözücü molekülleri ile çözünen maddenin iyon veya molekülleri arasındaki etkileşimlerini açıklar. [!] 4 SAAT 2.HAFTA demek MART Öğrenci Gözlem Formu 6.4 Su ve alkol gibi sıvıların karışımlarının da bir çözelti olduğu özellikle vurgulanmalıdır. Böyle çözeltilerde, miktarı çok olan sıvıya çözücü, miktarı az olana çözünen uygundur. Ancak., sulu homojen karışımlarda, miktarı az bile olsa , suyu “çözücü” kabul etmek yanlış olmaz. 6.4 Çözünme olayının molekül-iyon temelinde açıklanırken, hidratasyon, solvatasyon, dissosiyasyon, assosiyasyon gibi terimlere ve bağ oluşumuna girilmeyecektir. DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 6.5 fark eder. Sıcaklık yükseldikçe çözünmenin hızlandığını Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 6.7 Derişimin sayısal ifadesi burada kapsam dışıdır. [!] Derişik ve seyreltik kavramlarının göreceli anlamlar taşıdığı, aynı çözeltinin, ikinci çözeltiye göre seyreltik, üçüncü çözeltiye göre de derişik olabileceği vurgulanır. [!] 6.7 Piyasadaki tüketim mallarının etiketleri üzerinde, derişik yerine konsantre terimi kullanılmaktadır. Öğrenciye bu terim tanıtılacak, fakat derişik sözcüğü tercih edilecektir. 6.9 Kullanılan güç kaynağının ve ampulün tipine ve daldırılmış elektrotlar arasındaki mesafeye bağlı olarak, saf su ve şeker çözeltisiyle yapılan deneylerde ampul, çok sönük de olsa yanabilir. Böyle durumlarda, suyun ve şeker çözeltisini “kötü iletken” tuz çözeltisini de “iyi iletken” şeklinde nitelemek, saf suda az da olsa iyonlar bulunduğu konusuna girmemek uygundur. 6.9 Burada esas olan, bazı maddelerin suda iyonlaştığı, bazılarının da molekül halinde çözündüğü fikridir. Elektrolit kavramının çağrıştıracağı elektroliz ve zayıf elektrolit, kuvvetli elektrolit gibi kavramlar bu ünitenin tamamen dışında düşünülmelidir. 6.9 HCl, H2SO4 gibi aslında molekül yapılı bazı maddelerin de suda tamamen iyonlaşabileceği göz önüne alınarak “Molekül yapılı maddeler suda iyonlaşmaz.” şeklinde bir genellemeye gitmemek gerekir. [!] 6.10 Yüzey sularının iyonik maddeler çözmüş olabileceği fikrinin yerleşmesi için, toprağın oluşumu ve yapısı hakkında özet bir bilgi gereklidir. Akran Değerlendirme Formu KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1.Işığın soğurulması ile ilgili olarak öğrenciler; 1.1Işığın madde ile etkileşimi sonucunda soğurulabileceğini fark eder. 1.2Işıkla etkileşen maddelerin ısındığını gözlemler. 1.3Yaptığı gözlemlere dayanarak maddelerin ışığı soğurduğu çıkarımını yapar.(BSB–8) 1.4Koyu renkli cisimlerin ışığı, açık renkli cisimlere göre daha çok soğurduğunu keşfeder.(BSB–2, 6) 1.5Teknolojik tasarım döngüsünü kullanarak ışığı soğuran maddelerin ısınmasıyla ilgili projeler üretir.(FTTÇ–9) 1.6Işığın bir enerji türü olduğunu ifade eder.(TD–3) 1.7Işık enerjisinin başka bir enerjiye dönüşebileceğini ifade eder.(TD–1, 2) 1.8Güneş enerjisinden yararlanma yollarına örnekler verir. (FTTÇ- 28) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Açık Uçlu Sorular Çoktan Seçmeli Sorular yayılması 6.6 Çözünenin tane boyutu küçüldükçe çözünme hızının artacağını keşfeder. 6.7 Çözeltileri derişik ve seyreltik şeklinde sınıflandırır. (BSB–5, 7) 6.8 Çözeltilerin nasıl seyreltileceğini deriştirileceğini deneyle gösterir. (BSB–15, 16, 17, 18; TD–3) ve/veya 6.9 Bazı çözeltilerin elektrik enerjisini ilettiğini deneyle gösterir; elektrolit olan ve elektrolit olmayan maddeler arasındaki farkı açıklar. (BSB- 2, 5, 7) 4 SAAT 3.HAFTA MART 6.10 Yağmur ve yüzey sularının kısmen iletken olmasının sebebini ve doğurabileceği tehlikeleri açıklar. (FTTÇ- 26, 28, 29) Öğrenci Gözlem Formu II.DÖNEM I.YAZILI SAAT 4 SAAT HAFTA 4.HAFTA MART AY ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 5.ÜNİTE: IŞIK Kavram Haritası 5. sınıfın “Işık ve Ses” ünitesinde ışığın ve ışığın maddeyle karşılaşması ile ilgili öğrenilenler hatırlatılmalıdır. Performans Ödevi Bulmaca 5N–1K Çalışması Proje Ödevi 1.1–1.5 Işığı soğuran maddelerin ısınması, 5.sınıf “Madde ve Değişim” öğrenme alanı “Maddenin Değişimi ve Tanınması” ünitesindeki “ısısıcaklık” konusu ile ilişkilendirilmelidir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR 2.Cisimlerin renkli görünmesiyle ilgili olarak öğrenciler; 2.1Beyaz ışığın tüm renkleri içerdiğini fark eder.(BSB–1) 2.2İnsan gözünün fark edemeyeceği ışınların da olduğunu ifade eder. 2.3Cisimlerin siyah, beyaz veya renkli görünmelerini, ışığın yansıması ve soğurulmasıyla açıklar.(BSB–8) 2.4Cisimlerin beyaz ışıkta ve renkli ışıklarda neden farklı renklerde göründüklerini açıklar.(BSB–25) 2.5Gökyüzünün renkli görünmesini ışığın atmosferde soğurulması ve saçılması ile açıklar. Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. ??? 2.1 Bazı öğrenciler ışığın tüm renkleri birleştirildiğinde siyah renk elde edileceğini düşünebilir. 2.2 Renk-dalga boyu ilişkisi, ışığın dalga karakteri bu ünitenin kapsamı dışındadır. Işınların dalga boylarından söz edilmeyecektir. [!] 2.2 5. sınıfın “Işık ve Ses” ünitesinde ışın kavramı, ışığın izlediği yolu çizimle göstermede kullanılan geometrik şeklin adı, burada ise ışık türü olarak kullanılmıştır. [!] 2.2 Dalga boyu kavramına girilmeden, mor ötesi ışık, kızıl ötesi ışık, X-ışını gibi ışın türlerinin bilim ve teknolojideki kullanım alanlarından söz edilmelidir. ??? 2.5 Bazı öğrenciler gökyüzünün mavi görünmesinin, denizlerin mavi olmasından kaynaklandığını düşünebilir. ??? 3.1 Bazı öğrenciler ışığın hızının asla değişmeyeceğini düşünebilir. [!] Öğrenciler oyuncak lazerin kesinlikle göze tutulmaması konusunda uyarılmalıdır. [!] 3.2Yüzeyin Normalinin; ortam değiştiren ışınların gelme ve kırılma açılarını ölçmede referans alınan, ortamları ayıran, sınıra dik, sanal bir doğru parçası olduğu belirtilmeli ve çiziminde öğrencilere yardım edilmelidir. 3.4 “ Snell Yasası” verilmeyecektir. [!] 3.8 Sınır açısından bağıntı verilmeden söz edilmelidir. [!]3.8 Genellikle yoğun maddelerin daha kırıcı oldukları belirtilir. [!]3.9 Tam yansıma olayı ve fiber optik kabloların çalışma prensibinden söz edilebilir. [!] 3.10 Renk tayfında yediden çok daha fazla renk vardır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SAAT KAZANIMLAR 4 SAAT 4 SAAT HAFTA 1.HAFTA 2.HAFTA NİSAN NİSAN AY ÖĞRENME ALANI: FİZİKSEL OLAYLAR 5.ÜNİTE: IŞIK 3. Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçmesi ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1Işığın belirli bir yayılma hızının olduğunu ifade eder. 3.2Işığın hızının saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken değiştiğini ifade eder. 3.3Işığın saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçerken doğrultu değiştirdiğini keşfeder.(BSB–2, 11,17, 23, 26) 3.4Işık demetlerinin az kırıcı (az yoğun) saydam bir ortamdan çok kırıcı (çok yoğun) saydam bir ortama geçerken normale yaklaştığı, çok kırıcı (çok yoğun) saydam bir ortamdan az kırıcı (az yoğun) saydam bir ortama geçerken ise normalden uzaklaştığı sonucunu çıkarır.(BSB–31) 3.5Işığın hem kırıldığı hem de yansıdığı durumlara örnekler verir.(BSB–2; TD–1) 3.6Çeşitli ortamlarda kırılma olayını açıklamak için basit ışın diyagramları çizer.(BSB–28) 3.7İki ortam arasında doğrultu değiştiren ışık demetlerini gözlemleyerek ortamların yoğunluklarını karşılaştırır.(BSB–6, 8) 3.8Işığın her zaman çok kırıcı (çok yoğun) ortamdan az kırıcı (az yoğun) ortama geçemediğini deneyerek keşfeder.(BSB–8, 9,30,31) 3.9Işığın kırılmasıyla açıklanabilecek olaylara örnekler verir. (BSB–2; TD–1) 3.10Işığın prizmada kırılarak renklere ayrılabileceğini keşfeder. (BSB–2, 17, 25) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Açık Uçlu Soru Çoktan Seçmeli Soru Kavram Haritası Performans Ödevi Bulmaca 5N–1K Çalışması Açık Uçlu Soru Çoktan Seçmeli Soru Kavram Haritası Performans Ödevi Bulmaca 5N–1K Çalışması DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 4. 4.1 Merceklerle ilgili olarak öğrenciler; Işığın ince ve kalın kenarlı merceklerde nasıl kırıldığını keşfeder. (BSB–2, 11, 17) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. 4.2 Paralel ışık demetleri ile ince ve kalın kenarlı merceklerin odak noktalarını bulur. (BSB–1) [!] 4.1 İnce ve kalın kenarlı merceklerin çeşitli şekiller olabileceği vurgulanmalıdır. Açık Uçlu Sorular ve alanı, Çoktan Seçmeli Sorular 4.1 merceklerde, uzaklıklar için yer ve büyüklüğü verilmeyecektir. İnce ve kalın kenarlı cismin bulunduğu çeşitli görüntünün bulunacağı ile ilgili bağıntılar gözün Kavram Haritası 4.3 7. sınıf “Canlılar Hayat” öğrenme “Vücudumuzdaki Sistemler” ünitesinin yapısı konusu ile ilişkilendirilir. Performans Ödevi Bulmaca 4.3 verir. Merceklerin kullanım alanlarına örnekler (BSB–1; TD–2) 4 SAAT 3.HAFTA NİSAN 4.4 Ormanlık alanlara bırakılan cam atıkların güneşli havalarda yangın riski oluşturabileceğini fark eder. (FTTÇ–22, 23, 26, 27, 29, 33; TD–5) 4.5 Mercekler kullanarak gözlem araçları tasarlar. (BSB–1, 3, 11, 17; FTTÇ–8, 9, 17) 4.6 Işığın yansıması ve kırılması olaylarının benzerlik ve farklılıklarını karşılaştırır. (BSB–1, 5) [!] 4.1;4.5 Görüntü çizimleri ve merceklerle ilgili geometrik optik konuları üst sınıflarda ele alınacaktır. 5N–1K Çalışması 4.5 Öğrenciler; çıplak gözle, merceklerle veya mercek sistemleriyle kesinlikle Güneş’e bakmamaları konusunda uyarılmalıdır. KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1. Organizmaların yaşadıkları alanlar ve bu alanlara insan etkisi ile ilgili olarak öğrenciler; Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 1.2 Canlıların birbiri ile ilişkilerinde besin zincirleri ve besin ağları verilir. II.DÖNEM II.YAZILI Açık Uçlu Soru enerji madde [!] 1.3 Göl, deniz, orman vb. ekosistemler verilir. SAAT HAFTA AY ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 6.ÜNİTE: İNSAN VE ÇEVRE 1.1 Bir ekosistemdeki canlı organizmaların birbirleriyle ve cansız faktörlerle ilişkilerini açıklar. 4 SAAT 4.HAFTA NİSAN 1.2 Tür, habitat, popülasyon ve ekosistem kavramlarını örneklerle açıklar. [!] İlköğretim 4 ve 5. sınıfta kullanılan “ yaşam alanı” yerine “habitat” kavramı kullanılacaktır Çoktan Seçmeli Soru Kavramlar Arası İlişkileri Bulma Tanılayıcı Dallanmış Ağaç 1.3 Farklı ekosistemlerde bulunabilecek canlılar hakkında tahminler yapar. (BSB – 9) Yapılandırılmış Grid Besin ağlarındaki akışı ve ekosistemde döngüleri 8. sınıfta verilecektir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİR ME 1.4 Ekosistemleri canlı çeşitliliği ve iklim özellikleri açısından karşılaştırır. (BSB – 5, 6). Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] Ülkemizin biyolojik çeşitliliği ile ilgili okuma metni verilebilir. Açık Uçlu Sorular Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 1.5Ekosistemdeki biyolojik çeşitliliği fark eder ve bunun önemini vurgular. 1.6Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bitki ve hayvanlara örnekler verir. (BSB -25; FTTÇ – 22, 23, 26) 1.7Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesinde olan bitki ve hayvanların nasıl korunabileceğine ilişkin öneriler sunar. (BSB–32; FTTÇ – 21, 22, 23, 24, 27) 1.8Çevresinde bulunan bitki ve hayvanlara sevgiyle davranır.(FTTÇ – 27, TD- 5) 1.10Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunur. (BSB, 8; FTTÇ – 18, 20, 21, 28). 2.HAFTA MAYIS 1.9Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve sonuçlarını tartışır. (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29) 1.11 Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir ve faaliyetlere katılır. (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4) 4 SAAT 3.HAFTA 1.12 MAYIS DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 1.9 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma” “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam (1.6, 1.7,19,1.10,1.11– 1, 2, 3, 4, 8, 10, 11, 12,13,14,15, 16 ) SAAT 4 SAAT HAFTA 1.HAFTA MAYIS AY ÖĞRENME ALANI: CANLILAR VE HAYAT 6.ÜNİTE: İNSAN VE ÇEVRE Atatürk’ ün çevre sevgisi ile ilgili uygulamalarına örnekler verir. (FTTÇ – 23, 27; TD – 4) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Okuma Metni 1.9 Ülkemiz çevre sorunlarına örnek olarak orman tahribatı, hava, su ve toprak kirliliği, heyelan, sel vb. verilebilir. [!] 1.9; 1.10 Biyolojik silahlar konusu ile ilgili okuma metni verilebilir. [!] 1.9 Erozyon ve deprem konusu ‘Dünya ve Evren’ ünitesinde verilecektir. [!] 1.9-1.11 Dünyadaki çevre problemleri için ozon tabakasının delinmesi, sera etkisi, deniz kirliliği, nükleer kirlilik (Çernobil örneği) vb. verilebilir. Problem Çözme Altı Şapka Okuma Metni Açık Uçlu Sorular [!] 1.9; 1.10 Biyolojik silahlar konusu ile ilgili okuma metni verilebilir. Problem Çözme [!] Balık Kılçığı 1.9 – 1.11 Dünyadaki çevre problemleri için ozon tabakasının delinmesi, sera etkisi, deniz kirliliği, nükleer kirlilik (Çernobil örneği) vb. verilebilir. Açık Uçlu Sorular 1.9, 1.10 ve 1.11 kazanımları, Sosyal Bilgiler dersi “Küresel ağlantılar” öğrenme alanı, “Ülkeler Arası Köprüler” ünitesi kazanım 2 ve 3 ile ilişkilendirilir. İnsan Hakları ve Vatandaşlık ( 1.10, 1.11, 1.12 – 18 ) Afetten Korunma ve Güvenli Yaşam (1.6, 1.7,19, 1.10,1.11– 1, 2, 3, 4, 8, 10, 11, 12,13,14,15, 16 ) İnsan Hakları veVatandaşlık ( 1.10, 1.11, 1.12 – 18 ) [!]1.12 Atatürk’ün çevreyle ilgili yaptığı uygulamalar Örneğin, Atatürk Orman Çiftliği, Ankara çayı projesi gibi) araştırma ödevi olarak verilir. [!] Atatürkçülük ile ilgili konular.(1.12–2) Kariyer Bilinci Geliştirme: Biyolog, zoolog, botanikçi, çevre mühendisi ve veterinerlik verilebilir. KAZANIMLAR ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİR ME Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 1.1 Gökyüzü gözlemleri dışarıda yapılacaksa, bu gözlemin mümkünse şehir ışıklarından uzakta, bir büyüğün eşliğinde, hava şartlarına uygun kıyafetlerle, en az 20 dakikalık bir sürede yapılması gerektiği belirtilir. 1.2 Uzayda bulunan gök cisimleri ile ilgili olarak nicel ayrıntılara (çap değeri, ortalama sıcaklık vb.) girilmeyecektir. [!] 1.2 Gezegenlerin ışık kaynağı olmadığı, yıldızların bir ömrü olduğu; ömrü tükenmemiş yıldızların belirli yaşlarda ısı ve ışık yaydıkları belirtilir. ??? 1.3; 1.4 “Yıldız” denince akla genelde bayrağımızda yer alan şekil gelmektedir. Oysa yıldızların genelde küresel şekilde olduğu belirtilir. [!] 1.3 Takımyıldızı oluşturan yıldızların, ortak özellik veya ilişkileri nedeniyle değil; Dünya’dan bakıldığında birlikte sergiledikleri görünüm nedeniyle ortak bir adla anıldığı belirtilir. [!] Kutup Yıldızı’nın geceleyin yön bulmakta kullanıldığı ve bulunduğu yönün kuzeyi gösterdiği belirtilir. [!] 1.4 Kuyruklu Yıldızlar, yıldız adıyla adlandırılmakla birlikte yıldızlardan farklıdır. 1.6 Güneş’in tabakalarının özellikleri, sıcaklık değeri, çapı vb. ayrıntılara girilmez. ??? 1.7 Işık yılı’nın bir zaman birimi olmadığı; “ışığın bir yılda aldığı yol” olarak ifade edilen bir uzaklık ölçüsü birimi olduğu belirtilir. [!] 1.8 Gök taşları, gezegenlerin arasında hareket eden ve tümüyle gaz durumuna geçmeden, atmosfere girerek yeryüzüne ulaşabilen meteorlardır. Ayrıca akan yıldız adı verilen doğa olayına, halk arasında yıldız kayması denildiği ve buna da atmosfere yüksek hızla girip yanan bir meteorun sebep olabileceği belirtilir [!]1.8Meteorlar, düştükleri yerlerde ciddî hasarlara yol açabilir, çukurlar oluşturabilir. Oluşan çukurlara meteor çukuru denir; ancak Dünya yüzeyi üzerindeki bir çukurdan söz ediliyorsa buna gök taşı çukuru adı verilir. [!] 2.1.–2.5. Uluslararası Astronomi Birliği (International Astronomical Union; IAU), 24 Ağustos 2006 tarihinde Prag'da yaptığı toplantıda Plüton'u gezegen sınıfından çıkararak "Cüce Gezegen" sınıfına dahil etmiştir. İlgili kazanımlar bu değişim doğrultusunda işlenmelidir. [!] 2.2 Bir astronomi biriminin (AB) Güneş ile Dünya arasındaki uzaklığa eşit olduğu belirtilir. 2.4 Güneş sistemindeki gezegenler, birbirlerine göre nitel özellikleriyle (göreli boyut, etrafında halka olup olmaması, uydu sayısı, yüzey şekilleri) ele alınır; nicel ayrıntılara (çapının büyüklüğü, yoğunluğu vb.) girilmez. [!] 2.6 Gel-Git Olayı’nın, Ay ile Dünya arasındaki hareket ilişkisinden kaynaklanan doğa olayı olduğu bir okuma metniyle verilir. Açık Uçlu Sorular II.DÖNEM III.YAZILI SAAT HAFTA AY ÖĞRENME ALANI: DÜNYA VE EVREN 7.ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ: UZAY BİLMECESİ 1. Uzayda bulunan gök cisimleri ile öğrenciler; 1.1 ilgili olarak Gök cisimlerini çıplak gözle gözleyerek özelliklerini belirler. (BSB–1, 2, 4, 5, 6, 7) 1.2 Uzayda, çıplak gözle gözleyebildiğimizden çok daha fazla gök cismi olduğunu fark eder. (BSB–8, 25; FTTÇ–1, 3, 16) 1.3 Kuyruklu yıldızlara örnekler verir. 4 SAAT 4.HAFTA MAYIS 1.4 Bilinen takımyıldızlara örnekler verir. 4 SAAT 5.HAFTA MAYIS 1.5Gözlem yaparken, yıldızlarla gezegenleri birbirinden ayırt eder.(BSB–1, 2, 4–7) 1.6Güneş’in de bir yıldız olduğunu ifade eder.(BSB–2) 1.7Yıldızlar arasındaki çok uzak mesafelerin “ışık yılı” adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir. 1.8Meteor ile gök taşı arasındaki farkı açıklar. 2.Güneş sistemi ve uzayla ilgili olarak öğrenciler; 2.1Güneş sistemindeki gezegenleri Güneş’e yakınlıklarına göre sıralar. (BSB–4) 2.2Güneş sistemindeki gezegenlerin Güneş’e olan uzaklıklarının “astronomi birimi” (AB) adı verilen bir uzaklık ölçüsü birimiyle ifade edildiğini belirtir. 2.3.Güneş sistemindeki gezegenlerin belirli yörüngelerde hareket ettiklerini kavrar. 2.4.Güneş sistemindeki gezegenleri, belirgin özelliklerine (birbirlerine göre büyüklükleri, doğal uydu sayıları, etraflarında halka olup olmaması) göre karşılaştırır.(BSB–4, 5) 2.5Güneş sistemini temsil eden bir model oluşturur ve sunar. (BSB–28, 30, 32; FTTÇ–4, 8) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. Boşlukları Tamamlama Eşleştirme Açık Uçlu Sorular Karşılaştırma DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME 1.6 Güneş ile ilgili olarak 5. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. 2.5 Ay ile ilgili olarak 5. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. 2.5 ve 2.6 kazanımları, Türkçe dersi “Konuşma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK ÖĞRENME ALANI: DÜNYA VE EVREN 7.ÜNİTE: GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ: UZAY BİLMECESİ ETKİNLİKLER AÇIKLAMALAR ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME DERS İÇİ VE DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] Problem Çözme 3.1 kazanımı, Türkçe dersi “Okuma”, “Konuşma” ve “Yazma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. SAAT HAFTA AY KAZANIMLAR 2.6 2.7 kavrar. Ay’ın, Dünya’nın uydusu olduğunu gösteren bir model oluşturur ve sunar. (BSB–28, 30, 32; FTTÇ–4, 8) Gök adalara örnekler vererek özelliklerini bir (BSB–5) Dünya dışındaki evren parçasını “uzay” olarak tanımlar ve Dünya’mızın uzaydaki yerini belirtir. 3. Uzay araştırmaları ile ilgili olarak öğrenciler; 3.1 Eski medeniyetlerin gök biliminde nasıl veri topladıkları, kaydettikleri, bunları ne amaçla ve nasıl kullandıkları hakkında bilgi toplayarak bir görüş oluşturur ve sunar. (BSB–25, 32; FTTÇ–1, 2, 3, 34, 35) 3.2 Gök bilimcilerin; teleskoplar yardımıyla gök cisimlerinin hareketlerini ve yapısını inceleyen bilim insanları olduklarını belirtir. (FTTÇ–11, 12, 34, 35; TD–2, 3) 3.3 3.4 Ünlü Türk gök bilimciler ve çalışmaları hakkında örnekler verir. (FTTÇ–15; TD–3) Teleskopların uzay gözlemi yapmadaki önemini fark eder. (BSB–3, 17) 4 SAAT 1.HAFTA HAZİRAN 3.5 Basit bir teleskop yapmak için tasarım yapar, model oluşturur ve sunar. (BSB–28, 30, 32; FTTÇ–4, 8, 9) teknolojik Okuma Parçası Yapılandırılmış Grid [!] 2.8 2.6 Gel-Git Olayı’nın, Ay ile Dünya arasındaki hareket ilişkisinden kaynaklanan doğa olayı olduğu okuma metniyle verilir. 2.7 Galaksi yerine gök ada terimi kullanılır. [!] 2.8 Evren kelimesinin; “aradaki boşluklarla birlikte gök cisimlerinin tümü” anlamında kullanıldığı belirtilir. “Dünya’mızın uzaydaki yeri”nden kastedilen; bulunduğu gök ada/sistem ve Güneş’e yakınlıkta kaçıncı sırada bulunduğudur. [!] 3.1 “Gök” denilince, içinde gök cisimlerinin hareket ettiği sonsuz boşluk veya uzay anlaşılır. [!] bilimi; terimi 3.1; 3.2 Astronomi yerine gök astronom yerine gök bilimci kullanılabilir. [!] 3.2 Ünlü gök bilimcilerin hayat hikâyeleri verilebilir. [!] 3.4 Gözlem evlerinin; ışık kirliliğinin gökyüzü gözlemi yapmadaki olumsuz etkileri nedeniyle, şehir dışındaki tenha yerlerde bulunduğu belirtilir. Olanaklar elverdiği ölçüde yakın çevrede bulunan (varsa) bir gözlem evine gezi düzenlenir Açık Uçlu Sorular Hikaye Yazma 3.3 kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi “Bilim Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Zaman İçinde Bilim” ünitesi kazanım 3 ile ilişkilendirilir. 3.2, 3.4, 3.6 kazanımı, Sosyal Bilgiler dersi “Bilim Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Zaman İçinde Bilim” ünitesi kazanım 4 ve5 ile ilişkilendirilir “Fiziksel alanı ünitesi ile 3.4; 3.5 7. sınıf Olaylar” öğrenme “Işık ve Ses” Mercekler konusu ilişkilendirilir. 3.4 Işık kirliliği ile ilgili olarak 4. sınıfta öğrenilenler hatırlatılır. 3.5 kazanımı, Türkçe dersi “Konuşma” temel dil becerisi ile ilişkilendirilir. ARA DİSİPLİNLER ATATÜRKÇÜLÜK 3.6 3.7 Teknolojinin uzay araştırmalarına, uzay araştırmalarının da teknolojiye katkısını örneklerle açıklar. (FTTÇ–3, 16, 17, 31, 32, 36) Astronotların uzayda pek çok alanda (fizik, kimya, biyoloji, tarım, eczacılık, balistik vb.) incelemeler yapan bilim insanı olduklarını belirtir. (FTTÇ–11, 12, 34, 35; TD–2, 3) 3.8 Ay’a atılan ilk adımın, uzak gezegenlere gidebilme ve uzay araştırmaları bakımından önemini kavrar. 4 SAAT 2.HAFTA HAZİRAN 3.9 Evrenin, uçsuz bucaksız olması nedeniyle uzay hakkında bilinen gerçeklerin sınırlı ve yeni araştırmalarla değişebilir olduğunu örneklerle açıklar. (FTTÇ–1, 3) 3.10 Uzay çalışmalarına dayanarak ve hayal gücünü kullanarak geleceğe yönelik tahminler yürütür. (BSB–8, 9; FTTÇ–1, 3, 31) 3.11 Uzay kirliliğinin sebeplerini ifade ederek bu kirliliğin yol açabileceği olası sonuçları tahmin eder. (BSB–8; FTTÇ–18, 21, 26, 28, 29, 32) Kitap setindeki etkinlikler öğretmen klavuz kitabında verilen sırayla yapılır. İhtiyaç halinde ilave etkinlikler düzenlenebilir. [!] 3.6 Uzay teknolojisi sayesinde geçmişten günümüze kadar geliştirilen araçlara örnek olarak uzay mekikleri, yapay uydular, uzay istasyonları, özel tasarlanmış giysiler vb. örnek verilebilir. [!] 3.7 Bazı ülkelerde astronot yerine “kozmonot” terimi kullanıldığı belirtilir. [!] almış 3.7 Uzay çalışmalarında görev ünlü astronotlar ile ilgili çeşitli anekdotlar verilir. [!] 3.8 “Ay’a atılan ilk adım” ile ilgili olarak okuma metni verilir. Altı Şapka Düşünme Tekniği Bulmaca Açık Uçlu Sorular Doğru Yanlış Çoktan Seçmeli Sorular Sami YEŞİLYURT Fen ve Teknoloji Öğretmeni Uygundur …………/……../2012 Ramazan ÇELİK Okul Müdürü 3.9, 3.10 kazanımları, Sosyal Bilgiler dersi 6. sınıf “Bilim Teknoloji ve Toplum” öğrenme alanı, “Elektronik Yüzyıl” ünitesi kazanım 2 ile ilişkilendirilir
