ilaç(farmasötik)endüstrisi

İLAÇ (FARMASÖTİK)
ENDÜSTRİSİ
ANTİBİYOTİKLER
Tıptaki gelişmeye paralel olarak ilaç endüstrisi
de gelişme göstermiştir.Geçen son yirmi yıllık
süre içerisinde ;
Tıbbi,kimyasal,biyolojik ve farmakolojik araş
tırmalara özellikle önem verilmiş ve bunun sonu
cunda,yeni ve etkili ilaçlar bilimsel araştırma ya
pan laboratuvarlardan,halkın sağlığını düzeltecek
olan doktorların kullanımına sunulmuştur.
Bunların üretimi ileri derecede kimyagerler ,
eczacılar ve kimya mühendislerinin görev aldığı
bir endüstride gerçekleşebilir.
‘’Ortalama insan ömrü,1900’dan günümüze 49 yıl
dan 70 yıla yükselen bir artış göstermiştir.’’
TARİHÇESİ
Pasteur,pancar şekerinin alkole fermantasyonu
üzerinde çalışmalar yaparken,hastalıkların oluşma
sına neden olan mikroplar konusunda bir teori or
taya atmış ve bakteriyolojik çalışma için teknik
ler geliştirmiştir.
İlaç endüstrisi ham maddeleri için,yeryüzünün tüm
kaynaklarından yararlanılır.
Sentetik maddeler geliştirmek,doğal ilaçlar yetiş
tirmek,zararlı yan etkileri olmayan veya çok az o
lan yeni ilaçlar bulmak ve bunların farmakolojik ö
zelliklerini iyileştirmek için,daha fazla laboratuvar
araştırması yapılmaktadır.
Endüstriyel üretim prosesleri arasında ;
Ekstraksiyon
Saflaştırma
Kimyasal Sentezler
Fermantasyon
Ve uygun kullanım için büyük miktarlarda ilaç hazırlama
işlemleri yer almaktadır.
Farmasötik endüstride,genel bir kural olarak,
ürünlerin saflığına diğer herhangi bir endüstriden
çok daha fazla önem verilir.
Son yıllarda,yeni işlemler ve cihazların kullanı
mı ile,ekstraksiyon yöntemleri geliştirilmiştir.
Ayrıca,çeşitli alkoller,esterler ve hidrokarbon
lar gibi,özel çözücülerin kullanımı da önemlidir.
İyon değişimi yapan reçinelerden,bir kısım
antibiyotik ve alkoloidlerin ekstraksiyon ve
saflaştırılmasında yararlanılmaktadır.
Pek çok farmasötik ürünler için steril olma
ve özel ambalaj gerekmektedir.
FERMANTASYON VE
ANTİBİYOTİKLER İÇİN YAŞAM
İŞLEVİ
İlaç endüstrisinin tarihine bakıldığı zaman ,
ilaçların kaynağı olarak,sık sık bitkisel veya
hayvansal kaynaklı maddelerin kullanıldıkları
görüldü.Bu endüstrinin yararlı ilaçlar üretmek
için,bitki veya hayvan ve özellikle mikroorga
nizmaların yaşam işlevini kullanmaları, mantık
lı görülmektedir.
İLAÇ NEDİR ?
‘’ İnsan ve hayvan hastalıklarının teşhisin
de (tanısında),tedavisinde,hafif geçirilme
sinde, iyileştirilmesinde ve önlenmesinde
kullanılan maddeleri kapsar.’’
ANTİBİYOTİKLER HAKKINDA
Antibiyotik terimi ‘’mikroorganizmalar tarafından
üretilen,diğer mikroorganizmaların çoğalmalarını
yavaşlatan veya onları tümden öldürebilen bir mad
dedir.Bu etki antibiyotiklerin çok az bir miktarı ta
rafından gerçekleştirilir.’’ şeklinde tanımlanmıştır.
Günümüzde yaklaşık 150 madde,bu sınıf
lamaya girmektedir;fakat bunların az bir
kısmı,tedavi amacıyla kullanılabilmektedir
Penisilin,streptomisin, türevi olan dihidro
streptomisin,eritromisin listenin başında
yer alır.
ANTİBİYOTİKLERİN KULLANIM
ALANLARI NELERDİR ?
Genelde sinüzit,farenjit gibi üst solunum yolu
enfeksiyonları veya bronşit,zatürre gibi alt solu
num yolu enfeksiyonları için kullanılır. Bunun dı
şında sindirim sistemindeki ishallerin bakteriler
ile olanları ve idrar yolu enfeksiyonları gibi diğer
bakteriyel enfeksiyonlarda da kullanılır.
Antibiyotikler,insan hastalıklarının
tedavisinde geniş bir etkinliğe sahiptirler.
Bu,benzeri olmayan maddeler,örneğin hayvan
beslenmesi,bitki hastalıklarının kontrolü ve gıda
maddelerinin korunması gibi,tıp dışı kullanım a
lanlarına da sahiptirler.
ETKİLERİ
ANTİBİYOTİKLER İKİ ÇEŞİTTİR ;
Biyosidal ,mikroorganizmaları öldüren antibiyo
tikler
VE
Biyostatik,mikroorganizmaların büyümesini ve
çoğalmasını (üremesini) önleyen anti
biyotikler
ETKİ MEKANİZMALARI
Antibiyotikler etkili oldukları mikropla
rın metabolik işlemlerine müdahale ede
rek çalışırlar.Bu metabolik işlemlere ör
nek olarak;protein sentezi,hücre çeperi
sentezi,nükleik asit sentezi veya hücre
zarı fonksiyonlarını verebiliriz.
SEÇİCİLİK-SELEKTİVİTE
Bugün,bakteriyel hastalıklarla savaşmakta
kullanılan antibiyotikler selektif yani seçicidir.
İşleyişleri dolayısıyla sadece bakteri hücreleri
ne zarar veren antibiyotiklerdir.
SEÇİCİ OLMAYAN ANTİBİYOTİKLER
İSE
Mikroba zarar verirken mesela,insanın
vücut hücrelerine de zarar verebilirler.
Aynı zamanda antibiyotiklerin yan etkile
ride olabilir,bir hastalığı iyileştirirken
başka sorunlara yol açabilirler.
ÖZELLİKLE ÜZERİNDE DURULMASININ
NEDENİ DE ,
Antibiyotiklerin Türkiye’de çok yaygın ve kontrolsüz
kullanılması.Eczaneden istenildiği zaman alınması, ko
lay ulaşılabilir olması,
ANTİBİYOTİKLERİN KONTROLSÜZ KULLANI
MININ YOLUNU AÇIYOR !
ANTİBİYOTİK ALINMADAN
MUTLAKA TEST YAPILMALI !
Ani mevsim değişikliklerinin neden olduğu enfek
siyonlara,herkes bildiği kadar önlem almaktadır.
Kimimiz en ufak bir boğaz yangısında,nezlede ya
da idrar yolu enfeksiyonlarında evde kalmış anti
biyotiklere başvuruyoruz.
Kimimiz ise eczaneye gidip kulaktan dolma bilgi
lerle ilaçları alıyor veya hekime başvurup kimi za
man hiç bir tahlil yapılmadan verilen ilaçlardan
medet umuyoruz.
Bu şekilde hasta ve hastalık için uygun olup ol
madığı bile düşünülmeden verilen antibiyotik has
taya yarardan çok zarar getirir !
DİRENÇ
Bilinçsiz ve aşırı antibiyotik kullanımı bakterile
rin kullanılan antibiyotiğe karşı direnç kazanma
sına neden olabilir.Eğer mikroplar bir antibiyoti
ğe karşı direnç kazanırlarsa,artık o antibiyoti
ğin o mikroba karşı etkisi OLMAZ !
Hastalığa neden olan etkinin bulun
ması ve bu etkene etkili olacak anti
biyotiğin seçilmesi için bir Kültür An
tibiyogram Testi denen laboratuvar
testi yapılır !
GRİPTE ANTİBİYOTİK
KULLANILIR MI ?
Grip denince influenza virüsünün yol aç
tığı solunum yolu hastalığı anlaşılmalıdır.
Bu durumda bildiğimiz sıradan antibiyotik
lerin bir faydası YOKTUR.
GENEL OLARAK üst solunum yolu hastalık
larının %60-%70’i viral kökenli olup bildiği
miz antibiyotiklere cevap vermezler.
Ancak Influenza’ya karşı geliştirilmiş o
lan antivirallerin yani virüs antibiyotikleri
nin faydası olabilir.
GEREKSİZ İSE NEDEN HEKİMLER GRİP
HASTALIĞI SIRASINDA ANTİBİYOTİĞİ
REÇETEYE EKLİYORLAR ?
Burun akıntısı,boğaz ağrısı,öksürük hem bakte
riler tarafından yapılabilir hem viral ajanlar tara
fından yapılabilir.Genel olarak hekimler bu ayırı
mı yapmanın çok zor olması sebebiyle karar ver
mekte güçlük çekmektedirler.
ÖRNEĞİN ; biraz uzamış üst solunum yolu
enfeksiyonlarında sinüzit gelişme olma ihtimali
akla gelmektedir.
Buda genellikle bakteriyel olmaktadır ve uzun
süreli antibiyotik tedavisi gereklidir.Aynı şika
yetler kısa süreli olunca rahatlıkla viral enfek
siyon olarak değerlendirilebilir ve antibiyotik
verilmeyebilir.
GRİP SIRASINDA ANTİBİYOTİK
KULLANMANIN NE GİBİ SAKINCALARI
OLUYOR ?
Penisilin ve benzeri antibiyotikler daha çok olmak
üzere hepsi alerji geliştirebilir.Bunun dışında sindirim
sistemi şikayetleri yaratabilir.Çok daha nadir olarak
karaciğer,böbrek toksisiteleri ortaya çıkabilir.Bağır
saklardaki faydalı bakterileri öldürerek zararlı bakte
rilerin yol açtığı kanamalı kolitler ortaya çıkarabilir.
Antibiyotik tedavisinde mutlaka
vitamin alınmalı mıdır ?
Antibiyotik tedavisinden bağırsaktaki yararlı
bakteriler de etkilenir.Buna bağlı olarak pamuk
çuk gibi mantar hastalıkları,ishal,hazımsızlık ve
gaz şikayetleri ortaya çıkar.Bu nedenle antibiyo
tik tedavisinde özellikle B kompleks vitamini al
mak yararlıdır.
İLK ANTİBİYOTİK OLAN
PENİSİLİN
1928 yılında LONDRA’DA Sir Alexander Fle
mig tarafından Penicillium Notatum adlı küfte
keşfedilen antibiyotiktir.R gruplarında farklı
lık olan çok sayıda penisilin,doğal ortamlardan
ve yarı sentetik olarak üretilmiştir.
Penisilin en çok kullanılan antibiyotikler arasın
dadır.Bakteri hücre duvarı sentezini bozarak öl
dürücü etki eder.
Çok sayıda alt grubu vardır.R grubunun ben
zil olduğu penisilin G USP ve ara ham madde
olarak fenoksiasetik asit kullanılmasıyla elde
edilen penisilin V’dir.
Penisilinlerin yan etkilerinin çoğu alerjik reaksi
yonlardır.Alerjik reaksiyon doza değil, kişinin
aşırı duyarlılığına bağlıdır.
Akut sistemik anafilaksi (anafilaktik şok) penisi
linlerin en ciddi yan etkisidir.Penisilin tedavisine
başlanmadan önce hastaya daha önce verilip ve
rilmediği mutlaka öğrenilmelidir !
Penisilinin ilk olarak uygulanacağı şahıslara
PENİSİLİN DERİ TESTİ yapmakta fayda vardır.
1 mililitresinde 10.000 ünite olacak şekilde sulan
dırılmış olan kristalize penisilinden 0.1 ml ön kola
deri içine verilir.Diğer kola da 0.1 ml fizyolojik
kontrol maksadıyla verilir.Yarım saat sonra her
hangi bir cilt reaksiyonu görülmezse ilaç uygulanır
Bu teste tam güvenilecek bir ölçü değil
dir.’’Bazı alerjik bünyeli şahıslar test dozu
penisilinle bile ölüme gidebilmektedir.’’
Kişi 10 iğneden oluşan bir penisilin kürü
nün ilk 7-8 inde alerjik reaksiyon vermez
ken 9.dozda alerjik reaksiyon verebilir.
DOĞAL ANTİBİYOTİKLER
Özellikle karaciğeri hassas olanların vücutlarını
bakterilere karşı daha dirençli bir hale getirmek
için doğal antibiyotiklere ihtiyaçları vardır.Yaban
turbu,su teresi ve dere otu gibi bitkileri düzenli
olarak tüketenlerin bakterilere bağlı hastalıklara
karşı direnç oluşturdukları bilinmektedir.
SARIMSAĞIN antiseptik ve antibakteriyel etkisi
yüzyıllar öncesinden farkedilmiş ve içeriğindeki
allin kimyasalı ayrıştırılmıştır.
Alliin ezildiğinde sarımsağın iyileştirici özelliğinden so
rumlu olan allisine dönüşür.Yapılan çalışmalar,bu etken
maddenin soğuk algınlığı,nezle,boğaz ağrısı,sinüzit ve
bronşit gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olan bakterile
re karşı savaştığını göstermektedir.
MİNİK TANELERİN MUCİZESİ
Taneleri minik olsa da narın faydaları çok bü
yük.Adeta bir antibiyotik olan nar ; içerdiği
antioksidanlar sayesinde vücudun savunma sis
temini güçlendiriyor.
GÖZYAŞI DA DOĞAL
ANTİBİYOTİK !
Gözün sağlıklı kalmasını ve göz kırpma hare
ketinin mükemmel yapılabilmesini sağlayan göz
yaşı,hem görme kalitesini arttırmakta hem de
içerdiği doğal antibiyotikler ile gözün enfeksi
yonlardan korunmasını sağlamaktadır.