MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ** 1800‘li Yıllarda Sanayi İnkilabı‘na bağlı olarak Hammadde Arayışı başlamış ve bunu sonucunda “SÖMÜRGECELİK FAALİYETİ” hız kazandı… ** Zaman içinde “SİYASİ BİRLİĞİ” ni sağlayan ülkeler sömürgecilikte öne geçerken, diğer ülkeler geri kaldılar… ** 1800 Yılı’nın başlarında İngiltere ve Fransa “SİYASİ BİRLİKLERİ” ‘ni gerçekleştirerek, sömürgeciliğe başlarken, Almanya ve İtalya, 1870 ‘li yıllarda “SİYASİ BİRLİKLERİ” ni gerçekleştirdikten sonra geçte olsa sömürgeciliğe başladılar… ** Bu durum İngiltere ile Almanya arasında “EKONOMİK REKABET” e yol açtı…Bu rekabette zamanla iki ayrı bloğun oluşmasına ve dünyanın gerilmesine neden oldu… MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti İTİLAF DEVLETLERİ • FRANSA • İNGİLTERE Sömürge Yarışı • İTALYA Sömürge Yarışı İki Ülke Arasında Bulunan Alsas Loren Çekişmesi • ALMANYA İTTİFAK DEVLETLERİ • RUSYA Rusya’nın Balkanlarda izlediği Panslavizm Politikası‘na bağlı olarak ilerlemesi Rusya’nın Balkanlarda izlediği Panslavizm Politikası‘na bağlı olarak ilerlemesi • AVUSTURYA MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti İngiltere, Osmanlı topraklarını Pazar olarak kullandığı için önceleri Osmanlı toprak bütünlüğünü savunmuştur. Ancak 19. Yüzyılın sonlarında bu politikadan vazgeçmiş ve azınlıkları kışkırtmıştır. Almanya, İtalya gibi o da siyasi birliğini geç tamamlamıştır. Osmanlı devletinin yanında yer alan bir politika izlemiştir. Fransa, 1789 İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik akımı çok uluslu olan Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkilemiştir. Ayrıca Fransa 1798’de Osmanlı Devleti’ne ait olan Mısır’a asker çıkararak yayılmacı bir politika izlemiştir. İtalya, Siyasi birliğini geç tamamladığı için Sanayi İnkılabını da geç gerçekleştirdi. Hammadde ve pazar bulmak için Osmanlı’nın son Afrika toprağı olan Trablusgarp’ı işgal etti. ABD, Osmanlı topraklarında bulunan azınlıkları kendi çıkarları doğrultusunda kışkırtmıştır. Rusya, Tarihi emelleri sıcak denizlere hakim olmak ve Balkan ulusları üzerinde her zaman söz hakkı elde etmekti. Bu amaç doğrultusunda Balkanlarda Panslavist bir politika izleyerek, Balkan uluslarını Osmanlıya karşı kışkırtmıştır. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUĞU VELİAHTTI’nın, SIRBİSTAN‘a ziyareti esnasında bir Sırplı Öğrenci tarafından suikast sonucu öldürülmesi sonrasında AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUĞU ile SIRBİSTAN arasında savaş çıktı. İki devlet arasında başlayan, aslında küçük bir alanda cereyan eden savaş, diğer AVRUPALI DEVLETLERİ ’nin savaşa girmesiyle birlikte savaş bir an da DÜNYA SAVAŞI’na dönüşüverdi. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti İNGİLTERE, stratejik olarak güçlenmek için öbür blokta yer alan İTALYA ‘ya BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASINDA OSMANLI DEVLETİ‘NİN PARÇALANMASI DURUMUNDA EGE VE ÇEVRESİnin kendisine verileceği sözü ile kendi saflarına katılmasını teklif etmiştir. İTALYA ‘nın İNGİLTERE ‘nin içinde bulunduğu İTİLAF DEVLETLER GRUBU ‘ na geçmesi ile birlikte ALMANYA, JEOPOLİTİK KONUM özelliği nedeni ile OSMANLI DEVLETİ ve BULGARİSTAN DEVLETİ‘ne kendisinin içinde bulunduğu İTTİFAK DEVLETLER GRUBU‘na katılmaları teklifini yaptı. O zamana kadar savaşa girmemiş olan İTALYA, İNGİLTERE‘nin kendisine sunduğu teklifi kabul ederek, savaşın ilerki zamanlarında İNGİLTERE‘nin de içinde bulunduğu İTİLAF DEVLETLER GRUBU‘na katılır. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti OSMANLI DEVLETİ ve BULGARİSTAN‘nın savaşa girmesi ve İTALYA’nın blok değiştirmesi sonrasında İtilaf ve İttifak Devletleri Grupları’nda değişiklikler meydana gelmişti. BUNA GÖRE; • İNGİLTERE • • FRANSA • Karşı İTALYA Gruba Geçti • RUSYA • AVUSTURYA MACARİSTAN İMPARATORLUĞU • İTALYA • OSMANLI DEVLETİ • BULGARİSTAN ALMANYA MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti Savaş başladıktan kısa bir süre sonra İNGİLTERE ve FRANSA, RUSYA‘nın talebi üzerine; RUSYA ‘ya gerekli olan savaş yardımını ulaştırmak amacıyla kendi aralarında el birliği yaptılar. İNGİLTERE ile FRANSA‘nın el birliği ile hazırlanan yardım gemileri, 18 MART 1915 yılında ÇANAKKALE BOĞAZI önlerine geldiler. O zamana kadar , BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI‘nın dışında kalan OSMANLI DEVLETİ, İNGİLTERE ile FRANSA‘nın öncülüğünde hazırlanan yardım gemilerinin ÇANAKKALE BOĞAZI‘ndan geçmesine olanak vermedi. OSMANLI DEVLETİ‘nin gösterdiği büyük kahramanlık sonrasında İNGİLTERE ve FRANSA DONANMASI ağır yenilgiye uğradı. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti Böylece; RUSYA‘ya gerekli yardım, ÇANAKKALE BOĞAZI‘ndan geçirilemediği için büyük ekonomik sorunlarla uğraşan ve tüm umudunu İNGİLTERE ile FRANSA‘dan gelecek yardımlara bağlayan RUSYA‘da BOLŞEVİK HALK SINIFI, bu yardımların RUSYA‘ya ulaştırılamaması üzerine devlete karşı isyan çıkardılar. Tarihte bu isyana, BOLŞEVİK İHTİLALİ denir. RUSYA; BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI‘ndan BRESTLİTOVSK ANTLAŞMASI ile çekilmiştir. Bu antlaşma ile RUSYA Doğu Anadolu’da işgal ettiği yerler ile Kars ve Ardahan’ı ülkemize bırakmıştır. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti RUSYA‘nın savaştan çekilmesi sonrasında İtilaf ve İttifak Devletleri Grupları’nda değişiklikler meydana gelmişti. • BUNA GÖRE; • İNGİLTERE • ALMANYA • FRANSA • AVUSTURYA MACARİSTAN İMPARATORLUĞU • İTALYA • OSMANLI DEVLETİ • BULGARİSTAN • SAVAŞTAN RUSYA ÇEKİLDİ MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, ALMANYA‘nın içinde bulunduğu İTTİFAK DEVLETLERİ’ nin üstünlüğü ile devam ederken ; Bir ALMAN SAVAŞ GEMİSİ‘nin ATLAS OKYANUSU üzerinde bulunan ABD TİCARET GEMİSİ‘ni silah taşıdığı gerekçesiyle batırması üzerine ABD‘de İNGİLTERE‘nin içinde bulunduğu İTİLAF DEVLETLERİ‘nin yanında savaşa girdi. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ABD ‘nin İTİLAF DEVLETLERİ GRUBU ‘ nun yanında savaşa girmesiyle birlikte BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ‘nın gidişatı değişmiştir. ALMANYA ‘nın lehine gözüken BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ‘nın gidişatı,ABD ‘nin savaşa girmesiyle birlikte durum tersine dönmüştür BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI , kısa sürede sona ermiş ve İTTİFAK DEVLETLERİ sırayla barış teklifinde bulunmuşlardır. ABD BAŞKANI WİLSON , BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI‘nın hemen sonrasında antlaşmalar imzalanmadan kısa bir süre önce, DÜNYA BARIŞI‘nı sağlamak amacıyla 14 MADDELİK kendi adıyla anılan WİLSON İLKELERİ ‘ni yayınlamıştır. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ** 1. Barış Antlaşmaları açık ve şeffaf biçimde yapılmalı, gizli antlaşmalar yapılmamalıdır. Buna İşgal Antlaşmaları’da dahildir. ** 2. Karasuları dışındaki denizlerde dolaşım, savaşta ve barışta, özgür olmalıdır. Uluslararası kararla, uluslararası antlaşmalara uyulmasını sağlamak için genel veya bölgesel ablukalar oluşturulabilir. ** 3. Uluslar arasındaki bütün ekonomik engeller kaldırılmalı ve serbest ticarete izin verilmelidir. ** 4. Uluslar, iç güvenliği sağlamaya yetecek miktarın dışında silahlanmamalıdır. Bunun sağlanması için garantiler verilmelidir. ** 5. Uluslara kendi kaderini , yine kendilerince belirleme hakkı verilmelidir. ** 6. Rusya topraklarındaki yabancı birlikler ayrılmalı ve devletlerin de yardımı ile Rusya'ya kendi gelişmesini sağlamak için her türlü imkan verilmelidir. ** 7. Almanya, işgal ettiği Belçika topraklarını boşaltmalı ve Belçika'da savaş önceki durum yeniden kurulmalıdır. ** 8. Almanya, işgal ettiği Fransa topraklarının boşaltılmalı ve Prusya'nın 1871'de ilhak ettiği Alsas-Loren Fransa'ya geri verilmelidir. ** 9. İtalya'nın sınırları ulusçuluk prensibine yeniden düzenlenmelidir. ** 10. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu halklarına kendi kaderini tayin etme hakkı sağlanmalıdır. ** 11. Romanya, Sırbistan ve Karadağ toprakları boşaltılmalı ve Sırbistan'a denize açılma imkanı verilmelidir. Balkan devletlerinin sınırları ulusçuluk prensibine göre düzenlenmelidir. ** 12. Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk olan kısımlarına egemenlik hakkı tanınmalı, fakat Türk olmayan halklara bağımsızlık verilmelidir. Çanakkale Boğazı, sürekli olarak, bütün milletlerin ticaret gemilerine açık olmalı ve bu durum milletlerarası garanti altına konmalıdır. ** 13. Bağımsız bir Polonya kurulmalı ve Baltık Denizi'ne açılmalıdır. ** 14. Büyük ve küçük, bütün devletlere siyasi bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak garanti altına almak imkanını sağlamak amacı ile, uluslararası örgüt kurulmalıdır./ Milletler Cemiyeti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti KAFKAS CEPHESİ OSMANLI DEVLETİ ‘nin BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ‘nda açtığı İLK CEPHEDİR… Cephenin Açılma Nedenleri 1) Osmanlı’nın Bakü petrollerini ele geçirmek istemesi 2) Orta Asya Türkleri ile birleşip büyük bir Türk dünyası kurmak. (TURANCILIK) 3) Rus işgalindeki yerleri (Kars, Ardahan, Batum) geri almak MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti KAFKAS CEPHESİ Savaş’ın Gelişimi 1- Enver Paşa komutasındaki 150 bin kişilik Osmanlı ordusu Doğu Anadolu’da Ruslara karşı saldırıya geçti. Osmanlı ordusu daha düşmanla karşılaşmadan salgın hastalık, açlık, soğuk gibi afetler yüzünden Sarıkamış’ta 90 bin askerimiz şehit oldu.(1914) Bu cephe, hafızalarımızda SARIKAMIŞ FACİASI ile yer edinmiştir MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti KAFKAS CEPHESİ 2- Ruslar bahar aylarında saldırıya geçerek Doğu Anadolu bölgesini işgal ettiler. 3- Mustafa Kemal Çanakkale savaşlarından sonra Muş ve Bitlis’i düşman işgalinden kurtardı. 4- 1917 yılında Rusya’da çıkan Bolşevik (Kominizm) ihtilâli, Rusların bu bölgeleri kendiliğinden terk etmelerine neden oldu. 5- Rusya Birest Litowsk anlaşmasıyla I.Dünya Savaşından çekildi.(1918) Bu anlaşmayla Rusya daha önce aldığı Kars, Ardahan, Batum’u Osmanlı Devletine geri verdi. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti KAFKAS CEPHESİ 1) 1.Dünya Savaşı sırasında Ruslarla birlik olup Osmanlı’ya saldıran Ermeniler Sevk ve İskan Kanunu ile tehcir (Göç) ettirilmiştir. 2) Kafkas(Doğu) Cephesi ilk açılan ve Brest-Litowsk Antlaşması ile kapanan cephedir. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ÇANAKKALE CEPHESİ Cephenin Açılma Nedenleri 1) İtilaf devletlerinin İstanbul’u ve Boğazları alarak Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak istemesi. 2) Bolşeviklerin baskıları sonucu darda olan RUSYA’ya yardım etmek. 3) Osmanlı’yı ele geçirerek savaşı kısa sürede bitirmek. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ÇANAKKALE CEPHESİ DENİZ MUHAREBESİ İngiliz ve Fransız gemileri Çanakkale Boğazına yığınak yaptılar. 18 Mart 1915’te teknik bakımdan üstün olan Müttefik Devletleri Boğazı geçmek amacıyla hareket ettiler.Fakat Türk Ordusunun olağanüstü savunmasıyla karşılaştılar ve pek çok kayıplar vererek geri çekildiler MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ÇANAKKALE CEPHESİ KARA MUHAREBELERİ Denizde başarılı olamayan İtilaf Devletleri karadan İstanbul’a ulaşmak üzere Gelibolu’ya asker çıkardılar. İngiliz ve Fransız sömürgelerinden de birçok asker getirdiler. Tarihin en kanlı kara savaşları burada meydana geldi. Türk askeri Conkbayırı, Anafartalar, Arıburnu bölgelerinde Mustafa Kemal’in önderliğinde başarılı savunma savaşları yaparak tarihe “Çanakkale Geçilmez” diye yazdırdı. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ÇANAKKALE CEPHESİ MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti ÇANAKKALE CEPHESİ ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN SONUÇLARI 1) Çanakkale Cephesinde yenilgiye uğrayan İtilaf Devletleri dünyada prestij kaybettiler. 2) 1.Dünya Savaşının uzamasına neden oldu. 3) İtilaf Devletlerinin yardımı Rusya’ya ulaşmadığı için Rus ekonomisi iyice bozuldu. Rusya’da çarlık rejimi yıkılarak yerine Bolşevik rejim kuruldu ve Ruslar I.Dünya Savaşından çekildi. 4) Çanakkale Savaşları milli mücadele ruhunun başlangıcı oldu. 5) Mustafa Kemal’in yurt çapında ve dünyaca tanınmasına ve bunun sonucunda milli mücadelede önder olmasında Çanakkale Savaşlarının büyük rolü vardır. 6) Bulgaristan Almanya’nın(İttifak Dev.) yanında savaşa katıldı. Böylece Osmanlı ile Almanya arasında kara bağlantısı sağlandı. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti KANAL CEPHESİ Cephenin Açılış Nedenleri 1) İngiltere’nin Hindistan’a giden sömürge yollarını kesmek. 2) Mısırı İngilizlerden geri almak Savaşın Gelişimi: 1) Almanların yeterli desteği vermemesi, Arapların İngilizlerin yanında yer alması ve iklim koşullarının olumsuzluğu gibi sebeplerle, Osmanlı orduları savaşı kaybetti ve Suriye’ye kadar geri çekildi. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti HİCAZ-YEMEN CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1) İngilizlerin Arap Yarımadası’nı ele geçirme isteği 2) Osmanlı Devleti’nin kutsal toprakları korumak istemesi Savaş’ın Sonuçları 1) Türk ordusu İngiliz ve Araplara karşı mücadele ettiyse de başarılı olamadı. 2) İngilizler Yemen’i alarak Hicaz’a tamamen hakim oldular. Hicaz-Yemen ve Kanal Cephelerinde Arapların İngilizlerin yanında yer alması ümmetçilik fikrinin çökmesine sebep olmuştur. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti FİLİSTİN-SURİYE CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1) İtilaf Devletlerinin Orta Doğu topraklarını ele geçirmek istemesi Savaşın Gelişimi - Kanal cephesinde İngilizlere yenilen birliklerimiz Filistin’e sonrada Suriye’ye kadar geri çekildiler. - Arap aşiretlerinin de İngilizlere yardım etmesi ile Suriye-Filistin kaybedildi. - Osmanlı kuvvetleri başarılı olamadı buraya Yıldırım Orduları Grup Komutanı olarak gönderilen Mustafa Kemal Paşa, Halep’e kadar çekilerek savunma hattı oluşturdu. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti IRAK CEPHESİ Savaş’ın Nedenleri 1) İngilizlerin, Irak petrollerini(Musul-Kerkük) ele geçirmek istemeleri. Savaş’ın Sonucu 1) Halil Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu İngilizlere karşı Irak’ın Kut bölgesinde Kut-ül Amare zaferini kazandı. Diğer cephelerde başarı kazanılamayınca bu kalıcı olmadı. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti YARDIM CEPHELERİ (GALİÇYA, MAKEDONYA, ROMANYA) 1) Galiçya Cephesi: Türk askerleri,Avusturya ve Almanya ordusunda,Ruslara karşı savaşmıştır. 2) Makedonya Cephesi:Türk askeri Avusturya ordusunda Ruslara ve Fransızlara karşı savaşmıştır. 3) Romanya Cephesi: Türk askerleri, Avusturya ve Almanya ordusunda, Ruslara ve Rumenlere karşı savaşmıştır. MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti 7. Yenen Devletler ile Yenilen Devletler arasında antlaşmalar imzalandı MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti MİLLİ UYANIŞ: YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER / Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti NOTLAR 1)Savaşı uzatan ve geniş alana yayılmasına sebep olan devlet Osmanlı Devleti’dir. 2)Savaşın bitmesini hızlandıran devlet ABD’dir. 3)Savaştan en karlı çıkan ülke İngiltere’dir. 4)İlk kez kimyasal silahlar,denizaltılar ve tanklar bu savaşta kullanılmıştır.