Diaper Dermatit

Diaper Dermatit
Dr. Sadýk Akþit*
Diaper dermatit, en yalýn anlamýyla
bebeklerde bez baðlanan bölgede oluþan
döküntülerdir (Resim 1). Hafif olgularda o
deri bölgesi kýzarýk, daha aðýr olgularda ise,
büller ve açýk yaralar vardýr ve oldukça
aðrýlýdýr. Genellikle karýn alt bölgesi, inguinal
bölge, genital bölge ve gluteal bölgede
döküntüler görülür. Hafif olgularda
döküntüler 3-4 gün içinde kendiliðinden
düzelir. Eðer döküntüler daha uzun sürerse
tedavi edilmesi gerekir.
Þu durumlarda diaper dermatit daha sýk
ortaya çýkar:
* Bebekler büyüdükçe (en sýk 8 ile 10. aylar
arasýnda),
* Bebeklerin altý kuru ve temiz tutulmazsa,
* Sýk dýþkýlama yapan bebeklerde,
* Katý gýdalara baþlandýðýnda,
* Bebekler antibiyotik alýyorsa ya da anne
sütü ile beslenen bebeklerin annesi antibiyotik
kullanýyorsa.
Antibiyotik kullanan bebeklerde mantar
kolonizasyonu geliþir. Mantarlar (Candida
albicans) lokal direnci azalmýþ olan deriyi
kolayca enfekte ederler. Deride parlak kýrmýzý
bir lezyon ve onun çevresinde çok sayýda
küçük satellit (uydu) lezyon ortaya çýkar
(Resim 2). Pratik olarak, iki günü geçen
diaper dermatitte kandida enfeksiyonu da
olaya eklenmiþ kabul edilmeli ve ona göre
tedavi edilmelidir.
Resim 1. Diaper dermatit (derinin birbirine sürtünen
yerlerinde olduðuna dikkat ediniz).
Diaper dermatite yol açan nedenler
Ýdrardaki amonyak, alýnan besinler ve diþ
çýkarma gibi pek çok etmen, uzun yýllar diaper
dermatitin nedeni olarak suçlanmýþtýr.
Günümüzde genel olarak kabul edilen görüþ,
aþaðýdaki etmenlerden herhangi birinin ya da
birkaçýnýn bir arada diaper dermatite neden
olabileceðidir: Aþýrý nem, sürtünme, idrar ya
da gaitanýn uzun süre deri üzerinde kalmasý,
mantar enfeksiyonu, bakteriyel enfeksiyon,
beze karþý alerjik reaksiyon.
Deri uzun süre ýslak kaldýðýnda epidermisin
bütünlüðü bozulmaya baþlar. Islak deri beze
sürtündüðünde ise kolayca hasar görür ve
diaper dermatit oluþur. Kývrým bölgelerinde,
derinin birbirine sürtünmesi sonucunda diaper
dermatit daha da kötüleþir. Bu yüzden, diaper
dermatit en çok inguinal bölgede deri
kývrýmlarýnýn olduðu bölgede görülür.
* Doç.; Ege Ü. Týp Fak. Çocuk Sað. ve Hast. AD, Ýzmir
Resim 2. Kandida enfeksiyonu eklenmiþ diaper dermatit
(Çevrede satellit lezyonlar olduðuna dikkat ediniz)
Ayýrýcý Taný
Diaper dermatitin aþaðýdaki durumlarla
ayýrýcý tanýsý yapýlmalýdýr: Kandida dermatiti,
irritan kontak dermatit, perirektal streptokok
enfeksiyonu, seboroik dermatit, acrodermatitis
enteropatica, Histiocytosis X (Letterer-Siwe).
Diaper dermatit tedavisi
Islak bezler eskisinden daha sýk
deðiþtirilmelidir.
Bezlerin deðiþtirilmesi sýrasýnda, bebeðin
altýný temizlemek için yalnýzca ýlýk su
kullanýlmalýdýr. Su hafif basýnçlý bir biçimde
(þiþeden) uygulanabilir. Deriyi daha fazla tahriþ
etmemek için mendil kullanýlmamalýdýr. Ayný
nedenle, yýkandýktan sonra deriyi mendil ya
sted 2001 • cilt 10 • sayý 9 • 328
da havlu ile kurulamak yerine, açýk býrakarak
kendi kendine kurumasý saðlanmalýdýr.
Kuruduktan sonra deriye, kalýn bir tabaka
oluþturacak biçimde koruyucu kremler
(örneðin, çinko oksit içeren kremler)
sürülmelidir. Uygulanan krem tabakasý çok
kalýn olduðunda, bir dahaki bez deðiþiminde,
kremin hepsinin çýkarýlmasý için uðraþýlmasýna
gerek yoktur.
Yukarýdaki önlemler yetersiz kaldýðýnda,
zayýf etkili steroidlerden %0.5-1 hidrokortizon
içeren kremler uygulanabilir. Eðer mikotik
enfeksiyon düþünülüyorsa lokal antifungal
ajanlar kullanýlabilir. Pratik olarak, örneðin
lokal antifungal ajanlarla zayýf etkili steroidler
içeren krem karýþýmý deriye ince bir biçimde
sürüldükten sonra, üzerine koruyucu olarak
kalýn bir tabaka halinde çinko oksit içeren bir
krem uygulanmasý iyileþmeyi hýzlandýrýr. Bu
uygulama her bez deðiþiminden sonra
yinelenir. Steroidli kremler, yan etkileri
olabileceðinden uzun süre kullanýlmamalýdýr.
Diaper dermatitin önlenmesi
Resim 3. Ýrritan kontakt dermatit (bezin baðlandýðý
bölgedeki renk deðiþikliðine dikkat ediniz).
Kaynaklar
1- Lane A, Darmstadt
GL. Diaper Dermatitis.
In: Behrman RE,
Kliegman RM, Arvin
AM (eds.). Nelson
Textbook of Pediatrics.
Philadelphia, W.B
Saunders Co.,1996, p
1857.
2- Newman E,
Paskiet K. The diaper
controversy. Pediatrics
1992;89:978-9.
3- Prose NS. Diaper
Dermatitis. In:
Rudolph AM, Hoffman
JIE, Rudolph CD
(eds.). Rudolph's pediatrics. London,
Appleton & Lange Co.,
1996, p 888.
4- Scott N. Diaper
debate continues.
Pediatrics
1992;90:654-5.
Resim 4. Perirektal streptokok enfeksiyonu.
Resim 5. Histiocytosis-X (kývrýmlarýn olduðu bölgenin
tutulduðuna ve karýnda da noktasal lezyonlarýn
olduðuna dikkat ediniz).
Bebekler altýný kirlettikten sonra bezler
olabildiðince çabuk deðiþtirilmelidir. Bezler
bebeklerin altýna hava almayý engelleyecek
kadar sýký sarýlmamalýdýr. Eðer çok sýký
baðlanýrsa, bebek altýný kirlettiðinde idrar ve
gaitanýn deri ile daha fazla temas etmesine
neden olacaktýr.
Tahriþ etmemek için, bebeklerin altý çok
yumuþak bir biçimde silinmelidir. Her
dýþkýlama sonrasýnda, bebeklerin altýný sabunlu
su ile temizlemeye gerek yoktur. Anne sütü
alan bebeklerin bazýlarý günde sekiz kez bile
gaita çýkarabilirler. Onun için, gaita yalnýz su
ile temizlenemediði durumlarda sabunlu su
kullanýlmalýdýr.
Bebekler aspire edebileceðinden, deriye
talk pudrasý sürmekten kaçýnýlmalýdýr.
Piyasada bulunan deðiþik temizlik
maddelerini kullanarak bebeðin altýný aþýrý
biçimde temizlemeye çalýþmak, derinin fazlaca
kurumasýna neden olabilir. Bu temizleyicilerin
içinde bulunan alkol ve parfüm bazý
bebeklerin derisini zedeleyebilir.
Bebeklerin altýna, bir kere kullanýlýp atýlan
(disposable) bezler ve kumaþ bezler (genellikle
Amerikan bezi olarak bilinir) olmak üzere iki
ayrý tipte bez baðlanabilir. Yapýlan
çalýþmalarda, iyi emicilik özelliði olan hazýr
çocuk bezlerinin kullanýmý ile daha az diaper
dermatit görüldüðü bildirilmiþtir. Bununla
birlikte, bu bezlerin gideri göz önüne
alýndýðýnda, ülkemizde kýrsal kesimde ve
büyük kentlerin gecekondu bölgelerinde
oturanlarýn çoðu tarafýndan alýnamayacaðý
ortadadýr. Bu durumda kullanýlabilecek olan
kumaþ bezlerin, sýk deðiþtirilmesi durumunda,
diaper dermatiti önleme yönünden hazýr
bezlerden çok da büyük farký yoktur.
sted 2001 • cilt 10 • sayý 9 • 329