KIMYA VE ILGILI ENDÜSTRILER
advertisement
Investing in your future EUROPEAN UNION European Regional Development Fund OP “Development of the Competitiveness of the Bulgarian Economy” 2007-2013 Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with beneficiary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the financial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria. KIMYA VE ILGILI ENDÜSTRILER “Kimya ve ilgili endüstriler” broşürü aşağıdaki alt sektörleri kapsamaktadır: Kimyasal maddeler ve ürünler Kauçuk ve plastik ürünler Kağıt, karton ve sair ürünler Metal olmayan mineral ürünler Eczacılık ve Kozmetik altsektörlerine genel bakış Bulgaristan Genel Broşüründe yapılmıştır İÇERIK 1. Muhtasar giriş 4 2. Bulgaristan’a genel bakış 6 4. Tarih 10 5. Endüstriye genel bakış 14 6. İnsan Kaynakları 32 7. Başarı Öyküleri 42 Özet Elverişli coğrafik konumu sayesinde, Bulgaristan kimyasal ürünlerini 5 kıtada bir çok pazara ihraç etmektedir Fosforlu ve azotlu gübre ihracatının artışı 2011 yılında %27’ye ulaştı. Ülke, soda külü, fosforlu ve azotlu gübreler ve ilaç ürünleri gibi kimyasal ürünler üretiminde 1989 yılından önce lider konumunda bulunuyordu Avrupa’daki en büyük sentetik soda külü üretim fabrikası Bulgaristan’ da bulunuyor. Ülkede Solvay, Şişecam Group, Saint Gobain, Air Liquide, Italcementi Group, Lukoil gibi firmalar başarılı bir şekilde faaliyet göstermeye devam ediyor 4 Özet Bulgaristan’da doğal hammaddelerin varlığı sektörde faaliyet gösteren bir çok yatırımcı tarafından ana öncelik olarak belirtilmektedir Ülkede mevcut sanayi bölgeleri ve tesisleri yakınında iyi derecede tuz, kum, kil, kireçtaşı, kaolin vs gibi rezervler bulunmaktadır. Bulgaristan rekabetçi fiyatlarla ve nispeten yüksek iş verimliliğiyle birlikte yüksek kalifiyeli deneyimli uzmanlar sunmaktadır Yılda kimya ve ilgi endüstrilerin ihtiyaçlarını karşılayacak 7 000’ in üzerinde üniversite öğrencisi mezun oluyor. Sektör devasa gelişme imkanları sunan kurulu altyapı ve kullanılmamış potansiyele sahiptir Ülke iyi geliştirilmiş elektrik ve doğalgaz dağıtım şebekelerine sahiptir. 5 Bulgaristan’a genel bakış Bulgaristan stratejik konuma sahip olup, siyasi istikrar ve düşük genel iş yürütme giderleri sunmaktadır Ülkenin stratejik lokasyonu aşağıdaki pazarlara erişim imkanı sunmaktadır: Güneydoğu Avrupa – yüksek potansiyel ve 122 Milyon’luk nüfusu olan bir pazar Avrupa Birliği - Bulgaristan nüfusu 500 milyon kişiden ibaret olan bir pazara erişimde en düşük maliyetleri sunar Rusya/BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bulgaristan siyasi ve makroekonomik istikrar birleşimi ile bir çok iş geliştirme teşvikleri sunmaktadır İstikrarlı parlamenter demokrasi – AB, NATO ve Dünya Ticaret Örgütü üyeliği Bulgaristan para birimi Para kurulu şartlarında Euro’ ya sabitlenmiş durumdadır En düşük vergi oranları ile AB’de en düşük işgücü masrafları, ülkedeki yatırımcılara yönelik spesifik teşviklerle takviye edilmektedir AB finansmanı – önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Avrupa fonlarından 10 Milyar Euro’nun üzerinde 6 Bulgaristan’a genel bakış Bulgaristan: Genel İstatistikler Nüfus: 7,4 milyon İşgücü: 4,6 milyon Kentsel nüfus: 73 % Başkent: Sofia Zaman Dilimi: EET (UTC +2) Yaz Saati : EEST (UTC+3) İller: 110 879 kilometre kare Alan: 108 489 kilometre kare Göller: 2 390 kilometre kare İklim : Ilıman kıtasal iklim Dil : Bulgarca (Resmi) 85,2% Türkçe 9,1% Romanca 4,2% İngilizce , Almanca , Rusça, Fransızca Nüfusun büyük kısmı tarafından konuşulur Din: Doğu Ortodoks 76% Müslüman 10% Diğer 14% Para Birimi : Bulgar Levası (BGN) Sabit Kur : 1 € =BGN 1,95583 Kurumlar Vergisi 10% Gelir Vergisi 10% KDV (Standart ) 20% Yönetim Şekli : Parlementer Demokrasi Yüksek seçim makamı : 240 sandalyelik tek kamaralı ulusal meclis Yürütme Organları : Bakanlar Kurulu, Başbakan’ın başkanlığında 2007 yılından bu yana Avrupa Birliği üyesi. 2004 yılından bu yana NATO üyesi. 1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü üyesi. Kaynak:Bulgaristan Merkez Bankası, Ulusal İstatistik Enstitüsü 7 Bulgaristan’a genel bakış Bulgaristan’ın makroekonomik göstergeleri elverişli 2011 yılında Devlet borç ve bütçe açığı, Bulgaristan, Romanya, Polonya ve AB 27, (% GSYH) 82,0 2011 Ekonomik özeti GSYİH (milyar €): 38,5 İhracat (milyar €): 25,6 Net doğrudan yabancı yatırım (GSYİH%) 3,5 GSYH büyümesi (2012P,%): 1,7 İşsizlik oranı (%): 10,4 Enflasyon (%): 3,4 Hükümet açığı (GSYH%): 2,1 Devlet Borcu (GSYİH%): 17,0 Cari işlemler dengesi (GSYH%): 0,9 53,8 38,6 17,0 Açık Bulgaristan Romanya Polonya AB 27 Borç Uzun vadeli kredi notu: Moody’s: Baa2 sabit S&P: BBB sabit Fitch: BBB sabit Kaynak: Bulgaristan Ulusal Bankası, Eurostat, bu şirketlerin web sayfalarının konu değerlendirmesi -2,1 -4,4 -5,6 -6,4 Bulgaristan ekonomisi 2000-2008 yılları arasında yaklaşık %6 civarında istikrarlı bir büyüme kaydetti Ekonomi 2011 yılında, % 1,7 oranında reel GSYİH büyümeyle istikrara kavuştu ve bu büyümenin 2012 yılında % 2,8 ‘e olması bekleniyor 2011 yılında % 2,1 olan Bulgaristan’ın bütçe açığı - Avrupa’da en düşük seviyeler arasında yer alıyor Bulgaristan % 17 GSYİH ile AB içinde en düşük devlet borcu olan ikinci ülkedir 1997’de Bulgaristanda düzenlenen para kurulu düzenlemesi sayesinde Bulgaristan dövizi stabildir Bulgaristan son zamanlarda kredi notu Moody’s tarafından yükseltilen Avrupa’da tek ülkedir. 8 Kaynak : Bulgaristan Merkez Bankası, Eurostat Bulgaristan’a genel bakış Silistra Danube Vidin Ruse 167 585 Dobrich Razgrad Pleven Montana Vratza Veliko Turnovo Targovishte Shumen 88 670 Lovech Varna 343 704 Gabrovo Sofia District Sofia 212 902 Stara Zagora Plovdiv 338 153 Kjustendil Burgas Sliven 12 291 591 Pernik 160 108 Black Sea Yambol Pazardzhik Haskovo Blagoevgrad Smolyan Belediye nüfusu Kardjali Havaalanları Limanlar Hizmetler 6% GSYİH Kompozisyonu 2011 Sanayi 31% Tarım 63% Metaller 16% Petrol Ürünleri ve Elektrik 14% İhracat Kompozisyonu Yiyecekler 8% Makine ve teçhizat 17% Diğer hammaddeler 20% Tüketim malları 25% 9 Tarih Bulgaristan Doğu bloğunda kimyasallar ve kimyasal ürünlerin üretimi konusunda ön sıralarda yer almıştır... 1963 – Halihazırda ”Lukoil – Neftohim– Burgas” olan Burgas’daki Petrokimya kombinesi açıldı. 1901 – Ülkedeki ilk yabancı yatırımlardan birisi – Ruse’ deki ayakkabı boyası fabrikası, halihazırdaki Orgachim fabrikası. 1954 – Halihazırda Solvay Group’un Avrupa’daki en büyük fabrikası olan Devnya’ daki soda külü fabrikası kurulmuştur. 10 1974 – Sviştov’da en ileri teknolojiler kullanılarak selüloz ve yapay elyaf üreten kimya kombinesi açılmıştır. Tarih Azotlu ve fosforlu gübre ile soda külü üretiminde dünya lideri konumundaydı 1980 – Kimya endüstrisine bağlı işletmeler toplam sanayi üretiminin %17,1’ni ve ülke ihracatının %20,8’ni sağlamaktadır. 90’lı yıllarında başlarında ülke 180’nin üzerindeki kimyasal ürün çeşidini 80’den fazla farklı ülkeye ihraç etmektedir ve soda külü, azotlu ve fosforlu gübre konusunda piyasanın önde gelen ülkeleri arasında yer almaktadır. 1966 – 1970 yılları arasındaki dönem “Kimya ve organik sentezin beşyılı” olarak ilan edilmiştir : Petrol işleme kapasiteleri iki misliden fazla arttırılarak, hazır ürün hacminin 4 misliden fazla artması sağlanmıştır. 11 Tarih Demokratik süreçlerden sonra Bulgar işletmelerinin büyük bir kısmı yabancı yatırımcılar tarafından satın alındı.... 1997, 1998, 2004 – Holcim, Titan , Italcementi Group çimento fabrikalarını modernize eder. 1997 – Solvay, Belçika, Devnya’daki soda işletmesinin %60’ını satın aldı. Bugün, bu işletme Avrupa’nın en büyük soda külü fabrikasıdır. 1999 - Lukoil Burgas’daki “Neftohim”’ in %58’ ini satın aldı, günümüzde rafineri Balkanlar’ın en büyük petrol işleme fabrikası olmaya devam ediyor. 12 1999 – Amerikan Acids & Fertilizers firması Agropolichim’in çoğunluk hisselerini satın aldı. Bugün bu işletme beş kıtaya fosforlu ve azotlu gübre ihraç ediyor. Tarih .... teknik ve üretim tesislerinin modernizasyonuna yol açtı 1998, 1999, 2001 – Henkel, Knauf, Saint Gobain büyük üretim kapasiteleriyle ile inşaat malzemeleri üretimine katıldı. 2005 – Türk Şişecam Group Tırgovişte’de yeni cam fabrikası kurdu. 2011 yılına kadar Şişecam fabrikaları dörde yükseldi ve bölgede benzeri olmayan ürünler üretmeye başladı. 13 ENDÜSTRIYE GENEL BAKIŞ 14 15 İhracat Kimyasal ürünlerin ihracatı 2010 yılında önemli büyüme kaydetti..... EUR mln Ürün gruplarına göre ihracat 150 2010 2009 120 90 60 30 0 İnorganik kimyasallar Metalik Mineral veya olmayan kimyasal mineral gübreler ürünler Kauçuk ve plastik ürünler Kağıt, karton ve diğerleri Kimyasal madde ve ürünler Organik kimyasallar Ekonomik kriz 2009 yılında ihracatı etkiledi, ancak toparlanma hızlı gerçekleşti ve 2010 yılında kriz öncesi seviyeler aşıldı. Ekonomi, Enerji ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre 2010 yılında, 2009 yılına nazaran aşağıdaki altsektörlerde önemli hareketlilik görülmektedir. Kimyasal ürünler – % 32 artış, genel ihracatın %5,6%’sı Metalik olmayan mineraller – % 28 artış, genel ihracatın % 2,8’si Kauçuk ve plastik ürünler – % 31 artış, genel ihracatın %2,6’si 16 Kaynak : Ulusal İstatistik Enstitüsü İhracat .....Bulgaristan’ın ekonomik krizden çıktığını ve kimyasal üretimin esnekliğine işaret etmektedir Bulgaristan’ın elverişli coğrafik konumu ve rekabetçi ürünleri, kimya ve ilgili endüstrilerin ürettiği ürünlerin dünyanın tüm lider pazarlarına ihracatında kilit rol oynamaktadır. RO Altre PL DE Altre GR AM IT MD RU € 606,0 mln EU-27 MX UA CA € 48,0 mln € 63,5 mln Non-EU US € 33,1 mln € 20,5 mln CN Altre € 177,0 mln Middle East VN IN TW PK € 16,6 mln Altre BR CL AR CU € 4,7 mln Аfrica € 0,8 mln Australia and Oceania Kaynak : Eurostat 17 Şirketler Bulgaristan’da büyük çok uluslu firmalar olduğu gibi, yerel rakipler de bulunmaktadır Seçilmiş alt sektörlerin en büyük şirketleri, 2009 Şirket Ciro Milyon Çalışanlar Şehir Kimyasallar ve ilgili ürünler Solvay Soda 117,5 551 Varna Agropolychim 112,3 727 Varna Orgachim (Policolor) 53,6 680 Ruse Neochim 50,3 1420 Leo Burnett 42,8 407 Şumen Panchim 14,1 108 Stara Zagora 13,9 75 Bulgaria Air Likuid Haskovo Sofya Kauçuk ve plastik ürünler Gotmar 48,6 1004 Plovdiv Vidachim 33,0 638 Vidin Plastchim T 19,8 701 Dobriç Hamberger Bulgaristan 18,7 200 Gabrovo Megaport 18,2 448 Kansyumar ürünleri Bulgaristan 17,1 33 Stara Zagora Fibran Bulgaristan 16,4 62 Sofya Veliko Tarnovo Metalik olmayan mineral ürünler Trakya Glass Bulgaria (Şişecam) 109,0 912 Targovişte Drujba Glassworks 86,9 753 Plovdiv Devnya Cement (Italcementi) 74,7 303 Varna Zlatna Panega Cement (Titan) 56,3 330 Loveç Ideal Standard Vidima 35,3 1461 Gabrovo Ytong Bulgaria 32,7 223 Sofya Vulkan Cement (Italcementi) 26,8 166 Haskovo 18 Kaynak - Ulusal İstatistik Enstitüsü, Ekonomi Enerji ve Turizm Bakanlığı, Eurostat Şirketler Ülkedeki kimya ana altsektörlerinin tamamı eşit olarak gelişmiştir Çalışanlar 2009 Cirolar 2009 2% 3% 4% 5% 2% 2% 4% 11% 12% 12% 41% 28% 38% 36% Metalik olmayan mineral ürünler Kauçuk ve plastik ürünler Kağıt, karton ve mukavva ürünleri Organikler Organik olmayanlar Kimyasal madde ve ürünler Kimyasal gübreler Bütün endüstrinin hacmi € 2,81 Milyar’dır, sektörde istihdam edilen çalışan sayısı 85 000’i geçiyor En büyük pay € 1,13 Milyar ile metal olmayan mineral ürünlere aittir Kağıt, karton ve sair ürünlerin toplam değeri € 0,32 Milyar olup, altsektörde istihdam edilenlerin sayısı 10 200’dir Kauçuk ve plastik ürünleri üretiminin hacmi € 0,79 Milyar’dır Ciro dağılımı Kimyasallar ve ilgili ürünler 445 Metalik olmayan mineral ürünler 480 Kağıt, karton ve mukavva ürünleri 182 Plastik ve kauçuk ürünler 217 Kaynak - Amadeus 471 649 136 536 Ilk 10 şirkete ait ciro Diğer firmalara ait cirolar 19 Dağılım Bulgaristan’daki kimyasal üreticilerin Vidin Vratza V Lovech Sofia Gabr St Plovdiv 20 Dağılım konumlarına göre dağılımı : Ruse Shumen Varna Veliko Turnovo ovo Burgas tara Zagora Kimyasal ürünler, kauçuk ve plastik ürünler, kağıt Metal olmayan mineral ürünler 21 Hammaddeler Bulgaristan’da çok sayıda kaliteli hammadde yatakları bulunmaktadır.... Provadiya yakınlarında Mirovo tuz alanı ve kireçtaşı ocağı ülkenin ve bölgenin öncü konumdaki iyi gelişmiş soda külü üretimine hammadde tedarikini temin etmektedir Yenilenebilir su kaynakları 15 791 SI 14 917 LV 14 842 SK 14 097 BG 11 607 HU 10 500 RO 9 211 EE 7 314 LT 6 394 GR Bulgaristan sahip olduğu ve bütün ülkeye eşit bir şekilde yayılan zengin nehir ağı ile geniş Karadeniz kıyısıyla su kaynakları konusunda Avrupa’nın önde gelen ülkeleri arasında yer almaktadır 3 276 TR DE PL 2 293 1 655 CZ 1 526 Tuğla üretimindeki gelenekler ülkenin ana doğal zenginlikleri arasında yer alan kaliteli kil yataklarının göstergesidir Ülkede Lukovit ve Propast köyü yakınlarındaki yataklar gibi bir kaç devasa yatak bulunmaktadır 22 Kaynak - Eurostat Hammaddeler ....Üretim tesislerine yakın bir mevkide bulunmaktadırlar Burgas petrol, doğalgaz Provadiya Tuz Devnya Soda külü Kaolinovo: Silis kumu Dolomit Kireçtaşı Sofya endüstriyel gazlar cam Şişecam Tırgovişte Şirketler sıkça karşılıklı malzeme ve hammadde tedarikleri amacıyla dağıtım zincir ve ağları oluşturmaktadır Doğalgaz ve etilen boru hattı bulunmaktadır Pirdop Sülfürik asit Aksakovo, Asenovgrad Big bags Gübre Agropolichim Devnya Burgas Doğal Gaz Fosfat Fas, Tunus, Mısır, Suriye 23 Giderler Bulgaristan’da kimya sanayi ülkedeki erişilir enerji fiyatları sayesinde elverişli hale gelmektedir... Verilen bilgiler 06.2011 tarihi itibariyle güncel olup doğal gaz fiyatı (tüketim 0,25 GWh/yıllık) ve elektrik enerjisi (tüketim 1 GWh/yıllık) €/ kWh fiyatına ilişkindir. Doğal Gaz Romanya Elektrik Enerjisi 0,02 Estonya 0,07 Danimarka 0,03 0,08 İtalya Bulgaristan 0,04 Litvanya 0,04 0,10 Letonya Polonya 0,04 0,10 Polonya Almanya 0,04 0,11 Çek Cumh. Litvanya 0,04 Romanya 0,11 Macaristan 0,04 Letonya 0,11 0,09 Bulgaristan Slovakya 0,05 Slovenya 0,11 İtalya 0,05 Macaristan 0,11 Almanya 0,05 Slovakya 0,13 Estonya 0,13 Slovenya 0,06 Danimarka 0,09 Çek Cumh. 0,15 Bulgaristan’daki elektrik ve doğal gaz fiyatları Avrupa’nın en düşük fiyatları arasında olup üretimin de önemli derecede düşük olan giderlerine yol açmaktadır. Bulgaristan Avrupa Birliği’nin en düşük oranlı kurumlar vergisini sunmaktadır İşsizlik oranının yüksek olduğu bölgelerde, firmalara % 0 vergi uygulanmaktadır Avrupa’da gaz ve elektrik fiyatları Bulgaristan Letonya Romanya Çek Cumh. Polonya Slovakya Türkiye Hırvatistan Slovenya Estonya Birleşik Krallık Fransa 24 10% 15% 16% 19% 19% 19% 20% 20% 20% 21% 28% 33% Kaynak - energy.eu .....rekabetçi fiyatları ile gayri menkullerin ve endüstriyel arazilerden kaynaklanmaktadır Sanayi alanlarını kiralama((€ /м2/ aylık), Q2 2011 Atina 3 Sofya 3,5 Budapeşte 3,6 Prag 3,8 Bükreş 4 Belgrat 4 İstanbul 4,1 Sofya 4,2 Zagreb 4,5 Varna Varşova 5 Plovdiv Moskova 8,3 3,5 3,2 2,5 min 3 2 max Boş endüstriyel araziler, 2011 yılı için 117 km2 Avrupa’nın başka şehirlerine göre Sofya en düşük seviyelerdeki sanayi alanı kiralama fiyatlarını sunmaktadır Plovdiv ve Varna’daki kira bedelleri Sofya’dakilerden iki misli daha düşüktür BYA sertifikalı yatırımcılar için endüstriyel arazi alımında kolaylık sağlamaktadır. Örnek sanayi bölgelerindeki fiyat aralıkları, (€/m2) 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Varna Plovd Elin Pelin Ravno Pole Vrajdebna Askeri rampa / Iliantsi Kazichene / Krivina İskar garı Sofya Havaalanı 0 Endüstriyel arazilerin satın alınmasına ilişkin fiyatlar 15 ila 180 €/m2 arasında değişmektedir Plovdiv ile kırsalda bulunan başka şehirlerde iyi gelişmiş endüstriyel bölgeler bulunmakta olup, fiyatları 15 ila 30 €/m2 arasında değişmektedir Kaynak - Colliers International, Forton International, MBL/CBRichard Elles 25 Lojistik 5 Pan - Avrupa ulaşım koridoru ülkenin içinden geçmektedir Lojistik Bulgaristan kaliteli ve sürekli gelişen bir altyapıya sahiptir Havaalanı İntermod. Term. Nehir limanı Deniz limanı Tren İstasyonu Ülke, Avrupa komisyonunun karayolu altyapısının kurulmasına ilişkin projelerin merkezinde bulunmaktadır Karadeniz kıyısında bulunan Varna ve Burgas limanları Rusya ve Ukrayna’ya mükemmel su taşımacılığı imkanı sunmaktadır Tuna nehri üzerinde bulunan Vidin, Sviştov ve Ruse limanları 7.PanAvrupa koridoru (Rhine-Main-Danube) üzerinden Batı Avrupa’ya nehir yolu taşıması imkanı temin etmektedir 27 Seçilmiş endüstriyel alanlar Endüstriyel Park Sofya - Bojurişte Hafif ve yarı-ağır sanayi, depolama, lojistik ve dağıtım merkezleri, showroom ve sair tesislere uygun Otobanı “Lülin”den 5 km, “Hemus”tan 30 km, “Sofya Havaalanı”ndan 23 km, “Lom” nehir limanından 150 km mesafededir Doğalgaz dağıtım şebekesi kurulmuş ; yerel karayolları ve demiryolları ağı ; başkent ile doğrudan ulaşım bağlantıları Bulgaristan’da bulunan 60’a yakın sanayi bölgesi boş arazi ve iyi gelişmiş altyapı sunmaktadır. Lokasyon : Bojurişte, Sofya Toplam alan: 1 914 000 m² Sofia Plovdiv IV, VIII, X nolu Pan-Avrupa koridorlarıyla doğrudan bağlantılar Liebherr - Holding GmbH, Ferrero, Schneider Electric, Mercedes Benz, Bosch Group gibi uluslararası isimler tarafından tercih edilmiştir İç karayolları ağı, doğal gaz dağıtım şebekeli ; gümrük noktası Trakya otobanına yakın; Plovdiv havaalanına 18 km Banka finansmanıyla finansal kiralama mekanizması arcılığıyla ve düzenlenmiş gerekli birincil ruhsatlarla sanayi tesisler kurulumu 28 Plovdiv Lokasyon: Plovdiv Boş alan: 800 000 m² Toplam alan: 3 000 000 m² Seçilmiş endüstriyel alanlar Ruse Endüstriyel Parkı Ruse 7. ve 9. Pan-Avrupa ulaşım koridorlarının kesiştiği büyük uluslararası ulaştırma merkezidir ve Bulgaristan’ı Romanya’ ya Tuna Nehri üzerinde bağlayan köprüyü barındırmaktadır Yatırımcılar: Montupet, Keros Bulgaria, MBM Metalwork İç karayolları ağı Doğalgaz dağıtım şebekesi mevcut “Hemus” otobanına 130 km, “Bükreş” havaalanına 70 km, “Varna” havaalanına 190 km, “Varna” limanına 200 km mesafede Lokasyon: Ruse Toplam alan: 640 000 m² Ruse Bulgaristan’daki Endüstriyel Bölgelerin kataloguna buradan ulaşabilirsiniz: http://www. investbg.government.bg/ Burgas Fonksiyonel alan Geliştirilmiş alan Gelişmekte olan alan Lokasyon: Burgas Boş alan: 30 000 m² Burgas IT, tekstil, mühendislik, elektrik tesisatları gibi ekolojik üretimler için uygundur Gelişmiş altyapı ve komple lojistik çözümler Trakya otobanına 15 km, Burgas havaalanına 12 km; ülkenin ithalat ve ihracatının 2/3’sine hizmet veren Burgas limanının yanında İç karayolları ağı, kendisine ait demiryolu hattı Hızlı ve kolaylaştırılmış gümrük hizmeti Toplam alan: 60 000m² 29 Çevre Bulgaristan Kyoto Protokolü taraf ülkedir ve Avrupa sera gazı emisyonu ticareti mekanizmasına katılmaktadır.... CO2 emisyonu ve seçilmiş AB üyesi ülkelerin Kyoto Protokolü hükümlerine riayet etmesi, 2008 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40 -50 1000 800 600 400 Almanya İtalya Polonya Romanya Çek Cumh. Portekiz Bulgaristan Kyoto limitlerin altında Kyoto sınırların üzerinde CO2 emisyonları, megatonluk, 2008 Macaristan İrlanda Slovakya Litvanya Slovenya Estonya Letonya 200 0 Konu çalışması: ...birçok üreticiye CO2 emisyonu ile ticaret yapabilmesine olanak sağlamaktadır 30 Mineral gübre ve başka kimyasal ürünlerin üreticisi olan “Neohim” AD - Dimitrovgrad firması Avrupa sera gazları emisyonlarıyla ticaret mekanizmasında operatör olarak tescillidir ve Avrupa kotasından(EUA) artan toplam değeri €2,2 milyon olan birkaç gerçekleşmiş satışı vardır. 2010 yılının Ekim ayında şirket Kyoto Protokolü mekanizmasına ilişkin olarak €1 milyon değerinde nitrojen asit emisyonlarının azaltılmasına yönelik proje başlattı. Projenin 2012 yılının sonuna kadar 112 bin azaltılmış emisyon birimi (EPE) geliştirmesi beklenmektedir. Kaynak - Eurostat Çevre Zararlı emisyonların azaltılması büyük ölçüde atıkların dönüşümüne yapılan yatırımlardan kaynaklanmaktadır Kimya ve ilgili endüstrilerde donanımlara ve kirlilik denetimi fabrikalarına yapılan yatırımlar, € milyon, 2008 35 Kimyasal madde ve ürünler Metalik olmayan mineral ürünler 30 25 20 15 10 Polonya Macaristan Romanya Bulgaristan İrlanda Slovenya Hırvatistan Slovakya Litvanya Estonya 5 0 Bulgaristan mevzuatı tüm çevre konularında Avrupa mevzuatına uyumludur Avrupa REACH regülasyonu sektördeki tüm şirketler için zorunludur Bulgar firmaları Responsible Care gibi girişimlere katılmaktadır Responsible care: Programın Bulgaristan’daki tüm girişimleri Bulgaristan Kimya Sanayi Odası tarafından desteklenmektedir Dünyada Responsible Care Dünya Kimya Birlikleri Konseyi(ICCA) tarafından koordine edilmektedir Bulgaristan’da ortalama 30’a yakın firma girişimin üyesidir ve her yıl sağlık durumu, işçilerin güvenliği ve çevreyi kirleten ana unsurlara dair temel göstergeleri, ulaştırma kazaları, su ve enerji kullanımı hakkında rapor vermektedir Kaynak - Eurostat 31 İNSAN KAYNAKLARI 32 33 Maaşlar Bölgedeki diğer ülkelere göre, Bulgaristan dört altsektörde de en düşük işgücü giderlerini sunmaktadır Bir müstahdemin, bir mesai günü için giderleri,2008 (€/saat) Ülke Kağıt ve Kağıt Mamulleri Üretimi Kimyasal ve Kimyasal Ürünleri Üretimi Kauçuk ve Plastik Ürünleri Üretimi Metalik olmayan Diğer Mineral ürünler Üretimi Bulgaristan 2,11 3,30 1,66 2,69 Romanya 3,20 4,84 3,22 4,01 Letonya 5,47 5,66 4,95 6,45 Litvanya 5,71 9,46 5,75 6,55 Polonya 6,85 9,15 6,63 7,60 Macaristan 7,81 11,20 6,91 8,11 Estonya 7,89 8,63 7,58 9,01 Slovakya 8,89 9,46 7,10 8,40 Çek Cumhuriyeti 8,93 10,12 8,43 9,61 Slovenya 12,44 15,50 12,67 12,41 Yunanistan 14,55 16,70 12,67 19,63 AB (27) 24,15 31,55 20,08 19,99 34 Kaynak - Nace rev. Eurostat, NRA Maaşlar Deneyimli kalifiye uzmanlar işgücünün yüksek verimliliğine katkıda bulunmaktadı Pozisyonuna göre, kimya sektöründeki ortalama aylık maaşlar 300 ve 650 Euro arasında değişmektedir 2010 yılının üçüncü çeyreği için ülkedeki ortalama gelir Üst düzey yetkililer 633 Analitik Uzmanlar 510 426 Yardımcı profesyonel meslek mensupları 332 İdari personel Bulgaristan’da kimya sektöründeki nispi işgücü verimliliği Avrupa’daki en yüksek olanlar arasındadır Ortalama personel giderleri göre işgücü verimliliği (%) Letonya 173 Bulgaristan 148 Estonya 142 Polonya 133 Slovakya 130 Litvanya 124 Çek Cumh. 116 Slovenya 115 Macaristan 87 Bulgaristan’da işgücü giderlerine yatırılan €100, €148 değerindeki ürün olarak geri dönmektedir Kaynak - Eurostat 35 Eğitim Teknik liseler ve üniversiteler bütün ülkeye yayılmış haldedir...... Uzmanlıklarına ve bölgelerine göre lise ve üniversite öğrencileri Rousse Varna Sofia Burgas Eğitim görenler Mesleki Liseler Plovdiv Teknik Üniversiteler Beş Teknik Üniversite Sofya, Plovdiv, Burgas, Ruse ve Varna şehirlerinde bulunmaktadır Üniversite öğrencilerinin % 11’i kimya ve ilgili sanayilerin ihtiyaçlarına uygun bölümlerde eğitim görmektedir Meslek Liselerindeki öğrencilerin %34’ü ilgili bölümlerde eğitim görmektedir Sektördeki Meslek Liselerinde eğitim gören öğrencilerin %43’ü Sofya, Plovdiv, Burgas ve Stara Zagora şehirlerinde yoğunlaşmıştır Üniversitelerin çoğu sektördeki firmalarla temasta bulunuyor ve şirketler genç uzmanlara staj programları, eğitimler ve burslar sunmaktadır 36 Eğitim ...ilgili bölümlerin geniş bir yelpazesinde üniversite öğrencileri hazırlıyor 2009/2010 eğitim-öğretim yılının ikinci devresinde akredite edilmiş üniversitelerde eğitim gören öğrenciler sayısı Mekanik ve Otomasyon 5 502 Ulaştırma ve Lojistik 4 039 Sanayi işletmeciliği 3 135 Elektronik ve Elektrik Mühendisliği 3 125 İlaç ve Kozmetik 3 102 Organik ve inorganik kimya 2 990 Elektrik ve su temini 2 776 Ekoloji, geri dönüşüm 2 531 Mühendislik Biyoteknoloji Diğerleri 2 227 1 546 2 924 Meslek liselerinde ilgili bölümlerde yaklaşık 60 000 öğrenci Elektronik ve Elektroteknik 31 200 öğrenci Kimyasal üretimi 2 460 öğrenci Makine ve ulaştırma donanımı 15 100 öğrenci Diğer ilgili bölümler 10 000 öğrenci Kaynak - A.T.Kearney, Milli Eğitim Bakanlığı 37 Seçilmiş üniversiteler Üniversiteler Sofya Üniversitesi “Sv. Kliment Ohridski” 25 000 öğrenci Bölümler: Bilgisayarlı Kimya, Çevre Kimyası, Kimya Mühendisliği ve Çağdaş Malzemeler İşletme ve teknik bölümlerin çoğu İngilizce, Fransızca veya Almanca olarak okutulmaktadır. Paris- Sorbonne, Bordeaux IV, City University Seattle ile çifte diploma programları Kimya teknolojileri ve Metalürji Üniversitesi 4 000 öğrenci Avrupa ulusal mühendis birlikleri federasyonundan akredite bölümler/FEANI/ Almanca Kimya Mühendisliği, Fransızca Endüstriyel Kimya, İngilizce Malzeme Bilimi öğretilmektedir “Queen Mary” - Londra, Hamburg Teknik Üniversitesi, Politeknik - Toulouse, vb gibi üniversiteler ile işbirliği “Prof. Dr. Asen Zlatarov” Üniversitesi - Burgas 4 800 öğrenci Bölümler: Organik Kimya Teknolojileri, İnorganik Kimya Teknolojileri, Kimya Mühendisliği, vb. “Lukoil Neftohim Burgas” yüksek başarılı öğrencilere burs sağlamaktadır İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve diğer ülkelerdeki üniversite ve enstitüler ile kurulmuş güçlü ilişkiler Maden - Jeoloji Üniversitesi “Sv. İvan Rilski” 5 000 öğrenci Yaklaşık 40 ülkeden yabancı öğrenciler Jeoloji, Elektroteknik, Otomasyon, Kimya, Çevre Koruma vb. kürsüler Birleşik eğitim ve yeterlilik merkezi ve lokal cisco ağ akademisi 38 Seçilmiş üniversiteler Üniversiteler Sofya Teknik Üniversitesi 14 000 öğrenci Otomasyon, Elektronik ve Elektroteknik, Makine Mühendisliği, vb. bölümler BEST’in Bulgaristan’daki tek temsilcisi. BEST 27 Avrupa ülkesinden 67 farklı üniversiteden öğrencileri bir araya getirmektedir ve mühendislik yarışmaları ile eğitimi düzenlemektedir Varna Teknik Üniversitesi 8 000 öğrenci (500’den fazla yabancı öğrenci) Kimyasal Makine Mühendisliği bölümü Almanya, Norveç, Danimarka vs gibi ülkelerdeki işverenler ile özel uluslararası iş borsası Varna Teknik Üniversitesi öğrencisi “Elektrolux” firmasının uluslararası ergonomik cihaz proje yarışmasını kazandı. Plovdiv “Paisii Hilendarski” Üniversitesi 13 000 öğrenci Kimya, Biyoloji, Fizik, Matematik ve Enformatik vb. fakülteler Mikrobiyoloji ve Biyoteknoloji, Doğal kaynakların kullanımı üzerindeki incelemeler, Çevre koruma, Yeni organik ve inorganik maddelerin sentezi, vb. alanlarda bağımsız Ar-Ge birimi Ruse “Angel Kınçev” Üniversitesi 8 000 öğrenci Kornel Üniversitesi ile özel ortak program Bölümler: Kimya Teknolojileri, Biyoteknoloji ve Ekoloji ve Çevre Koruma Teknolojisi Yüksek öğrenimin yeniden yapılandırılmasında en iyi sonuçlara ulaşmış, Avrupa TEMPUS komisyonu tarafından seçilen Orta Avrupa’nın 18 üniversitesi arasında yer almaktadır 39 İnsan Kaynakları Meslek liseleri Kimya Teknolojileri Meslek Lisesi “Akad. N.D. Zelinskii”, Burgas 600 öğrenci Bölümler: Kimya Teknolojileri, Teknolojik ve Mikrobiyolojik Kontrol, Ekoloji ve Çevre Koruma, Üretim Otomasyonu, vs. 12 laboratuar, 10 yarı - endüstriyel tesisatı olan ekipman, 5 atölye “Lukoil - Neftohim - Burgas” ile okul arasında 2001 yılında imzalanmış ortak çalışma anlaşması mevcut. Okulu bitirenlere şirkette işe başlama imkanı sunulmaktadır Kimyasal ve Mikrobiyolojik Teknolojiler Meslek Lisesi “Profesör Penço Raykov”, Sofya 180 öğrenci Bölümler: Eczacılık, Parfümeri ve Kozmetik Üretimindeki Teknolojiler ; İngilizce ağırlıklı Kimyasal Üretimde Teknolojik ve Mikrobiyolojik Kontrol bölümü 2011 yılında lise öğrencileri deneyimlerini paylaşmak için Bratislava’da Leonardo Da Vinci programına katıldılar Okul, Weiss Profil, Lakprom ve Kimya Teknolojileri Enstitüsü ile eğitim uygulamalarını gerçekleştirmek amacıyla ortaklıklar kurmuştur 40 İnsan Kaynakları Meslek liseleri Kimya ve Gıda Teknolojileri Meslek Lisesi “Prof. Dr. Asen Zlatarov”, Dimitrovgrad 320 öğrenci Bulgaristan’da türünde ilk kimyasal eğitim-öğretim kurumu Bölümler: Sürekli Üretim Otomasyonu, Gıda Endüstrisinde Teknolojik ve Mikrobiyolojik Kontrol, İlaç ve Parfümeri-Kozmetik ürünler Teknolojileri vb. IUPAC kimya eğitimi komitesi ile birlikte dünyadaki su kaynaklarının kalitesine ilişkin küresel haritanın oluşturulmasını amaçlayan “Water: A Chemical Solution” küresel projesine katılmıştır Neohim, Vulkan, Tsiment, vb. gibi köklü firmalarda eğitim uygulamaları yapılmaktadır Elektroteknik ve Otomasyon Meslek Lisesi, Sofya 700 öğrenci Bölümler: Otomasyon Sistemleri, Sürekli Üretimler Otomasyonu, Elektrikli Makine ve Cihazlar, vs. Okul her yıl Junior Achievment Bulgaria tarafından düzenlenen “Bir Günlük Yönetici” girişimine katılmaktadır Üretim uygulamaları eğitimin zorunlu parçasıdır 41 BAŞARI ÖYKÜLERI Başarı Öyküleri Solvay Sodi Kuruluş: 1997 Şehir: Devnya Çalışanlar: 700 Ürünler: Soda külü ve Soda bikarbonat Yıllık 1,5 milyon tonluk kapasitesi ile fabrika “Solvey”in Avrupa’daki en büyük soda külü üretim tesisidir 2000 yılında soda üretimi için hammadde tedarikçileri özelleştirildi tuz ve kireçtaşı istihsal işletmesi ve “Deven” Termik Santrali Fabrika üretiminin %85’ i Doğu ve Batı Avrupa’ya, Rusya’ya, Orta Doğu’ya, Güney Amerika’ya, Asya’ya ve Afrika’ya ihraç edilmektedir 1997-2011 yılları arasında gerçekleşen yatırımlar € 306 milyondur (son üç yılda € 150 milyon) Şirket Bulgaristan ihracatının 1%’ ini sağlamaktadır. Soda külü cam, metal, kağıt, kimyasal ve deri sanayi ve deterjan malzemeleri üretimi için ana hammadde konumundadır. Yakınında bulunan hammadde ve kaynaklar, çalışmakta olan kurulu güç ve müsait ulaşım koridorları (Varna- Batı Limanı) “Solvay” ‘in Bulgaristan’da işletme kurmasının ana nedenleridir. 44 Başarı Öyküleri Solvay Sodi Kojenerasyon - enerji üretimine dair en yenilikçi yöntem: 2010 yılında yeni üretim kapasitelerine yapılan yatırımın bir parçası olarak “Deven” Termik Santralinde Avrupa’da benzeri bulunmayan, değeri € 75 milyon olan devirdaim kaynama tabakası kazanı kurulmuştur. 2006 yılı içerisinde “Solvey Sodaları” ISO ile kalite ve çevre düzenlemesi ve OHSAS ile sağlık ve güvenlik doğrultusunda sertifikalı yönetim sistemi entegre edilmiştir. Şirket Bulgaristan’da kurumsal sosyal sorumluluk için sayısız ödül ile onurlandırıldı Farklı bölümlerden öğrenciler için staj ve ziyaret imkanı sunarak üniversiteler ile bağlantı içerisindedir “Solvey” Grubu Solar Impulse’ nin ilk genel teknolojik partneridir - Sıfır yakıt tüketimli uçak. Prototip ilk kez Bulgaristan’da gün boyunca “Solvey Sodaları”nda sergilendi,Devnya, 1.10.2011. 45 Başarı Öyküleri Agropolihim Kuruluş:1974 Şehir: Devnya Çalışanlar: 950 Ürünler: Azot ve fosfor gübreleri Karmaşık gübre üretimi getirildi(DAP,MAP) Toplamda € 50 üzerinde ekolojik yatırım projeleri. Daha büyük olanlar: 1 250 T/24 saat proje kapasitesi ile amonyum nitrat üretimi kuruldu. Fosfor üretiminden açığa çıkan atık su için arıtma tesisi - Danimarka Çevre Ajansı(DEPA) ile ortak uygulama 10 000 T. kapasiteli sıvı amonyak deposu 7,3 milyon tonluk toplam kapasitesi ile yeni fofoalçı deposu Varna Batı Limanı ile birlikte Agropolichim sıvı yük için benzersiz bir lojistik hattı oluşturmayı planlıyor İhracat payı üretimde 55% ve 70% arasında değişmektedir Pazarlar Avrupa, Latin Amerika, Yakın Doğu ve Asya’dır 2010 yılı ihracatı 390 bin tondur «Biz pazarı öğrenirken, yatırımlarımızı yapabilmek için işletme olarak bölgede daha iyi bir olmadığını fark ettik. Aktif bulunan tabanın iyi verilmesi nedeni ile başlama gereksinimleri belli idi. .» Krasimir Berbenkov, Agropolichim Genel Müdürü 46 Başarı Öyküleri Neohim Kuruluş: 1951 Şehir: Dimitrovgrad Çalışanlar: 1 160 Ürünler: azot gübresi, amonyak ve diğer kimyasal ürünler Neohim 60 yıldan fazla geçmişi ile Bulgaristan’daki ilk gübre fabrikasıdır. 2007 yılında birleşik gübre NPK üretimine başladı 2008 yılı içerisinde ОАО “GIAP”, Moskova araştırma enstitüsü ile birlikte Neohim amonyak nitrat AC- 72 için fabrikanın yeniden yapılandırılabilmesi için öncü teknolojiler geliştirmektedir 2008 yılında amonyum nitratın AC-72 üretim kapasitesi 50% arttırıldı Son 10 yıl içerisinde €50 milyonluk yatırım, € 15 milyonluk daha planlama 2008 yılı içerisinde amonyum nitratın ihracatından 37%’ si Güney ve Kuzey Amerika’da, 63%’ü de Avrupa’da hayata geçirildi Konu Çalışması: Neohim ilgili bölümlerin öğrencileri için burs ve ücretli staj sağlar(son 5 yılda 120’den fazla stajyer). Şirket „Nitrogen and Syngas” 2009 в Roma gibi uluslararası forumlara katılır ve sunum götürür. Neohim Aş. 2010 yılında Avrupa Bankası’ndan enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji için imar ve kalkınma(EBRD) ödülünü kazandı. Kazanan proje nitrik asit üretiminde elde edilen atık buhardan kendi elektriğini üretme türbini tesisidir. Proje “”Enkon Service” ve EBRD’den €150 000’ luk hibe ile hayata geçirildi. 47 Başarı Öyküleri Orgachim Kuruluş: 1901 Şehir: Ruse Çalışanlar: ortalama 500 Faaliyetler: boya üretimi, vernikler, reçine, ftalik anhidrit Bulgaristan’daki ilk yabancı yatırımlardan bir tanesidir - 1901 yılında iki Yahudi ayakkabı boyası ve vernik üretimi için fabrika kurmuşlardır Hisselerin büyük kısmın İngiltere fonu RC2 ye aittir, ana firma ise Roman Policolor’dur Boya ve vernik üretiminin 60%’ ı Romanya pazarına gönderilmektedir, reçinelerin 80%’ i ise Romanya, Sırbistan, Belçika, Avusturya, vb. ülkelere ihraç edilmektedir 2009 yılından sonra boya ve vernik üretiminin tamamı Romanya’daki fabrikadan Bulgaristan’a taşındı 2010 yılı içerisinde “Orgachim” Aş.ninde içinde bulunduğu 14 farklı ülkeden 28 partnerden oluşan proje EuroBioRef başlatıldı. Proje tarımsal üretimden son ticari ürüne kadar biyo kütlenin dönüşümünün tam süreci ile ilgilidir. Bulgaristan’da öğrenme istekli ve diğerlerinin deneyimlerini kabul eden inanılmaz genç kesim bulunmaktadır. Burada kendi evimde gibi hissediyorum. Burada yatırım için inanılmaz koşullar var. Ülke yerel hammadde üretimi için büyük kapasiteye sahip. Akile Bardeli Yönetim Kurulu Üyesi Şirketin çalışma koşulları, kapasite artırımı ve otomasyonu iyileştirmek için yıllık ortalama €2 milyon yatırılmaktadır Responsible Care üyesi olarak, 2011 yılında Orgachim şirket kapılarını açma günü düzenlemektedir 48 Başarı Öyküleri Lakprom Kuruluş: 1919 Şehir: Sofya Çalışanlar: 130 Ürünler: boya ve vernikler, astarlar, yapıştırıcılar, izolasyon malzemeleri Ürünler bütün kalite ve güvenlik testlerini başarılı bir şekilde geçmişlerdir. Ürünler aşağıdakiler tarafından kullanılmıştır: Mitsubishi Burgas limanının inşasında İngiltere’de arı kovanlarında İkea, Simba Toys için çocuk oyuncakları Bulgaristan’da Alman inşaat firması tarafından 3 atık deposu inşaatında Petrol Depoları - İlientsi, Lukoil Aş, Petrol Aş. Akredite laboratuara sahiptir ve gıda ile temas, “tuz sisi”, vb. özel denetimler için harici laboratuvarlara yatırım yapmaktadır Xnotest sahibi olan Bulgaristan’daki tek boya ve vernik firmasıdır Bulgar ve yabancı metaller panayırı ve sergisi(Roma 2005-6, Plovdiv) Şirket çalışanları iyi uzmanlardır eğitilmiş personel. Haralambi Haralambiev, “Lakprom” Aş. Genel Müdürü Özel ürünler doğrudan ve şirketin kurumsal müşteriler aracılığı ile de makine, ağaç ve mobilya, otomobil ve diğer alanlarda da ihraç edilmektedir 49 Başarı Öyküleri Sviloza Kuruluş: 1966 Şehir: Sviştov Çalışanlar: 480 Ürünler: sülfat ile ağartılmış ahşap selülozu Balkanlardaki ilk sülfat ile ağartılmış ahşap selülozu üreticisidir 1992 ve 2007 yılları arasında fabrikada 2007 yılındaki yatırım €60 milyon olmak üzere iki büyük rekonstrüksiyon yapılmıştır Kendini iyileştirme tipi ahşap malzeme üretiminin 80%’den fazlası Bulgaristan’da karbon satışı için anlaşma imzalayan ilk firma Faaliyetlerin genişletilmesi ve son ürünün üretilmesi için planlar - kağıt Sviloza her yıl uzmanlıklarını geliştirdikleri için çalışanlarına burs vermektedir Üretimin % 96’sı ihracat odaklı 2010 yılı için ülkelerdeki satışlar TR 28 IT 19 GR 16 RO 8 SA Yaşam standartlarının yükselmesi ile kağıt tüketimi Bulgaristan’da ve dünyada artacaktır. Mihail Kolçev, Genel Müdür, Sviloza 50 6 BG 4 DE 4 RS CN Altro 4 3 8 Başarı Öyküleri Air Liquide Kuruluş: 1999 Şehir: Sofya Çalışanlar: 85 Ürünler: Endüstriyel Gaz Şirketin ürünleri metalürji, gıda, eczacılık, tıp,çevre koruma ve diğerleri dahil olmak üzere Bulgaristan’da çeşitli sanayi alanlarında kullanılmaktadır Şirket lojistik çözümleri geniş ve teknik uzmanlık sunar Romanya,Yunanistan, Sırbistan ve bölgedeki diğer ülkelere ihracat AirLiquide ithalat yapan diğer firmalardan farklı olarak gazları Bulgaristan’da üretmektedir 2010-2011 yıllarında şirket, Pirdop ve Pernik olmak üzere en büyük üretim tesislerinde olduğu gibi Gabrovo’da da çağdaş hava ayırma tesislerinde 25 milyon euroluk yatırım yaptı. Eminiz ki, şirketim bu ülkede yatırım yapmaya devam edecek. Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria Dünya çapında grup içinde teknoloji ve becerileri alış-verişini kolaylaştıran iletişim ve eğitim için dahili sistem. Ne yazık ki bu büyüme ve ihracat için inanılmaz bir potansiyele sahip olan Bulgaristan yatırımcılar için az bilinen bir yer. Francis Bucquet, CEO, Air Liquide Bulgaria 51 Başarı Öyküleri Plastihim - T Kuruluş: 1967 Şehir: Tervel, Aksakovo Çalışanlar: 800 Ürünler: Esnek Kaplar, Folyo Şirketin ürünleri polipropilen sicim ve folyo, BOPP, polipropilen dikilmiş çanta, bant çanta, esnek kapsayıcı Son 9 yılda yaklaşım 30 milyon euro yatırım Üretimin % 80’inden fazlası Orta Avrupa, Batı Avrupa ve Kuzey Afrika pazarlarında satılmaktadır Bulgaristan Doğu Avrupa’ya girişinde olmanın avantajına sahiptir.Onun yeri de genellikle çok önemlidir kısa teslimat süreleri sağlar. Aydin Faik, Amministratore delegato, Plastchim-T Plasthim-T 1998 yılında alanında Portabulk lisansını alan tek şirkettir, 2006 yalında da Loveloop lisansına sahip oldu Yatırım için gelecek planları: Kapasiteyi %25 arttırmak Castpolypropylene üretim kapasitesini yılda 8500 tona çıkarmak 30 bin ton/ yıl kapasiteli Çift yönlü gerdirilmiş polipropilen film üretimi için yeni bir hat açmak. Bu üretimin en yüksek düzeyde Bulgaristan, bölge ve teknoloji pek çok ülke için benzersiz olacak 52 Başarı Öyküleri Zebra Kuruluş: 1929 Şehir: Novi İskır Çalışanlar: 125 Ürünler: Teknik kauçuk ürünler Bulgaristan’da kauçuk ürünleri üreten ilk fabrika Çok çeşitli ürün yelpazesine sahip ve 1981 yılından beri Amerikan know-how lisansı ile çalışıyor Şirket kendi bizzat kendi teknolojisini ve aletlerini kullanıyor Şirketin üretiminin % 60-70 Avrupa, ABD ve Balkan Yarımadası boyunca ihraç edilmektedir Caema, Alfagomma, Hormann, Kontitech gibi uluslararası partnerler ile çalışıyor Zebra Responsible Care’in aktif bir üyesidir Zebra’nın kauçuk ürünleri Sofya Metrosunda kullanılmaktadır. Zebra A.Ş. 2011 yılında satışlarında %72’lik artış kaydetti. Enerji tasarrufu ve hava kirliliğini önlemeye yönelik 1 milyon euroluk yatırım yapıyor. Ülke çemberinde genişleme ve %12’lik ihracat artışı 2011 yılının ilk yarısında. 53 Başarı Öyküleri Bunay Temel: 1968 Şehir: Panagyurishte Çalışanlar: 170 Ürünler: Kauçuk ve plastik üretimi Bunay A.Ş. Liebher, IKEA, Reckitt Benckiser gibi partnerlerle çalışıyor Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Almanya, İtalya gibi ülkelere ihraç ediyor Ana üretim alanlarının yanı sıra ultrasonik kaynak, montaj, boya ve baskı için inşa edilmiştir Bakım ve üretim takımı yürütmek için özel atölye Otomotiv, elektrik sanayi gibi şirketlerle entegrasyon amaçlıyor Bulgaristan’da plastik üretimi iyi durumdadır. Teknolojik özellikleri nedeniyle, Bulgaristan’da kauçuk işleme Batı Avrupa ve bu ülkenin, bu işlemlerin kaldırılması için cazip bir yer yapar karşılaştırıldığında önemli ölçüde daha düşük maliyeti vardır. Bonka Natova, Alım-Satım Müdürü 54 Başarı Öyküleri Asenova Krepost Temel: 1964 Şehir: Asenovgrad Çalışanlar: 670 Ürünler: Taşıma ve tüketim ambalajı Asenova Krepost Güneydoğu Avrupa’daki en büyük ambalaj fabrikası imiş Tesis film ve baskı, dokuma çanta ve gıda, kimya ve diğerleri için esnek sanayi sunuyor Üretimin %35-45’i Ukrayna, Gürcistan, Türkiye ve bütün Avrupa’ya ihraç ediliyor Hammadde yakın doğu ülkelerinden ithal ediliyor Son yıllarda, streç film ve castpolipropilen film üretimi için yeni kapasiteler devreye konulmuştur Neochim gibi gübre şirketlerinin büyük çantalarının ana tedarikçisi Şirket Uluslararası Plovdiv Fuarında altın madalya kazanan 5 katlı kovanın patent sahibidir. Çeşitli tarım fuarından da birçok ödülü vardır 55 Başarı Öyküleri Trakya Glass Bulgaristan Kuruluş: 2005 Şehir: Tırgovişte Çalışanlar: 1 500 Ürünler: düz, ev, otomotiv camları, işlenmiş cam Şişecam - Trakya Cam bugünkü değeri 304 000 000 € ile Bulgaristan’ın en büyük yeşil alan yatırımıdır Kompleks, cam ürünleri, düz cam, cam ev eşyası, ayna ve otomotiv cam fabrikalarından oluşmaktadır.Yatırım projesinin aşamaları 20052010 yılları arasında tamamlanmıştır Fabrikalar düz cam ve cam ürünleri üretimi için yerel hammadde (Kum, soda, dolomit ve kireçtaşı) kullanmaktadırlar Cam ürünleri için fabrika Balkanlar’ın en büyük cam fırınına sahiptir. Ana müşterileri Ikea, Coca Cola, Tesco, Walmart, vb. Fabrika Indesit, Bosch, Electrolux, vb. firmalar için ev aletleri olarak buz dolabı ve fırınlar için cam üretmektedir 56 Başarı Öyküleri Trakya Glass Bulgaria Fabrika Balkanların düz cam üreten ilk tesisidir. Düz cam enerji üreten güneş kolektörleri ve güneş pillerinde inşaat, otomotiv ve mobilya sanayi, ev aletleri ve tarım ağırlıklı olarak kullanılan bir yüksek teknoloji ürünüdür Şişecam Bulgaristan 2006 Almanya Dünya Kupasında 6 milyon bardak veya tüm siparişin yarısını sundu.2010 Güney Afrika Dünya Kupasında ise tüm siparişi veya 13 milyon bardak sundu. Şişecam Bulgaristan’ın son projesi ise 2011 yılında Audi, BMW, Dacia, Ford Avrupa ve Renault gibi markalara otomobil camı üretmektedir Yıllık geliri 128 milyon eurodur.(113 milyonu uluslararası satışlar) Şirketin gelecek planları: Dört ayrı üretim sahasına yatırım yapmak Oto cam endüstrisinde kapasiteyi arttırmak Yaklaşık 200 milyon euroluk yatırım yapmak 57 Başarı Öyküleri Saint-Gobain Weber Bulgaristan Temel: 2001 Şehir: Kostinbrod Çalışanlar: 82 Ürünler: inşaat ve teknik çözümler 2009 yılında kuru inşaat yapı karışımları üreten ilk fabrika Kostinbrod’da açıldı, kapasitesi 100 bin ton idi 2011 yılında Varna yakınlarında ikinci fabrika açıldı ve müşteri için şubeleri Plovdiv, Burgas, Varna ve Sofya’ da idi Şu ana kadar Bulgaristan içindeki yatırım 12 milyon euro’dur HewittAssociates tarafından küçük ve orta dereceli şirketler kategorisinde 2009 için Bulgaristan’ın En İyi İşvereni ödülünü aldı Şirket Bulgaristan’da ilk defa hafif ve tozsuz fayans yapıştırıcılarını üretti %100 kullandığı suyu geri dönüştüren teknolojiyi kullandı Weber 2010 Haziran ayında kurulan Bulgar Yeşil Yuvarlak’ın ilk üyesi oldu. Şirket şimdilik sadece yerel pazarı hedef alıyor Şirketin hedefi ısı yalıtımı, su yalıtımı endüstrisi 58 Başarı Öyküleri Knauf Bulgaria Temel: 1993 Şehir: Sofya Çalışanlar: 190 Ürünler: Alçı, Alçıpan Şirket Bulgaristan’da iki fabrikaya sahip: 1997 projesi Vidin alçı fabrikası ile birleşip 25 ülkeye ihraç etmek. 2007 projesi- Mednikarovo fabrikası ile birleşip Romanya’ya ihraç etmek. Geliştirme Projesi – Mednikarovo da sıva malzemesi üretmek Şimdiye kadar toplam yatırımı 85 milyon euro Kuru inşaat eğitimi için Plevren Alman-Bulgar Enstitüsü İşbirliği. 1 000’den fazla montajcı ile sertifika almışlardır Firma her yıl Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen meslek eğitim panoramasına sponsor olur Bulgaristan’da Knauf Yatırım projelerinin diğer ülkelerdeki projelere göre çok düzgün yapılmıştır.Bu nedenle,Bulgaristan yatırım için çok iyi bir yer olduğuna inanıyorum. Yatırım için bir yer olarak Bulgaristan lehine karar yardım eden üç faktör vardı: Bizim ana hammaddemize erişim, ülkenin coğrafi konumu ve mevcut mali durumu. Ingrid Janker, CEO, Knauf Bulgaria 59 Başarı Öyküleri Keros Bulgaria Temel: 2005 Şehir: Ruse Çalışanlar: 150 Ürünler: Seramik fayans Yatırım için Bulgaristan’ın seçiminin başlıca nedeni, konumu ve müşterilere yakınlığıdır Nakliyat bir ürünün fiyatının %25’ini oluşturduğunu düşünürsek, Bulgaristan’ın küçük olması büyük avantaj Şirketin yatırımı 26 milyon euro Üretimin %85 ihracat için Keros Bulgaristan Balkanlar, Rusya ve Yakın Doğu pazarına hizmet eder Bulgar fabrikası İspanyadakine bakılarak çok daha yeni teknoloji ile donatılmıştır 2 yıla kadar 12 milyon euro ile kapasitesini iki katına çıkarmayı planlıyor Bulgaristan’ın çok büyük potansiyele sahip olduğuna ve önümüzdeki 5-10 yıl içerisinde başka İspanyol firmalarının da buraya yatırım yapacaklarını düşünüyorum. Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria Bulgaristan’da ortam çok güzel, özellikle üst düzey yetkilileri çok yardımcı oldular. Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria 60 İspanya’da olduğunun aksine Bulgaristan’da eğitimli ve dil bilen insan çok kolay bulunuyor. Salvador Ferrer Ballester Executive director Keros Bulgaria Başarı Öyküleri Wienerberger Bulgaria Temel: 2004 Şehir: Sofya, Lukovit Çalışanlar: 85 Ürünler: Tuğla Fabrika Lukovit’in yatırımı 30 milyon euro ve gerçekleştirilmesi sadece 10 ay aldı Bulgaristan için geliştirilmiş kalitesine sahip büyük çaplı dikey-delikli blok üretiminde bir öncü Lukovit’in alanından Wienerberger en ince kil grubundan biri olarak kanıtlanmıştır Motivasyonu yüksek personelin %90’ı oranın yerlisi Fabrika ekolojik dengeyi korumak için tamamen doğal gaz ile çalışıyor BulgaristanWienerberger2008yılında, yeni inşa edilen tesis dünyanın en büyük gruptur. Son nesil prototip ile tam otomatik Vinerberger Bulgaristan, enerji tasarrufu, az gider, yüksek kazanç ve tehlikesiz iş sahası konusunda en iyi ilk 5 grup arasındadır Bulgaristan, seramik karo üretimi ve kullanımı geleneği yanı sıra kaliteli malzemede zenginlik sunuyor. Pazar için önemli potansiyeli var. Atanas Buglov, Yönetici, Wienerberger S.r.l. 61 Başarı Öyküleri Devnya Çimento Temel: 1999 Şehir: Devnya Çalışanlar: 350 Ürünler: Çimento 30 dan fazla farklı ürün pazara sunuyor İtalçimento grubu Bulgaristan’da 200 milyon eurodan fazla yatırım yapıyor Şirketin konumu, başarının anahtarıdır. Şirket deniz ve kara yolu ile ihracatını arttırmaya devam ediyorum – özellikle Karadeniz çevresinde Şirket müdürüne göre bu ihracatın sırrı bölgedeki ülkelerin olumlu ilişkilerinde Şirketin yeni modern çevre dostu çimento fabrikasının inşaatı ile Bulgaristan faaliyetlerini genişletmeye devam ediyor Devnya Çimento son 2014 yılında Soçi Kış Olimpiyat Oyunları’nın ana tedarikçisi olma yolunda Rusya’ya ihracata başladı. 62 63 BYA hizmetler: Makroekonomik Bilgi Yasal Tavsiye İşletme maliyetleri hakkında bilgi Vasıflıişsizlik, kullanılabilirliğiBölgeselbilgiler işgücü, eğitim düzeyi, altyapı, yabancı yatırımcılar vesanayi bölgeleri Boş arsa tedarik etme Potansiyel tedarikçiler, taşeronlartanımlanmasıveya ortak girişim Bireyselidari hizmetler Merkezi ve yerel yönetimlerile Temaslar Sanayi odaları, yerel üniversiteler ve STK’larile bağlantılı kuruluşlar 66 Investing in your future EUROPEAN UNION European Regional Development Fund OP “Development of the Competitiveness of the Bulgarian Economy” 2007-2013 Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with beneficiary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the financial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria. InvestBulgaria Agency 31 Aksakov Street Sofia 1000, Bulgaria Tel.: +359 2 985-5500 Fax: +359 2 980-1320 E-mail: [email protected] www.investbg.government.bg
