vücudumuz bilmecesini çözelim tüm konuların özeti

İSKELET VE KAS İLİŞKİSİ Kaslar iskeletle bir likte hem hareket etmemizi sağlar hem de bedenimize destek olur. İskeletin dikliği ve bedenin şekil alması kaslar sayesinde olur. Kaslar bazı organları oluşturur ya da çalışmasını sağlar. Kaslar üç çeşittir. 1­Çizgili Kaslar (İskelet kasları) 2­Çizgisiz Kaslar (Düz kaslar) 3­Kalp Kası Çizgili kas 4. SINIF Çizgili kas Çizgisiz kas VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ
ÇÖZELİM
ÇİZGİLİ KASLAR (İSKELET KASLARI): Çizgili kaslar isteğimizle çalışır. İskeletimize bağlı kaslardır. Renkleri kır mızı olduğu için onlara “Kırmızı kas” da denir. ÇİZGİSİZ KASLAR (DÜZ KAS): Çizgisiz kaslar istek dışında (Biz fark etmeden) çalışır. Bunlara düz kaslarda denir. İç organlarımız düz kaslardan oluşur. Mide kasları isteğimiz dışında çalışan kaslardandır. KALP KASI: Kalp çizgili kastan oluş­ muştur ama çizgisiz kaslar gibi hareket eder, isteğimiz dışında çalışır. Sadece kalpte bulunan bir kas çeşididir. Kalp kası Sayfa 16 www.ramazansakin.com
TÜM KONULARIN ÖZETİ Sayfa 1 İ SK ELET Kemik lerden o luşan ve hareket edeb ilmemizi sağ layan yap ıya iskelet denir. İskelet yak laş ık o larak 206 tane kemikten o luşur. İskeletimiz o lmasayd ı vücudu mu z b ir et yığ ın ı o lurdu.İskeletimiz sert ve d ayan ık lı kemik lerden o luş muşt ur. Şek illerin e gör e k e m ik ler ü ç gr u ba ayr ılır : 1. Uzun kemik ler 2. K ısa kemik ler 3.Yassı kemik ler 1. U zun k em ik ler : Ko l ve bacak larda bu lunan kemik ler u zun kemik lerd ir.Bald ır kemiğ i, kaval kemiğ i, uyluk kemiğ i, köprücük kemiğ in i, el ve p armak kemik lerin i u zun kemik lere örn ek vereb ilir iz.Uzun kemik lerin ortasınd a sarı ilik vard ır.K ırmızı ve sarı ilik ler kan hücreleri yaparlar. 2. Kısa k e m ik ler : En i boyu ve kalın lığ ı hemen hemen b irb ir in e eşit o lan kemik lerd ir. Omurga, el ve ayak b ilek lerin i k ısa kemik lere örnek o larak vereb iliriz. 3. Yassı k em ik ler : Gen iş liğ i fazla o lan kemik lerd ir.Kafatası, alt çene kemiğ i, kaburgalar, kalça (leğen) kemiğ i ve kürek kemik leri yassı kemik lerd ir. İSKELET İN TEMEL K ISI ML ARI: İnsan isk elet i dör t k ısımda in celen ir : 1. K afatası: Kemik ler b irb ir in e çok sık ı bağ lan mıştır. Aralarınd a oynamaz ek lemler vard ır. Yassı kemik lerden o luşur. Beyin kafatası kemik leri tarafından korunur. Kafatasınd a alt çene kemiğ i oynar ek lemlid ir. NOT: Eğer parmaklarınız yalnızca birer kemikten oluşsaydı ve eklemlerimiz olmasaydı, kaşığı tutamaz, yemek yiyemezdiniz. Neden mi? Çünkü dimdik duran bir kemiği bükemezsiniz. Parmaklarınızı bükemeyeceğiniz için de cisimleri kavr amanız, bir yer e tutunmanız, yazı yazmanız, yemek yemeniz olanaksızlaşır.
BİLGİ · · · · Kafatasımızdaki 22 kemikten 14’ü yüzümüzde bulunur,
Omurga, vücudumuzun ana desteğidir. 33 omurdan oluşur.
Vücudumuzdaki en büyük kemik uyluk kemiğidir.
J imnastikçilerin eklemler inin hareket kabiliyeti daha fazladır. Çünkü jimnastikçiler özel çalışmalar yapar lar. KASLAR KAS: Derimizin altında bulunan, vücudumuza biçim kazandıran, iç organlarımızın ve iskeletimizin hareket etmesini sağlayan yapılara“KAS” denir. Kaslarımız iplik demetlerine benzeyen kas lifler inden oluşur. Kaslar lifli bir yapıya sahip oldukları için kasılıp gevşer ler. Böylece vücudun hareket etmesine yardımcı olur lar. Kaslar kasılınca boyları kasılır ve kas kısalmış olur. Kaslar gevşer ken boyları uzar ve normal şeklini alır. Kas dinlenmiş durumdayken ise nor mal şeklini alır. Kaslarını çok kullanan kişilerin kasları gelişmiştir. Kaslar çalıştıkça gelişir. Sayfa 2 www.ramazansakin.com
Sayfa 15 EKLEMLER Eklem: İskeletimizde kemikler in bir bir ine bağlandıklar ı yer e ”Eklem” denir . Eklemler kemikler in har eket etmesini sağlar . Har eketi sağlayan üç çeşit eklem var dır . 2. G öğ üs k afesi: 12 çift kaburga kemiğ i ve göğüs kemiğ ind en o luş maktad ır. Akciğer leri ve kalb i korur. Nefes alıp vermemize ya rd ımcı o lur. Kemik leri yass ıd ır. Esnek yap ılıd ır. 3. O mu r ga: O murga, o mur den ilen 33 tane ortası delik k ısa k emiğ in b irb irleri ü zerind e d izilmesiyle o luş muşt ur. Hafif “S” şek linded ir.Vücudu mu zun üst k ıs mın ın ağ ırlığ ın ı taşır. D ik durab ilmemizi o murgamızın bu şek lin e borçluyu z. Vücudu mu zun arka k ıs mınd ad ır. İçind ek i boş luğa o mur ilik kanalı den ir. Yarı oynar ek lemlerden o luş makta ve b iraz eğrid ir. O murgaya bel kemiğ i de den ilmekted ir. OYNAMAZ EKLEMLER: Sabit hiç hareket etmeyen eklem­ lerdir. Kafatası, kalça kemiği leğen kemiği gibi iskeletin hareket etmeyen kısımlarındaki kemikler­ de görülür. Eklemleşen kemikler çok sıkı bir şekilde birbir ler ine tester e dişi gibi girinti ve çıkıntılar la bağlanmışlardır. omur larının arasında bulunan eklemlerdir. 4. K olla r ve ba cak la r : Çoğun luk la u zun kemik lerden o luş muşt ur. Ko llar ve b acak lar gövd eye kemik köprü lerle b ağ lan mıştır.Aralarınd a tam oynar ek lem vard ır. Bacağ ın gövdeye b ağ land ığ ı yerde kalça kemiğ i(leğen kemiğ i) vard ır. Bacağ ımızda, uyluk k emiğ i, bald ır kemiğ i, kaval k emiğ i, ayak b ilek, a yak tarak ve a yak parmak kemik leri vard ır. Ko llarımız, önde köprücük arkada kürek kemiğ i ile bağ lantılıd ır. Ko llarda pazu kemiğ i, ön ko l, d irsek, b ilek, tarak v e parmak kemik leri bu lunur. İSKELETİN GÖREVLERİ: YARI OYNAR EKLEMLER: Çok az hareket edebilen eklemlerdir. Omurgamızda bulunan omurlar arasındaki eklemler buna örnek verilebilir. Omurlar arasındaki kıkırdaklar esneklik sağlanmasında yardımcı olur. OYNAR EKLEMLER: Vücudun hareketini üstlenmiş kemiklerde görülen, tam hareketli eklemlerdir. En hareketli eklemle­ rimiz omuz, dirsek, el bileği, kalça diz ve alt çene eklemleridir. 1.Vücudu mu za genel şek lin i verir. 2.Kan hücrelerin i üretir. 3Vücudu mu za destek lik sağ lar. 4.İç organ larımızı korur. 5.Vücudu mu zun d ik durmasın ı ve hareketin i sağ lar. Sayfa 14 www.ramazansakin.com
Sayfa 3 Aşağıdaki cümleler de boş bır akılan yer ler i uygun sözcükler le tamamlayalım.
EKLEMLE R Vücudu mu zdak i kemik lerin b irb irin e bağ land ığ ı yere ek lem den ir. Eklemler kemiklerimizin hareket etmesini sağlar. E K LE M Ç E Şİ T LERİ : O yna r E k le m: Kol ve b acaklarda bulunur. Ya r ı O yn a r E k lem: Hareketleri oyn ar ek lemlere göre daha sın ırlıd ır.Daha az hareket ederler.Omurg a ve göğüs kafesin i o luşt uran kemik lerin hareketleri daha sın ırlıd ır. O ynama z(H a r ek etsiz) E k le m: Hareketsiz eklemlerd ir.Bu ek lem kemik leri b irb irin e iyice k aynaş mıştır. Kafatasın ı o luşturan k emik ler arasınd a k i kemik ler hareket etmez. KASLAR Kaslar, iskeleti dıştan sararak kemiklerle birlikte vücuda genel şeklini verir.Ayrıca iç organların çalışmasında da görevlidir. Kaslar lifli bir yapıya sahiptirler.Kas lifleri bir araya gelerek kas demetlerini oluşturur.Kas demetlerinin üzeri zarla çevrilidir. Kaslar her zaman kemikten kemiğe bağlı olmayabilir.Vücudumuzda kemikten deriye veya deriden deriye bağlanan kaslarda vardır. Yüz kaslarını deriden deriye bağlanan kaslara örnek verebiliriz. Bir kemiğin hareket etmesini iki kas grubu birbirine zıt çalışarak sağlar. Örneğin; kolumuzun ön kısmındaki kaslar kasıldığında, arka kısımdakiler gevşer.Böylece kolumuz bükülmüş olur. Kolumuzun arka kısmındaki kaslar kasıldığında, öndekiler gevşer. Böylece kolumuz düzleşir. Vücudu mu zdak i en hareketli kaslar gö z kas larıd ır. Vücudu mu zdak i en güçlü kas çen e kaslarıd ır. Vücudu mu zda en büyük kas ise kalça k ıs mınd a yer alır. · ………………vücudumuza şekil veren, organlarımızın korunmasını sağlayan ve hareket etmemize yar dımcı olan sistemdir.
· Beynimizin korunmasında …………………………… görevlidir.
· …………………………… içinde kalp ve akciğer bulunur.
· Kalınlıkları az, fakat yüzeyleri geniş olan kemikler …………………….. kemiklerdir.
· Kemikler in birbirine bağlandıkları yer lere ………………… denir.
· Derimizin altında bulunan, vücudumuza biçim kazandıran, iç organlarımızın ve iskeletimizin har eket etmesini sağlayan yapılara ……………………… denir.
· Havadan oksijen alınıp, karbondioksitin verilmesi olayına ………….. …………… denir.
· ……………………………. havanın akciğer lere iletilmesini sağlar.
· Akciğer ler imizin hemen altında düz kaslardan oluşmuş bir yapı olan ……………… kası bulunur.
· …………………… havadaki tozların ve mikr opların tutulmasını sağlar.
· ……………………. içerisinde oksijen, besin gibi yarar lı, karbondioksit gibi zarar lı maddeler bulundurur.
· Kalbin çalışması sırasında yaptığı harekete ………………… denir.
· Kalpten pompalanan kanın, damar duvarına vuruşuna …………………. denir.
· Kanın dolaşımında ………………….. ve …………………… görevlidir.
· Vücudumuzda ………………… , ………………… ve ………………………. olmak üzere üç çeşit kas vardır. Sayfa 4 Sayfa 13 www.ramazansakin.com
ÖNEMLİ NOT: KEMİĞİN YAPISI : Kemikler in dışı beyaz renkli olup kemik zarı ile örtülüdür. Kemik zarı kemiğin enine kalınlaşmasını sağlar . Kırılma ve çatlamalarda kemiği korur. Kemik zarının altındaki sert tabaka kemiğin sağlamlığını sağlar ve kemiğe şekil verir. Uzun kemiklerin ortasında sarı ilik bulunur. Uzun kısa ve yassı kemiklerde kemik zarı sert kemik ve süngerimsi kemik bulunur. Yalnız uzun kemiklerde kemik kanalı ve sarı ilik bulunur. YAVRULARIM ÖĞRENDİKLERİMİZİ HATIRLAYALIM MI? Aşağıdaki ifadeler den doğr u olanın başına “D” yanlış olanın başına “Y” yazalım. ( ) Uzun kemiklerin içinde bulunan ilik, kan yapar. ( ) Omurga kemiği boyundan başlar, kuyruk sokumuna kadar devam eder. ( ) İç organlar üzerinde isteğimiz dışında çalışan düz kaslar vardır. ( ) İskelet, kemikten ve kıkırdaktan oluşur. ( ) Bacakları taşıyan kalça kemiği iki kemikten oluşur. ( ) Çizgili kaslar kır mızı r enktedir. ( ) Vücudumuzda iki kemiğin birbirine bağlandığı yere eklem denir. ( ) Far klı yapıdaki dokular bir araya gelerek organları oluşturur. ( ) Kol ve bacak kemikleri kısa kemiklerdir. ( ) Kafatası eklemleri az hareketlidir. ( ) Yassı, uzun ve kısa kemikler vücudumuzu oluşturan kemik çeşitler idir. K asılan Bir K asın Özellik leri: v Boyu k ısalır. v Kalın lığ ı artar. v Sertleşir. v Bo l enerji harcan ır. Gevşe yen Bir K asın Özellik leri: v Boyu u zar. v Kalın lığ ı azalır. v Yu muşak laş ır. v D in len me halin e g eçmiştir. Ancak enerji tüketimin e devam eder. Yap ıla r ın a gör e kasla r ü çe ayr ılır : 1­ Ç izgili (Kır m ızı) K as la r : v İskelete d ıştan b ağ lan ır lar ve iskeleti sarar. v Bizim isteğ imizle çalış ırlar. v Genellik le k ırmızı renk lid ir. v Çabuk kasılır, gevşer.Çabuk yoru lurlar. v K iriş lerle kemik lere b ağ lıd ır lar. v Baş, boyun, el, a yak, parmak, göz kapağ ı kasları çizg ili kas lard ır. 2­ Dü z (Beya z) K asla r : v İç organ larımızd ak i kaslard ır. v İsteğ imiz d ış ında çalış ırlar. v Renkleri be yaz o larak ad land ırılır. v Yavaş, ritmik ve sürek li çalış ırlar. v Geç yoru lurlar. v Yemek borusu, mid e, bağ ırsak lar dü z kas lardan o luşmuşt ur. 3­ K a lp K ası: v K ısa çizg ili kastır. v İsteğ imiz d ış ında çalış ır. v Vücudu mu zun en güçlü kasıd ır. v Sürek li çalış ır. Sayfa 12 www.ramazansakin.com
Sayfa 5 K ASL A RI N G Ö RE V İ : Ø So lunu m sistemimizi çalıştır ır. Ø Konuşmamıza yard ımcı o lur. Ø Kemik lerin hareketini sağlar. Ø Vücut organ larımızın hareketini gerçek leştir ir. Ø Vücudumu za asıl şeklin i ver ir. Ø Vücudun gıd a ve enerji depolarıd ır. Ø Kalp kası ile vücuda kan pompalanır. EGZE RSİ Z İ N NABZ A V E SOL UK AL I P V E R ME YE ETK İ Sİ Belli b ir program içind e yap ılan egzersiz gün lük h ayatta yaptığ ımız iç lerd e dah a az yoru lmamızı sağ lar. Örneğ in, merd iven çık ma, otobüse koçma, h ızlı yürü me v e b ir yükü kald ır ma ve ya taşıma g ib i içleri dah a az zorlanarak yaparız. Egzersiz yaptığ ımızd a normald en dah a fazla enerji harcan ır. Artan enerji ihtiyacın ın karşılan ması için kan ın, daha h ızlı b ir şek ild e vücutta do laşarak bes in ve oksijen i taşıması gerek ir. Bunun içinde kalp dah a h ızlı çalış maya başlar ve daha fazla kan po mp alar. Daima yaşımıza v e vücudu mu z özellik lerimize uygun eg zersizler yap malıy ız.. E gzer siz sayesin d e; Kas ve kemik gelişimi sağ lık lı o lur. Kötü yağ ların yak ımı sağ lan ır. Dah a zinde ve güçlü h iss etmemizi sağ lar. Hayata daha gü zel ve o lu mlu bak mamızı sağ lar. Kalp ve damar sağ lığ ı için yaralıd ır. İ SKELET V E K AS SA Ğ L I Ğ I
Þ Düzenli ve dengeli beslen meliyiz.
Þ Ağır darbe ve vurmalardan kaçın malıyız.
Þ Uygun oturuş ve duruş biçimimize dikkat etmeliyiz.
Þ Düzenli ve yaşımıza uygun sporlar yapmalıyız.
Þ Temiz hava ve güneş ış ığ ınd an yeteri kadar yararlan malıy ız.
Þ Kemik yapıs ı için; kalsiyu m, potasyu m, fosfot içeren g ıd alar tüketmeliyiz.
Þ Ağır iş lerden kaçın malıyız.
Þ Dar ve yüksek topuk lu ayakkabılar giyin mekten kaçın malıy ız. SOL UK AL I P V E R ME So lunu m:D ışarıd an temiz, oksijen li havayı içimize çek me ve dah a sonra k irli havayı d ış arı verme o la yıd ır. So lunu m, d in len irken, uyurken, çalış ırken, koşarken k ısacası sürek li yaptığ ımız b ir o layd ır. K ısacas ı so lunu m yap mad an durama yız. N ed en Solu nu m yapa r ız? Büyümemiz, geliş memiz, gün lük iş lerimizi yap ma k için vücudu mu z enerjiye ihtiyaç duyar. Yiyecek lerle vücudu mu za besin leri alırız, so lunu m yap arak besin ler i yak arız ve ener ji eld e etmiş o luruz.Besin leri so lunu mla ald ığ ımız oks ijen sayesind e hücrelerimizde yak arak ıs ı ve enerji elde ederiz. Bundan do layı so lunu m yap mak zorunda yız. E gzer siz­Solu k A lıp V er m e İ lişk isi: Egzersiz yaptığ ımızd a vücut daha çok besin e ihtiyaç duyar. Vücudun oks ijen ihtiyacın ı karşılamak için daha çok so luk alıp veririz. So luk alıp verme ve nab ız sayımız sad ece eg zersiz yaparken artmaz. Heyecan, sev inç, öfke ve korku g ib i duru mlard a da soluk alıp verme sık lığ ımız ile nab ız sayımız artar. 30.) Bir kenar uzunluğu 25 m olan kare şeklindeki bahçenin çevresi kaç hm’dir ? Sayfa 6 www.ramazansakin.com
Sayfa 11 İ NSANDA K AN DO L AŞI M I N I N SAĞ LI Ğ I : o Kan do laşımın ın sağlığ ın ı olu msu z yönde etk ile ye n en önemli etkenler sig ara ve hava k ir liliğ id ir. o A lkol damarların esn ek liğ in i bozup, kan do laşımın ı yavaşlatır. o Vücuttaki iltihap lanmalar (ku lak,bademcik) kalp k apakçığ ın ın bo zu lmasın a neden o lur. Sarilik, lösemi(kan kanseri), anemi(kansızlık), h emofili(kan ın p ıhtılaşmaması) b irer kan hastalığ ıd ır. o HİV virüsü kan hastalık larından b iri o lan AIDS hastalığ ın ı ortaya çık ard ığ ından kan alış verişind e d ikkat ed ilmelid ir. NABIZ Kalb in , kan i damarlara her po mp ala yış ınd a damarlarda getird iğ i etk iye nab ız den ir. Vücut d in len me halind e iken kalp atim h ızı düşer.Nab ız d a düşer.(uyku g ib i) Egzersiz yaparken beden in daha çok oks ijene ve bes in e ihtiyacı olur. Besin ve oksijen tüketimi artınca k arbon d ioks it üretimi d e artar. Bu neden le nab ız sayıs ı artar, nab ız atış ları duyu lur. Egzersiz yaparken soluk alıp verme de artar. Korku, heyecan, sev in ç veya sin ir li o lma hali kalp atışın a ve buna b ağ lı o larak n ab ız sayıs ın ın artmasın a sebep o lur. Nab ız sayıs ı sağ lık lı yetiş k in lerde 70­80, çocuk lard a 80­100, bebek lerde ise 100­120 arasınd ad ır. TANSİYON Kalb in kan i po mp alan mas ı ile damarda me ydana g elen basın çtır. STETOSK OP: Doktorlar tarafından vü cut içinde o luşan sesleri d in lemek için ku llan ılan tıbb i cih azd ır. Stetoskop la; o Kalb in, o Akciger ler in cik ard ig i seslerle o M id e ve b ag irsak larda ortaya cikan sesler d in len ir. SO L UK ALI P V ER M E D E G Ö RE V Lİ YAP IL A R : 1­ Burun 2­ Yutak 3­G ırtlak 4­So luk Borusu 5­Akciğerler 1. Bu r un: So lunu m organ ımızd ır. İnsand a so luk alma burunda başlar. İçeris inde in ce k ıllar vard ır. A lınan hav a küçük in ce k ıllarla süzü lerek temizlen mesi sağ lan ır, ıs ıtılır ve nemlend irilir. 2. Yutak: Ağ ız v e burun boş luğunun b irleştiğ i yere yutak den ir. Yutağ a yemek ve so luk borusu açılır. 3. Gır t lak: So luk borusu g iriş id ir.Ses telleri buradad ır. K ık ırdaktan yap ılmıştır. Ses g ırtlakta o luşur. 4. Soluk B or usu: Gırtlaktan akciğere kad ar u zan an üst üste k ık ırdak halk alardan o luş muşt ur. A lın an hava yı akciğere iletir. İçi tüylüdür.Yap ıs ınd ak i k ılları sayesind e hav ayı temizler v e tozları tutar. 5. Ak ciğer ler : So luk alıp vermede en önemli org an ımızd ır.Sağ ve so l o lmak üzere ik iye a yrılır. Sağ akciğer üç parçalı so l akciğ er ik i parçalıd ır.So l akciğ ere kalp da yand ığ ı için sağ akciğere göre dah a küçüktür. Hafif ve süng erimsi yap ıd ad ır. İçinde bronşlar v e milyon larca hava kesecik leri vard ır. G ör evleri:
Þ Dış ortamdak i hava yı almak, havadak i oksijen i akciğer vasıtasıy la kan a vermek.
Þ Akciğ ere gelen k ir li kan içeris ind ek i karbond ioks itin akciğerden d ışarı atılmas ın ı sağ lamaktır. D iyaf r am: Akciğerimizin altında bu lunur. İsteğ imiz d ış ınd a çalış ır. So lunu ma yard ımcı o lur. Göğüs boşluğu ile k arın boşluğunu b irb irind en ay ırır. So lu nu md a göğ üs k asla rı da gör evlid ir . Sayfa 10 Sayfa 7 www.ramazansakin.com
KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI So lu k A lma: Hav a burundan g irer.S ırasıyla yutak, g ırtlak ve so luk borusundan geçerek akciğ erlere ulaşır. J Akciğer ler hava yla do lar. J Göğüs kafesi gen iş ler. J Diyafram aşağı doğru düzleş ir. Dola şım Sist em i Or gan l a r ı: Kan, damar, kalptir.Yaşayabilmek için besin v e oks ijen e ihtiyaç vard ır.Bes in ve oksijen i vücuda kan taşır. Kan ın vücutta do laşımın ı sağ layan organ kalptir. Kan ın vücudun her tarafın a taşın ması kan damarları ile sağ lan ır. K an ın Vü cutta Dola şım ın ı Sa ğlayan Yap ı ve Or gan la r : So lu k V er m e: Akciğer lerdek i hava sıras ıyla so luk borusu g ırtlak, yutak ve burundan d ışarı atılır. o Göğüs kafesi d aralır. o Diyafram kubbeleş ir. Doğ r u solu k a lıp ver m e: So luk alma sırasınd a burun ku llan ılmalıd ır.Çünkü hav a ile g iren zararlı mikrop ları tutan, verimli soluk alıp verme için havayı ıs ıtan ve nemlend iren burun ku llan ılmalıd ır. Koşarken, egzers iz yaparken burundan nefes almalı, ağ ızd an verilmelid ir. 1. Kalp: Göğüs kafesin in içinde akciğerler tarafınd an korunan organd ır.Her insan in kalb i yak laşık yu mruğu kadard ır.Görev i temiz kan i vü cuda po mpalamaktır.K irli kan i ise temizlen mesi için akciğere yo llar. Kalb in en önemli ö zelliğ i durmadan çalışab ilmesid ir. Kalp h içb ir zaman kas yorgun luğu çek me yen özel kas lardan o luş muştur. K a lb in sol ta r af ınd a t em iz, sa ğ ta r af ınd a k ir li kan bu lun u r . 2. Kan Damar lar ı: Kalpten cikan damarlar vücut icinde Solunum Sisteminin Sağlığı J Mü mkün o lduğunca burundan nefes alın malıd ır. J S igara kullan ılmamalı ve içilen ortamda d a bu lunu lmamalıd ır. J Soğuk, tozlu ve kuru havalardan kaçın ılmalıd ır. J Nezle veya gribe yakalan mış o lan k iş ilerden uzak duru lmalıd ır. J Dengeli bes lenmeliyiz. J Bulunduğumuz ortamı sık sık havaland ıralım. J Nezle, bronş it, verem, k ızamık g ib i hastalık lar so luk alıp verirken yakaland ığ ımız hastalık lardır. kücük dallara ayrilir. Kan damar larin in gorev i temiz kan i vücudun her tarafin a taçimak, k irli kan i alarak kalb e taçimaktir. Dama r la rı m ız sad ece k an ın akt ığı yer olmayıp, ayr ıca or gan la rı m ızd ak i mad d e a lış verişin in ger çek leşt iği yer ler d ir . Resimlerde gosterilen mav i renk li damar k ir li kan i, k irmizi renk li damar temiz kan i ifade d
r.Vü
e e
cutta bulunan d amar larin bazilari yüksek oranda oksijen taçirken ; bazilari yüksek orand a karbond ioks it iceren kan açtir. Yük sek or an da oksij en içeren k an ın rengi parlak k ir mizi, yüksek or an da ka r b ond iok sit içeren k an ın rengi ise koyu k irmizid ir. 3. Kan: Vücut ısıs ın ı ayarlar. Vücudun savun mas ında görev yapar. So luk alıp vermede ro l alan oksijen, karbond ioksit g ib i gazları taçir. Besin maddelerin in gerek li yerlere taşın mas ın ı sag lar. Can lılık atık ların ın boşaltım organ ların a taşın masın ı sağlar. Sayfa 9 Sayfa 8 www.ramazansakin.com