Destek ve Hareket

DESTEK VE HAREKET
İnsan vücuduna;
 Şekil veren
 Organları koruyan ve onlara desteklik
sağlayan,
 Hareket etmemizi sağlayan sisteme destek ve
hareket sistemi denir.
Üç kısımda incelenir;
 İskelet,
 Kaslar,
 Eklemler,
İskeletin yapısı ve görevleri;
Değişik sekil ve uzunluktaki kemiklerin birbirleri ile
bağlanmaları ile oluşan kemik yapıya iskelet denir.
İskelet
Vücudun dik durmasını sağlar
Vücuda şekil verir.
Organlara askı görevi yapar
Organları korur ve desteklik sağlar.
Kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar.
Kafatası kemikleri
Kaburga kemikleri
Kol kemikleri
Kalça kemiği
El ve parmak kemikleri
Yassı kemikler: Geniş yüzeyli, kalınlığı az olan
kemiklerdir.(kafatası kemikleri, kaburgalar,
göğüs kemiği, kürek kemikleri, kalça
kemikleri)
Kaburga
kemikleri yassı
kemiklerdir.
Rib
İSKELETİN BÖLÜMLERİ
İskelet kemikleri dört bölümde incelenir.
Bunlar;
 Kafatası
 Omurga
 Göğüs kafesi
 Kol ve bacak kemikleridir.
KAFATASI KEMİKLERİ
Bu kemikler
 Genellikle yassı kemiklerdir
 Birbirleri ile testere dişi gibi zikzaklarla
kenetlenmiştir.
 Sert ve sağlamdırlar
 Hareket etmezler
 Sadece alt çene kemiği hareket eder.
 Beyni korur.
Bacak kemikleri
KAFATASI
Ayak ve parmak kemikleri
İskeletimizin kemikleri üç çeşittir;
Uzun Kemikler: Kol ve bacak kemikleri
Femur
Uzun kemik
(Uyluk kemiği)
Kısa kemikler: parmak bilek kemikleri, omurga
kemikleri
OMURGA KEMİKLERİ
O
M
U
R
G
A
 Omur adı verilen 33 kemiğin
birleşmesi ile oluşur.
 Omurlar ortasındaki yarı oynar
eklemlerle hareket ederler.
 Omurga (S) biçiminde kıvrıktır bu
kıvrıklar vücuda esneklik kazandırır.
 Omurilik omurganın içinde bulunur.
Bilek kemikleri
El tarak kemikleri
1
Parmak kemikleri
GÖĞÜS KAFESİ
Göğüs kemiği ve 12 çift kaburgadan oluşur. Kalp ve
akciğerleri dış darbelerden korur.
Göğüs kemiği
 Kemiklerin hareket etmesini
engeller
 Kemiklerin çok sıkı bir şekilde
birbirine bağlanmasını sağlar.
YARI OYNAR EKLEMLER
Çok az hareket edebilen eklemlerdir. Bel sırt ve
boyun omurları arsındaki eklemlerdir.
Rib
Kaburga
Omurga
KOL VE BACAK KEMİKLERİ
Çoğunluğu uzun kemiklerden oluşur. Vücudumuzun en
uzun kemiği kalça kemiğidir.
Omurga eklemleri yarı
oynar eklemlerdir.
Boyundaki eklemlerde yarı
oynar eklemlerdir.
OYNAR EKLEMLER
Kolay ve çok yönlü hareket edebilen eklemledir. Kol
ve bacak kemikleri arasındaki eklemler bu tür
eklemlerdendir. Kemikler birbirlerine eklem bağları
ile bağlanmıştır.
EKLEMLERİN YAPISI VE GÖREVLERİ
Kemiklerin birbirlerine bağlandıkları yere eklem
denir. Kemikler bükülemez ama eklemler aracılığı ile
bükülebilir. Vücudumuzun herhangi bir yerini hareket
ettirebilmek için eklemlere ihtiyaç vardır.
İskeletimizde üç çeşit eklem vardır.
Oynamaz eklemler
EKLEMLER
Yarıoynar eklemler
Oynar eklemler
Oynamaz Eklemler: Hiç hareket etmeyen
eklemlerdir. Kafatasını oluşturan kemikler arasındaki
eklemler oynamaz eklemlerdir.
Şekilde görüldüğü gibi
kafatası kemikleri arasında
testere dişi görünümündeki
eklemler
Yukarıdaki eklemler oynar eklemlere örnektir.
Eklemler vücudun en çok sorun çıkaran bölgeleridir.
Sürekli baskı altında oldukları için el ya da ayak bileği
kolayca burkulabilir.
KASLARIN YAPISI VE GÖREVLERİ
Vücudumuza biçim kazandıran iskeletimizi ve iç
organlarımızı hareket ettiren yapılara kas denir.
Vücudumuzun hareketini sağlayan kaslar birçok ipliksi
yapının bir araya gelmesi ile oluşur. Bu ipliksi yapılar
bir araya gelerek kas lifini, kas lifleri bir araya
gelerek kas demetini, kas demetleri de bir araya
gelerek kasları oluşturur. Kaslar kasılıp gevşeyerek
vücudun hareket etmesini sağlarlar.
2
KASLARIN GÖREVLERİ
 İskelet ile birlikte vücuda
şekil verir.
 Vücut ve organların
hareketini düzenler.
 Soluk alıp vermeye
yardımcı olur
İSKELET ve KAS SAĞLIĞI
 Sağlıklı beslenmeliyiz.
 Hareketlerimizi kontrollü yapmalıyız.
 Düzenli egzersiz yapmalıyız.
 Kazalardan korunmalıyız.
 Güneş ışınları kemik gelişimi için önemlidir; Bu
yüzden güneşlenmeliyiz.
SOLUK ALIP VERME
Canlılar yaşamları için gerekli enerjiyi besinlerden
sağlarlar. Bunun için oksijene ihtiyaç duyarlar.
Vücudun enerji elde etmek için havadan oksijeni
alarak, vücuda zararlı olan karbondioksiti havaya
vermesi olayına solunum denir.
Solunum olayı solunum sistemi organları
tarafından gerçekleştirilir
 Vücudumuz için gerekli oksijeni havadan
alarak kana vermesine soluk alma
 Solunum olayı ile meydana gelen karbon
dioksiti kandan alarak havaya vermesine soluk
verme denir.
Solunum sistemi organları
BURUN: Koku almamızı sağlayan ve dış ortamdan
havayı alan organdır. Burun içinden geçen havayı
1. Isıtır.
2. Nemlendirir
3. İçindeki kıllar ve sümüksü maddeyle havadaki
yabancı maddeleri temizler.
YUTAK: Ağız ve burun boşluğu ile yemek borusu ile
soluk borusunun birleştiği bir kavşak gibidir.
GIRTLAK: Burundan geçen hava yutaktan sora
gırtlağa gider. Gırtlak;
1. Havayı soluk borusuna iletir
2. İçindeki ses tellerinin yardımı ile ses
oluşumunu sağlar.
SOLUK BORUSU: Havanın akciğerlere iletilmesini
sağlar.
AKCİĞERLER:
NASIL SOLUK ALIP VERİRİZ:
Soluk alma

Kaslı bir yapıya sahip olan diyafram aşağıya
doğru düzleşir.

Kaburga kemikleri arasındaki kaslar kasılır.
Göğüs kafesi genişler.

Akciğerler genişler

Hava akciğerlere dolar.
Soluk Verme

Diyafram kası gevşeyerek yukarı doğru
yükselir.

Kaburgalar arkası kaslar gevşeyerek kısalır.

Akciğerler daralır.

Akciğerlerdeki hava dış ortama atılır.
3
SOLUK ALIP VERME SIKLIĞI
Belli bir süredeki soluk alıp verme sayısına soluk
alıp verme sıklığı denir.
 Sağlıklı bir insanda soluk alıp verme sıklığı
dakikada 12-16’dır.
 Egzersiz heyecan, korku, sevinç ve ağır yük
taşıma hallerinde soluk alıp verme sıklığı
artar.
SOLUNUM ORGANLARININ SAĞLIĞI
 Açık ve temiz havada yürüyüş ve spor
yapmalıyız.
 Evleri ve odaları sık sık havalandırmalıyız
 Kirli hava ve ortamlardan uzak durmalıyız.
 Yeterince beslenmeliyiz
 Bazı hastalıklar nefes yolu ile bulaşabilir.
Hastalanmamak için bu tür hastalarla aynı
ortamı paylaşmamalıyız.
 Sigara gibi zararlı maddeleri kullanmamalıyız.
Sigara nefes darlığı, akciğer kanseri, bronşit,
astım gibi hastalıklara neden olur.
 Hava şartlarına uygun giyinmeliyiz
KANIN VÜCUTTAKİ DOLAŞIMI
Dolaşım sistemi;
 Kalp
 Kan
 Kanı vücuda taşıyan damarlardan oluşur.
Dolaşım sistemi kan yolu ile;
 Vücuda besin ve oksijen taşır.
 Vücudu mikroplara karşı korur.
 Karbondioksit ve diğer zararlı maddeleri
vücut dışına atılmasını sağlayan organlara
taşır.
KALP:
Vücuda pompalanan kan;
 Akciğerler giderek karbondioksitten
temizlenir, oksijen alır.
 Temiz kan bütün vücuda dağılır.
DAMARLAR:
 Kanı vücuttan toplayıp kalbe getiren damarlar
(toplardamar)
 Kalpten çıkarak vücuda giden damarlar(atar
damarlar)
 Hücrelere kadar ulaşan damarlar (kılcal
damarlardır)
NABIZ: Kalbin kasılmasıyla atar damarlara toplanan
kanın damar duvarına vuruşuna nabız denir. İnsandaki
nabız sayısı dakikada 60 - 100 dür.
Nabız Sayısı:
 Ateşli hastalıklarda
 Yeni doğan bebeklerde
 Heyecanlandığımızda
 Soğuk havada
 Yürüme, koşma ve diğer vücut egzersizlerinde
artar.
EGZERSİZ YAPALIM
Düzenli ve bilinçli yapılan sporlar kas ve kemiklerin
gelişiminde çok önemlidir. Ancak kasların aşırı
zorlanması kramplara yol açar. Ayrıca kalp
hastalıkları ile solunum hastalığı olanlar ağır
sporlardan kaçınmalıdır.
Egzersizler sırasında
 Nabız sayısı
 Soluk alıp verme sıklığı artar.
DOLAŞIM SİSTEMİNİN SAĞLIĞININ
KORUNMASI
 Düzenli ve dengeli beslenmeliyiz
 Hayvansal yağların aşırı tüketimi kalp ve
damarlarda hastalık riskini artırır.
 Temiz havalı ortamlarda bulunmaya özen
göstermeliyiz.
 Spor yapmalıyız.
 Kanın vücudumuzda rahatça dolaşabilmesi için
giysilerimizin aşırı dar olmasından
sakınmalıyız.
 Alkol sigara, uyuşturucu gibi zararlı
alışkanlıklardan uzak durmalıyız.
 Sağlık kurallarına uygun olmayan tıbbı
aletlerle sağlıksız kan nakli çeşitli hastalıklara
neden olabilir.
STETESKOP
 Kalp, akciğer sesleri stetoskop denilen aletle
dinlenilir.
 Stetoskop sesleri yükselterek duymamızı
sağlar.
 Tansiyon ölçerken de stetoskop denilen
aletten yararlanılır.
4