4-sinif-is-kimyasal-risk

KİMYASAL RİSK
ETMENLERİ
GİRİŞ
Kimyasallar;
• Doğal halde bulunan,
• üretilen,
• herhangi bir işlem sırasında veya atık olarak ortaya çıkan,
• kazara oluşan,
• ürünün kalitesini artırmak için katkı maddesi olarak eklenen,
• işlem sırasında ortaya çıkan tüm safsızlıkları içeren
• her türlü element, bileşik veya karışımlara kimyasallar denir.
3.000 Kadar Kanserojen
Kimyasallar
Değişik formlarda karşımıza çıkarlar
Gaz
Toz
Sis
Buhar
Sıvı
Katı
Üretilmesi
Kullanımı
Doğal ortamdan alınarak değiştirilmesi
Kimyasalların;
Yeniden üretilmesi veya
Sentetik yollarla yeni kimyasalların üretilmesi
Yaşamı kolaylaştıracağı gibi
Yaşam için zararlı sonuçlara da neden olabilir.
Kimyasalların;
Vücuda Giriş Yolları
KİMYASALLAR
VÜCUDA 3 ŞEKİLDE
GİRERLER
SOLUNUMLA
DERİ VE
GÖZLERDEN
ABSORBE EDİLEREK
SİNDİRİMLE
Kimyasallar vücuda
girdikleri zaman lokal
veya sistemik (kan
dolaşımına geçer ve
böylece vücudun tüm
kısımlarına dağılırlarsa)
etkilere sebep olabilirler.
Kimyasalların toksik
etkileri, tüm organlarda
aynı değildir.
Tehlikeli kimyasallar
Kanser,
akciğer hastalıkları,
cilt hastalıkları vb. meslek
hastalıklarına
neden olur.”
Kimyasalların;
vücuda etkisi aşağıdaki faktörlere bağlıdır:
• Kimyasal bileşimi
• Kimyasalın Fiziksel özellikleri
•Vücuda giriş yolu
•Biriktiği ya da lokalize olduğu organlar
•Maddeye maruz kalma süresi, sıklığı ve miktarı
•Kişisel özellikler (YAŞ, CİNSİYET, SAĞLIK
SAĞLIĞA
•Akut/Kronik
zarar veya hasar
verebilen
kimyasallardır.
Tehlikeli
kimyasal
nedir?
ÇEVREYE
GÜVENLİĞE
P. POLAT
Tehlikeli kimyasallar Avrupa Birliği mevzuatında yer
aldığı şekliyle üç ana başlık altında incelenebilir.
Ani, tekrarlanan
veya uzun süreli
Fiziko-kimyasal özellikleri
maruziyet
nedeniyle FİZİKSEL VE
sonucunda
KİMYASAL zarar verme riski
SAĞLIĞA zarar
olanlar
verme riski
olanlar
P. POLAT
ÇEVREYE zarar
verme riski
olanlar
A) Ani, tekrarlanan veya uzun süreli maruziyet
sonucunda sağlığa zarar verme riski olanlar
• Çok toksik
• Toksik
• Zararlı
• Aşındırıcı (Korozif)
• Tahriş edici
• Alerjik
• Kanserojen
• Mutajen
Olarak sınıflandırılır.
• Çok Toksit Madde Çok az miktarlarda
solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri
yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan
maddelerdir.
• Toksit Madde Az miktarlarda solunduğunda,
ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla
emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya
kronik hasarlara veya ölüme neden olan
maddelerdir.
• Zararlı Madde Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan
sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara
veya ölüme neden olan maddelerdir.
• Aşındırıcı Madde Canlı doku ile temasında,
dokunun
tahribatına
neden
olabilen
maddelerdir.
• Tahriş Edici Madde
Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya
tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem
oluşumuna
neden
olabilen,
aşındırıcı
olarak
sınıflandırılmayan maddelerdir.
• Alerjik Madde
Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede
hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra
maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin
ortaya çıkmasına neden olan maddelerdir.
• Kanserojen Madde Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kanser oluşumuna
neden olan veya kanser oluşumunu hızlandıran
maddelerdir.
• Mutajen Madde Solunduğunda, ağız yoluyla
alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik
hasarlara yol açabilen veya bu etkinin oluşumunu
hızlandıran maddelerdir.
B) Fiziko-kimyasal özellikleri nedeniyle fiziksel ve
kimyasal zarar verme riski olanlar;
Patlayıcı
Oksitleyici
Çok kolay
parlayıcı
Çok
parlayıcı
Parlayıcı
C) Çevreye zarar verme riski olanlar
Canlı
organizmalar
için zehirli ve
zararlı olan,
Biyolojik
anlamda
birikim yapan
maddelerdir.
Çevrede yok
olmayıp
kimyasal
artıklar olarak
kalıcı olan,
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
BAZI AĞIR METALLERİN TOKSİK ETKİLERİ
İş Yerlerinde Kullanılan Kimyasal Maddelerin Kontrol
Yöntemleri
• Mühendislik kontrolleri
İşyerinin kuruluş aşamasında kimyasallar göz önüne alınarak
uygun projelendirme ya da kullanılan kimyasalların değiştirilmesi
(ikame) ayırma (izolasyon) metodlarının
uygulanması gibi
yöntemler ile tehlikelerin önlenmesi sağlanabilir.
• Yan yana gelince reaksiyona giren veya zararlı ürünler veren
veya ısı çıkaran kimyasallar birbirinden ayrı tutulmalı, kimyasal
özelliklerine göre ayrı bölümlerde depolanmalıdır.
Kimyasalların Depolanması
RİSK ETMENLERİ
(2-Kimyasal Risk Etmenleri)
Kimyasalların Zararlı Etkileri
SAĞLIK ÜZERİNE
ETKİLERİ
1.Toksik Maddeler
a.Çok toksik,
b.Toksik,
video
2.Aşındırıcı,
3.Tahriş edici,
4.Duyarlılık veya alerjik tepkileri provoke
eden,
5.Kanserojen,
6.Mutajen,
7.Üreme için toksik,
8.Teratojen,
İş Yerlerinde Kullanılan Kimyasal Maddelerin Kontrol
Yöntemleri
• İdari kontroller
Tehlikeli kimyasalların bulunduğu ortamda çalışanların,
çalışma sürelerinin azaltılması ya da diğer çalışma kuralları
uygulanarak işçilerin maruziyetlerinin konrol edilmesi
sağlanabilir.
KİMYASAL MADDELERİN
EVDE GÜVENLİ BİR
ŞEKİLDE SAKLANMA VE
KULLANILMASINA
YÖNELİK ÖNERİLER?
33
Herhangi bir kimyasal ürünü almadan önce ETİKETİ
OKUYUNUZ! Ürünün doğru kullanımını ve taşıdığı tehlikeleri
öğreniniz.
Evde özellikle çocukların olması halinde, en az tehlike içeren
kimyasal ürünleri SEÇİNİZ
Kimyasal ürünleri çocukların ulaşamayacağı bir dolaba
KİLİTLEYİNİZ.
En tehlikeli ürünleri dolabın en dip kısmında SAKLAYINIZ.
34