İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DEPREM MÜHENDİSLİĞİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
DEPREM MÜHENDİSLİĞİ
Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif
sağ‐yanal atımlı faylarından biridir.
KAF sistemi, Anadolu Levhası'nın, güneyde Arap Levhası (senede 25
mm'leri bulan hızlı sıkıştırma hareketi ile) ve kuzeyde (neredeyse hiç
hareket etmeyen) Avrasya Levhası'nın arasında kalması ve bu sebeple
batıya doğru açılma şeklinde hızla hareket etmesi sebebiyle yüksek sismik
aktivite göstermektedir.
KAF, 1100 km uzunluğunda sağ yönlü ve doğrultu atımlı aktif fay hattıdır.
Yaklaşık Van Gölünden Saros Körfezine kadar tüm kuzey Anadolu'yu keser.
Tek bir faydan oluşmaz, pek çok parçadan oluşan fay zonudur. Fay hattında;
parçalanmış‐ezilmiş kayaçlar, soğuk ve sıcak su kaynakları, gölcükler,
traverten oluşumları, genç volkan konilerine rastlanır.
Fayın bazı kısımları depremler sırasında 0,5‐1,5 m düşey, 1,5‐4,3 m yatay
atımlar yapmıştır. Genç Kuvaterner zamanından itibaren 800‐1000 m yatay
atım yaptığı ötelenen genç vadi yataklarından tespit edilmiştir.
Önemli Erzurum depremleri
1859 Erzurum depremi 2 Haziran saat 10.30'da meydana geldi. 15.000 can kaybına yol açan ve 6.1 büyüklüğünde meydana gelen deprem. Mercalli şiddet
ölçeğine göre en büyük şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedildi.
1924 Pasinler depremi 13 Eylül yerel saat ile 16.34'te Türkiye'nin Doğu Anadolu
Bölgesi'nde Erzurum Pasinler'de meydana geldi. 60 can kaybına yol açan ve 6.8 büyüklüğünde meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük
şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedildi.
983 Erzurum Depremi 30 Ekim 1983’te, Erzurum ve çevresinde büyük hasara ve
önemli ölçüde can kaybına neden olan yer sarsıntısı. Büyüklüğü 6,9 Ms olan bu
depremde 1.155 kişi ölmüş, 537 kişi yaralanmış, 3.241 konut ağır, 3 bin konut orta
ve 4 bin konut hafif hasar görmüş, 30 bini aşkın hayvan telef olmuştur.
Türkiye’de deprem mühendisliği mevzuatı
• 1940 İtalyan Yapı Talimatnamesi
• 1944 Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi
• 1949 Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği
• 1953 Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1982 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1968 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1998 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 2007 Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
YAPI VE DEPREM
Türkiye deprem yönetmeliğinde değişiklikler
• 1940 İtalyan Yapı Talimatnamesi
• 1944 Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi
• 1949 Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği
• 1953 Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1982 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1968 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 1998 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• 2007 Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
WZDE7Z͍
• zĞƌŬƺƌĞ ŝĕĞƌŝƐŝŶĚĞŬŝ ŬŦƌŦŬ ;ĨĂLJͿ ĚƺnjůĞŵůĞƌŝ
ƺnjĞƌŝŶĚĞ ďŝƌŝŬĞŶ ďŝĕŝŵ ĚĞŒŝƔƚŝƌŵĞ ĞŶĞƌũŝƐŝŶŝŶ
ĂŶŝĚĞŶ ďŽƔĂůŵĂƐŦ ƐŽŶƵĐƵŶĚĂ ŵĞLJĚĂŶĂ ŐĞůĞŶ
LJĞƌĚĞŒŝƔƚŝƌŵĞ ŚĂƌĞŬĞƚŝŶĚĞŶ ŬĂLJŶĂŬůĂŶĂŶ
ƚŝƚƌĞƔŝŵůĞƌŝŶ ĚĂůŐĂůĂƌ ŚĂůŝŶĚĞ LJĂLJŦůĂƌĂŬ
ŐĞĕƚŝŬůĞƌŝ ŽƌƚĂŵůĂƌŦ ǀĞ LJĞƌLJƺnjƺŶƺ ƐĂƌƐŵĂƐŦ
ŽůĂLJŦŶĂĚĞƉƌĞŵĚĞŶŝƌ͘
WZDE7Z͍
• ĞƉƌĞŵŝŶ ŶĂƐŦů ŽůƵƔƚƵŒƵŶƵ͕ ĚĞƉƌĞŵ
ĚĂůŐĂůĂƌŦŶŦŶ LJĞƌLJƵǀĂƌŦ ŝĕŝŶĚĞ ŶĞ ƔĞŬŝůĚĞ
LJĂLJŦůĚŦŬůĂƌŦŶŦ͕ Ƃůĕƺ ĂůĞƚůĞƌŝ ǀĞ LJƂŶƚĞŵůĞƌŝŶŝ͕
ŬĂLJŦƚůĂƌŦŶ ĚĞŒĞƌůĞŶĚŝƌŝůŵĞƐŝŶŝ ǀĞ ĚĞƉƌĞŵ ŝůĞ
ŝůŐŝůŝ ĚŝŒĞƌ ŬŽŶƵůĂƌŦ ŝŶĐĞůĞLJĞŶ ďŝůŝŵ ĚĂůŦŶĂ
Η^7^DK>K:7ΗĚĞŶŝƌ͘
WZDE7Z͍
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7͗
ƺŶLJĂŶŦŶ ŝĕ LJĂƉŦƐŦ ŬŽŶƵƐƵŶĚĂ͕ ũĞŽůŽũŝŬ ǀĞ ũĞŽĨŝnjŝŬ ĕĂůŦƔŵĂůĂƌ ƐŽŶƵĐƵ ĞůĚĞ
ĞĚŝůĞŶ ǀĞƌŝůĞƌŝŶ ĚĞƐƚĞŬůĞĚŝŒŝ ďŝƌ LJĞƌLJƺnjƺ ŵŽĚĞůŝ ďƵůƵŶŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ Ƶ ŵŽĚĞůĞ
ŐƂƌĞ͕ LJĞƌŬƺƌĞŶŝŶ ĚŦƔ ŬŦƐŵŦŶĚĂ LJĂŬůĂƔŦŬ ϳϬͲϭϬϬ Ŭŵ͘ŬĂůŦŶůŦŒŦŶĚĂ ŽůƵƔŵƵƔ ďŝƌ
ƚĂƔŬƺƌĞ;>ŝƚŽƐĨĞƌͿǀĂƌĚŦƌ͘<ŦƚĂůĂƌǀĞŽŬLJĂŶƵƐůĂƌďƵƚĂƔŬƺƌĞĚĞLJĞƌĂůŦƌ͘>ŝƚŽƐĨĞƌŝůĞ
ĕĞŬŝƌĚĞŬ ĂƌĂƐŦŶĚĂ ŬĂůĂŶ ǀĞ ŬĂůŦŶůŦŒŦ Ϯ͘ϵϬϬ Ŭŵ ŽůĂŶ ŬƵƔĂŒĂ DĂŶƚŽ ĂĚŦ ǀĞƌŝůŝƌ͘
DĂŶƚŽΖŶƵŶ ĂůƚŦŶĚĂŬŝ ĕĞŬŝƌĚĞŐŝŶ EŝŬĞůͲĞŵŝƌ ŬĂƌŦƔŦŵŦŶĚĂŶ ŽůƵƔƚƵŒƵ ŬĂďƵů
ĞĚŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘ zĞƌŝŶ͕ LJƺnjĞLJĚĞŶ ĚĞƌŝŶĞ ŐŝĚŝůĚŝŬĕĞ ŦƐŦŶŦŶ ĂƌƚƚŦŒŦ ďŝůŝŶŵĞŬƚĞĚŝƌ͘
ŶŝŶĞ ĚĞƉƌĞŵ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶŦŶ LJĞƌŝŶ ĕĞŬŝƌĚĞŒŝŶĚĞ LJĂLJŦůĂŵĂĚŦŒŦ ŽůŐƵƐƵŶĚĂŶ
ŐŝĚĞƌĞŬĕĞŬŝƌĚĞŒŝŶƐŦǀŦďŝƌŽƌƚĂŵŽůŵĂƐŦŐĞƌĞŬƚŝŒŝƐŽŶƵĐƵŶĂǀĂƌŦůŵĂŬƚĂĚŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7͗
zĞƌŬĂďƵŒƵŶƵ ŽůƵƔƚƵƌĂŶ ůĞǀŚĂůĂƌŦŶ ďŝƌďŝƌŝŶĞ ƐƺƌƚƺŶĚƺŬůĞƌŝ͕
ďŝƌďŝƌůĞƌŝŶŝ ƐŦŬŦƔƚŦƌĚŦŬůĂƌŦ͕ ďŝƌďŝƌůĞƌŝŶŝŶ ƺƐƚƺŶĞ ĕŦŬƚŦŬůĂƌŦ LJĂ ĚĂ
ĂůƚŦŶĂ ŐŝƌĚŝŬůĞƌŝ ďƵ ůĞǀŚĂůĂƌŦŶ ƐŦŶŦƌůĂƌŦ ĚƺŶLJĂĚĂ ĚĞƉƌĞŵůĞƌŝŶ
ŽůĚƵŬůĂƌŦ LJĞƌůĞƌ ŽůĂƌĂŬ ŬĂƌƔŦŵŦnjĂ ĕŦŬŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ ƺŶLJĂĚĂ ŽůĂŶ
ĚĞƉƌĞŵůĞƌŝŶŚĞŵĞŶďƺLJƺŬĕŽŒƵŶůƵŒƵďƵůĞǀŚĂůĂƌŦŶďŝƌďŝƌůĞƌŝŶŝ
njŽƌůĂĚŦŬůĂƌŦ ůĞǀŚĂ ƐŦŶŦƌůĂƌŦŶĚĂ ĚĂƌ ŬƵƔĂŬůĂƌ ƺnjĞƌŝŶĚĞ
ŽůƵƐŵĂŬƚĂĚŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7͗
ŝƌďŝƌůĞƌŝŶŝŝƚĞŶLJĂĚĂĚŝŒĞƌŝŶŝŶĂůƚŦŶĂŐŝƌĞŶŝŬŝůĞǀŚĂĂƌĂƐŦŶĚĂ͕ŚĂƌĞŬĞƚĞ
ĞŶŐĞůŽůĂŶďŝƌƐƺƌƚƺŶŵĞŬƵǀǀĞƚŝǀĂƌĚŦƌ͘ŝƌůĞǀŚĂŶŦŶŚĂƌĞŬĞƚĞĚĞďŝůŵĞƐŝ
ŝĕŝŶďƵƐƺƌƚƺŶŵĞŬƵǀǀĞƚŝŶŝŶŐŝĚĞƌŝůŵĞƐŝŐĞƌĞŬŝƌ͘
7ƚŝůŵĞŬƚĞ ŽůĂŶ ďŝƌ ůĞǀŚĂ ŝůĞ ďŝƌ ĚŝŒĞƌ ůĞǀŚĂ ĂƌĂƐŦŶĚĂ ƐƺƌƚƺŶŵĞ ŬƵǀǀĞƚŝ
ĂƔŦůĚŦŒŦ njĂŵĂŶ ďŝƌ ŚĂƌĞŬĞƚ ŽůƵƔƵƌ͘ Ƶ ŚĂƌĞŬĞƚ ĕŽŬ ŬŦƐĂ ďŝƌ njĂŵĂŶ
ďŝƌŝŵŝŶĚĞŐĞƌĕĞŬůĞƔŝƌǀĞƔŽŬŶŝƚĞůŝŒŝŶĚĞĚŝƌ͘^ŽŶƵŶĚĂĕŽŬƵnjĂŬůĂƌĂŬĂĚĂƌ
LJĂLJŦůĂďŝůĞŶ ĚĞƉƌĞŵ ;ƐĂƌƐŦŶƚŦͿ ĚĂůŐĂůĂƌŦ ŽƌƚĂLJĂ ĕŦŬĂƌ͘Ƶ ĚĂůŐĂůĂƌ ŐĞĕƚŝŒŝ
ŽƌƚĂŵůĂƌŦ ƐĂƌƐĂƌĂŬ ǀĞ ĚĞƉƌĞŵŝŶ ŽůƵƔ LJƂŶƺŶĚĞŶ ƵnjĂŬůĂƔƚŦŬĕĂ ĞŶĞƌũŝƐŝ
ĂnjĂůĂƌĂŬ LJĂLJŦůŦƌ͘ Ƶ ƐŦƌĂĚĂ LJĞƌLJƺnjƺŶĚĞ͕ ďĂnjĞŶ ŐƂnjůĞ ŐƂƌƺůĞďŝůĞŶ͕
ŬŝůŽŵĞƚƌĞůĞƌĐĞƵnjĂŶĂďŝůĞŶǀĞ&zĂĚŦǀĞƌŝůĞŶĂƌĂnjŝŬŦƌŦŬůĂƌŦŽůƵƔĂďŝůŝƌ͘Ƶ
ŬŦƌŦŬůĂƌ ďĂnjĞŶ LJĞƌLJƺnjƺŶĚĞ ŐƂnjůĞŶĞŵĞnj͕ LJƺnjĞLJ ƚĂďĂŬĂůĂƌŦ ŝůĞ ŐŝnjůĞŶŵŝƔ
ŽůĂďŝůŝƌ͘ ĂnjĞŶ ĚĞ ĞƐŬŝ ďŝƌ ĚĞƉƌĞŵĚĞŶ ŽůƵƔŵƵƔ ǀĞ LJĞƌƺnjƺŶĞ ŬĂĚĂƌ
ĕŦŬŵŦƔ͕ĂŶĐĂŬnjĂŵĂŶůĂƂƌƚƺůŵƺƔďŝƌĨĂLJLJĞŶŝĚĞŶŽLJŶĂLJĂďŝůŝƌ͘
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7͗
ĞƉƌĞŵůĞƌŝŶŝŶŽůƵƐƵŵƵŶƵŶďƵƐĞŬŝůĚĞǀĞ
ΗůĂƐƚŝŬ'Ğƌŝ^ĞŬŵĞ<ƵƌĂŵŦΗĂĚŦĂůƚŦŶĚĂĂŶůĂƚŦŵŦ
ϭϵϭϭLJŦůŦŶĚĂŵĞƌŝŬĂůŦZĞŝĚƚĂƌĂĨŦŶĚĂŶ
LJĂƉŦůŵŦƔƚŦƌǀĞůĂďŽƌĂƚƵǀĂƌůĂƌĚĂĚĂĚĞŶĞŶĞƌĞŬ
ŝƐƉĂƚůĂŶŵŦƔƚŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7
ůĂƐƚŝŬ'Ğƌŝ^ĞŬŵĞ<ƵƌĂŵŦ͗
ŚĞƌŚĂŶŐŝďŝƌ ŶŽŬƚĂĚĂ͕ njĂŵĂŶĂ ďĂŒŦŵůŦ ŽůĂƌĂŬ͕ LJĂǀĂƔ LJĂǀĂƔ
ŽůƵƔĂŶďŝƌŝŵĚĞĨŽƌŵĂƐLJŽŶďŝƌŝŬŝŵŝŶŝŶĞůĂƐƚŝŬŽůĂƌĂŬĚĞƉŽůĂĚŦŒŦ
ĞŶĞƌũŝ͕ ŬƌŝƚŝŬ ďŝƌ ĚĞŒĞƌĞ ĞƌŝƔƚŝŒŝŶĚĞ͕ ĨĂLJ ĚƺnjůĞŵŝ ďŽLJƵŶĐĂ ǀĂƌ
ŽůĂŶ ƐƺƌƚƺŶŵĞ ŬƵǀǀĞƚŝŶŝ LJĞŶĞƌĞŬ͕ ĨĂLJ ĕŝnjŐŝƐŝŶŝŶ ŚĞƌ ŝŬŝ
ƚĂƌĂĨŦŶĚĂŬŝ ŬĂLJĂĕ ďůŽŬůĂƌŦŶŦŶ ďŝƌďŝƌŝŶĞ ŐƂƌĞůŝ ŚĂƌĞŬĞƚůĞƌŝŶŝ
ŽůƵƔƚƵƌŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ƵŽůĂLJĂŶŝLJĞƌĚĞŒŝƔƚŝƌŵĞŚĂƌĞŬĞƚŝĚŝƌ͘ƵĂŶŝ
LJĞƌ ĚĞŒŝƔƚŝƌŵĞůĞƌ ŝƐĞ ďŝƌ ŶŽŬƚĂĚĂ ďŝƌŝŬĞŶ ďŝƌŝŵ ĚĞĨŽƌŵĂƐLJŽŶ
ĞŶĞƌũŝƐŝŶŝŶĂĕŦŒĂĕŦŬŵĂƐŦ͕ďŽƔĂůŵĂƐŦ͕ĚŝŒĞƌďŝƌĚĞLJŝƔůĞŵĞŬĂŶŝŬ
ĞŶĞƌũŝLJĞ ĚƂŶƺƔŵĞƐŝ ŝůĞ ǀĞ ƐŽŶƵĕ ŽůĂƌĂŬ LJĞƌ ŬĂƚŵĂŶůĂƌŦŶŦŶ
ŬŦƌŦůŵĂǀĞLJŦƌƚŦůŵĂŚĂƌĞŬĞƚŝŝůĞŽůŵĂŬƚĂĚŦƌ͘
WZDE7Z͍
&ĂLJ
ůĂƐƚŝŬ'Ğƌŝ^ĞŬŵĞ<ƵƌĂŵŦ
dĂŚƚĂƉĞƌĚĞ
WZD7EK>hbEE>Z7sdmZ>Z7͗
KƌŝũŝŶĂůƉŽnjŝƐLJŽŶ
<ŦƌŦůŵĂǀĞĞŶĞƌũŝŶŝŶĂĕŦŒĂĕŦŬŵĂƐŦ
ĞĨŽƌŵĂƐLJŽŶ
<ĂLJĂĕůĂƌŦŶŽƌŝũŝŶĂůĚƵƌƵŵĂŐĞƌŝĚƂŶŵĞƐŝ
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
&ĂLJůĂƌ͗
ŽŒƵŶůƵŬůĂ ĚĞƉƌĞŵ ŽůĂLJŦ ĞƐŶĂƐŦŶĚĂ ŽůƵƔĂŶ
ĨĂLJůĂƌĚĂ͕ ĞůĂƐƚŝŬ ŐĞƌŝ ƐĞŬŵĞůĞƌ ;ĂƚŦŵͿ͕ ĨĂLJŦŶ ŚĞƌ
ŝŬŝƚĂƌĂĨŦŶĚĂǀĞƚĞƌƐLJƂŶĚĞŽůƵƔŵĂŬƚĂĚŦƌůĂƌ͘
ůŽŬůĂƌŦŶĨĂLJĚƺnjůĞŵŝďŽLJƵŶĐĂ
ďŝƌďŝƌŝŶĚĞŶƵnjĂŬůĂƔŵĂŵŝŬƚĂƌŦŶĂ
ĂƚŦŵǀĞLJĂƂƚĞůĞŶŵĞĚĞŶŝƌ͘
WZDE7Z͍
&ĂLJůĂƌ͗
WZDE7Z͍
&ĂLJůĂƌ͗
&ĂLJůĂƌŽůƵƔƵŵŵĞŬĂŶŝnjŵĂůĂƌŦŶĂŐƂƌĞƺĕĞ
ĂLJƌŦůŦƌůĂƌ͘
• EŽƌŵĂůĨĂLJůĂƌ
• dĞƌƐĨĂLJůĂƌ
• ŽŒƌƵůƚƵĂƚŦŵůŦĨĂLJůĂƌ͗
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
&ĂLJůĂƌ͗
&ĂLJůĂƌĂƚŦŵůĂƌŦŶĂŐƂƌĞĚĞƐŦŶŦĨůĂŶĚŦƌŦůĂďŝůŝƌůĞƌ
• ŒŝŵĂƚŦŵůŦĨĂLJůĂƌ
• ŽŒƌƵůƚƵĂƚŦŵůŦĨĂLJůĂƌ
• KďůŝŬĂƚŦŵůŦĨĂLJůĂƌ
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDdmZ>Z7
<ƂŬůĞƌŝŶĞ'ƂƌĞ
• dĞŬƚŽŶŝŬ ĞƉƌĞŵůĞƌ͗ >ĞǀŚĂ ŚĂƌĞŬĞƚůĞƌŝ ƐŽŶƵĐƵ ŽůĂŶ
ĚĞƉƌĞŵůĞƌĚŝƌ͘
• sŽůŬĂŶŝŬ ĞƉƌĞŵůĞƌ͗ sŽůŬĂŶ ƉĂƚůĂŵĂůĂƌŦ ƂŶĐĞƐŝŶĚĞ ǀĞ
ƐŦƌĂƐŦŶĚĂŽůĂŶĚĞƉƌĞŵůĞƌĚŝƌ͘
• ƂŬƺŶƚƺ ĞƉƌĞŵůĞƌŝ͗ zĞƌĂůƚŦŶĚĂŬŝ ďŽƔůƵŬůĂƌŦŶ ĕƂŬŵĞƐŝ
ƐŽŶƵĐƵŽůƵƔĂŶĚĞƉƌĞŵůĞƌ͘
• 7ŶƐĂŶůĂƌŦŶ EĞĚĞŶ KůĚƵŬůĂƌŦ ĞƉƌĞŵůĞƌ͗ dĂƔŽĐĂŒŦ
ƉĂƚůĂŵĂůĂƌŦǀ͘ď͘
WZDE7Z͍
WZDdmZ>Z7
ĞƌŝŶůŝŬůĞƌŝŶĞ'ƂƌĞ͖
• ^ŦŒĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϬͲϳϬŬŵ
• KƌƚĂĞƌŝŶůŝŬƚĞĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϳϬͲϯϬϬŬŵ
• ĞƌŝŶKĚĂŬůŦĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϯϬϬͲϳϬϬŬŵ
WZDE7Z͍
WZDdmZ>Z7
hnjĂŬůŦŬůĂƌŦŶĂ'ƂƌĞ͖
zĞƌĞůĞƉƌĞŵ͗ϭϬϬŬŵĚĞŶĚĂŚĂĂnj
• zĂŬŦŶĞƉƌĞŵ͗ϭϬϬŬŵʹϭ͘ϬϬϬŬŵĂƌĂƐŦ
• ƂůŐĞƐĞůĞƉƌĞŵ͗ϭ͘ϬϬϬŬŵʹϱ͘ϬϬϬŬŵĂƌĂƐŦ
• hnjĂŬĞƉƌĞŵ͗ϱ͘ϬϬϬŬŵĚĞŶĚĂŚĂĕŽŬ
ƺLJƺŬůƺŬůĞƌŝŶĞ'ƂƌĞ͖
• ŽŬƺLJƺŬĞƉƌĞŵůĞƌ͗Dхϴ͘Ϭ
• ƺLJƺŬĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϳ͘ϬфDфϴ͘Ϭ
• KƌƚĂƺLJƺŬůƺŬƚĞĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϱ͘ϬфDфϳ͘Ϭ
• <ƺĕƺŬĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϯ͘ϬфDфϱ͘Ϭ
• DŝŬƌŽĞƉƌĞŵůĞƌ͗ϭ͘ϬфDфϯ͘Ϭ
• hůƚƌĂDŝŬƌŽĞƉƌĞŵůĞƌ͗Dфϭ͘Ϭ
WZDE7Z͍
WZDdmZ>Z7
ƺLJƺŬ ďŝƌ ĚĞƉƌĞŵ ĕŽŬ ĞŶĚĞƌ ŽůĂƌĂŬ ƚĞŬ ƐĂƌƐŦŶƚŦĚĂŶ ŽůƵƔƵƌ͘
ĂnjĞŶďƺLJƺŬďŝƌĚĞƉƌĞŵĚĞŶ;ĂŶĂƐŽŬͿďŝƌŬĂĕŐƺŶLJĂĚĂďŝƌŬĂĕ
ŚĂĨƚĂƂŶĐĞ͕ĂŶĂƐŽŬLJĂŬŦŶŦŶĚĂŬƺĕƺŬƐĂƌƐŦŶƚŦůĂƌŽůĂďŝůŝƌ͘ƵŶůĂƌĂ
͞ƂŶĐƺ ĚĞƉƌĞŵůĞƌ͟ ĚĞŶŝƌ͘ ƺLJƺŬ ďŝƌ ĚĞƉƌĞŵĚĞŶ ƐŽŶƌĂ ĂLJůĂƌĐĂ
ƐƺƌĞďŝůĞŶ͕ ĂŶĂ ƐĂƌƐŦŶƚŦĚĂŶ ĚĂŚĂ ŬƺĕƺŬ ǀĞ njĂŵĂŶůĂ ŐŝĚĞƌĞŬ
ĂƌĂůĂƌŦ ĂĕŦůĂŶ ǀĞ ďƺLJƺŬůƺŬůĞƌŦ ĂnjĂůĂŶ ďŝƌ Ěŝnjŝ ƐĂƌƐŦŶƚŦůĂƌ
ŽůŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ ƵŶůĂƌĂ ĚĂ ͞ĂƌƚĕŦ ĚĞƉƌĞŵůĞƌ͟ ĚĞŶŝƌ͘ ŶĂ ĨĂLJ
ďƂůŐĞƐŝ LJĂ ĚĂ ĚŽŐƌƵůƚƵƐƵ ƺnjĞƌŝŶĚĞŬŝ ũĞŽůŽũŝŬ LJĂƉŦ ĚĞŒŝƔŬĞŶ
ŽůĚƵŒƵ ŝĕŝŶ͕ ďŝƌŝŬŵŝƔ ďƺƚƺŶ ĞŶĞƌũŝ ƚĞŬ ďƺLJƺŬ ƐĂƌƐŦŶƚŦ ŝůĞ
ďŽƔĂůŵĂŬƚĂĚŦƌ ǀĞ ĞŶĞƌũŝ ďŽƔĂůŵĂƐŦ ǀĞ ŐĞƌŝůŵĞůĞƌŝŶ LJĞŶŝĚĞŶ
ĚĂŒŦůŦŵŦƐƺƌĞŬůŝŽůĂƌĂŬĚĞǀĂŵĞƚŵĞŬƚĞǀĞďƺLJƺŬďŝƌĚĞƉƌĞŵŝŶ
ĂƌŬĂƐŦŶĚĂŶ LJƺnjůĞƌĐĞ ŚĂƚƚĂ ďŝŶůĞƌĐĞ ĚĂŚĂ ŬƺĕƺŬ ĚĞƉƌĞŵ
ŐƺŶůĞƌĐĞ͕ŚĂĨƚĂůĂƌĐĂ͕ĂLJůĂƌĐĂŚĂƚƚĂLJŦůůĂƌĐĂƐƺƌĞďŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
• K<EK<d^/;,7WK^EdZͿ
KĚĂŬ ŶŽŬƚĂƐŦ LJĞƌŝŶ ŝĕŝŶĚĞ ĚĞƉƌĞŵŝŶ ĞŶĞƌũŝƐŝŶŝŶ
ŽƌƚĂLJĂĕŦŬƚŦŒŦŶŽŬƚĂĚŦƌ͘ƵŶŽŬƚĂLJĂŽĚĂŬŶŽŬƚĂƐŦǀĞLJĂ
ŝĕŵĞƌŬĞnjĚĞĚĞŶŝƌ͘'ĞƌĕĞŬƚĞ͕ĞŶĞƌũŝŶŝŶŽƌƚĂLJĂĕŦŬƚŦŒŦ
ďŝƌ ŶŽŬƚĂ ŽůŵĂLJŦƉ ďŝƌ ĂůĂŶĚŦƌ ͕ ĨĂŬĂƚ ƉƌĂƚŝŬ
ƵLJŐƵůĂŵĂůĂƌĚĂŶŽŬƚĂŽůĂƌĂŬŬĂďƵůĞĚŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
• /bDZ<;W7^EdZͿ
KĚĂŬ ŶŽŬƚĂƐŦŶĂ ĞŶ LJĂŬŦŶ ŽůĂŶ LJĞƌ ƺnjĞƌŝŶĚĞŬŝ ŶŽŬƚĂĚŦƌ͘ƵƌĂƐŦ
ĂLJŶŦnjĂŵĂŶĚĂĚĞƉƌĞŵŝŶĞŶĕŽŬŚĂƐĂƌLJĂƉƚŦŒŦǀĞLJĂĞŶŬƵǀǀĞƚůŝ
ůĂƌĂŬ ŚŝƐƐĞĚŝůĚŝŒŝ ŶŽŬƚĂĚŦƌ͘ƐůŦŶĚĂ ďƵ ͕ ďŝƌ ŶŽŬƚĂĚĂŶ ĕŽŬ ďŝƌ
ĂůĂŶĚŦƌ͘ĞƉƌĞŵŝŶ ĚŦƔ ŵĞƌŬĞnj ĂůĂŶŦ ĚĞƉƌĞŵŝŶ ƔŝĚĚĞƚŝŶĞ ďĂŒůŦ
ŽůĂƌĂŬĕĞƔŝƚůŝďƺLJƺŬůƺŬůĞƌĚĞŽůĂďŝůŝƌ͘ĂnjĞŶďƺLJƺŬďŝƌĚĞƉƌĞŵŝŶ
ŽĚĂŬ ŶŽŬƚĂƐŦŶŦŶ ďŽLJƵƚůĂƌŦ LJƺnjůĞƌĐĞ ŬŝůŽŵĞƚƌĞLJůĞ ĚĞ
ďĞůŝƌůĞŶĞďŝůŝƌ͘Ƶ ŶĞĚĞŶůĞ ΗƉŝƐĂŶƚƌ ƂůŐĞƐŝΗ LJĂ ĚĂ ΗƉŝƐĂŶƚƌ
ůĂŶŦΗ ŽůĂƌĂŬ ƚĂŶŦŵůĂŵĂ LJĂƉŦůŵĂƐŦ ŐĞƌĕЌРĚĂŚĂ LJĂŬŦŶ ďŝƌ
ƚĂŶŦŵůĂŵĂŽůĂĐĂŬƚŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
• K<Z7E>7)7͗
ĞƉƌĞŵĚĞĞŶĞƌũŝŶŝŶĂĕŦŒĂĕŦŬƚŦŒŦŶŽŬƚĂŶŦŶ
LJĞƌLJƺnjƺŶĚĞŶĞŶŬŦƐĂƵnjĂŬůŦŒŦ͕ĚĞƉƌĞŵŝŶŽĚĂŬ
ĚĞƌŝŶůŝŒŝŽůĂƌĂŬĂĚůĂŶĚŦƌŦůŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
b7d͗ ,ĞƌŚĂŶŐŝ ďŝƌ ĚĞƌŝŶůŝŬƚĞ ŽůĂŶ ĚĞƉƌĞŵŝŶ͕
LJĞƌLJƺnjƺŶĚĞ ŚŝƐƐĞĚŝůĚŝŒŝ ďŝƌ ŶŽŬƚĂĚĂŬŝ ĞƚŬŝƐŝŶŝŶ
ƂůĕƺƐƺ ŽůĂƌĂŬ ƚĂŶŦŵůĂŶŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ ŝŒĞƌ ďŝƌ ĚĞLJŝƔůĞ
ĚĞƉƌĞŵŝŶ ƔŝĚĚĞƚŝ͕ ŽŶƵŶ LJĂƉŦůĂƌ͕ ĚŽŒĂ ǀĞ ŝŶƐĂŶůĂƌ
ƺnjĞƌŝŶĚĞŬŝ ĞƚŬŝůĞƌŝŶŝŶ ďŝƌ ƂůĕƺƐƺĚƺƌ͘ Ƶ ĞƚŬŝ͕
ĚĞƉƌĞŵŝŶ ďƺLJƺŬůƺŒƺ͕ ŽĚĂŬ ĚĞƌŝŶůŝŒŝ͕ ƵnjĂŬůŦŒŦ
LJĂƉŦůĂƌŦŶ ĚĞƉƌĞŵĞ ŬĂƌƔŦ ŐƂƐƚĞƌĚŝŒŝ ĚĂLJĂŶŦŬůŦůŦŬ ĚĂŚŝ
ĚĞŒŝƔŝŬŽůĂďŝůŵĞŬƚĞĚŝƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
mzm<>m<;D'E7dmͿ͗
• ĞƉƌĞŵ ƐŦƌĂƐŦŶĚĂ ĂĕŦŒĂ ĕŦŬĂŶ ĞŶĞƌũŝŶŝŶ ďŝƌ ƂůĕƺƐƺ ŽůĂƌĂŬ
ƚĂŶŦŵůĂŶŵĂŬƚĂĚŦƌ͘ ŶĞƌũŝŶŝŶ ĚŽŒƌƵĚĂŶ ĚŽŒƌƵLJĂ ƂůĕƺůŵĞƐŝ ŽůĂŶĂŒŦ
ŽůŵĂĚŦŒŦŶĚĂŶ͕ ŵĞƌŝŬĂ ŝƌůĞƔŝŬ ĞǀůĞƚůĞƌŝΖŶĚĞŶ WƌŽĨ͘͘ZŝĐŚƚĞƌ
ƚĂƌĂĨŦŶĚĂŶϭϵϯϬLJŦůůĂƌŦŶĚĂďƵůƵŶĂŶďŝƌLJƂŶƚĞŵůĞĚĞƉƌĞŵůĞƌŝŶĂůĞƚƐĞů
ďŝƌ ƂůĕƺƐƺ ŽůĂŶ ΗDĂŐŶŝƚƺĚΗ ƚĂŶŦŵůĂŶŵŦƔƚŦƌ͘ WƌŽĨ ͘ZŝĐŚƚĞƌ͕
ĞƉŝƐĂŶƚƌĚĂŶϭϬϬŬŵ͘ƵnjĂŬůŦŬƚĂǀĞƐĞƌƚnjĞŵŝŶĞLJĞƌůĞƐƚŝƌŝůŵŝƐƂnjĞůďŝƌ
ƐŝƐŵŽŐƌĂĨůĂ ;ϮϴϬϬ ďƺLJƺƚŵĞůŝ͕ ƂnjĞů ƉĞƌŝLJŽĚƵ Ϭ͘ϴ ƐĂŶŝLJĞ ǀĞ йϴϬ
ƐƂŶƺŵƺ ŽůĂŶ ďŝƌ tŽŽĚͲŶĚĞƌƐŽŶ ƚŽƌƐŝLJŽŶ ^ŝƐŵŽŐƌĂĨŦ ŝůĞͿ
ŬĂLJĚĞĚŝůŵŝƔ njĞŵŝŶ ŚĂƌĞŬĞƚŝŶŝŶ ŵŝŬƌŽŶ ĐŝŶƐŝŶĚĞŶ ;ϭ ŵŝŬƌŽŶ ϭͬϭϬϬϬ
ŵŵͿ ƂůĕƺůĞŶ ŵĂŬƐŝŵƵŵ ŐĞŶůŝŒŝŶŝŶ ϭϬ ƚĂďĂŶŦŶĂ ŐƂƌĞ ůŽŐĂƌŝƚŵĂƐŦŶŦ
ďŝƌĚĞƉƌĞŵŝŶΗŵĂŐŶŝƚƺĚƺΗŽůĂƌĂŬƚĂŶŦŵůĂŵŦƔƚŦƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
mzm<>m<;D'E7dmͿ͗
• >ŽŬĂůDĂŐŶŝƚƺĚ;D>Ϳ
• ^ƺƌĞĚĞŶŚĞƐĂƉůĂŶĂŶDĂŐŶŝƚƺĚ;DĚͿ
• zƺnjĞLJĂůŐĂƐŦDĂŐŶŝƚƺĚƺ;D^Ϳ
• ŝƐŝŵĂůŐĂƐŦDĂŐŶŝƚƺĚƺ;ŵďͿ
• DŽŵĞŶƚDĂŐŶŝƚƺĚ;DtͿ
• ŶĞƌũŝDĂŐŶŝƚƺĚƺ;DͿ
• W<WĚĂůŐĂƐŦDĂŐŶŝƚƺĚƺ
• >ŐĂůŐĂƐŦDĂŐŶŝƚƺĚƺ
• dƐƵŶĂŵŝDĂŐŶŝƚƺĚƺ
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
mzm<>m<;D'E7dmͿ͗
mb
Ms
burada
burada
ölçülür
ölçülür
Zaman (s)
Bu magnitüdlerin herbiri
sismogramların belli frekanslarda
ki farklı kısımlarını kullanır.
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
mzm<>m<;D'E7dmͿ͗
ĞƉƌĞŵ ďƺLJƺŬůƺŒƺŶƺ ƐĂƉƚĂŵĂŬ ŝĕŝŶ ƐŝƐŵŽŐƌĂŵůĂƌĚĂŶ ĚĂůŐĂ ŐĞŶůŝŒŝ
ŽŬƵŵĂƐŦŶŦŶŶĂƐŦůLJĂƉŦůĚŦŒŦŶŦŶŐƂƐƚĞƌŝůŝƔŝ͘ϮƚĞƉĞĚĞŶƚĞƉĞLJĞĚĂůŐĂŐĞŶůŝŒŝ͕
dŝƐĞŝůŐŝůŝĚĂůŐĂŶŦŶƉĞƌŝLJŽĚƵĚƵƌ͘
WZDE7Z͍
WZDWZDdZ>Z7
mzm<>m<;D'E7dmͿ͗
Magnitüd Skalalarının Genel Formülü :
M = log (A / T) + F (h, ) + C
A >> Genlik
Hakim Periyod
TH >>
>> Derinlik
>> Uzaklık
F >> Derinlik ve Uzaklı÷a ba÷li düzeltme faktörü
C >> Bölgesel skala faktörü
Not :
Genel Magnitüd formülünden anlaúılaca÷ı üzere magnitüd skalası logaritmiktir.
Magnitüd de÷erindeki bir birim artıú genlikte ki 10 kat artıú demektir.
WZDE7Z͍
Magnitüd
Çeúidi
Magnitüd
Aralı÷ı
Uzaklık
Aralı÷ı
Açıklama
Süreye ba÷lı (Md)
4<
0 – 400 km
Süreyi temel alır. Max. Genli÷in
ölçülemedi÷i durumlarda kullanılır.
Lokal (Ml)
2–6
0 – 400 km
WA sismogramında max. genli÷i temel
alır. WA bugün yaygın olarak
kullanılmadı÷ından uygun dönüúüm
skalaları ile hesaplanır.
Yüzey Dalgası (Ms)
5-8
20 – 180
(Derece)
Uzak depremler için kullanılan bir
magnitüd olup, 20 sn-periyodlu Rayleigh
dalgalarını temel alır.
Moment (Mw)
3.5 >
Hepsi
Depremin momentini temel alır.
(Mo=ȝ.A.u)
Cisim Dalgası (mb)
4–7
16o– 100o
(Sadece derin
depremler için)
P-dalgalarının genliklerini temel alır.
Derin odaklı depremler için en uygun
magnitüd skalasıdır.
Yüzey Dalgası (MLg)
5-8
Hepsi
Love dalgalarının genliklerini temel alır
ve uzak depremler için kullanılır.
Enerji (Me)
3.5 >
Hepsi
Depremde açı÷a çıkan sismik enerji
miktarını temel alır.
WZDE7Z͍
PnjĞƚ
•
Magnitude, yer sarsıntısının genli÷inin bir ölçüsüdür.
•
Deprem çalıúmalarında birden fazla magnitüd skalası
kullanılır.
•
Bütün magnitüd skalaları aynı logaritmik forma sahiptir.
•
Herbir magnitüd skalası için farklı dalga fazları ve farklı
salınım periyodları kullanıldı÷ı için herzaman aynı de÷eri
vermezler.
Magnitude
Lokal (Richter)
Cisim-Dalgası
Yüzey-Dalgası
Moment
Sembol
ML
mb
Ms
Mw, M
Dalga Fazı
Period
S veya Yüzey Dalgası 0.8 s
P
1s
Rayleigh
20 s
Kırık alanı, Atım
100’s-1000’s
WZDE7Z͍
ĞƉƌĞŵŶĂƐŦůŬĂLJĚĞĚŝůŝƌ͍
ĞƉƌĞŵŝŶŶĂƐŦůŽůƵƔƚƵŒƵŶƵ͕ĚĞƉƌĞŵĚĂůŐĂůĂƌŦŶŦŶLJĞƌ
ŬƺƌĞŝĕĞƌŝƐŝŶĚĞŶĞƔĞŬŝůĚĞLJĂLJŦůĚŦŬůĂƌŦŶŦ͕ƂůĕƺĂůĞƚůĞƌŝ
ǀĞ LJƂŶƚĞŵůĞƌŝŶŝ͕ ŬĂLJŦƚůĂƌŦŶ ĚĞŒĞƌůĞŶĚŝƌŝůŵĞƐŝŶŝ ǀĞ
ĚĞƉƌĞŵŝůĞŝůŐŝůŝĚŝŒĞƌŬŽŶƵůĂƌŦŝŶĐĞůĞLJĞŶďŝůŝŵĚĂůŦŶĂ
͞^ŝŵŽůŽũŝ͟ ĚĞŶŝƌ͘ ŝƌ ĚĞƉƌĞŵ ƐŽŶƵĐƵ ŽůƵƔĂŶ LJĞƌ
ŚĂƌĞŬĞƚŝŶŝ ƐƺƌĞŬůŝ ŽůĂƌĂŬ ŬĂLJĚĞĚĞŶ ĚƺnjĞŶĞŬůĞƌĞ
͞^ŝƐŵŽŐƌĂĨ͟ ĚĞŶŝƌ͘ ^ŝƐŵŽŐƌĂĨŦŶ ŬĂLJĚĞƚƚŝŒŝ ŝnjĞ
͞^ŝƐŵŽŐƌĂŵ͟ĚĞŶŝƌ͘
WZDE7Z͍
ĞƉƌĞŵŶĂƐŦůŬĂLJĚĞĚŝůŝƌ͍
WZDE7Z͍
ĞƉƌĞŵŶĂƐŦůŬĂLJĚĞĚŝůŝƌ͍
WZDE7Z͍
ĞƉƌĞŵŶĂƐŦůŬĂLJĚĞĚŝůŝƌ͍
^ŝƐŵŽŐƌĂŵ
WZDE7Z͍
ĞƉƌĞŵŶĂƐŦůŬĂLJĚĞĚŝůŝƌ͍
ĞƉƌĞŵĂŶŦŶĚĂLJĞƌŚĂƌĞŬĞƚŝŶŝŶŝǀŵĞƐŝŶŝŬĂLJĚĞĚĞŶĐŝŚĂnjůĂƌĚŦƌ͘
LJƌŦĐĂŬƵǀǀĞƚůŝLJĞƌŚĂƌĞŬĞƚŝƐŝƐŵŽŐƌĂĨŦŽůĂƌĂŬĚĂĂĚůĂŶĚŦƌŦůŦƌůĂƌ͘
ůĞƚŝŶ ƂůĕƚƺŒƺ ĚĞŒĞƌŝŶ ďŝƌŝŵŝ ĐŵͬƐŶϮ͚Ěŝƌ͘ zĞƌĕĞŬŝŵŝ ŝǀŵĞƐŝŶŝŶ
;Őсϵϴϭ ĐŵͬƐŶϮ Ϳ ŬĞƐƌŝ ŽůĂƌĂŬ ŬĂLJŦƚ ĂůŦƌůĂƌ͘ Ƶ ĂůĞƚůĞƌ ŶŽƌŵĂů
ŽůĂƌĂŬƐƺŬƵŶĞƚƚĞŽůƵƉ͕ĂŶĐĂŬLJĞƌŚĂƌĞŬĞƚŝŝǀŵĞƐŝŶŝŶďĞůŝƌůŝďŝƌ
ĚĞŒĞƌŝĂƔŵĂƐŦŶĚĂŶƐŽŶƌĂŚĂƌĞŬĞƚĞŐĞĕĞƌůĞƌ͘zĞƌŚĂƌĞŬĞƚŝŶŝŶ͕ŝŬŝ
LJĂƚĂLJ ǀĞ ďŝƌ ĚƺƔĞLJ ŽůŵĂŬ ƺnjĞƌĞ ƺĕ ďŝůĞƔĞŶŝŶŝ ƂůĕĞďŝůŝƌůĞƌ͘
'ĞŶĞůůŝŬůĞ ďƵ ƚƺƌ ĂůĞƚůĞƌŝŶ Ƃnj ƉĞƌŝLJŽĚƵ͕ Ϭ͘ϬϱƐ ŝůĞ ϭ͘ϬƐ
ĂƌĂƐŦŶĚĂĚŦƌ͘zĂŬůĂƔŦŬŽůĂƌĂŬϬ͘ϬϬϱŐŝǀŵĞŝůĞŚĂƌĞŬĞƚĞŐĞĕĞŶďƵ
ĂůĞƚůĞϬ͘ϬϬϭŐŝůĞϭ͘ϬŐĂƌĂƐŦŶĚĂŚĂƐƐĂƐďŝƌƂůĕƺŵLJĂƉŦůĂďŝůŝƌ͘
WZDE7Z͍
Sismik Dalgalar
Cisim Dalgaları
P - Dalgaları
S - Dalgaları
Yüzey Dalgaları
Rayleigh Dalgaları
Love Dalgaları
WZDE7Z͍
Cisim Dalgaları
Cisim Dalgaları arz içinde yayınırlar
Deprem kayna÷ı
Cøsim dalgaları
yayınırken, yayındıkları
ortamda ki kayaçların
yo÷unlu÷u derinlikle
arttı÷ı için hızı da
arttı÷ından e÷risel bir yol
izlerler.
Dıúmerkez uzaklı÷ı
(derece)
Sismometre
artıyor
Yarıçap
Dünya merkezi
WZDE7Z͍
P-Dalgaları :
• En önce varırlar yani en hızlı sismik dalgadır.
• Materyalin hacminde de÷iúikli÷e neden olurlar
• Birincil (Primary) veya Basınç (Pressure) dalgaları olarak adlandırılır.
• Ses dalgaları ile aynı özellikleri taúırlar.
• Parçacık hareketi dalga yayınımı yönündedir.
• Deprem oda÷ından her yöne do÷ru yayılırlar.
• Katı, sıvı ve gaz ortamlarda yayınabilirler.
WZDE7Z͍
^ʹĂůŐĂůĂƌŦ͗
ͻ7ŬŝŶĐŝŽůĂƌĂŬǀĂƌŦƌůĂƌ͘
ͻDĂƚĞƌLJĂůŝŶƔĞŬůŝŶĚĞĚĞŒŝƔŝŬůŝŒĞŶĞĚĞŶŽůƵƌůĂƌ͘
ͻWͲĂůŐĂůĂƌŦŶĚĂŶĚĂŚĂLJĂǀĂƔďŝƌŚŦnjůĂLJĂLJŦŶŦƌůĂƌ͘
ͻ7ŬŝŶĐŝů;^ĞĐŽŶĚĂƌLJͿǀĞLJĂ<ĞƐŵĞ;^ŚĞĂƌͿĂůŐĂůĂƌŦŽůĂƌĂŬ ĂĚůĂŶĚŦƌŦůŦƌ͘
ͻWĂƌĕĂĐŦŬŚĂƌĞŬĞƚŝĚĂůŐĂLJĂLJŦŶŦŵLJƂŶƺŶĞĚŝŬƚŝƌ͘
ͻKƌƚŽŐŽŶĂůŽůĂƌĂŬĂLJƌŦůŦƌůĂƌ;LJĂŶŝLJĂƚĂLJǀĞĚƺƔĞLJďŝůĞƔĞŶůĞƌŝǀĂƌĚŦƌͿ
ͻ^ŦǀŦůĂƌǀĞŐĂnjůĂƌŵĂŬĂƐůĂŵĂŬƵǀǀĞƚŝŶĞƐĂŚŝƉŽůŵĂĚŦŬůĂƌŦŝĕŝŶďƵĚĂůŐĂůĂƌďƵŽƌƚĂŵůĂƌ
ŝĕŝŶĚĞLJĂLJŦŶĂŵĂnjůĂƌ
WZDE7Z͍
• zƺnjĞLJĂůŐĂůĂƌŦ
ĞƉƌĞŵ ŶĞĚĞŶŝLJůĞ ŽůƵƔĂŶ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶ ďŝƌ ďƂůƺŵƺ
ĞƐŶĞŬ ŽƌƚĂŵŦŶ ƐĞƌďĞƐƚ LJƺnjĞLJŝŶĞ LJĂŬŦŶ ǀĞ ĚĞƌŝŶůŝŬ
ĂƌƚƚŦŬĕĂ ĞŶĞƌũŝůĞƌŝ ŚŦnjůĂ ĂnjĂůĂŶ ƚƺƌĚĞŶ ĚĂůŐĂůĂƌĚŦƌ͘
ZĂLJůĞŝŐŚ ǀĞ >ŽǀĞ ĚĂůŐĂůĂƌŦ ƐŝƐŵŽŐƌĂŵůĂƌĚĂ
ŐƂnjůĞŵĞĚĞŶ ƂŶĐĞ ŵĂƚĞŵĂƚŝŬƐĞů ŽůĂƌĂŬ ǀĂƌůŦŬůĂƌŦŶŦ
ŝƐƉĂƚĞƚŵŝƔůĞƌĚŝƌ͘
WZDE7Z͍
• ZĂLJůĞŝŐŚ ĚĂůŐĂůĂƌŦ ƚŦƉŬŦ ďŝƌ ƐƵ ďŝƌŝŬŝŶƚŝƐŝŶĚĞ ;ŐƂů͕ ĚĞŶŝnjͿ
LJĂLJŦůĂŶĚĂůŐĂůĂƌŐŝďŝLJĞƌŝŶLJƺnjĞLJŝďŽLJƵŶĐĂLJƵǀĂƌůĂŶĂƌĂŬ
ŝůĞƌůĞLJĞŶ ĚĂůŐĂůĂƌĚŦƌ͘ ZĂLJůĞŝŐŚ ĚĂůŐĂůĂƌŦ LJĞƌŬƺƌĞŶŝŶ
LJƺnjĞLJŝďŽLJƵŶĐĂLJĂLJŦůŦƌŬĞŶďŝƌĕĞƔŝƚLJƵǀĂƌůĂŶŵĂŚĂƌĞŬĞƚŝ
LJĂƉƚŦŬůĂƌŦŶĚĂŶ ĚŽůĂLJŦ͕ ŐĞĕƚŝŬůĞƌŝ ŽƌƚĂŵ ŝĕĞƌŝƐŝŶĚĞ
ďƵůƵŶĂŶƚĂŶĞĐŝŬůĞƌ͕LJĂLJŦůŵĂĚŽŒƌƵůƚƵƐƵďŽLJƵŶĐĂƚĞƌƐďŝƌ
ĞůŝƉƐŚĂƌĞŬĞƚŝĕŝnjĞƌůĞƌ͘
WZDE7Z͍
• >ŽǀĞ ĚĂůŐĂůĂƌŦ͕ ZĂLJůĞŝŐŚ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶĚĂŶ ĚĂŚĂ ŚŦnjůŦĚŦƌ͘ Ƶ
LJƺnjĚĞŶ ƐŝƐŵŽŐƌĂŵůĂƌĚĂ ZĂLJůĞŝŐŚ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶĚĂŶ ĚĂŚĂ
ƂŶĐĞ ŐƂƌƺůƺƌ͘ Ƶ ŝŬŝ ĚĂůŐĂ ĂƌĂƐŦŶĚĂŬŝ ŚŦnj ĨĂƌŬŦ
ƐŝƐŵŽŐƌĂŵůĂƌ ƺnjĞƌŝŶĚĞ ŐƂnjůĞŶĞŵĞLJĞĐĞŬ ŬĂĚĂƌ
ŬƺĕƺŬƚƺƌ͘ >ŽǀĞ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶŦŶ ŐĞĕƚŝŒŝ ŽƌƚĂŵĚĂ ƚĂŶĞĐŝŬůĞƌ
ƚĂŵĂŵĞŶ LJĂLJŦůŵĂ ĚŽŒƌƵůƚƵƐƵŶĂ ĚŝŬ LJĂƚĂLJ ĚƺnjůĞŵĚĞ
ƚŝƚƌĞƔŝƌůĞƌ͘
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
WZDE7Z͍
ŝƌ ĚĞƉƌĞŵŝŶ ŵĞƌŬĞnjƺƐƐƺŶƺ ďƵůŵĂŬ
ŝĕŝŶ͕ ƐŝƐŵŝŬ ŬĂLJŦƚĕŦůĂƌĚĂŶ ŬƵƌƵůƵ ďŝƌ ĂŒ
ŬƵůůĂŶŦůŦƌ͘ ƵŶƵŶ ŝĕŝŶ ĞŶ Ănj ƺĕ ŬĂLJŦƚ
ŝƐƚĂƐLJŽŶƵŶĚĂŶ
ĞůĚĞ
ĞĚŝůŵŝƔ
ƐŝƐŵŽŐƌĂŵůĂƌĚĂŶ
LJĂƌĂƌůĂŶŵĂŬ
ŐĞƌĞŬůŝĚŝƌ͘ ŝƌ ĚĞƉƌĞŵĚĞŶ ƐŽŶƌĂ͕ W ǀĞ ^
ĚĂůŐĂůĂƌŦŶŦŶ ďŝƌ ŝƐƚĂƐLJŽŶĂ ŶĞ ŬĂĚĂƌ
njĂŵĂŶ ĨĂƌŬŦ ŝůĞ ƵůĂƔƚŦŒŦ ďĞůŝƌůĞŶĞďŝůŝƌ ǀĞ
ďƂLJůĞĐĞ
ĚĞƉƌĞŵ
ŵĞƌŬĞnjƺƐƐƺŶƺŶ
ŝƐƚĂƐLJŽŶĚĂŶ ŽůĂŶ ƵnjĂŬůŦŒŦ ŚĞƐĂƉůĂŶĂďŝůŝƌ͘
W ǀĞ ^ ĚĂůŐĂůĂƌŦ ĂƌĂƐŦŶĚĂŬŝ njĂŵĂŶ
ŵĞƐĂĨĞƐŝ͕ ďƵ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶ LJĞƌŬĂďƵŒƵ
ŝĕŝŶĚĞŬŝ ƐĞLJĂŚĂƚ ŵĞƐĂĨĞƐŝ ŝůĞ ŽƌĂŶƚŦůŦĚŦƌ͘
ŝŒĞƌ ďŝƌ ĚĞLJŝƔůĞ͕ ĚĂůŐĂůĂƌŦŶ ŽůƵƔƚƵŒƵ
ĚĞƉƌĞŵŽĚĂŒŦŶĞŬĂĚĂƌƵnjĂŬŝƐĞ͕WǀĞ^
ĚĂůŐĂůĂƌŦ ĂƌĂƐŦŶĚĂŬŝ njĂŵĂŶ ĂƌĂůŦŒŦ ĚĂ Ž
ŬĂĚĂƌƵnjƵŶŽůĂĐĂŬƚŦƌ͘
WZDE7Z͍
• ^ŝƐŵŝŬnjĂŵĂŶͲLJŽůĚŝLJĂŐƌĂŵŦŝůĞďŝƌĚĞƉƌĞŵŝŶ
ŝƐƚĂƐLJŽŶĂŽůĂŶƵnjĂŬůŦŒŦƐĂƉƚĂŶĂďŝůŝƌ͘mĕŝƐƚĂƐLJŽŶ
;͕ ǀĞ Ϳ ŬĂLJŦƚůĂƌŦ͕ ďƵ ĞŒƌŝůĞƌůĞ
ŬĂƌƔŦůĂƔƚŦƌŦůĚŦŒŦŶĚĂ͕ ƂƌŶĞŒŝŶ ŝƐƚĂƐLJŽŶƵ ŝĕŝŶ͕
ŵĞƌŬĞnjƺƐƐƺ ƵnjĂŬůŦŒŦ ϭϱϬϬ Ŭŵ ŬĂĚĂƌ ďƵůƵŶƵƌ͘
ŝŒĞƌ ; ǀĞ Ϳ ŝƐƚĂLJŽŶůĂƌĚĂŶ ĞůĚĞ ĞĚŝůĞŶ
ŬĂLJŦƚůĂƌĚĂŶĚĂϱϲϬϬŬŵǀĞϴϬϬϬŬŵƐĂƉƚĂŶŦƌ͘
WZDE7Z͍
,ĂƌŝƚĂ ƺnjĞƌŝŶĚĞ ŝƐƚĂƐLJŽŶ
LJĞƌŝŵĞƌŬĞnjĂůŦŶĂƌĂŬ͕ĞůĚĞ
ĞĚŝůĞŶ ƵnjĂŬůŦŬůĂƌ LJĂƌŦĕĂƉ
ŽůĂĐĂŬ ƔĞŬŝůĚĞ ĕŝnjŝůĞŶ
ĚĂŝƌĞůĞƌŝŶ ŬĞƐŝƔŵĞ LJĞƌŝ
ďƵůƵŶƵƌ͘ Ƶ ŬĞƐŝƔŵĞ LJĞƌŝ
LJĂŬůĂƔŦŬ
ĚĞƉƌĞŵŝŶ
ŵĞƌŬĞnjƺƐƐƺ͛Ěƺƌ
;ĞƉŝĐĞŶƚĞƌͿ͘
WZDE7Z͍
• PZE<^KZh͗ŝƌŝƐƚĂƐLJŽŶĚĂWĚĂůŐĂƐŦϬϴ͗Ϭϲ͛ĚĂŚŝƐƐĞĚŝůŝLJŽƌ͘
^ ĚĂůŐĂƐŦ ŝƐĞ ϯ ĚĂŬŝŬĂ ƐŽŶƌĂ ŚŝƐƐĞĚŝůŝLJŽƌ͘ ĞƉƌĞŵ ŶĞ ŬĂĚĂƌ
ƵnjĂŬůŦŬƚĂŵĞLJĚĂŶĂŐĞůŵŝƔƚŝƌ͊