6. HAÇLI SEFERLERİ VE SONUÇLARI Haçlı

6. HAÇLI SEFERLERİ VE SONUÇLARI
Haçlı seferlerinin fikri alt yapısı İspanya ve Portekiz coğrafyası üzerinde ortaya çıkmıştır.
Endülüs Devletinin MS. 1031 ile MS. 1090 yılları arasında yaşamış olduğu siyasi karmaşa ve iç
çekişmeler İspanya Hıristiyanlarında Müslümanları İspanya topraklarından kovma düşüncesini
ortaya çıkarmıştır. İspanyollar "yeniden fetih" olarak adlandırdıkları bu düşünceye reconquista adını
vermişlerdir. Bundan dolayı İspanya şehirlerini Müslümanlardan almak için harekete geçmişlerdir.
Bu düşünce Avrupa'daki haçlı seferlerinin fikri alt yapısını oluşturmuştur. Bunun yanında
İtalya'daki Roma kilisesi, heretik olarak gördüğü doğu kilisesine karşı üstünlük kurabilmek için
İsevîliğin ortaya çıktığı coğrafyaları ele geçirmek istiyordu. Haçlı seferlerini başlatmak papa VII.
Gregorius'un en büyük amacıydı. Fakat bu amaca kendisinden sonra papa olan II. Urbanus nail
olmuştur. MS. 1071 yılında Türklerin Malazgirt zaferiyle Anadolu'ya girmesi üzerine Aleksos
Komnenos, papadan Müslümanlara karşı Bizans'ı korumak için yardım istemiştir.
MS. 1094 yılında Avrupa'da meydana gelen, kıtlık ve kuraklık felaketinin ardından yaşanan
ekonomik sıkıntılar ve doğuya gidip-gelen Avrupalıların verdiği bilgiler doğrultusunda doğunun
batılılar tarafında bir cennet olarak görülmesine neden olmuştur. MS. 1095 yılında toplanan
Clermont konsilinde doğuya doğru büyük bir haçlı seferi kararı alınmıştır. Fransızlar, Normanlar
ve Lombardlardan kurulu büyük bir ordu MS. 1097 yılında İstanbul önlerine gelmiş fakat Aleksios
Komnenos bu ordudan korkarak onları İstanbul'a almamıştır.
I. HAÇLI SEFERİ (1096-1099): Birinci haçlı seferinin askerlerini genelde din uğruna
savaşmak isteyen cahil halk kitlesi oluşturmaktadır. Bu askerlerin başında keşiş Pierre L'Hermit
bulunmaktaydı. Komnenos bu orduyu Anadolu'ya geçirdi. I. Kılıçarslan bu orduyu durduramadı
ve onları takip ederek yıpratma yolunu seçti. Haçlılar, Urfa'yı ele geçirerek Urfa kontluğunu
kurdular. Daha sonra Yağı-Sayan'ın elinde bulunan Antakya'ya yönelerek burayı ele geçirdiler.
Ardından Kudüs'e yönelerek MS. 1099'da Fatimilere karşı savaşarak Kudüs'ü ele geçirdiler. Ayrıca
MS. 1109'da Trablus Kontluğunu kurdular. Böylece I. Haçlı seferi sonucunda Suriye ve Filistin
toprakları üzerinde 4 tane Frank devleti kurulmuştur.
II. HAÇLI SEFERİ (1147-1149): Musul Atabeyi İmameddin Zengi'nin MS. 1144'te Urfa
kontluğunu yıkması üzerine düzenlenmiştir. Almanya imparatoru III. Konrad ile Fransa kralı VII.
Louis öncülüğünde düzenlenmiştir. Anadolu sultanı Rükneddin Mesud, Halep atabeyi Nureddin
Mahmud Zengi bunlara karşı koydular. Haçlıların büyük çoğunluğu Kudüs'e ulaşabildi. Fakat
ilkine göre başarısız sayılırlar.
III. HAÇLI SEFERİ (1189-1192): Eyyubi hükümdarı Selahaddin'in Kudüs'ü 1187
yılında Hittin savaşıyla ele geçirmesi üzerine üçüncü haçlı seferi düzenlenmiştir. Alman
imparatoru Friedrik Barbarossa yüz bin kişilik bir orduyla Anadolu'ya girmiştir. II. Kılıçaslan ve
oğlu Kutbettin haçlılara karşı yıpratma savaşı verdiler. Fransa kralı II. Philip ile İngiltere kralı aslan
yürekli Richard deniz yoluyla Akka'ya çıktılar. Fakat haçlılar Kudüs'ü geri alamadılar. Bu sefer
sırasında aslan yürekli Richard, Messina ve Kıbrıs'ı işgal etmiştir.
IV. HAÇLI SEFERİ (1202-1204): Bu haçlı seferinin amacı deniz yoluyla Mısır'a geçerek
oradan Kudüs'ü geri almaktı. Papa III. İnnocentius'un girişimiyle düzenlendi ve haçlıların başına
İtalyan Bonifacio getirildi. Venedik bu orduyu ücretle taşımak için özel filo kurdu fakat paraları
ödenmeyince Venedikliler tarafından Haçlılar İstanbul'a yönlendirildi. Haçlıların Bizans
imparatoru olarak kabul ettikleri Aleksios Angelos, Aleksios Dukas tarafından öldürülünce
Haçlılar İstanbul'u yağmaladılar. Burada Latin imparatorluğu kurdular. Fakat bu imparatorluk
1261 yılında İznik Rum imparatorluğu ve Bulgarlar tarafından yıkıldı.
V. HAÇLI SEFERİ (1217-1221): Yine Papa III. İnnocentius'un girişimiyle düzenlendi.
Kudüs kralı Jean Brienne ile Albano kardinali Pelagios ordularıyla Mısır'a gelerek Dimyat'ı ele
geçirdiler. Eyyubilerin Mısır hükümdarı melik Kamil b. Adil, kardeşi Suriye Eyyubileri hükümdarı
melik Muazzam b. Adil'in yardımıyla haçlıları yendiler ve Dimyat'ı geri aldılar.
VI. HAÇLI SEFERİ (1217-1221): Bu sefer Kutsal Roma Cermen imparatoru II.
Friedrik tarafından tertip edildi. Bu imparator ordusuyla Akka'ya gelerek Eyyubi hükümdarı Melik
Kamil ile anlaşma yaptı. Bu anlaşmaya göre Kudüs ile deniz arası; Yafa, Sayda ve Beytüllahim
içinde bulunmak şartıyla Haçlılara verilecek ama Müslümanlar da büyük imtiyazlara sahip
olacaklardı. Bu sefer Kudüs'ün barışçıl yollarla alındığı tek seferdir.
VII. HAÇLI SEFERİ (1248-1254): Fransa kralı IX. Louis tarafından tertip edilmiştir.
Haçlılar, Dimyat'ı zapt ederek Kahire'ye yürümüşler fakat Mansura kalesi önünde yenilmişlerdir.
Lois savaşta esir düşmüş; Dimyat'ı vermek kaydıyla serbest bırakılmış ve dört yıl sonra ülkesine
geri dönmüştür.
VIII. HAÇLI SEFERİ (1268-1270): Fransa kralı IX. Louis bu seferi Tunus'taki
Müslüman korsanlar üzerine tertip etti fakat kendisi ve ordusunun yarısı vebadan öldü.
IX. HAÇLI SEFERİ (1271-1272): 8. Haçlı seferine katılmış olan ve daha sonra İngiltere
kralı olacak olan Edward bu seferi tertip etmiştir. Bu sefer sırasında Mısır'da Memlüklüler vardı.
Memlüklerin başında Melik Baybars vardı. Son haçlı seferi de başarısızlıkla sonuçlanmıştır.