11. sınıf coğrafya dersi çalışma kağıdı

Biyocoğrafya:Coğrafya’nın canlılarla iletişimin incelediği bilim dalıdır.
Biyoçeşitlilik:Bir bölgedeki genlerin,türlerin,ekosistemler in,ekolojik olayların oluşturduğu bir
bütündür.
Ekosistem:Belli bir alanda canlı ve cansız varlıkların birbirleri ile etkileşimine denir.Örn:Balıkların suyla
teması.
Habitat:Bitki ve hayvan türlerinin yaşadığı doğal ortam
Fauna:Hayvan topluluğu
Flora:Bitki topluluğu
Biyom:Birbirine benzer bitki ve hayvanların topluluk.
BİYOÇEŞİTLİLİK
Biyoçeşitlilik dört ana bölümden oluşmaktadır:
1-) Genetik çeşitlilik,
2-)Tür çeşitliliği,
3-) Ekosistem çeşitliliği,
4-)Ekolojik olaylar
BİYOLOJİK ZENGİNLİĞİN ÖNEMİ:
• Doğal dengeyi sağlama da önemlidir.
• Toplumsal ve ekonomik kalkınmayı sağlamada önemlidir.
• Bilimsel araştırmalar ve sağlık açısından önemlidir.
• Canlıların beslenmesi açısından önemlidir.
• Görsel güzellik açısından önemlidir.
DÜNYADA ÖNEMLİ BİYOM ALANLARI VE ÖZELLİKLERİ
Tropikal yağmur ormanları: Bu ormanlar yeryüzünün en çok yağmur alan Ekvator kuşağının 20°kuzeyi
ve güneyi arasında kalır. Bu alanlarda hava daima sıcak ve nemlidir. Amazon Havzası en geniş tropikal
yağmur ormanlarının bulunduğu alandır. Afrika’da Gine Körfezi’nden iç bölgelere ve Kongo Havzasına
doğru uzanır. Güneydoğu Asya ve Avustralya’da da bu tür ormanlar yer yer vardır.
Çöl: Bitki örtüsünün hiç bulunmadığı ya da çok seyrek olduğu aşırı kurak alanlardır. Çöllerde belli bir
yağış mevsimi yoktur. Ara sıra kısa süren sağanak yağmurlar düşer. Bazen üst üste birkaç yıl yağmur
yağdığı veya ardından yıllarca yağmur yağmayabilir. Bu nedenle organik madde üretiminin en düşük
olduğu alanlar çöllerdir. İklim şartlarına göre aşırı düşük sıcaklığa sahip olan alanlara Soğuk çöl, kurak
ve yüksek sıcaklıktaki alanlara da Sıcak çöl denilmektedir.
BİYOM ÇEŞİTLERİ
Tropikal yağmur ormanları
Bitki Örtüsü:Sürekli yeşil kalan ormanlar otsu ve kısa boylu bitkiler
Hayvanlar:Fil,şempaze,oranguta n,yarasa,kartal,yıla n,kertenkele,kurbağa,domuz
Savan
Bitki örtüsü:Yüksek boylu otlara yer yer ağaçlar çalılar
Hayvanlar:Zebra,zürefa,babun,a slan,çita,geyik,tims ah,bizon,devekuşu
Çöl
Bitki örtüsü:Su tutabilen bitkiler,çalılar,kurakçıl otlar
Hayvanlar:deve,bazı böcek türleri,yılan,çöl kurbağası,kertenkele,yarasa
Ilıman yaprak döken Ormanlar
Bitki örtüsü:Sonbaharda yapraklarını döken ağaçlardan oluşan ormanlar orman altı florası
Hayvanlar:Sürüngenler,kuş ve böcek türleri,kartal,ayı,sincap,fare ,geyik,çakal
Ilıman çayırlar
Bitki örtüsü:Çeşitli otlar
Hayvanlar:Yırtıcı kuşlar,bufalo,yaban atı,lama,bizon,zebra,zürefa,fi l,geyik
Çalılık
Bitki örtüsü:Çalılık bodur ağaçlar
Hayvanlar:Tilki,puma,kokarca,b öcek türleri,çakal,yabani koyun,keçitavşan,kartal
İğne yapraklı ormanlar
Bitki örtüsü:tayga
Hayvanlar:Susamuru,kar tavşanı,kutup porsuğu,samur,kuş ve böcek türleri,bizon,tilki,kartal,kur t
Tundra
Bitki örtüsü:Ağaçsız kaya yosunları,otlar
Hayvanlar:Boz ayı,kutup ayısı,karibu,palyaço ördek,kutup tilkisi,ren geyiği,misk öküzü
Kutuplar
Bitki örtüsü:yok
Hayvanlar:Kutup ayısı,kutup tilkisi,penguen,fok
Dağ biyomu
Bitki örtüsü:dikey yönde iğne yapraklı ormanlar
Hayvanlar:Kartal,dağ keçisi,Tibet öküzü,kar tavşanı,yırtıcı hayvanlar
Deniz biyomları
Bitki örtüsü:Bitkisel plaktonlar,yosun
Hayvanlar:Ahtapot,denizyıldızı ,midye,yengeç,balına ,yunuz,denizanası,çeşitli balık türleri
Tatlı su biyomu
Bitki örtüsü:Saz,kamışinilüfer
Hayvanlar:Balılar,kurbağalar,s olucanlar,bazı böcek türleri
CANLILARIN YERYÜZÜNDE DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
FİZİKİ FAKTÖRLER
1-İKLİM:
En önemli faktördür.
Bitkilerin gelişmesi ve büyümesi için belirli bir sıcaklığa ihtiyaç vardır. Bu nedenle sıcaklık bitki
çeşitliliği ve bunların yayılış alanları üzerinde etkilidir
Not:Ekvatoral yağmur ormanlarını dünyanın en zengin yaşam alanlarıdır.Bitki ve hayvan türlerinin
%50-70’ini bu ormanların barındırdıkları tahmin edilmektedir.
2-YERŞEKİLLERİ:
-Dağların uzanış doğrultusunu etkiler. Örneğin Karadeniz de dağlar kıyıya paralel olduğu için iç
kesimlerde tür çeşitliliği farklıdır.
Ege denizin de dağlar kıyıya dik uzandığı için iç kısımlarda da aynı türler görülür.
-Kara-deniz dağılışı canlıların yeryüzüne yayılışını etkiler.
-Yükselti
3-TOPRAK:
Bitki ve hayvanlar yaşamak için toprağa ihtiyaç duyar.Toprağın fiziksel yapısı,kimyasal
özellikleri,nem,sıcaklık ve canlı organizmalar bitki ve hayvanların yaşam alanı seçiminde etkili olur.
BİYOLOJİK FAKTÖRLER
1-İNSAN
İnsan, endüstriyel ve tarımsal faaliyetlerle çevresini önemli ölçüde değiştirir. Bu değişiklikler de
yeryüzündeki canlıların yaşam alanını etkiler. İçinde bulunduğumuz yüzyılda dünya nüfusunun hızla
artması, sanayi ve teknolojideki gelişmeler ekosistemdeki tür kayıplarını oldukça arttırmıştır.
2-DİĞER CANLILAR
PALEOCOĞRAFYA
-KITALARIN KAYMASI:
Bitki ve hayvanların göç yollarının değişmesine neden olur.
İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ
-Türlerin yok olması ve bazı türlerin göç etmelerine neden olmuştur.
EKOSİSTEMLER
Ekosistem:Belli bir alanda canlı ve cansız varlıkların birbirleri ile etkileşimine denir.Örn:Balıkların suyla
teması.Orman,gezegenimiz,dağ,n ehir,gölet…Ekosistem 2 ye ayrılır.
1-CANLI ÖĞELER
-Bitkiler
-Hayvanlar
-Mikroorganizmalar
2-CANSIZ ÖĞELER
-KİMYASAL ETMENLER
a)ORGANİK b) İNORGANİK
-Protein -Su
-Yağ -Oksijen Karbonhidrat -Vitamin
- Karbondioksit
FİZİKSEL ETMENLER
-Işık
-Sıcaklı
-Rüzgar
-Yağış
Not:Ekosfer;Kara,deniz ve tatlı su olmak üzere üç büyük ekosisteme ayrılır.Bu büyük ekosistemlerin
içinde çok sayıda daha küçük ekosistemler bulunur.
SU EKOSİSTEMLERİNİN DOĞAL SİSTEMLERİN İŞLEYİŞİNE ETKİSİ
Su ekosistemi 2 ye ayrılır.
1. KARASAL
-Göl
-Nehir
-Bataklık
2. DENİZEL
-Okyanus
-Deniz
Okyanus ve deniz ekosistemlerin doğal sistemlerin işleyişine etkileri
• Okyanuslar iklim üzerinde önemli rol oynar.
• Okyanuslar ekvatorda ısı enerjisinin dağılmasını sağlar
• Okyanuıslar da mercanlar en zengin beslenme damarlarıdır.
• Havada aslı küçük tuz kristallerinin (aresol) yoğuşma olayında önemli bir etkisi vardır.
Akarsu ekosisteminin doğal sistemlerinin işleyişine etkileri
• Akarsuyun yeraltına sızan kısmı akiferleri yüzeysel akışına geçen kısmı da deniz ve okyanusları
besler
• Eğim ve çağlayanlar fazlaysa tür çeşitliliği az olur
• Yatak eğimi fazla olan yerlerde su bulanık çamurlu olur.Canlı yaşaması zorlaşır.
SU DÖNGÜSÜ
-Su moleküllerinin güneş enerjisi ve yerçekimlerinin etkisiyle litosfer,hidrosfer ve atmosfer arasında
hareket etmesiyle oluşan büyük sisteme denir.
1.yeryüzündeki su buharlaşır
2.buharlaşan su nem halinde yoğunlaşarak bulutları oluşturur.
3.Bulutlar yoğunlaşarak yağışları meydana getirir.
4.Yağışlar sonucu su yüzeysel akış olarak deniz ve okyanuslara taşınır.
5.yeraltı akışı olarak sızar.
SU DÖNGÜSÜNÜN YARARLARI
Toprak için;Kayaçların parçalanması ve ayrışması için su gereklidir.
Bitkiler için,Fotosentez için gereklidir.Topraktaki besin maddelerinin bitki kökleriyle alınması ve
yaprağa taşınmasını sağlar.
Havyalar için;İçilebilir su kaynaklarının devamını sağlar ve suda yaşayan canlılar için sağlıklı yaşam
ortamının devamını sağlar.
Suyun devamlılığı için;Temiz ve içilebilir su kaynaklarının oluşumunu devamını sağlar.
Biyoçeşitlilik için;Türler için yaşam ortamı oluşturur.Tür çeşitliliğin devamını sağlar.
Ekosistem ve madde döngüsü için;Ekosistemlerin varlığını sürdürebilmesini ve diğer döngülerin
devamını sağlar.Su döngüsü olmazsa dünya ekosistemleri ve diğer ekosistemlerin varlığından da söz
edemeyiz.
ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ
BESİN ZİNCİRİ
EKOSİSTEMDE BESİN ZİNCİRİNDEKİ AŞAMALAR
Üreticiler:Bitkiler (ağaç)
Birincil tüketiciler:Bitkilerler beslenen otçullar (çekirge)
İkincil tüketiciler:Otçullarla beslenen etçiller(yılan)
Üçüncül tüketiciler:Etçillerler beslenen etçiller (kartal)
Ayrıştırıcılar: (Mantarlar,bakteriler,)
FOTOSENTEZ SÜRECİ
KARBONDİOKSİT+SU--
ENERJİ AKIŞI
Canlılar tüm yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar.Ekosistemde
güneşten gelerek üreticiler, otçul tüketiciler, etçil tüketiciler ve ayrıştırmacılara doğru giden, her
canlıda değişime uğrayan ve tek yönlü olan bir enerji akışı mevcuttur.
KARBON DÖNGÜSÜ
Karbon:Canlıların yapısında bulunan temel elementlerden biridir.Kara,atmosfer,su ve canlılar temel
karbon kaynağıdır. Karbon döngüsü atmofer, litosfer, biyosfer ve hidrosfer arasında
gerçekleşir. Döngü bozulmadığı sürece karbon oranında önemli
değişiklikler meydan gelmez.
Karbon Dioksit Tüketimi:
1. Kara ve deniz bitkileri tarafından fotosentezde kullanılır.
2. Deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda kullanılır.
3. Deniz hayvanlarının ve bitkilerinin ölümü ile dibe çöker ve karbonatlı kayaçlar hâlinde depo
edilmesi ile tüketilir.
4. **en canlıların bünyesindeki karbon zamanla basıncın etkisiyle petrol ve kömür gibi fosil yakıtlara
dönüşür.
Karbon Dioksitin Açığa Çıkması:
1. Canlıların solunumları ile doğaya döner.
2. **en canlıların çürümesi ve orman yangınları sonucu doğaya döner.
3. Karbonatlı kayaçların, fiziksel ve kimyasal yollarla ayrışması sonucunda havaya yayılır.
4.Suyun hava ile temas yaptığı yüzeyde karbon alış verişi gerçekleşir. Burada C02 akışı, su yüzeyinden
atmosfere ve atmosferden suya doğru iki yönde gerçekleşir.
5.Suyun hava ile temasıyla karbon havadan suya,sudan havaya geçer.
6.Volkanizma olayları sonucunda
7.Fosil yakıtların yakılması
OKSİJEN DÖNGÜSÜ
Oksijen, canlıların hayatlarını sürdürebilmeleri için vazgeçilmez olan bir gazdır.Oksijen
atmosferde,atomik oksijen,moleküler oksijen ve ozon olmak üzere 3 şekilde bulunur.Canlıların
fotosentez sürecinde meydana getirdiği,oksijendir.Diğer bir oksijen kaynağı da atmosferde bulunan
sudur.Bu suyun fotolizi ile oksijen açığa çıkmaktadır.
Oksijen tüketimi nasıl gerçekleşir?
-Canlıların solunumu ile tüketilir.
-Kömür,gaz,petrol gibi maddelerin yanmasıyla veya organik maddelerin oksidasyonunda tüketilir.
AZOT DÖNGÜSÜ
1.Azot atmosferde yıldırım ve volkanik faaliyetler sırasında ortaya çıkan elektrik dejarşları ve oksijenle
birleşerek nitrit ve nitrata dönüşür.
2.Bazı bakteriler ölmüş canlıların yapılarındaki organik maddeleri parçalayarak nitrata dönüştürür.
3.Toprakta ve bazı bitkilerin köklerinde bulunan azot sayesinde bitkiler nitratlarını alarak yapılarına
katar.
4.Azot besin zinciri ile bitkilerden otçullara otçullardan da etçillere geçer.
5.**en bitki ve hayvanlar ayrıştırıcılar tarafından ayrıştırılır.Mikroorganizmalar azotu nitrit ve nitrata
dönüştürür.
6.Böylece azot döngüsü meydana gelir.
HİDROELETRİK POTANSİYEL NEDEN ÖNEMLİDİR?
Yatağı boyunca hareket eden bir akarsuyun belli bir enerjisi vardır. Akarsulardaki bu enerjiden
genelde de baraj göllerinden de yararlanılarak elektrik enerjisi elde edilen santrallere hidroelektrik
santral denir.
Toplumlar ve ülkeler enerji ihtiyacını karşılamak için ithal enerjiler yerine yerli enerjileri tercih
etmektedirler.Bunun nedeni ülkenin dışa bağımlılığını azaltmaktır.Bu yüzden bir ülkenin mevcut
durumundaki enerji potansiyelini belirlenmesi zorunlu olarak görülmektedir.
HİDROELETRİK SANTRAL İÇİN YER SEÇİMİNDE NELER ÖNEMLİDİR?
-Akarsuyun belli bir enerji akışı vardır.Hidroelektrik santraller (HES)akarsulardaki bu enerjiden
yararlanarak elektrik üretir.
Hidroelektrik santraller genel olarak iki çeşit olarak yapılır:
1-Biriktirmeli hidroelektrik santraller
• Akarsuların önüne baraj denilen toprak, kaya, beton dolgulardan yapılan duvar veya setlerle
keserek arkasında göl oluşturularak yapılan tesislerdir.
2- Biriktirmesiz hidroelektrik santraller( Nehir santralleri):
• Akarsu yatağında seviyeyi kabartmak için yaklaşık 10 metre yükseklikten daha az yüksekliğe sahip
bağlama denilen set çekilerek suyun bir tünele yönlendirilerek türbinleri döndürerek elektrik üreten
tesislerdir.
BORÇKA HİDROELETRİK SANTRALLERİNİN KURULMASINDA İKLİMLE İLGİLİ NELERE DİKKAT
EDİLMİŞTİR?
--Debi incelenmiştir.Debinin son 10 yıllık değişimi gözlenmiştir.Debinin yeterliliği belirlenmiştir.Akarsu
yatağındaki eğimin uygunluğu belirlenmiştir.Akarsuyun su toplama alanındaki iklim koşulları
belirlenmiştir.Karadeniz’de iç kesimlere gidildikçe yağışın azaldığı belirlenmiştir.Karadeniz ve karasal
iklim arasında geçiş olduğu belirlenmiştir.Çoruh Nehri nin 2yıl boyunca akış gösterdiği belirlenmiştir.
BORÇKA HİDROELETRİK SANTRALLERİNİN KURULMASINDA TOPOGRAFYA İLE İLGİLİ NELERE DİKKAT
EDİLMİŞTİR?
-Suyun birikebileceği bir çanağın olmasına
-Çanak belirlenirken su bölümündeki yükseltiye
-Baraj şeklinde inşa edildiğinden akarsuyun en dar kesimine yapılmasına
HİDROELEKTRİK SANTRALLERİN DİĞER SANTRALLERDEN ÜSTÜN YÖNLERİ:
• Hidroelektrik santrallerin yakıt giderleri yoktur.
• Hidroelektrik santraller yedekte kalsa bile kayıpları azdır.
• Hidroelektrik santrallerin işletmeciliğinde fazla personele ihtiyaç yoktur.
• Hidroelektrik santrallerin bakım giderleri diğer santrallerden daha azdır.
• Hidroelektrik santrallerin işletmeciliği daha basit ve kolaydır.
BEŞERİ SİSTEMLER
Nüfus politikaları nüfusun niteliğini (eğitim), niceliğini (sağlık ve doğurganlık) ve dağılımını (kır, şehir,
dış ülke) etkileyen bilinçli uygulamalardır.
Dünyada genel olarak uygulanan üç çeşit nüfus politikası vardır.
1)Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik olarak uygulanan nüfus politikası.Çin ve Hindistan gibi ülkelerde
uygulanan nüfus politikası
2)Nüfus artış hızını yükseltmek için uygulanan nüfus politikası.Avrupa ülkelerinin uyguladığı nüfus
politikası
3)Nüfusun nitelik ve niceliğini iyileştirmek amacıyla uygulanan nüfus politikası.Özellikle gelişmekte
olan ülkelerin(Türkiye gibi)nüfus politikası
Japonya’nın Nüfus Politikası
Japonya’da modernleşme ve gelişme yıllarında nüfus politikaları nüfusun artması yönünde
olmuş,ailelerin çok sayıda çocuk sahibi olmaları özendirilmiştir.Bu da ülkenin nüfus artış hızını
yükseltmiştir.
Çin’in Nüfus Politikası
Dünyanın en fazla nüfusa sahip ülkesidir.1979’da tek çocuk siyaseti izlenmeye başlanmıştır.Daha
sonra kırsal kesimden yakınmalar gelince dört yıl sonra bir çocuk daha edinme hakkı tanınmıştır.
Fransa’nın Nüfus Politikası
En düşük nüfus artış oranına sahiptir.Nüfuslarını artırmak için değişik politikalar uygulamaktadır.1 ve
2. dünya savaşları sırasında nüfus artış oranı düşmüştür.
Aktif nüfusun ve de devletin kalkınmaya yönelik yükünün artması
Nüfus artış hızının düşmesinin Olumlu Sonuçları
Kişi başına düşen gelirin artması
İşsizliğin azalması
Aile harcamalarının azalarak tasarrufların artması
Olumsuz Sonuçları
İş gücüne duyulan ihtiyaç artıyor.
İşçi ücretlerinin artması
Yaşlı bağımlı nüfus oranının artması
Nüfusu artış hızının yükselmesinin Olumlu sonuçları
Üretimin artması
Nüfusun genç ve dinamik yatırımları destekleyecek bir yapıya gelmesi
Üretken ,girişimci yeni fikirleri olan bir gençlik yetişmesi
Üretimin artması yeni iş sahaları,rekabetin artması
Olumsuz Sonuçları
Tasarrufların azalması
Kişi başına düşen gelirin azalması
İşsizlik sıkıntısının artması
Devlet giderlerinin artması
TARİHSEL SÜREÇTE ŞEHİRLER
Şehirlerin Fonksiyonel Gelişimi
Yeryüzünde ortaya çıkan en eski şehirler ve bu suretle meydana gelen şehirleşme hareketleri zirai
faaliyetlerin sonucudur. Bu gelişmede coğrafi konum büyük rol oynamıştır. Sanayileşme hareketinin
gelişmesi ile şehirleşme oranı artmış ve şehirlerin fonksiyonel değişimi hızlanmıştır.
Şehirlerin Gelişimlerinin Küresel Etkileri
KÜRESEL ETKİ:Bir merkezin ,bir yerin çevresini ve dünyayı etkileme kapasitesi veya durumudur.Bazı
şehirler dar bir alanı etkilerken bazı şehirler havuza atılan ve havuzun tam***** yakınını etkileyen iri
taşlar gibidir. Bu etkinin oluşmasında şehirlerin nüfusu ve fonksiyonel özellikleri en önemli
etkenlerdir. Şehirler sahip oldukları özellikleri ile dünyayı etkisi altına alabilmektedir. Örneğin, New
York’ta meydana gelen bir olay dünyanın çok büyük bir kısmını etkilerken buna karşın Sudan’ın
Hartum şehrinde meydana gelen bir olay sadece yakın çevresindeki dar bir bölgeyi etkileyebilir.
Roma
İtalya’dadır.Roma; sanatın, tarihin ve dinin iç içe geçtiği bir kenttir. Roma, tarihindeki belirleyici
rolünden dolayı “Dünyanın başkenti” unvanına layık görülmüştür. Roma Katoliklerin dini merkezi olan
Vatikan’ı içine aldığından çift başkent rolüne de sahiptir. Vatikan bağımsız bir bütünlük halinde işlev
görmektedir ve küresel etkisi İtalya’dan çok daha büyüktür. Roma günümüzde hizmet sektörünün
egemen olduğu bir şehirdir. Ulusal ve yerel yönetim, finans, bankacılık, sigortacılık, ticaret ve turizm iş
gücünün 2/3’ünü istihdam etmektedir.
New York
Amerika’dadır. 1613 yılında Hollandalılar tarafından New Amsterdam adı altında kurulan şehir, 1664
yılında İngiliz yönetimine geçti ve New York adını aldı.New York’un caddelerinden biri olan Wall
Street, dünyanın bir numaralı finans merkezidir. New York, ticaret ve sanayinin olduğu kadar eğitim
ve kültür faaliyetlerinin de yoğunlaştığı bir yerleşim merkezidir.Başlıca büyük
şehirleri;Vancouver,Toronto,Ch ıcaco,New york,Washington,Los Angeles,Houston,Miami,Havai.
ŞEHİRLER VE ETKİ ALANLARI
Dünyanın Büyük Şehirleri Nerelerde Kurulmuştur?
Dünya haritasına bakıldığında bu şehirlerin genellikle orta kuşakta yer aldığı görülmektedir.Çünkü ilk
yerleşimler burada başlamıştır. Bunların bazıları deniz kıyısında olup hinterlandıyla bağlantısı kolaydır.
Bazıları doğal güzellikleriyle insanları cezbederek etki alanı oluşturmuş, bazıları da sanayi
faaliyetlerinin adeta merkezi konumuna gelmiştir. Bu şehirlerin bir kısmı ise tarihi niteliklerinin de
etkisiyle dünyanın en büyük şehirleri unvanını kazanmıştır.
ŞEHİRLERİN FONKSİYONLARI VE ETKİ ALANLARI
Mekke :Küresel etkisi tüm dünyadır.İslamiyetle önem kazanmış ve dini bir şehir olma özelliğini elde
etmiştir.Kabe buradadır.Bu özelliği ile dünyadaki tüm Müslümanları etkisi altına almıştır.
Essen:Avrupa’nın en büyük sanayi bölgelerinden olan Ruhr bölgesinde Essen şehri 18.yüzyılda küçük
bir şehir iken çevresindeki geniş kömür yataklarına bağlı olarak gelişmiştir.Çevresindeki yerleşim
yerlerini de etki altına katarak büyümüştür.
Şam:Ortadoğu’dadır.Kervan yollarının kavşağı üzerinde kurulmuştur.Günümüzde de değişen ve
gelişen şartlara uyum sağlamış ve gelişimini bu alanda devam ettirmiştir.Ayrıca baharat yolu da
buradan geçmektedir.
Marsilya:Akdeniz’in en büyük ticari kapasitesine sahip limanlardan biridir.İlk kurulduğu Vieux(Viyo)
Limanı etrafında genişleyerek bugünkü halini almıştır.
Oxford:Eğitim hizmetleri beşeri hayatın esası durumundadır.Bu da şehrin özel bi karakter kazanmasını
sağlamıştır.Şehirde yksek düzeyde eğitim faaliyetleri yürütülmekte ve değişik ülkelerden gelen
öğrenciler burada öğrenim görmektedirler.
Paris:Fransa’nın siyasi merkezidir.987 yılında ülkenin başkenti olmuş ve bu tarihten itibaren idari
merkez olarak kalmıştır.Fransa ayrıca dünyanın moda merkezi konumundadır.
Bayburt:Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yürütüldüğü,kırsal kesimden gelen ürünlerin satıldığı
şehirdir.
Tokyo:Japonya’nın petrolü,demir,cevheri ve maden kömürü yetersizdir.Yüksek teknolojiyi kullanan
bir ülkedir.Bu faaliyetin gelişmesinde Tokyo’nun varlığı önemlidir.Demir yolu şebekesinin ülke dışına
bağlanmış olması büyük kolaylık sağlamış ve sanayi faaliyetleri bu şehir çevresinde yoğunlaşmıştır.
NÜFUS POLİTİKASI NEDEN UYGULANIR?
Nüfus bir ülkenin kalkınmasında en önemli etmenlerden biridir.Ancak ülkelerin kalkınmasında nüfus
miktarından çok nüfus özellikleri önemlidir.Nüfus artış hızının yüksek olduğu gelişmemiş ülkelerde
başta ekonomik olmak üzere sosyal ve kültürel birçok sorun ortaya çıkmıştır.Buna karşın nüfusun çok
az arttığı veya azaldığı gelişmiş ülkelerde ise bu durum ülke varlığını ve geleceğini tehdit
etmektedir.Bu nedenle ülkeler nüfusun belli oranda,sorun yaratmadan artışını sağlamak için çeşitli
nüfus politikaları uygulamaktadır.
-Nüfus politikaları ile ülkeler;nüfusun niteliğini niceliğini ve dağılımını bilinçli olarak değiştirmeyi
hedeflemektedir.
-Günümüzdeki ülkelerin nüfus artış hızları ve nüfüs özellikleri ile kalkınmaları arasında ilişki
kurulmaktadır.
Farklı nüfus özelliklerine sahip olan ülkeler farklı nüfus politiklaarı uygulamaktadır.
Dünya'da genel olarak uygulanan 3 çeşit nüfus politikası vardır.
1-Nüfus artış hızını azaltmaya yönelik uygulanan nüfus politikası:
Çin,Hindistan,Kenya,Endonezya gibi ülkelerde uygulanır.bu ülkelerde çocuk ve genç nüfusun fazla
olması bir çok soruna neden olmaktadır.
2-Nüfus artış hızını yükseltmek için uygulanan politika:
ABD,Kanada ve Avrupa ülkeleri gibi nüfusu özellikle genç nüfusu hızla azalan ülkelerde uygulanır.Bu
ülkelerde üretici nüfusun azalması ve yaşlılık sorununu ortaya çıkarmıştır.
3-Nüfusun nitelik ve niceliğini iyileştirmek amacıyla uygulanan nüfus politikası;özellkler gelişmekte
olan ülkelerde uygulanır.Bu ülkelerde bir taraftan aile planlaması ile nüfus artış hızı düşürülmeye bir
taraftanda nüfusun nitelik ve niceliği iyileştirilmeye çalışılmıştır.
NÜFUS POLİTİKASI NEDİR?ÜLKELERİN FARKLI NÜFUS POLİTİKASI UYGULAMALARININN NEDENLERİ
NELERDİR?
*Nüfusun sayılsal artışını ekonomik ve sosyal açıdan çelişmesini belirleyen ilkeler nüfus politikasını
oluşturur.
*Dünya'nın farklı ülkelerinde nüfus politiklalarının uygulanması bir dizi kararlara çeşitli politikalar
arasındaki öncelik ve dengelere bağlıdır.Bazı ülkeler nüfusun artış hızını tekrar yükseltme
eğilimindedir.Görüldüğü gibi ülkeelrin uyguladıkları nüfus politikaları zaman içinde değişmektedir.
-Yaş bağımlılık oranı bir ülkede çalışan her 100 kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişi
sayısıdır.Gelişmemiş ülkelerde genç nüfusun fazla olması nedeniyle yaş bağımlılık oranı yüksektir
ŞEHİRLERİN FONKSİYONEL GELİŞİMİ
Yeryüzünde ortaya çıkan en eski şehirler ve bu suretle meydana gelen şehirleşme hareketleri zirai
faaliyetlerin sonucudur. Bu gelişmede coğrafi konum büyük rol oynamıştır. Sanayileşme hareketinin
gelişmesi ile şehirleşme oranı artmış ve şehirlerin fonksiyonel değişimi hızlanmıştır.
Değişen şartlara bağlı olarak şehirlerdeki faaliyetler farklılaşmıştır. Siyasi ve iktisadi etkenlerle nüfus
artışı da hızlanmış ve günümüzdeki büyük şehirler ortaya çıkmıştır.
Şehirlerin Gelişiminde Etkili Olan Faktörler:
Coğrafi konum,
Ekonomik faaliyetlerin gelişimi,
Sanayileşme hareketi,
Köyden Kente Göç,
Hızlı Nüfus artışı,
Siyasi Etkenler,
Dini Etkenler,
Kültürel Etkenler.