İŞSİZLİK SORUNU İşsizlik sorununun önemi • Kaynakların en verimli ve tam olarak kullanılması →üretim etkinliği • Kaynakların en verimli ve tam olarak kullanılamaması →işsizlik → az üretim→ verimsizlik→az gelir • Ör: iş arayanlar, atıl durumda fabrika • istihdam↑→milli gelir↑ • Yüksek işsizlik→sosyal maliyet (psikososyal sorunlar hırsızlık, alkol, intihar, cinnet, depresyon, şiddet vs..) İşsizliği Ölçmek • İşsiz (unemployed): 15 - 64 yas arası, cari ücret düzeyinde çalışmaya hazır, bir iş bulmak için çaba gösteren fakat bulamayan (gayriiradi işsizlik) • İşgücü (labor force)=İşsizler+Çalışanlar (istihdam edilmiş olanlar, employed) • İşsizlik oranı 𝒊ş𝒔𝒊𝒛𝒍𝒆𝒓 𝒔𝒂𝒚𝚤𝒔𝚤 U= x100 İş𝒈ü𝒄ü • TÜİK Hane Halkı işgücü anketleri Temel Kavramlar • Eksik istihdam: Düzenli işleri olmayan, geçici işlerde çalışan • İşgücüne katılım oranı= İş𝒈ü𝒄ü Ç𝒂𝒍𝚤ş𝒎𝒂 𝒚𝒂ş𝚤𝒏𝒅𝒂𝒌𝒊 𝒏ü𝒇ü𝒔 (𝟏𝟓 − 𝟔𝟒) • İstihdam-nüfus oranı= Ç𝒂𝒍𝚤ş𝒂𝒏𝒍𝒂𝒓𝚤𝒏 𝒔𝒂𝒚𝚤𝒔𝚤 Ç𝒂𝒍𝚤ş𝒎𝒂 𝒚𝒂ş𝚤𝒏𝒅𝒂𝒌𝒊 𝒏ü𝒇ü𝒔 (𝟏𝟓 − 𝟔𝟒) Türkiye 2007 Nedenlerine göre işsizlik türleri 1. Friksiyonel (geçici) işsizlik 2. Yapısal işsizlik 3. Konjonktürel işsizlik Gizli işsizlik Mevsimlik İşsizlik (inşaat sektörü, turizm, tarım) Friksiyonel (geçici) işsizlik • • • • • • Geçici işsizlik, İş arama nedeniyle Daha iyi bir iş bulmak için işinden ayrılmış İflas sonucu Eninde sonunda iş bulacaklar Çözüm: İş ve işçi bulma kurumları, iş arayanlarla işçi arayanları biraraya getirecek örgütlenmeler Yapısal işsizlik • Bir ülkenin ekonomik yapısında ya da talepteki değişmeler, teknolojik değişmeler, uluslararası rekabetteki değişmeler , farklı mal hizmet üretilmesi için gerekli mal talebi yapılarındaki değişmeler sonucu ortaya çıkar • Ör: Ucuz emek gücüne sahip ülkeler, emek yoğun sanayi sektörlerinde daha ucuza mal üretip Batı’ya üstünlük • Uyumsuzluk işsizliği, Batı ülkeleri • Çözüm: Eğitim programları Konjonktürel işsizlik • Ekonomik dalgalanmalar sonucu ortaya çıkar • Yetersiz talep → üretimde daralma → işsizlik artışı • Friksiyonel ve yapısal işsizlik ekonomide her zaman vardır • Konjonktürel işsizlik , gerekli ekonomi politikası araçları ile ekonomi canlandırılarak yok edilebilir. Gizli işsizlik (yapısal) • Çalışıyor görünmekte, fakat üretime katkısı yok. • Ör: Kamu kurumları, tarım sektörü Mevsimlik İşsizlik • Mevsimlere bağlı ekonomik faaliyetler • Mevsimlik dalgalanmalar • Daha çok tarım sektörü, ekim ve hasat döneminde işçi sıkıntısı, diğer mevsimlerde yaygın işsizlik, diğer sektörlere de yayılır • inşaat sektörü kışın duraklar • turizm, yaz aylarında yoğunlaşır Doğal İşsizlik Oranı • Doğal İşsizlik= Friksiyonel +Yapısal • Doğal işsizlik oranı = Friksiyonel (𝑈𝐹 )+ Yapısal (𝑈𝑆) İş𝑔ü𝑐ü = 𝑈𝐹 + 𝑈𝑆 Tam istihdam • Amaç: Konjonktürel işsizliğin yok edilmesi • Tam istihdam: Ekonomide konjonktürel işsizliğin bulunmadığı, yalnızca doğal işsizliğin bulunduğu durum. • Klasikler: tam istihdam • Keynes: eksik istihdam İşsizlik Sorunu Ekonomide İstihdam ve Ücret Düzeylerinin belirlenmesi Emek Piyasası Emek Piyasası Emek arzı ve talebinde artışlar İşsizliğin Sonuçları Neden işsizlik var? • İş arama, işsizlik sigortaları • Yapışkan (esnek olmayan) ücretler – Asgari ücret kanunları –Sendikalar –Etkinlik ücretleri Yapışkan Ücretler Yapışkan ücretler ve işsizlik Asgari ücret kanunları Etkinlik Ücretleri Yapışkan Fiyatlar Yapışkanlık ve Makro teori