canlılar dünyasını gezelim ,tanıyalım

CANLILAR DÜNYASINI
GEZELİM ,TANIYALIM
OMURGALI
HAYVANLAR
1.BALIKLAR
BALIKLAR
• Solungaçları ile solunum yapan, vücut ısıları çevreye bağlı
olarak değişen, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun
vücudu pullu,genellikle yumurta ile üreyen, suda yaşayan
omurgalı hayvanların genel adı. Bir kulakçık ve karıncıktan
meydana gelen kalplerinde daima kirli kan bulunur. Kalpten
çıkan kirli kan solungaçlarda temizlendiğinden, vücutta temiz
kan dolaşır. Ağızdan alınan sun, solungaçlardan dışarı
atılırken suda çözülmüş oksijen, osmozla kana verilir. Bu
arada suda bulunan besinler ise yutulur. Köpek balıklarında
su hem ağızdan hem de ilk solungaç yarığından alınır. Tuzlu
su balıkları su içtikleri halde, tatlı su balıkları su içmezler.
Gerekli su ihtiyaçlarını solungaç zarlarından osmozla alırlar.
Deniz balıkları içtikleri suyun tuzunu böbrekle değil,
solungaçları ile ayırır. Balıklarda göğüs ve karın yüzgeçleri
çift, sırt, kuyruk ve anal yüzgeçleri tektir.
OMURGALI
HAYVANLAR
2.KURBAĞALAR
KURBAĞALAR
•
Vücudu zıplamaya elverişli kuyruksuz amfibyumlara verilen genel ad.
Amfibyum, suda ve karada yaşayan demektir. Üçgen biçimli
kafaları, patlak gözleri vardır. Çoğunun üst çeneleri dişlidir. Ön
bacakları dört, arka bacakları beş parmaklıdır. Çoğunlukla suda
yaşayan türleri vardır. Boyları genellikle 7-15 cm arasında değişir.
Burun delikleri çok öndedir ve bunları zar gibi bir kapakla istediği
zaman kapatabilir. Ucu yapışkan dilleri uzun ve geriye doğru
kıvrıktır. İleriye hızla fırlatarak böcek avlarlar. Deri solunumları
güçlüdür. Başlarının yanında balon gibi şişen ses keseleri vardır.
Kurbağalar böcek, solucan ve sümüklü böcekleri severek yer.
Kurbağalar işitmede en duyarlı canlılardandır. İşitme duyuları
görme duyularından çok daha hassastır. Dış kulakları bulunmaz.
Ancak hareket eden avlarını fark ederler. İnce ve çıplak
derilerinde müküs ve zehir bezleri vardır. Müküs yapışkan bir
sıvıdır. Vücudu su kaybına karşı korur. Derilerindeki zehir tahriş
edicidir.
Yılan ve kuşlar zehirlerinden etkilenmez. Tehlike anında suya dalar.
Kara kurbağaları gündüzleri gizlenir, gece avlanmaya çıkar.
Erişkin kurbağaların hepsi akciğerleriyle solur ve suda yumurtlar.
Nadir bazı türler yumurtalarını vücutları üzerinde taşır.
OMURGALI
HAYVANLAR
3.SÜRÜNGENLER
SÜRÜNGENLER
•
Omurgalı hayvanların geniş bir sınıfı. Bu sınıf kertenkele, yılan, kaplumbağa
ve timsahları içine alır. Nesilleri tükenmiş olan dinazorlar, ihtiyozorlar da bu
sınıfta incelenir. Bugün yeryüzünde yaşayan 7000 kadar türü bilinmektedir.
Vücutları pul veya kemiksi plaklarla örtülüdür. Sürüngenlerin pulları üst
derinin kornea tabakasının kalınlaşmasından meydana gelir. Aralarında
bulunan yumuşak deri sayesinde gövdeleri rahatça eğilip bükülebilir. Karın
pullarıysa çoğunlukla birbirinin üstüne biner. Bu durum yılanlarda sürünmeye
yardımcıdır. Kaplumbağa ve timsahların vücutlarını örten kemiksi plakların
yapısına alt deri de katılır. Kaplumbağaların baasını meydana getiren plaklar
birbirine kaynamıştır. Timsahlarda ise birbirinden ayrıdır. Kertenkele ve
yılanlarda pullu deri, büyümeye mani olduğundan zaman zaman atılarak
yenilenir. Bu duruma gömlek değiştirme denir. Cansız pul ve levhalardan
hasıl olan deri, terlemeye manidir. Vücut sıvılarının buharlaşmasını önler.
Sürüngenlerde ter bezi bulunmadığından kurak ve sıcak bölgelerde rahatça
yaşayabilirler.
Hem yavru hem de erginler akciğer solunumu yapar. Deri solunumları yoktur.
Yılan ve yılansı kertenkelelerin sol akciğerleri hava kesesine dönüşmüştür.
Avlarını tutarken gerekli yedek havayı bu keseden kullanırlar.
Çift eşeylidirler. Yumurtlayarak ürerler. Yumurtalarını nemli ve sıcak
topraklara bırakırlar. Çok azında yumurtalar ana karnında açıldığından
yavrularını doğururlar. Deniz kaplumbağaları kilometrelerce yol kat ederek
kumsallara çıkar ve yumurtalarını kumlara gömer.
OMURGALI
HAYVANLAR
4.KUŞLAR
KUŞLAR
•
Vücutları tüylerle örtülü, akciğer solunumu yapan, sıcakkanlı,
yumurtlayan, gagalı, kanatlı omurgalı hayvanların ortak adı.
Uçma olayında büyük enerjiye ihtiyaç duyulduğundan kuşlarda
gelişmiş bir sindirim sistemi vardır. Mide ve bağırsakları diğer
hayvanlarınkinden farklıdır. Örneğin kuşlarda “kursak” denilen bir
torba bulunur. Burası alınan gıdayı depolamaya ve devamlı mideye
aktarmaya yarar. Mideleri iki gözlüdür. Birinci mide “bezli mide”,
ikinci mide ise “taşlık” adını alır. Kuşlar enerji depolamak için
yediklerini hemen hazmeder.
Kuşların motoru kalpleridir. Pompalama faaliyetlerini hızlı bir
şekilde yürütebilmesi için dakikada 500-1000 kadar kalp atışı
mevcuttur. Başlıca uçuş takımları da göğüs kaslarıdır.
Kuşlarda akciğerler son derece gelişmiş olmasına rağmen küçüktür.
Bununla beraber iletim kabiliyetleri yüksektir
OMURGALI
HAYVANLAR
5.MEMELİLER
MEMELİLER
•
Yavruları vücutlarında meydana gelen, sütle besleyerek büyüten, sıcakkanlı omurgalı
hayvanlardır. Bu sınıfın yeryüzünde beş bin kadar türü vardır. İnsan da bu sınıfta
incelenir. Memelilerin et ve otla beslenen birçok türü vardır. Koyun, lama, deve gibi
geviş getirenler bulunduğu gibi kanguru da yavrusunu kesesinde taşır.
Bütün memelilerin kalpleri dört gözlüdür. Akciğer solunumu yaparlar. Göğüs ve karın
boşlukları diyafram denen bir zarla ikiye ayrılır. Kaslar ve diyafram yardımıyla
ciğerlere hava emilir ve atılır. Bu nefes alış verişleri, kısmen irade dışı olan kas
hareketleriyle sağlanır. Ciğerlere hava alındığında göğüs kafesi genişler, verildiğinde
ise küçülür.
Memelilerin iskeletleri tamamen kemikleşmiştir. Omur sayısı memeli cinsine göre
değişir. Kafatası beyni korumaya yarar. Çene kemikleri dişleri tutar. Memelilerde diş
sayısı nadiren 44’ü geçer. Bir istisna olarak bazı yunuslarda diş sayısı 246’yı bulur.
Memelilere binlerce metre su altında ve binlerce metre yukarılarda,
dağ tepelerinde ve çöllerde, ormanlarda, kutuplarda rastlamak mümkündür. Çoğu kısa
mesafelerde de olsa yüzebilir. Balina, tamamen suya bağlı olarak yaşar. Uçabilen
memeli hayvan yarasadır. Maymunlar ağaçlarda ayak ve kuyruklarını kullanarak, dallar
arasında akrobatik hareketlerle hızla yer değiştirebilirler. Sincap ve kunduzlar gibi
kışlık yiyecek depo edenleri de vardır. Kış uykusuna yatanlarına da rastlanır.
Memeliler sıcakkanlı olduklarından iklim ve çevre şartları ne olursa olsun vücut
sıcaklıklarını sabit tutan kontrol mekanizmasına sahiptirler. Vücutlarındaki yağ
tabakası ve kıllarla vücut ısısını muhafaza ederler. Birbirleriyle ses, koku ve
hareketleriyle anlaşırlar.