Doğum sonu dönemde riskli durumlar

DOĞUM SONU DÖNEMDE RİSKLİ
DURUMLAR
 Normal bir doğumda ortalama
200cc kan kaybedilir.
 Doğum sonu ilk 12-24 saatte 500cc
üzerinde kan kaybı olmasına
postpartum kanama denir.
 Doğum sonu ilk 24 saatte ortaya
çıkan kanamaya erken, 24 saatten
sonra ortaya çıkan kanamaya geç
postpartum kanamalar denir.
Postpartum kanamaya yol açan
faktörler






Uterus atonosi
Plasenta ve membranların retansiyonu
Doğum kanalında meydana gelen travmalar
ve laserasyon
Hematom
Uterus subinvolüsyonu
Pıhtılaşma bozukluğu
Kanama kontrol altına alınmazsa
Erken devre
 Hemorajik şok
 Ani ölüm
Geç devre
 Anemi
 Puerperal
enfeksiyon
 Tromboembolizm
Kanamanın kaynağı
 Arter:
parlak renkli,laserasyon
 Venöz:.
Koyu, hızlı ve sürekli,
uterus atonisi
 Ani
ve pıhtılı kanama, plesantanın
tam ayrılamaması
Uterus kanamaları (Atoni)
Nedenleri
 Uterusun
fazla gerilmesi
 Zor ve uzun doğum eylemi
 Hızlı travay
 Anne yorgunluğu
 Fazla müdahale ve anestesi
 Çok
ve sık doğum yapanlar
 Plesantanın yetersiz ayrılması,
erken ayrılması
 Malnütrisyon
 Mesanenin dolu olması
 Uterusa aşırı ve sert masaj
 Açık renk kadınlar ve pıhtılaşma
bozukluğu olanlar
İzlem






Anemiyi önlemek ve tedavi etmek
Kanamaya yatkınlığı olanları yakından izlemek
Doğum sırasında gereksiz müdahalelerden ve
plesantanın erken çıkarılmasından kaçınmak
Doğum sırasında ve sonrasında mesanenin
boş olmasını sağlamak
Atoniye yatkın anneleri yakıntakip altında
tutmak, uterus masajı yapmak, kanamayı
miktar ve renk yönünden gözlemek
Doğum sonu uteretonik ilaçları zamanında
yapmak
Atoni gelişti ise
Sırt üstü yatırılır
 Uterus masajı yapılır
 Uteretonik ve kan volümünü yükseltici
ilaçlar istemlenebilir. Oksitosin, meterjin
verilebilir, kan transfüzyonu yapılabilir
 Kan grubu belirlenmeli ve kan hazır
bulundurulmalı
 Anne sakin tutulmalı
 Yaşam bulguları izlenmeli
 Anne ile sözel iletişim kurmalı

Plasenta retansiyonu veya
parçalanması
 Plasenta
parçasının uterusta
kalması, kan damarlarının
tümünün sıkışmaması ve
involüsyon sürecinin
engellenmesidir.
Plasenta retansiyonu nedenleri
Doğum eyleminin 3. devresinde
plasentanın ayrılması ve atılması için
uterusta yetersiz kasılmaların (uterin
inerşia) gelişmesi
 Plasentanın tamamen ayrılmadan
çıkarılması
 Desidual defektler. Plasentanın zor
ayrılmasına neden olur

Plasenta retansiyonu
Uterus
olur.
atonisine neden
Önlemek için
 Doğumdan
sonra plasenta
dikkatlice kontrol edilmeli
 Eksik kotilodon ve membran
gözlenirse bu parçalar
uterustan alınır
Doğum kanalında meydana gelen
yaralanma ve travmalar
 Zor
doğum
 Hoyratça yapılan doğum
müdahaleleri
 Hızlı vajinal doğum
 İnatçı oksiput posterior gelişler
 Anne dokularının yırtılmaya yatkın
olduğu durumlar
Hematomlar

Doğum kanalındaki kan damarlarında
doğum travması sırasında yara alırsa,
kanama deri altına ve bağ dokusu içine
toplanır. Yüzeyel dokularda rüptür
görülmez. Bağ dokusu içinde toplanan
kan bölgeye basınç yapar. Daha çok
vulva ve vajen mukozası altında, pelvik
fasia ve peritonda olur.
Tedavi ve bakım
 Loşia renk, koku ve miktar yönünden değerlendirilir
 Perine ve insizyon sahası hematomun tekrarlama
olasılığına karşı kontrol edilir
 Hastaya, hematom sahasının hassasiyetindeki
değişmeleri rapor etmesi söylenir
 Enfeksiyonu önlemek ve loşiayı kontrol etmek amacıyla
sık ped değiştirilir
 Perine hijyeni hasta ile birlikte tekrarlanır
 Soğuk ve sıcak oturma banyoları ağrıyı azaltmak
amacıyla verilir. Hematomun boşaltılmasından ilk 24
(ödemi azaltmak için), daha
sonra sıcak (kan dolaşımını arttırmak,
iyileşmeyi hızlandırmak için) önerilir.
saate soğuk
Kan koagülasyon bozuklukları
 Annenin
dolaşım sistemindeki
fibrinojen düzeyinde azalma ve
fibrinolitik aktivitede engellenme
kan pıhtılaşma mekanizmasını
bozar.
Uterusun subinvolüsyonu
Endometrium 6 haftada iyileşir.
 İyileşmeyi sağlayan faktörler
- Bölgedeki venlerin trombose olması
- Beslenemeyen dokuların dökülmesi
- Dökülen endometriumun basal
tabakadan yeniden yapılanması

Subinvolüsyonun nedeni
 Plasenta
parçalarının
retansiyonu
 Endometritis
İzlem
• Fundus yüksekliği
• Loşia miktarı rengi
Tedavi
• Küretaj
• Enfeksiyon için antibiyotik
• Oksitosin
Uterus inversiyonu
 Uterus
içinin eldiven
parmağı gibi dışa dönmesi
Nedenleri
 Plasentanın
ayrılmadan erken
çıkarılmaya çalışılması
 Aşırı krede manevrası uygulanması
 Plasenta çıkarken kordun çekilmesi
 Umblikal kordun kısa olması
ŞOK
Değerlendirilmesi
Aşırı vajinal kanama
 Fundus yumuşak ve yüksek
 Deri soğuk, nemli solgun.
Dudak ve tırnaklarda siyanoz
 İdrar miktarı azalır <30ml/s

Mental bulanıklık, rahatsızlıkta
artma ve uyuşukluk
 Vital bulgular
o Solunum: yüzeyel ve
düzensiz. Takipne ve hava
açlığı
o Nabız: zayıf, düzensiz, ipliksi
ve taşikardik
o Kan basıncı: düşük, baş
dönmesi ve bayılma hissi

Tedavi ve bakım
 İntravenöz
sıvı tedavisi
 Uterus kontraksiyonlarını
uyarmak için oksitosin
 Meterjin uygulanır. Etkisi
vazokonstrüksiyondur.
Amaç
 Kalp
atımını ve doku
perfüzyonunu düzeltmektir









Trandelenburg pozisyonu verilir
15 dk da bir yaşam bulgusu alınır
Kanama miktarı kontrol edilir
IV yolla ringer laktat yada saline solüsyonu
uygulanır
Mesane sondası ile idrar çıkışı gözlenir
Deri siyanoz, solgunluk, terleme ve turgor
açısından kontrol edilir
Yüz maskesi ile oksijen uygulanır. (6-8lt)
Beyne giden kan miktarının azalmasına bağlı
hastanın anksiyetesi yükselir. Duyguları ifade
ettirilir
Yakınının yanında olmasına izin verilir
PUERPERAL ENFEKSİYON
Risk faktörleri
Gebelikte tedavi edilmemiş genital
enfeksiyonlar
 Annenin anemik olması, yetersiz beslenme
 24 saatten fazla süren travay, zor doğum
eylemi
 Doğum sırasında doğum kanalının fazla
zedelenmesi ve yırtık oluşması, fazla vajinal
muayene, vakum, epizyo uygulaması
 Plasentanın elle çıkarılması
 Sezeryanla doğum
 Uzamış erken membran rüptürü
 Doğumun ikinci evresinde feçesin vajinaya
bulaşması

Belirtisi
 Doğumu
izleyen ilk 24 saatten
sonra ateşin 38 oC ve üzerinde
olması ve 24 saatten fazla
sürmesi
Diğer belirtiler
 İnsizyon
yerinde kızarıklık,
ödem, pürülan akıntı, ağrı
 Genel durumun bozulması,
halsizlik, rahatsızlık
 Abdomende distansiyon ve
hassasiyet
Tedavi ve bakım






Antibiyotik
Bol sıvı alımı (3000-4000ml)
İstirahat, semifowler pozisyonda
Oksitosin
Asesi tekniklerine uyulması
Annenin genel durumuna ve aldığı
antibiyotiğe göre bebeği emzirmesine karar
verilir
Puerperal enfeksiyonların
önlenmesi için
Prenatal dönemde
 Beslenme planı
 Enfeksiyonların tedavisi
 Genel hijyen kurallarının öğretilmesi
 Üst solunum yolu enfeksiyonu olduğunda
perinenin kontaminasyonunu önlemek için
el hijyeninin öneminin anlatılması
 Gebeliğin son ayında koitustan kaçınma
Doğum eyleminde
 Doğumhanede çalışanların hemolitik
streptokokları taşımadıklarından emin
olmak
 Maske ve kep kullanmak
 Asepsiyi sağlamak
 Vajinal doğumu azaltmak
 Annenin bağırsaklarının boş olmasını
sağlamak
Postpartum dönemde
 İnsizyon yerine elle dokunmayı önlemek
 Annenin ayakta duş almasını sağlamak
 Annenin kullandığı pedlerin temiz olmasını
sağlamak
 Haftada en az iki kez yıkanmasını söylemek
 Perine bakımını öğretmek
Perine bakımı kuralları
• Eller yıkanır
• Pedler önden arkaya doğru kaldırılır.
İdrar yaparken durdurma ve
başlatma egzersizleri yapılır
• Perine ılık su dökerek veya
spreylenerek yıkanır
• Perine önden arkaya doğru kurulanır
• Ped önden arkaya doğru yerleştirilir,
pedin iç yüzüne elle dokunulmaz
• Eller yıkanır
GÖĞÜS SORUNLARI
Süt kanallarının tıkanması
 Göğsün
bir kısmında gergin,
hassa, küçük ve kırmızı sahaların
oluşması.
 Tedavi edilmezse enfeksiyon
gelişir
 Tedavide prensip göğüsler boş
tutulur
Mastit
Belirtileri
 Baş ağrısı
 Üşümeyle veya üşümesiz yükselen ateş
 Kırıklık
 Etkilene göğüs kırmızı, sert ve sıcaktır
 Hassasiyet, ağrı vardır

Tedavi ve bakım






Yatak istirahati (yüz üstü)
Göğsün boş tutulması
Sıcak kompres uygulaması
Destekleyen südyen kullanılır, hergün
değiştirilir
Emzirme öncesi aspirin verilir
Emzirme öncesi elle masaj yapılır
Göğüs absesi
Mastitin lokalize komplikasyonudur
 Etkilenmiş göğüs bebeğe verilmez
 Anne göğsünü elle boşaltır
 Göğüs üzerinde lokalize kızarıklık ve
şişlik vardır

SİSTİTİS VE PYELONEFRİTİS
Üriner enfeksiyon beliritileri
Sık ve ağrılı idrar
 Subrapubik ağrı
 Ateş
 Kostavertebral açıda hassasiyet
 Bulantı-kusma

Tedavi ve bakım






Yatak istirahati
Yaşam bulguları takibi
Bol sıvı alımı, aldığı çıkardığı takibi
Pyelonefritis gelişmişse anne sağlam
böbrek tarafına yatırılır
Mesane sık sık boşaltılır
Annenin el hijyeni sağlanır
Önlem
Doğumdan sonra mümkün olduğunca
çabuk mesane boşaltılır
 Tuvaletten önce ve sonra eller yıkanır
 Doğum sonu idrar yapmayı
kolaylaştırıcı yollar denenir

TROMBOEMBOLİK DURUMLAR
Trombo embolitik durumların riskini
azaltmak için





Doğum sırasında dokuların travmatize etmekten
kaçınma
Erken mobilizasyon
Anemik hastaların kan kaybı ve sıvı
gereksinimini yerine koymak
Daha önce tromboembolik hikayesi olanlara
antikoagülan tedavi uygulamak
Şişmanların gebelik öncesi kilo vermelerini
sağlamak
Tromboembolik durumlar

Femoral tromboflebitis

Pelvik tromboflebitis

Pulmoner emboli