TETANOZ

Dr. Kadir Çoban
1
 Giriş
 Epidemiyoloji
 Patofizyoloji
 Klinik
 Tedavi
 İmmunizasyon
2
 Tetanoz;
ani başlangıçlı hipertoni, ağrılı
kasılmalar (özellikle çene ve boyun
kaslarında) ve generalize kas spazmları ile
karakterize bir hastalıktır.
3
 Tetanoz;
etkin immunizasyon sayesinde
gelişmiş ülkelerde çok nadir görülmesine
rağmen; gelişmemiş ve gelişmekte olan
ülkelerde henüz önemini korumakta olan bir
sağlık problemidir.
4
 Her
yıl yaklaşık 1 milyon adet vaka
bildirilmekte olup, mortalite oranı %20-30
düzeyindedir.
 Türkiye’de yılda ortalama 25 adet vaka
bildirilmektedir.
5
6
 Clostridium
tetani; anaerob, hareketli, gram
pozitif kok morfolojisinde, sporlu bir
mikroorganizmadır.
7
 Sporlar;
ısıya, kurutmaya ve dezenfektanlara
karşı dirençlidir.
 Toprak, ev atıkları, hayvan barsakları ve
insan gaytasında bulunurlar.
 Sporlar normal dokuda aylar hatta yıllar
boyunca bozulmadan kalırlar.
8
 Ölü
dokular, yabancı cisim ve aktif enfeksiyon
gibi anaerobik şartlarda sporlar; germinatif
forma dönüşürler.
 Germinatif formda toksinlerini salgılar:
A-Tetanolizin: Bir çeşit hemolizindir ve herhangi bir
patolojik aktivitesi yoktur.
B-Tetanospazmin: Tetanoz kliniğinden sorumlu
oldukça potent bir toksindir.
9
 Bakteri
germinatif forma dönüştükten sonra,
hematojen yolla periferik sinirlere ulaşır.
 Periferik sinirlerde 2-14 gün süren retrograd
axonal transport yoluyla, santral inhibitör
nöronlara ulaşır.
 Santral inhibitör nöronlara ulaşan toksin,
sekretuar vezikullerdeki sinaptobrevin
proteinine bağlanır.
10
 Sinaptobrevine
bağlanan toksin, terminal
vezikullerden GABA ve Glisin salınmasını
inhibe eder.
 GABA
ve Glisin MSS nin ana inhibitor
nörotransmitterleridir.
11
 Sonuç
olarak; MSS ana inhibtor
nörotransmitterlerinin salınımının
inhibisyonu, sürekli eksitasyona, otonomik
hiperaktivite ve kaslarda kontrol edilemeyen
kasılmalara sebep olur.
12
13
14
 Hastalık;
generalize rijidite, ağrılı kasılmalar
ve otonomik sinir sistemi instabilitesi ile
karakterize bir kliniğe sahiptir.
 Hastalık; kontamine materyallerden, mukoza
bütünlüğün bozulması ile bulaşır.
15
 Hastalığın
ortalama inkubasyon periyodu 4-14
gündür.
 Ancak 1 günden kısa ya da 1 aydan uzun
sürebilir.
 Kısa inkubasyon periyodu, kötü klinik
belirtecidir.
16
 İnkubasyon
periyodunun 7 günden kısa
olması,
 Başlama süresinin 48 saatten kısa olması,
 Bulaşın; yanık, cerrahi yara, parçalı kırık,
septik abortus, göbek bağı yada
intramuskuler enjeksiyon yolu ile olması,
 Narkotik kullanımı,
 Generalize tetanoz,
 40’C üzerinde ateş,
 Taşikardi (erişkinlerde >120, yenidoğanlarda
>150)
17
 0-1
puan: Hafif tetanoz; mortalite<%10
 2-3 puan: Orta teanoz; mortalite %10-20
 4 puan: Ciddi tetanoz; mortalite %20-40
 5-6 puan: Çok ciddi tetanoz; mortalite>%50
18
 Klinik
tetanoz 3’e ayrılır:
a- Generalize tetanoz,
b- Sefalik tetanoz,
c- Lokalize tetanoz
19
 Klinik
tetanozun en sık görülen şeklidir (%80)
 İlk olarak kısa aksonlu sinirler etkilenir. Önce
fasiyal kaslar, sonra sırasıyla boyun, gövde ve
ekstremite kasları etkilenir.
 Yüz kaslarında trismus ve risus sardonicus
görüntüsü oluşur.
 Daha sonra disfaji, opistotonus, alt
ekstremitelerde extansiyon görülür.
20
21
 https://www.youtube.com/watch?v=l_XVlYlP
Nuc
 https://www.youtube.com/watch?v=2UsdzkUM28
 https://www.youtube.com/watch?v=hGe1JK
V2AwY
22
 Sefalik
Tetanoz: Kafa travmaları ve otitis
media sonrası görülür. Kraniyal sinirler
özellikle 7. KS etkilenir. Kötü prognozludur.
 Lokal
Tetanoz: Yaralanan bölgenin
proksimalindeki kas dokusunun rijiditesi ile
karakterize formdur. Generalize tetanoza
ilerleyebilir. Mortalite oranı yaklaşık %1
düzeyindedir.
23
 Tanı
konulduğu anda yoğun bakım ünitesine
yatırılmalı,
 Solunumsal komplikasyonları engellemek için
hasta entübe edilmeli,
 Stimulasyonları en aza indirmek için hasta,
sessiz ve az ışıklı ortamda takip edilmeli.
24
 Teatanoz
İmmunglobulini: Human Tetanoz
İmmunglobulini dolaşımdaki tetanospazmin
toksinini inhibe eder; ancak nöronlara fikse
olmuş toksine etkisi yoktur.
 Tetanoz immunglobulininin klinik
semptomlarda iyileşme sağlamadığı halde,
mortalite oranlarını düşürdüğü bildirilmiştir.
25
26
 İmmunglobulin
dozu; temas sonrası
profilakside 250 IU (çocuklarda 4 IU/KG)
 Aktif tetanozda etkin doz net olarak
bilinmemektedir, ancak genel olarak 30006000 IU olarak önerilmektedir.
 Tetanoz IG, aşı ile aynı ekstremiteye
uygulanmamalı ve yara debride edilmeden
önce uygulanmalıdır.
 Uygulanan dozun bir kısmı yara etrafına
uygulanmalıdır.
27
 Yara
Debridmanı: Enfekte dokunun debride
edilmesi oksidasyon-reduksiyon potansiyelini
artırıp, toksin salınımını azaltır.
 Antibiyotikler: Antibiyotiklerin tedavide
sınırlı etkisi olmasına rağmen kullanımı
önerilmektedir. Parenteral metronidazol
kullanılmalı, tetanospazmin etkisini
potansiyalize eden penisilinler asla
kullanılmamalıdır.
28
 Benzodiazepinler:
Diazepam tetanoz
semptomlarının tedavisinde en sık kullanılan
ilaçtır. Anksiyeteyi azaltır, sedasyon sağlar ve
kasları gevşetir. Her 1-8 saate bir 10-40 mg ıv
uygulanır. Midazolam, 5-15 mg/h ıv infuzyon
alternatif bir seçenektir.
 Benzodizaepin tedavisi ile kasılmalar kontrol
altına alınamazsa Vekuronyum yada
Pankuronyum tercih edilebilir.
29
 Phenobarbital;
ciddi kas kasılmalarının
tedavisinde kullanılabilen farklı bir
alternatiftir. Ayrıca kas gevşeticilerle birlikte
sedasyon amaçlı da kullanılır.
 Ayrıca; baklofen, dantrolen, kısa etkili
barbituratlar ve klorpromazin de tercih
edilebilir.
30
 Randomize
kontrollü çalışmalarda,
Magnezyum sülfat kullanımının otonomik
instabiliteyi ve ağrılı kasılmaları azallttığı
gösterilmiştir.
 Ayrıca adrenerjik blokan ajanların da
otonomik instabiliteyi azalttığı gösterilmiştir.
Esmolol yada labetalol gibi kısa etkili Bblokerler tercih edilebilir.
 Morfin sulfat, santral a-adrenerjik tonusu ve
sempatik eferent deşarjı azaltır.
31
32
33