Nar Kabuklarının Sulu Çözeltilerden Fenol Gideriminde Aktif Karbon Hammaddesi Olarak Değerlendirilmesi Gamzenur ÖZSİN1*, Murat KILIÇ1, Ersan PÜTÜN2, Ayşe E. PÜTÜN1 Kimya Mühendisliği Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 26555 Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 26555 *[email protected] 1 2 GİRİŞ Petrol, kimya, plastik ve boya endüstrisi gibi birçok endüstriyel atık sularda bulunan fenolün gideriminde yaygın bir şekilde uygulanan yöntemlerden biri adsorpsiyondur. Adsorpsiyonda kullanılan en etkin adsorbanlardan biri olarak kabul edilen aktif karbon, yapısında %80-90 oranında karbon içeriğine ve yüksek gözenekliliğe sahip, amorf yapıda bir malzemedir. Ancak atık suların arıtılmasında kullanılan adsorbanların pahalı olması adsorpsiyon işleminin en önemli dezavantajıdır. Bu nedenle adsorban olarak kullanılacak maddelerin ucuz ve kolay elde edilebilir olması oldukça önemlidir. Bu çalışmada ticari aktif karbonlara alternatif oluşturabilecek yüksek mikrogözenekli yapıya sahip aktif karbon, meyve suyu endüstrisi yan ürünü olan nar kabukları kullanılarak üretilmiştir. SEM, BET, QSDFT, FT-IR, Bohem Titasyonu, sıfır yük noktası tayini gibi analizler yardımıyla elde edilen aktif karbonun karakterizasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Ardından kesikli deneyler yapılarak, adsorpsiyona başlangıç fenol derişimi (300-500 mg/l), temas süresi (0-720 dak) ve sıcaklığın (30-50 °C) etkisi incelenmiştir. Elde edilen veriler ile fenol adsorpsiyonuna ait izoterm, kinetik ve termodinamik analizleri gerçekleştirilmiştir. En yüksek fenol adsorpsiyon kapasitesi 125,33 mg/g olarak bulunmuş ve adsorpsiyon kapasitesinin başlangıç fenol derişimi ve temas süresi ile arttığı, buna karşın sıcaklık ile azaldığı belirlenmiştir. Sonuç olarak nar kabuklarından üretilen aktif karbonun fenol gibi organik kirleticilerin gideriminde etkin bir şekilde kullanılabileceği saptanmıştır.