4 ŞUBAT DÜNYA KANSER GÜNÜ Kanser, dünya genelinde

4 ŞUBAT DÜNYA KANSER GÜNÜ
Kanser, dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemidir ve toplumlarda önemli bir
sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açmaktadır. Bunun
yanısıra kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması bu konuya verilen önemin de giderek
artmasına yol açmıştır. “Dünya Kanser Günü” her yıl 4 Şubat Günü Kanser ile ilgili farkındalık
ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak, kansere karşı mücadelede önemli bir adım olan doğru
bilinen yanlışlardan kurtulmak ve doğruların herkese ulaşmasını hedeflemek amacıyla dünya
genelinde kutlanmaktadır.
2013 yılında gerçekleştirilen Dünya Sağlık Toplantısı’nda yayınlanan “Dünya Kanser
Bildirge” sinde global kanser yüküne değinilerek kanser kontrolünün önemi vurgulanmıştır. Bu
bildirgeye göre ana hedef “Kansere bağlı erken ölümlerin engellenmesiyle beraber kanser
tanısı alanlarda yaşam oranlarının ve yaşam kalitesinin artırılması” olarak belirlenmiştir.
Uluslararası Kanser Savaş Örgütü (UICC) tarafından bu yıl yayınlanan bildirgede kanserle
mücadele hususunda dünya genelinde yapılması gerekenler ve bu konudaki önemli noktalar
aşağıdaki şekilde vurgulanmıştır;
 Sağlıklı Bir Çevre Oluşturulabilir;
Her çeşit işyeri sağlıklı yaşamı benimsemeye yönelik çalışanlarını motive edici
programlar ve politikalar uygulayabilir. Yüzde yüz dumansız işyerleri oluşturmak ve
sigarayı bırakma araçlarına bilgi ve erişim sağlamak gibi önlemler, sağlıklı gıda
seçeneklerine erişim sağlanması, işe gidiş gelişlerde fiziksel aktiviteyi teşvik etmek,
işyerlerinde fiziksel aktiviteleri artırmak, daha sağlıklı iş gücü için etkili bir yoldur
Bireyler ve toplumlar, yaygın kanser türlerinin en az üçte birinin daha sağlıklı bir
beslenme biçiminin seçilmesi, fiziksel aktivitenin arttırılması ve alkol kullanımının
azaltılması ile önlenebileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Sigara da eklendiğinde bu
rakam %50’ye ulaşmaktadır. Ayrıca ultraviyole radyasyondan korunma, mesleksel ve
çevresel maruziyetlerin (örneğin asbestoz gibi) önüne geçilmesi ile kanser yükü daha da
aza indirgenecektir.
.
Ülkemiz de tütün ve obezite eylem planlarımız çok başarılı sonuçlar ile hızla devam
etmektedir. Bu programlara ek olarak kanser özelinde Türkiye Radon Haritalandırma ve
Eylem Planı, Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Eylem Planı gibi yeni programlar da
başlatılmıştır.
 Kanser Önlenebilir;
Kanser %90 çevresel, %10 oranında ise genetik faktörlere bağlı oluşmakta çevresel
faktörler arasında da tütün, alkol, obezite ve enfeksiyonlar ilk sıralarda yer almaktadır.
Dünyada her geçen gün daha fazla insan tütün ve tütün mamullerine, hareketsiz yaşam
tarzına ve yanlış beslenme gibi kanserin en önemli risk faktörlerine maruz kalmaktadır.
Küresel olarak tütün kullanımı hala en önemli risk faktörü olup, her yıl 5 milyon kanser
ölümünün ve tüm kanser ölümlerinin %22 sinin sorumlusudur.
Ülkemizde kanserle mücadelenin en önemli basamağı olan önleme çalışmaları arasında;
Tütün Kontrol Çalışmaları, Türkiye Alkol Kontrolü Eylem Planı, Türkiye Obezite ile
Mücadele ve Kontrol Programı, Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı, Ulusal Radon
Haritalaması gibi konu başlıkları yer almaktadır. Bireylerin de kendi özellerinde sağlıklı
yaşamı seçmeleri yeni nesillere bırakılacak en güzel hediyedir.
 Erken Teşhis Hayat Kurtarır;
Kanser türlerinin uyarılarını erken keşfetmek, bulgularını araştırmak ve ileri tetkik için
hastaların sevk edilmesi erken tanı şansını arttırmaktadır. Bu nedenle, kanserde erken tanı
programları toplumun, sağlık çalışanlarının ve politika oluşturucularının bilgisini
arttırmayı hedeflemeli, erken tanı olanakları hakkındaki farkındalığı arttırmalıdır.
Ülkemizde meme, kalın bağırsak ve rahim ağzı kanserleri için toplumun kaynaklarına ve
hastalık yüküne uygun olarak tarama programları yürütülmektedir. Bir tarama
programının başarıya ulaşabilmesi için toplum tabanlı olması ve hedef nüfusun %70’ni
kapsaması gerekmektedir. Sağlık Bakanlığımızın “Sağlıkta Dönüşüm Programı” ile
toplum tabanlı kanser taramalarına yönelik, ülke genelinde Kanser Erken Teşhis, Tarama
ve Eğitim Merkezleri (KETEM) kurulmuş olup hâlihazırda ülkemizde 197 adet KETEM
mevcuttur. Yeni KETEM’ler olabildiğince hastane dışında ulaşımı daha kolay Sağlıklı
Yaşam Merkezi şeklinde planlanmakta olup tarama oranlarımız yeni açılan KETEM’lerle
birlikte giderek artmaktadır.
Bireyler de kendi vücutları hakkında bilgi sahibi olmaya, olağan dışı bir değişikliğin fark
edilmesi adına teşvik edilmelidirler. Sağlık çalışanları ve bireyler erken teşhisin değeri hakkında
bilgilendirilmelidir. Çünkü erken teşhis, tedavinin başarılı olması adına atılan ilk ve en önemli
adımdır. Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak kurumumuza bağlı KETEM ve Aile Sağlığı
Merkezlerinde 30-65 yaş arası kadınlara rahim ağzı kanseri taraması( HPV- Rahim ağzı
sürüntüsü), 40-69 yaş arası kadınlara meme kanseri taraması( Mamografi) ve 50-70 yaş arası
kadın ve erkeklere kalın bağırsak kanseri taraması ( Dışkıda Gizli Kan) yapılmaktadır. Çorlu ve
Tekirdağ’daki KETEM’lerimizde ya da bağlı olduğunuz Aile Sağlığı Merkezinde Kanser
taramalarınızı ÜCRETSİZ OLARAK yaptırabilirsiz.
Kanser ile mücadele kanser kayıtçılığından tedavi ve palyatif bakıma kadar uzanan geniş
bir yelpazeden oluşan oldukça komplike bir süreçtir. Ulusal ve uluslararası alanlarında uzman
bilim insanlarına danışarak oluşturulan yeni projelerin ve revize edilen “Ulusal Kanser Kontrol
Programımızın” başarıları temelde halkımızın ve sağlık personellerimizin farkındalığının
arttırılmasına bağlıdır. Bu gün de şüphesiz ki bu konuda en önemli fırsatlardan biri olup, kanserle
mücadelede daha güzel başarılara imza atmamız ümidiyle “Dünya Kanser Günü”müz kutlu
olsun.
Dr. Haci Bayram ZENGİN
Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürü