Document

Bilgisayara Giriş
DERS 4
YAZILIM
Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimini hem
de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan programlardır. Yazılım
olmaksızın bir bilgisayar sistemi, bir takım elektronik kartlar, kablolar ve
mekanik bazı parçalardan ibaret bir cihazdır. Bir bilgisayar sistemi,
üzerine işletim sistemi (Operating Systems) ve onun üzerine de diğer
yazılımların yüklenmesi ve çalıştırılmasından sonra gerekli işlevleri yerine
getirebilmektedir.
Dört grupta toplayabiliriz:




BIOS
İşletim Sistemi
Program Geliştirme Araçları
Uygulama Programları
BIOS (Temel Giriş Çıkış Sistemi)
Anakart üzerinde bulunan aygıtlarla ilgili bilgileri içeren bir hafıza
ünitesidir. Bu hafıza ünitesini ikiye ayırabiliriz.
1. ROM BIOS : Üretilen anakart ve üzerindeki tüm elamanların
bilgilerini içeren sabit-değişmez hafıza birimidir. Elektrik
kesildiğinde bile bilgilerini korur ve pil ile beslenme ihtiyacı
duymaz.
2. CMOS BIOS : ROM BIOS’taki bilgilere ek olarak daha sonra
bilgisayara eklenen birimlere ait konfigürasyon bilgileriniparametrelerini içeren ve pil ile beslenen, bilgileri istendiği
zaman değiştirilebilen bir bellek unitesidir.
Bilgisayarın ilk açılmasını sağlayan ROM hafızadaki programdır..
İlk açılımda sistem ile ilgili bilgiler RAM (dinamik bilgileri
hafıza)’e yükler ve kontrolü RAM daki bu programa bırakır.
Ancak ilk defa takılan HD’i CMOS BIOS programına girip
tanıtmak gerekir. Aksi takdirde diski tanıyamadığından işletim
sistemini yükleyemeyecektir.
BIOS üzerinde CMOS setup, Chipset, Power Management,
PNP/PCI konfigürasyonu v.s. bilgileri bulunur.
Program Geliştirme Araçları
Programlama Dilleri:
Bir işi bilgisayara
yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra
doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır.
Kullanılan bu koda programlama dili denilir.
Yazılan kaynak kod program derleyici veya
yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline
çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C,
Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C…
Uygulama Programları
Kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan örneğin
çek, senet, stok kontrol, bordro, kütüphane
kayıtlarını tutan programlar, bankalardaki
müşterilerin para hesaplarını tutan programlar
vs. gibi yazılımlardır.
Ayrıca CD/DVD yazıcı programları, İnternetten
dosya
indiren
programlar,
Bilgisayar
performansını artıran programlar gibi paket
programlar
da
uygulama
programları
kategorisinde yer alır.
İşletim Sistemi
Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi
sağlayan
programlardır.
Açılışından
kapanışına kadar Bilgisayar sisteminin tüm
hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB,
ana bellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir.
DOS (Disk Operating System), Windows (3.1,
95,
98,CE,ME),
WindowsNT,
Windows
XP,
MAC OS, UNIX, LINUX …gibi
Genel amaçlı bir işletim sisteminin üstlenmesi
gereken işler şöyle sıralanabilir:
¨
Çevre birimleri ile programlar arasındaki iletişimi sağlamak.
Bir kelime işlem yazılımı yazıcıya ya da CD-ROM sürücüye ulaşarak
kullanılmasında olduğu gibi...
¨
Sistemin belleğini yönetmek, disk tamponu (disk cache) gibi ek
olanaklar sağlayarak belleğin etkili bir şekilde kullanılmasını
sağlamak.
Örneğin, sanal bellek oluşturarak ana bellekten daha büyük bir alanın
kullanılması.
¨
Saklama aygıtlarındaki dosyalara belli bir düzen erişilmesi için
bir dosya yönetim sistemi oluşturmak.
¨
Özellikle çok kullanıcılı sistemlerde kaynaklara güvenli erişim
sağlamak.
¨
Programlar arası veri iletişimi sağlamak.
Kullanıcının çeşitli komutlar vermesi ve programlar çalıştırmasını
sağlamak
ÇEŞİTLİ İŞLETİM SİSTEMLERİ
1.
MS-DOS:
Microsoft Disk Operating System (Microsoft Disk İşletim Sistemi)
kelimelerinin kısaltılmış halidir. MS-DOS bir disk işletim sistemi
olarak bilinir, çünkü yaptığı işlerin büyük bölümü disk işlemleri, bellek
işlemleri gibi programların çalışabilmesi için gerekli düzenlemeleri
yapan bir işletim sistemidir. Grafiksel bir kullanıcı arabirimi
(pencereler) yoktur, her şey komutlarla ve bir sürü parametre ile
yapılır. DOS, tüm x86 tabanlı PC’ lerde çalışır. Çok görevli bir işletim
sistemi değildir.
DOS TABANLI WİNDOWS İŞLETİM
SİSTEMLERİ
OS/2
 WİNDOWS 3.1
 WİNDOWS 95
 WİNDOWS 98
 WİNDOWS ME (Millennium Edition)
 Microsoft Windows CE

OS/2
İlk olarak IBM ve Microsoft’ un ortaklaşa çalıştığı bir
proje olarak geliştirilmiştir. Microsoft’ un bu projeden
ayrılmasından sonra IBM projeyi sürdürme kararı
alırken ikinci kuşak yepyeni bir işletim sistemi
yazmayı
amaçlamaktaydı.
Temel
amaçları,
kullanıcıya bir grafik arayüz (görsel görünüm)
sunmak, gerçek anlamda çok görevli ve
bağlanabilirliği yüksek bir sistem yaratmak olan
OS/2, minimum sistem gereksinimleri 386 tabanlı
bir işletim sistemi, 4 MB ram, 20 MB civarı sabit
disk alanı ve VGA ekran kartından oluşuyordu.
WİNDOWS 3.1
1992 yılında PC tarihinde kilometre taşı
sayılabilecek önemli olaylardan biridir. 16 bit yapıda
olan Windows 3.1, PC kullanımının artmasında
önemli
rol
oynarken,
DOS’
la
beraber
kullanılmasından dolayı tam bir işletim sistemi
olarak
düşünülmemektedir. Grafik kullanıcılı
arabirim desteği sunması, multimedya desteği
vermesi, çok görevli çalışması, nesneye dayalı
teknoloji kullanması avantajları olarak sayılabilirken;
kısıtlamaları arasında ise 32 bit olmaması, gerçek
çok-görevliliği sağlamaması ve tam anlamıyla bir
işletim sistemi olmaması sayılabilir.
WİNDOWS 95







Windows 95, birçok yeniliği bulunmakta ve bu kullanıcıyı
rahatlatmaktadır. Windows 3.1’ e göre biraz daha farklı masa üstü
kullanılarak hem karmaşıklık azalmış hem de programlar arası geçiş
oldukça hızlanmıştır. Windows 95 görev çubuğunda birden fazla program
aynı anda çalışmakta ve geçişler daha kolay olmaktadır.
Windows 95 tak çalıştır, özelliği ile donanım birimlerini otomatik tanır.
Windows 95’ de Dos’ tan gelen 8 karakterlik dosya ismi sınırı ortadan
kalkmıştır. Ayrıca Windows 95 ‘ de bir yapay zeka ürünü olan mouse’ un
sağ tuşu devreye sokularak, yapacağımız en önemli işlemlere daha kısa
ve kolay bir şekilde erişmemizi sağlar. Kopyalama işlemleri için kes,
kopyala, yapıştır ve sürükle bırak özellikleri kullanılabilmektedir, bu
sayede komut ve yol belirtme özelliği kalkmıştır. Ayrıca birden fazla
bilgisayara, ağ oluşturabilmektedir. 2000 yılı sorunu çözülmemiş
olduğundan daha sonra yaması çıkmıştır.
WİNDOWS 95’ de dosya özellikleri:
1. Dosya ismi 256 karakter uzunluğunda olabilir.
2. Dosya isminde birden fazla boşluk ve nokta kullanılabilir.
3. Küçük büyük harf fark etmez.
4. Özel anlam taşıyan karakterler kullanılmaz.(*,?,”,:,<>)
WİNDOWS 98


Windows 98, Windows 95 özelliklerine ek olarak, internet ve
multimedya destekli dos tabanlı bir işletim sistemidir.
Windows 95 gibi, Windows 98’ in en önemli özelliği nesneye
yönelik (görsel) olmasıdır. Yani DOS ortamına girilmeden
direk olarak grafiksel kullanıcı arayüz ortamına girilir.
Bilgisayarın açılması ile, ekrana gelen görüntü Windows 98’
in arayüzüdür. Bütün işlemlerin buradan yürütüleceği bu
ekranın tümüne Masaüstü denir. Masaüstündeki resimlere
ise Simge (icon) denilmektedir. Simge kavramı yerine
nesne, sembol veya öğe kavramı da kullanılmaktadır.
Windows 98, windows 95’ den sonra çıktığı için daha fazla
donanımı desteklemektedir. Windows 98’ de de 2000 yılı
sorunu vardır, onun için daha sonra Windows 98 SE
(Second Edition) çıkmıştır.
WİNDOWS ME (Millennium Edition)
Windows 98’ den sonra çıkmıştır.
 Güçlü yönleri:
• Video, müzik ve fotoğraf: Dijital fotoğrafları, müziği ve videoyu kolayca
yönetebilir, paylaşabilir ve düzenleyebilirsiniz.
• Gelişmiş kullanıcı deneyimi: Windows Me içerdiği yeni sistem koruma
özellikleri ve gelişmiş yardım işlevleri sayesinde ev kullanımı için şimdiye
dek üretilmiş en sorunsuz işletim sistemidir.
• Gelişmiş ev ağ sistemi: Evde ağ sistemi kurmak iyi bir yöntem olabilir,
böylece evinizdeki tüm bilgisayarlar yazıcıları, Internet bağlantılarını ve
diğer aygıtları paylaşabilir.
• Zengin Internet deneyimi: Windows Me geniş bant bağlantısı desteği,
Internet haberleşme araçları ve çevrimiçi oyunlar içeriyor

Microsoft Windows CE
Palm dediğimiz küçük el bilgisayarları için
hazırlanmış bir işletim sistemidir.
UNIX

UNIX 70' li yılların ortalarında büyük bilgisayarlar üzerinde çok
kullanıcılı bir işletim sistemi olarak geliştirilmiştir. Zaman içerisinde
yayılmış ve birçok türevi ortaya çıkmıştır. UNIX ismi UNIX Research
Laboratories INC şirketinin tescilli markası olduğundan dolayı birçok
şirket, aynı temele dayanan işletim sistemleri için değişik isimler kullana
gelmişlerdir.
Örnek olarak;
 Hewlett-Packard; HP-UX
 IBM; AIX
 Sun Microsystems; SunOS gibi.
Bugün kişisel bilgisayarlardan süper bilgisayarlara kadar birçok
bilgisayar için yazılmış bulunan UNIX türevleri mevcuttur. Ne var ki, bu
türevlerin çoğu gelişimi belirli bir noktada durmuş ve yükse fiyatla
satılan ticari yazılımlardır.
LINUX
Linux , serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim
sistemi, türevidir. Linux, İnternet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi
tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu
kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve
herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir.
Linux, temel olarak Finlandiya Üniversitesin’ de öğrenci olan Linus
Torvalds 'ın ve internet üzerinde, meraklı bir çok yazılımcının katkıları ile
geliştirilmiştir. Linux, gelişimi açık bir şekilde yapılmaktadır. Bunun
anlamı, işletim sisteminin her aşaması açık olarak İnternet üzerinde
yayınlanmakta, dünyanın dört bir yanında kullanıcılar tarafından test
edilmekte, hataları ve eksiklikleri tespit edilerek düzeltilmekte ve
geliştirilmektedir. Zaman zaman bu deneme aşamaları belirli bir noktada
durdurulur ve güvenilir bir işletim sistemi sunulup, geliştirme için ayrı bir
seriye devam edilir. Geliştirmede yer alan bu açıklık Linux' un en büyük
avantajlarından biridir. Gelişimi evrimseldir, hatalar anında kullanıcılar
tarafından tespit edilip rapor edilmekte ve birçok kişinin katkısıyla
düzeltilmektedir. Bazı işletim sistemi sürümleri, saatler içerisinde
güncellenebilmektedir.
WINDOWS NT


Microsoft NT (New Technology) İşletim Sistemi, Windows NT 3.1 adıyla
sunulan 1993' teki sürümünden bu yana, ağ işletim sistemleri için,
standart belirleyici olmuştur. İlk sürümünün kullanışsızlığına karşın, bu
işletim sisteminin özellikleri ve işlevselliği daha sonra sürekli olarak
gelişmiştir. Büyük reklam kampanyaları, Microsoft'un gündemdeki işletim
sistemi Windows 95 ile ilgilenirken, Windows NT' ye bir takım yeni
özellikler ve işlevler, gürültülü olmasa bile düzenli olarak eklenmiştir. Ağ
yazılım uzmanları bu ilerlemeyi ve her yeni ilerlemeyle birlikte gelen
kazanımları da fark etmişler, ancak hiçbir zaman Windows NT' yi ağ
işletim sistemleri içinde bir lider olarak ilan etmeye hazır olmamışlardır.
Windows NT sürüm 4' ün gelişmesiyle bu durum değişmiştir.
Windows NT' nin 4. Sürümü, Windows 95' den gelen kullanımı kolay
grafik arabirimleri kendisiyle bütünleştirmesi, hem de farklı coğrafi
konumlardaki kullanıcılarla kurulacak bağlantı sorunlarına getirdiği
çözümler açısından, ağ işletim sistemleri içinde oldukça büyük bir
gelişimi temsil etmektedir. Tüm kullanıcıların bağlantılarını yaptıktan
sonra da, bilginin paylaşımı için insanların çalışma biçimlerinde kökten
değişiklikler yapacak olan, yeni ve güçlü birtakım araçlar da
sağlamaktadır.
WİNDOWS 2000
Windows NT İşletim Sisteminden sonra çıkmış ve daha
gelişmiş, güçlü, güvenilir ve Windows NT tabanlı bir işletim
sistemidir. Güçlü ve sağlam sistem mimarisi, kendi kendini
onarma özelliğine sahip uygulamaları desteklemesi ve
kapsamlı sistem, uygulama ve sürücü koruması gibi özellikleri
sayesinde kullanıcıların her zaman çalışır durumda olmasına
olanak verir.
 Dizüstü bilgisayar desteği sayesinde, mükemmel bir mobil
çözüm sunar. Tak ve kullan, güç yönetimi özelliği ve çok
sayıda aygıtı desteklemesinin yanı sıra entegre güvenlik ve
şifreleme işlevleri önemli ticari verileriniz için koruma sağlar.
 Gelişmiş
Windows kullanıcı arayüzü, eşsiz Internet
entegrasyonu ve kurulumu, yönetimi ve sistem desteğini
otomatikleştiren yeni teknolojisi ile daha kolay bir kullanım
sunar. Windows 2000 ikiye ayrılır.
1. Windows 2000 Server
2. Windows 2000 Advanced Server

WINDOWS EXPERIENCE (Windows XP)



1.
2.
3.
İsimdeki XP kısaltması Türkçe karşılığı “Deneyim” olan Experience sözcüğünü
temsil ediyor. XP’ nin ilk olarak sadece 32 Bit’ lik Home Edition ve 32 ile 64 Bit
seçenekleri olan Professional versiyonları bulunmaktadır. Henüz piyasaya
çıkış ismi kesin olmayan 32 ve 64 Bit’ lik sunucu versiyonları ise halen
Whistler kod ismi altında çalışıyorlar.
Kullanıcılara yepyeni bir dünyanın kapılarını aralayan Windows XP Web
bağlantıları ile Microsoft’ un NET’ e giden yolunda en önemli adımı oluşturuyor.
Zaten kullanıcı tabanlı bir işletim sistemi olan Windows XP sunduğu bir çok
yeni fonksiyon ve entegre araçlar ile, çoğu zaman her hangi bir ticari programa
gerek kalmadan kullanıcıların hemen hemen tüm isteklerini karşılıyor.
3 grup XP bulunuyor:
Home edition
Professional
64 Bit edition
Windows XP, Microsoft Windows’un Windows 2000 ve Windows Millennium’un
ötesindeki sürümüdür. Bir yandan Windows 2000’in standartlara uygun
güvenlik, yönetilebilirlik ve güvenilirlik gibi güçlü özelliklerini, diğer yandan
Windows 98’in ve Windows Me’nin Tak ve Kullan, basitleştirilmiş kullanıcı
arayüzü ve yeni destek hizmetleri gibi benzersiz iş olanaklarını temel alan
Windows XP Professional şimdiye dek pazara sunulan en iyi Windows
sürümüdür.
ÖDEV

LINUX çeşitlerini ve birbirine olan avantaj
ve dezavantajlarını yazınız