Enfeksiyon Hastalıkları

Enfeksiyon Hastalıkları
Hastalıklar Bilgisi Ders-7
Enfeksiyon Nedir?
• Enfeksiyon; bir mikroorganizmanın her hangi
bir yolla insan veya hayvan vücuduna girerek
çoğalmasına denir.
• İlgili mikroorganizmaların vücuda girmesi
sonucu sıtma, Hepatit hastalıkları, AIDS,
deride görülen döküntülü hastalıklar, ishal,
besin zehirlenmesi gibi çeşitli hastalıklar söz
konusu olabilmektedir.
Mikroorganizmalar
Mantarlar
Bakteriler
Virüsler
Parazitler
Hiçbir hastalık
belirtisi
göstermeksizin
enfeksiyonu
taşıyan insanlara
Portör denir. Gizli
kaynak olarak da
adlandırılırlar.
Ağız, burun, göz,
elden vücuda giriş
yapar
Enfeksiyon Zinciri
Mikroorganizmalar
Hayvanların oluşturduğu
hastalıklara zoonoz denir.
İnsan, hayvan, bitki,
ve diğer cansız
varlıklar (su,toprak)
Balgam, idrar,
dışkı, meni,
vajen salgısı,
gözyaşı
Isırma, cinsel temas, plasenta,
kan transferi, deri teması.
Enfeksiyon Hastalıkların Oluşmasında
Rol Oynayan Faktörler
Mikroorganizmal
Faktörler
Kulukça Süresi
İnsana Ait
Faktörler
Mikroorganizmal Faktörler
• Patojenite:
Mikroorganizmaların
hastalık
yapabilme yeteneğidir. Bu yeteneğe sahip
olmayanlara
non-patojen
veya
saprotif
mikroorganizma denir.
• Virülans: Patojen mikroorganizmaların hastalık
yapma şiddetini ifade eder. Hastalık oluşturma
yeteneğinin azaltılmasına ise; attenüasyon denir.
• İnvazyon: Mikroorganizmanın yerleştiği dokudan
vücudun başka dokularına yayılma yeteneğini
ifade eder.
Mikroorganizmal Faktörler
• İnfeksiyözite: Mikroorganizmaların girdikleri
organizmanın savunma mekanizmalarını (antikor,
fagositoz vb.) yenerek yerleşebilme yeteneğini
ifade eder.
• İntoksikasyon: Mikroorganizmaların girdikleri
organizmaları zehirlemesini ifade eder.
– Ekzotoksinler: Suda eriyen zehirdir. Kana karışımı kolay
olduğu için zehrin vücuttaki tesiri hızlıdır.
– Endotoksinler: Mikroorganizmaların hücre çeperinde
bulunur ve ancak hücre parçalandığında açığa çıkar.
Mikroorganizmanın Kuluçka Süresi ve
İnsana Ait Faktörler
• Bir mikroorganizmanın yeni konakçıya girmesi ile
hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasındaki süreye o
hastalığın kuluçka (enkübasyon) süresi denir.
Enkübasyon süresi hastalıktan hastalığa değişir. Bireyin
vücut direnci, mikroorganizmanın virülansı ve sayısı,
bulaşma yolu kuluçka süresini etkiler. Erken teşhis ve
tedavi şansı açısından önem taşır.
• Enfeksiyon hastalıklarının oluşmasında, hastalıkların
görülme sıklığı ve ölüm oranları ile yaş, cins, aile, ırk,
beslenme, zaman, yer ve meslek arasında ilişki vardır.
Enfeksiyon Hastalıklarının Genel
Belirtileri
Prodrom (Başlangıç)
Belirtiler
• Hafif kırgınlık, halsizlik
Spesifik Belirtiler
Genel Belirtiler:
• Deride döküntü vs.
• Yüksek ateş, mide
bulantısı
Enfeksiyon hastalıkları; halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, deri döküntüleri, ağrı ve ateş
şeklinde görülmektedir.
Vücudun aşırı ısınmasına hipertermi denir. Hipertermi durumu vücudun
mikroorganizmayla mücadelesi antikor hücrelerinin savunmaya geçmesi sonucu
ortaya çıkar.
Ateşin bol terleme ile 37 ºC'nin altına düşmesine kriz, 5-10 gün içerisinde normal
36-37º gelmesine liziz denir.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Eritem: Deri kılcal damarlarının genişlemesi
sonucu oluşan ve üzerine basıldığında solan
kızarıklıklardır.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Purpura: Eritrositlerin damar dışına çıkması ile
oluşan, basmakla kaybolmayan topluiğne başı
kadar kırmızı lekelerdir.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Makül: Deriden kabarık olmayan yuvarlak
küçük kırmızı lekelerdir.
• Papül: Makül büyüklüğünde pembe-kırmızı
lekelerdir.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Vezikül: Papül büyüklüğünde, içi berrak sıvı ile
dolu keseciklerdir.
• Bül: Vezikülden daha büyük, içi berrak sıvı ile
dolu keseciklerdir.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Püstül: Vezikül büyüklüğünde olan ancak içi
iltihaplı sıvı ile dolu oluşumlardır.
Enfeksiyon Hastalıklarında Önemli
Dermatolojik Belirtiler
• Ürtiker: Farklı büyüklükte, deriden kabarık
pembe, beyaz renkli plaklardır. Birdenbire
çıkar ve çoğu kez kaşıntılıdır.
Döküntüler
Enfeksiyon Hastalıklarından
Korunmada: Bağışıklık
• İmmünite sözcüğü Latince "immunis=vergiden muaf"
sözcüğünden türetilmiş konağın hastalıklara karşı
muafiyetini, yani direncini belirtmek için kullanılmıştır.
• Çok genel kapsamda bağışıklık (immünite) hastalıktan
korunma, özellikle de infeksiyöz hastalıklardan
korunma anlamına gelir.
• Vücudun yabancı etkenlere karşı gösterdiği tepkilerin
tümüne kollektif olarak immun yanıt (bağışıklık yanıtı)
denir.
• Mikroorganizmalara karşı enfeksiyon oluşumunu
önlemek için duyarlı konakçıyı duyarsız hâle getirme
faaliyetine de bağışıklama denir.
•ENFEKSİYON
HASTALIKLARI
Viral Enfeksiyonlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kızamık
Kızamıkçık
Suçiçeği (Varicella)
Kabakulak
Viral Ansefalite
Nezle (Akut Rinitis)
Grip (Influenza)
Hepatit A, B ve C
Kuduz (Rabies)
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
Kızamık
• Daha çok çocukluk öneminde görülen akut viral bir
enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık daha çok sonbahar ve
kış aylarında görülür. Kışın epidemiler yapar.
• Kuluçka süresi 10-14 gündür. Hastalığın bulaşma süresi
döküntü çıkmadan 4 gün öncesinden döküntü çıktıktan
4 gün sonrasına kadar devam eder.
• Hastalık üç dönemden oluşur.
– Nezle dönemi
– Döküntü dönemi
– İyileşme dönemi
Kızamığın Dönemleri
Nezle Dönemi
Döküntü Dönemi
İyileşme Dönemi
Döküntülerin sönmesi ve
ateşin normale dönmesi
ile hasta kendini iyi
hissetmeye başlar.
Döküntü yerlerinde mor
lekeler görülür. Bu
lekeler de 1-2 hafta
içinde kaybolur
Bu dönemde yüksek ateş,
burun akıntısı, titreme gibi
şikayetler gözlenir.
Hastalığın 4. ve 5. gününde kulak arkası
ve alından, makülo-papüler şeklinde
döküntülerle başlar.
Bu dönemin en tipik özelliği
yanağın iç kısmında hastalığın
2. veya 3. gününde görülen
koplik lekelerdir.
Ateş tekrar yükselir. Döküntüler yüz,
boyun, gövde, kol ve bacaklara 24-48
saat içinde hızla yayılır.
Daha sonra ateş düşer ve
kepeklenmeler görülür.
Kızamıkçık
• Daha çok çocukluk döneminde görülen, akut viral bir
enfeksiyon hastalığıdır. Gebeliğin ilk 3 ayında geçirilirse
doğacak bebekte anomalilere sebep olur.
• Hastalık daha çok sonbahar ve kış aylarında görülür,
kışın epidemiler yapar.
• Kızamıkçık insandan insana doğrudan temas, damlacık
ve hava yolu ile dolaylı olarak da hastanın ağız boğaz ve
burun ifrazatı ile kirlenen araç gereçlerle (mendil,
havlu, çatal vb.) bulaşır.
• Nadir olarak dışkı ve idrarla bulaşır. Plesanta aracığı ile
de fetüse bulaşma olmaktadır.
Kızamıkçığın Dönemleri
Prodromal Devre
Döküntü Devresi
Hafif ateş, hâlsizlik, huzursuzluk, nezle,
baş ağrısı, dalak büyümesi görülür.
Belirtiler kızamıktan daha hafiftir.
Hastalığın 1. ve 2. gününde alın ve yüzde
başlar. Gövde, kol ve bacaklara hızla yayılır.
Döküntüler, makül ve makülo-papüler
tarzındadır.
1-4 günden sonra kulak arkası ve
boyun lenf bezlerinde büyüme olur.
Buna thedor (tedor) belirtisi denir.
Kızamık döküntülerinden daha seyrek ve
küçüktür. Kızamıkçıkta nadiren kaşıntı
olabilir. 2-3 gün içinde döküntüler hafifler.
Deskuamasyon yoktur, hafif bir kepeklenme
vardır.