Slayt 1 - Sihirli Direksiyon – Özel Direksiyon Eğitimi

İLK YARDIM DERS
NOTLARI
İÇİNDEKİLER





















SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?
SOLUNUM YOLU NASIL DÜZELTİLİR?(YAPAY SOLUNUM)
DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR?(KALP MESAJI)
KAZA,FELAKET VE TRAFİK KAZASI
KAZA YERİ-İLKYARDIM ÖNLEMLERİ – İLKYARDIM ÇANTASI
İLKYARDIM SONRASI KULLANILAN POZİSYONLAR
İLKYARDIM ÇANTASI
SOLUNUM SAĞLANMASI
SUNİ SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
KALP MASAJI
KANAMALAR
GEÇİCİ KANAMA DURDURMA YÖNTEMLERİ SIRASIYLA
KAZA SONUCU MEYDANA GELEN YARALANMALAR
YARALANMALARDA İLKYARDIM
ÖNEMLİ ORGAN YARALANMALARI
YANIKLAR
DOKU VE ORGAN BAĞIŞI
ÖNEMLİ ORGAN KIRIKLARI
YARALIYA VERİLECEK POZİSYONLAR
SAĞLIĞI BOZAN DIŞ ETMENLER VE İLKYARDIM
SÜRÜCÜLÜKLE İLGİLİ SAĞLIK YETERLİLİĞİ UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLAR
VE RUHSAL DURUM
SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?
1.Ağızda toz toprak,kırık
takma diş ve yabancı
cisimler varsa çıkarılır.
2.Bilinci kapalı kişilerde
dil arkaya düşüp
havayolunu tıkayabilir.Bu
durumda baş geriye itilip
çene yukarı kaldırılarak
soluk yolu açılır.
SOLUNUM YOLU NASIL
DÜZELTİLİR?(YAPAY SOLUNUM)
Solunumu duran kişiye derhal
yapay solunum uygulanmalıdır.
1.Hasta sert bir zemine yatırılır.
2.Ağız içi temizlenerek varsa
yabancı cisimler çıkarılır.
3.Çenesi yukarı kaldırılarak baş
hafifçe arkaya itilir.
4.Ağızdan ağza solunum
yapılacaksa burun
kapatılır.Burundan solunum
yapılacaksa ağız kapatılır.
5.Derin bir soluk alınıp,solunum
yaptırılacak kişinin ağzına (yada
burnuna) ağız yerleştirilir.
6.Hastanın göğsünün
kabarmasına yetecek şiddette
soluk verilir.
DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR?(KALP
MESAJI)
1.Kalp durmuşsa hemen kalp mesajına
başlanır.
2.Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir
yanına diz çökülür.
YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM,
KEMİK, PARÇASI VS.
ÇIKARILMAMALIDIR.
3.Göğüs kemiğinin(iman tahtası)üçte bir
alt ucuna bir elin ayası sıkıca
yerleştirilir,diğer elin ayası bunun üstüne
konur.Parmaklar hastaya temas
etmemelidir.
4. Kollar dik tutularak (Bilek ve dirsekler
bükülmeden)sabit ve ritmik bir şekilde
göğse 4-5 cm bastırılır.
5. Arada nabız kontrol edilerek dakikada
60 kez olmak üzere dolaşım
başlayıncaya kadar devam edilir.
KAZA,FELAKET VE TRAFİK KAZASI




KAZA: Ani olarak meydana gelen, daha önceden olacağı
tahmin edilemeyen ancak tedbir alındığında çoğunun
önlenebileceği ölüm, yaralanma ve hasarla sonuçlanan olaylara
denir. Kazaların genel sebepleri insan hatalarıdır. Trafik kazası,
iş kazası, ev kazaları en çok karşılaştığımız kazalarıdır.
Kazaların Özellikleri
Ani olarak meydana gelir.
Daha önceden olacağı tahmin edilemez.
Tedbir alındığında çoğunlukla önlenebilir.
Kazaların en büyük nedeni insanlardır. Kazalar insanların
bilgisizliği, dikkatsizliği ve ihmalleri sonucu meydana gelir.
FELAKET: Kasıt unsuru olmaksızın meydana gelen,
insanları ve çevreyi olumsuz yönde, çoğunluğu doğal
kaynaklı olan ve kazalara oranla daha büyük ölçüde
ölüm, yaralanma ve hasarla sonuçlanan olaylar
denir.(Deprem,çığ kasırga vs.)
Felaketin Özellikleri:
1.Felaketlere çoğunlukla doğal kaynaklı olaylar neden olur.
2.Sonuçta kazalara göre daha çok kayba neden olur.
3.Her zaman önlem alarak önlemek mümkün değildir..
TRAFİK KAZASI: Karayolu üzerinde hareket halinde
olan, en az bir yada birden fazla aracın karıştığı ölüm,
yaralanma ve hasarla sonuçlanan olaylara denir.
Ülkemizde en çok ölümle sonuçlanan kaza türü trafik
kazalarıdır.
Trafik kazalarının sebepleri ve
yüzdeleri:
 İnsandan kaynaklanan %96-97
 Araçtan kaynaklanan
%3-4
 Çevre ve iklim şartlarından %1-2
İnsandan kaynaklanan
trafik kazaları ve yüzdeleri:
 1. Sürücülere ait sebeplerle
meydana gelen
%80
 2. Yayalara ait sebeplerle
meydana gelen
%15
 3. Yolculara ait sebeplerle
meydana gelen
%5




Yukarıdaki oranlardan anlaşıldığına göre trafik kazalarının
en büyük sebebi insan olup, insanlar arasında da en çok
sürücüler trafik kazalarına sebep olmaktadır.
Trafik kazalarında sürücüler ait sebepler arasında ;
kurallara uymamak, dikkatsizlik, yorgunluk, uykusuzluk ve
ruhi dengesizlik sayılabilir.
Sürücüler şehir içinde, şehir dışına göre daha az kazaya
sebep olur. Şehir içinde trafik kazalarından en çok etkilenen
yaya grupları, yaşlılar ve çocuklardır.
Bir trafik kazası görüldüğünde, sürücülerin her durumda
müdahale etmesi zorunludur. Trafik kazasını gördüğü halde
müdahale etmeyen sürücülere para ve puan cezası birlikte
uygulanır.
İLKYARDIM:
Ani olarak hastalanan yada
kazaya uğrayan kimseye
tıbbi tedavisi yapılıncaya
kadar,anında ve olay
yerinde, çevre imkanlarından
yararlanılarak yerine getirilen
geçici müdahaleye
ilkyardım denir.
İLKYARDIMIN AMACI:
Kazazedenin hayatını
kurtarmak, durumunun kötüye
gitmesini engellemektir.
Kazazedeye ilkyardım anında ,
olay yerinde ve emniyetli bir
yerde uygulanır. Sürücüler trafik
kazalarına ilk müdahale
edebilecek kimse oldukları için
ilkyardım bilgi ve becerisine
sahip olmalıdır.




Hücre: Vücudumuzun en küçük canlı
birimidir. Hücrenin beslenmesine
yardımcı olan bölümü hücre zarıdır. Hücre
bağımsız yaşayabilen en küçük vücut
birimidir. Hücreler birleşerek dokuları,
dokular birleşerek organları oluştururlar .
Bir hücrenin beslenmesini sağlayan
hücrenin zarıdır.
Doku: Vücudumuzun canlılık faaliyetini
yerine getirmek için genellikle yapı ve
görevi yapan hücre topluluğuna doku
denir.
Organ: Belli bir görevi yapan dokuların
bir araya gelerek oluşturduğu vücut
birimine organ denir.
Sistem: Canlılık faaliyetlerinden herhangi
birini yapan değişik organların bir araya
gelmesiyle oluşan vücut faaliyetine sistem
denir. Dolaşım vücut sistemi faaliyetleri
içerisinde yer alır.








VÜCUT BOŞLUKLARI
1.Kafatası ve omurga boşluğu: Kafatası
boşluğunda beyin omurga boşluğunda
omurilik bulunur. Omurga kanalında sinir
sistemi organları faaliyet gösterir.
2.Göğüs boşluğu: Akciğer, kalp soluk
borusu, yemek borusu, bu boşlukta yer
alır.
3.Karın boşluğu: Karaciğer, mide,
bağırsak, pankreas, dalak ve böbrekler
bu boşlukta yer alır.
4.Leğen boşluğu: İdrar kesesi bu
boşlukta yer alır.
BAZI ÖNEMLİ VÜCUT SİSTEMLERİ VE
ORGANLARI
Hareket sistemi: Kemikler, eklemler ve
kaslardan oluşur.
Dolaşım sistemi: Kalp, damarlar, kan
Sindirim sistemi: Ağız, dişler, yutak,
yemek borusu, mide, bağırsak, karaciğer
pankreas, safra kesesi .
Sinir sistemi: Beyin, omurilik, sinirler.
KAZA YERİ-İLKYARDIM ÖNLEMLERİ
– İLKYARDIM ÇANTASI
1.
Kaza yerinde trafik
güvenlik önlemleri:
İkinci bir kazayı önlemek,
geçen sürücüleri
uyarmak için kazanın ön
ve arkasına uygun
uzaklıkta reflektör üçgeni
konur. Bir patlamayı yol
açmamak için kaza yerine
sigara ile yaklaşılmamalı,
kazaya uğrayan aracın
kontağı kapatılmalıdır.
2. Kazazedeleri inceleyerek
önce kimlere yardım
edilmesi gerektiğini
belirtmek:
 1. Solunum güçlüğü
çekenler ve solunumu
duranlar
 2. Kanaması olanlar
 3. Şoka girenler
 4. Kalbi duranlar
 Yukarıdaki sayılan
kazazedeler acil
ilkyardıma ihtiyacı olan
yaralılardır.
3.Kazazedeleri tehlikeli kaza
yerinden daha emniyetli yere alma:
Yaralı araçtan mümkünse üç kişi
ile çıkarılmalıdır. Ancak acil
durumlarda (araç yanıyorsa vb)tek
kişi ile çıkarılabilir. Yaralı araçtan
çıkarılırken omurga eksenin
düzlüğü korunmalı, yaralının
boyun omurları zarar görmüşse
boyun kask veya kalın bir
malzemeyle sarılır. Yaralının
araçtan rast gele çıkarılması
durumun daha kötüye gitmesine
sebep olabilir.
4.Gerekli ilkyardım uygulamasını
yapmak: Gerektiğinde
kazazedenin hayati tehlikelerine
karşı önlem alınması , kalp
masajı yapılması, solunumun
sağlanması, kanamanın
durdurulması, şoka engel
olunmasıdır. Bu uygulamalar
öncelikli kişilere uygulanan
ilkyardım girişimlerine örnektir.
5.Haberleşme:
Kazazedenin hayati
tehlikelerine karşı önlem
alındıktan sonra kaza
haber verilir. Ülkemizde
Hızır acil telefonu 112’dir.
Yardım istenirken mesaj
kısa ve öz olmalı, kazanın
yeri, yaralı sayısı ve
durumu bildirilmelidir.
6. Uygun pozisyonda
kazazedeleri sağlık
kuruluşuna
götürmeye
çalışmak:
İlkyardımda en son
iş kazazedenin
sağlık kuruluşuna
uygun pozisyonda
taşınmasıdır.
İLKYARDIM SONRASI
KULLANILAN POZİSYONLAR
- Omurga boyun ve bacak , kalça kemiği kırık
olanlar, karın yaralanması olanlar, şokta
olanlar sırt üstü yatırılır.
- Baş göğüs yarsı olanlar , köprücük , kaburga
kolu kırık olanlar , burun kanaması olanlar
oturuş pozisyonu
- Kusan solunum zorluğu çekenler , kulağında
kan gelenler, bilinci yerinde olmayan
kazazedeler yan yatış pozisyonuna alınırlar.
- Kalp masajı, suni solunum sonucu
canlandırdığımız kazazedelere de bu
pozisyon u veririz.
İLKYARDIM ÇANTASI
Karayolları Trafik kanunu ve yönetmenliği hükümlerine göre(iş makineleri , G.
Motosiklet A2 ve Motorlu bisiklet A1 hariç) trafiğe çıkacak bütün motorlu araçlarda
ilkyardım çantası bulundurmak zorunludur. İlkyardım çantası aracın içinde kolayca
erişebilir ve görünür bir yerde bulundurulur. İlkyardım çantası muhtemelen bir trafik
kazasında yaralılara önlem almak için bulundurulur.
İlkyardım çantasında bulundurulması zorunlu malzemeler:
1. Sargı bezi
2. Steril gazlı bez
3. Pamuk
4. Yara Bandı
5. Makas
6. Çengelli İğne
7. Üçgen Sargı Bezi
8. Elastik Bandaj (Turnike)
9. Air Way - Suni Solunum Maskesi
(TS 4019’a göre bulunması gereken malzemeler)
Tentürdiyot ve oksijenli su, Emniyet genel müdürlüğünce çanta muhteviyatından
çıkartılmıştır.
Araç ilkyardım çantasında gerekli olan malzemenin miktarını etkileyen taşınan yolcu
sayısıdır. Bu itibarla otobüs, minibüs, gibi çok sayıda yolcu taşıyan araçlarda, daha
çok malzemesi olan ilkyardım çantası bulundurulmalıdır. (Her 10 kişi için bir
ilkyardım çantası)
SOLUNUM SAĞLANMASI
Yetişkin bir insan dakikada 15-20 solunum yapar. Çocuklarda bu sayı
daha yüksektir. Çocukların ve bebeklerin solunum sayısı dakikada 3040 ‘dır. Solunumun durduğu göğüs kafesi hareketlerinin gözlenmesi
anlaşılır. Solunumu durmuş olan kimseye dışarıdan hava takviyesi
etmeğe suni solunum denir. Solunumun durması ile 40-6 dakika
içerisinde ölüm gerçekleşir. İlk etapta kandaki oksijen oranı düşer.
Solunum zorluğu olan kişinin ağız ve boğazı temizlenip dil kontrol
edildikten sonra baş geriye bükülerek hasta yan yatış pozisyonunda
yatırılır. Solunum zorluğu çekenler birinci derece özellikle taşınmalıdır.
Suni solunum 4-6 dakika önce solunumu durmuş olanlara uygulanır.
Kazazede kendi kendine nefes alıncaya kadar devam edilir. Solunum
yetmezliğinden etkilenen ilk organ beyindir.
SUNİ SOLUNUM ÇEŞİTLERİ
* Ağızdan ağza, ağızda buruna, ağızdan ağız ve buruna
birlikte
* Holger Nielsen metodu (sırttan bastırma –Dirseklerden
kaldırma)ile
* Silvester metodu ile
Tüm suni solunum yöntemleri içinde en etkili olanı ağızdan
ağza suni solunumudur. Bebeklerde ise ağız ve buruna
birlikte az hava sık aralıklarla verilir.
Suni solunumda amaç, ciğerlerimizdeki havayı hastanın
akciğerlerine göndermek ve bu şekilde hastanın kanında
düşen oksijenin seviyesini yükseltmektir.
Ağızda ağza suni solunumda
şu sıra takip edilir:
1. Hasta Sırt üstü yatırılır,
2. Hastanın ağız ve boğazı yoklanır,
gözle görülen tıkayıcı
maddeler, parmağımıza
sardığımız bezle temizlenir.
3. Boyun geriye bükülür.(Bu
şekilde dil kökünün gevşeyerek
soluk yolu üzerine düşmesi
önlenmiş olur.)
4. Dışarıdan aldığımız derin soluk,
hastanın ağızdan içeri
üflenir.Suni solunum dakikada
15-20 kez yapılır. Bu sırada
verdiğimiz hava basıncının
yeterli olup olmadığını, hastanın
göğsünün yükselip
alçalmasında anlaşılır. Bu
itibarla göğüs hareketleri
gözlenmelidir.
Silvester Metodunda şu sıra takip
edilir:
 Yüz üstü yatamayacak şekilde darbe
alan yaralılara uygulanır.
1. Kazazede sırtüstü yatırılır.
2. Omuz kaldırılarak yastıkla
desteklenir.
3. Başı arkaya bükülerek boyun
gerdirilir.
4. Dil öne- arkaya doğru çekilir.
5. Baş yana çevrilir.
6. Hastanın kolları göğsü üzerinde
yerleştirilir.
7. İlkyardımcı kazazedenin göğsü
üzerine bastırarak akciğerdeki hava
dışarı çıkarılır.
8. Sonra dirseklerden tutarak kolları
yukarı ve kendine doğru çeker.
9. Her iki hareket 3-4 saniye içinde
yapılır ve 15-20 defa uygulanır.





Holger Nielsen Metodu (Sırttan bastırma – Dirseklerden
kaldırma)şu sıra takip edilir:
Omurga yaralanmalarında göğüs yaralanmalarında , kol ve
omuz yaralanmalarında yapılmaz. Hastanın ağzından kan
geliyorsa veya kusuyorsa uygulanır.
1. Hasta sert bir yere yüz üstü yatırılır.
2. Hastanın başı kolları üzerine yerleştirilir ve yana çevrilir.
3. Kollar gergin tutulur omuz gücü ile hastanın sırtına
yüklenerek akciğerlerdeki havanın nefes alması sağlanır.
4. Sonra kazazedenin dirseklerinden tutulur biraz öne ve
yukarıya doğru mümkün olduğu kadar kaldırılarak nefes alması
sağlanır.
5. Bu işlem 4 saniye aralıklarla dakikada 15 defa yapılır.
KALP MASAJI

Kalp, dolaşım sisteminin merkezidir. Normal dinlenme pozisyonunda olan yetişkin
insanın kalbinin dakikada (nabız) 60-100 ‘dir. Bebeklerin kalp atım sayısı büyüklere
oranla daha fazla olup dakikada 100-140 civarındadır.

Kalbin görevleri, kanın içinde bulunan oksijen ve yararlı maddeleri hücrelere taşımak
kirlenmiş kanı oksijenlendirmek üzere akciğerlere taşımak ve vücuttaki atık
maddelerin hücrelerden alınıp, boşaltım sistemine taşınmasını sağlamaktır.
Kalp durmasının belirtileri şunlardır:Nabız alınmaz, göz bebekleri büyür, vücut ısısı
azalır, tansiyon sıfıra düşer ve morarmalar görülür.
Nabız en kolay boyundan alınır.Kalp durması halinde ilk etkilenecek olan kan
dolaşımıdır. Kalp masajı yapmak için kalbin durduğundan kesin olarak emin olmak
gerekir.Çalışan kalbe kalp masajı yapılması halinde, kalp durabilir. Kalp masajı 3-5
dakika önce durmuş olanlara uygulanır.
Kalp masajı göğüs kemiğinin alt 1/3 ‘lük kısmına uygulanır. Yetişkin bir insana kalp
masajı uygulama sayısı dakikada 60-100 ‘dir. Bebeklerde ise bu sayı 100 -140’dür.
Kalp masajı yapılırken sırt üstü bir yere yatırılır ve yan tarafta bulunan ilkyardımcı
ellerini çapraz olarak dirsekler gergin bir vaziyette göğüs kemiğinin 1/3 ‘lük alt
kısmına koyarak, dirseklerini kırmadan ağırlığını hasta üzerine aktararak göğüs
kemiğini 5-7 cm esneterek ve sonra geri bırakır. Kalp masajına en fazla 5 dakika
devam edilir.
Kalp durmasında, solunumda otomatik olarak duracağından, kalp masajı yaparken
suni solunumda birlikte yapılır. Bunun için iki ilkyardımcı gereklidir. Bir kişi masajı
yaparken, diğeri suni solunum birlikte uygulanır. İki ilkyardımcıyla beş kalp masajını
bir suni solunum takip eder. Elektrik çarpmasında, kazazede elektrik devresinden
çıkarıldıktan sonra kalp masajı bölgesine bir defa kuvvetli yumruk vurulur. Netice
alınmazsa daha sonra kalp masajına başlanır.





KANAMALAR



Sağlıklı bir insanda ortalama vücut ağırlığının 1/13 ‘ü kadar
kan bulunur. İnsan vücudunda ortalama 5-7 litre kan
bulunur. Kanama sonucu en az %20 oranında kan kaybı,
hayati tehlikenin ortaya çıkmasına sebep olur. Kanamalar
3’e ayrılır.
1. Atardamar kanaması:Açık kırmızı renkte fışkırarak kanar.
2. Toplardamar kanaması:Koyu kırmızı renkte, akarak kanar.
3. Kılcal damar kanaması:Sızarak kanar.
Kısa zamanda fazla miktarda kan kaybı söz konusu
olduğundan, en tehlikeli kanama atardamar
kanamasıdır.İlkyardıma gerek duyulmayan kanama çeşidi
kılcal damar kanamasıdır.
GEÇİCİ KANAMA DURDURMA
YÖNTEMLERİ SIRASIYLA





1. Kanayan yere parmakla yada elle bastırmak
2. Baskılı sargı uygulamak
3. Basınç noktalarına baskı uygulamak
Başın saçlı derisi ;şakak kemiği üzerine
Baş kanamalarında; Şah damarı , tek taraflı
Omuz ve koltukaltı; Köprücük kemiği arka iç kısmına
Koldaki kanamalarda ;Koltukaltı
Bacak kanamalarında; Kasık
4. Kanayan yeri kalp hizasından yukarı kaldırmak
5. Turnike (sıkma bağı)uygulamak:Kanayan yer ile kalp arasındaki
tek kemik üzerinden sıkma uygulanarak kanayan yere kan
gitmesinin engellenmesiyle kanama durdurulur.En etkili geçici
kanama durdurma yöntemi turnike uygulamaktır.Turnike olarak
:5-6cm .eninde elastik bandaj, mendil, kravat, vb; ip, sicim, kablo
gibi ince ve kesici malzemeler turnike olarak kullanılmaz. Turnike
20 dakikada bir 5-10 saniye gevşetilir.



ŞOK
Dolaşım yetmezliği sonucu
hayati faaliyetlerinin
zayıflamasıdır. Şokta
dolaşımdaki yetersizlik sonucu
organ ve dokulara kan
gitmemesi nedeniyle ölüm
görülür.Trafik kazalarında şoka
en fazla neden olan durum aşırı
kanamalardır. Şokta dolaşım
sisteminin yetmezliği söz
konusudur.
Şok belirtileri beden ısısında
düşme, nabız sayısında artma ,
halsizlik, bitkinlik, soğuk
terleme. Şokta ilkyardım ,
hastaya şok pozisyonu verilir.
Şok pozisyonda hasta sırt üstü
düz yatırılır.
Bacaklar 20-30 cm. yükseltilir.
Bu pozisyonda ayakları yukarı
kaldırmanın yararı beyne kan
gitmesine yardımcı olmaktır.


BAYILMA
Bayılma hastanın kendisinden
geçmesi bilincini kaybetmesidir.
Bayılmada hareket sistemi
geçici olarak faaliyetini
kaybeder. Bayılan hastaya şok
pozisyonu verilir.Hasta
kesinlikle oturtulmaz.Uyarıcı
kokular koklatılarak duyu
organları uyarılmaya çalışılır.
Hasta kendine geldikten sonra
ayağa kaldırılmaz. Bayılmada
hemen otaya çıkan bilinç
kaybıdır.
BURUN KANAMASININ
DURDURULMASI
Burun ve ense soğuk suyla
yıkanır. Hasta dik
oturtulur.Burun sıkıştırılır.
KAZA SONUCU MEYDANA GELEN
YARALANMALAR




YARA: Etkiler sonunda deri ve deri altı dokularının
bütünlüğünde meydana gelen bozulmalara yara denir.
YARA ÇEŞİTLERİ
1. Ezik yara: Sert ve künt cisimlerle meydana gelir.Trafik
kazalarında en çok meydana gelen yara çeşididir. Tetanoz
ve gazlı kangren tehlikesi vardır.Bu nedenle en tehlikeli yara
da ezik yaradır.
2. Kesik yara: Kesici bir araçla (bıçak, jilet vb.)meydana
gelir.Kanama fazladır. Kesik yaralının vücut eksenine göre
önem taşır. Enine olan yaralanmalar daha tehlikelidir.
3. Delici yara: Sivri uçlu cisimlerle meydana gelir.
4. Diğer yara: Yanık vb.
YARALANMALARDA İLKYARDIM






Yaralı emniyetli bir yere alınır.
Kanama ve şok önlenir.
Yara üzerine pamuk, tentürdiyot, alkol. Yara
merhemi gibi maddeler sürülmez. Sadece
steril gaz bezi kullanılır.
Açık yaralar sarılırken yara kenarları birbirine
yaklaştırılarak sarılır.
Yara içinde derine batan cisim varsa
çıkarılmaz. Etrafı sargı bezi ile desteklenerek
derine batması önlenilir.
Yaralı bölge kalp seviyesinden yukarıda
tutulmalıdır.
ÖNEMLİ ORGAN YARALANMALARI
*Baş yaralanması: Bir trafik
kazası sonucunda başından
darbe alan kişide yaralanma
belirtileri olmasa dahi gözlem
altında tutulmak üzere sağlık
kuruluşuna sevk
edilmelidir.Belirtileri bulantı ve
kusma, göz bebeklerinin
büyüklüğünde farklılık beyinde
hasar olduğunu gösterir. Kulak
ve burundan kan geliyorsa kan
akan bölge altta kalacak şekilde
yan yatılır ve kanama
durdurulmaya çalışılmaz.Baş
bölgesi yaralanmalarında vücut
sıcak tutulmalıdır.
* Omurga yaralanması:
Yaralanan bölgenin aşağı
kısmında duyu kaybı meydana
gelir. Hasta sert zemine sırtüstü
düz yatırılır. Kesinlikle
oturtulmaz., felç olabilir.
*Göğüs yaralanmaları:
Kazazedenin ağzından açık renk
köpüklü kan gelmesi akciğer
yaralanmasını gösterir . Açık
göğüs yaralanmasında yaranın
hava almayacak şekilde
kapatılmasıdır. Bunu yaparken
ıslak sargı bezi kullanılmalıdır.
Göğüs yaralanmasında yaralı
yan oturuş pozisyonunda sevk
edilir.
*Karın yaralanması: Kapalı karın
yaralanmasının belirtisi karın
duvarında sertliktir.İç kanama
tehlikesi vardır.Yaralanan
bölgeye soğuk uygulanır. Açık
karın yaralanmasında organlar
dışarı sarkmış ise organlar yara
üzerinde toplanarak ıslak temiz
bir bezle örtülür.Sırtüstü yatış
pozisyonu verilir. Yara
uzunlamasına ise ayaklar gergin
tutulur.Yara enlemesine ise
YANIKLAR




1. Derce Yanık: Sadece derinin üst kısmı
yanmıştır.Örnek;güneş yanığı
2. Derece Yanık: Yanıkta su toplama görülür. Su toplayan
kesecik patlatılmaz. İz bırakabilir.
3. Derece Yanık: Deri tamamen yanmış, deri altı dokuları ve
kaslarda yanığa iştirak etmiştir.Geniş ve belirgin iz
bırakır.Vücut yüzeyinin %20 veya daha fazla yandığında hayati
tehlike oluşur.
Yanıklarda ilkyardım yanan bölge soğuk suyla yıkanır, üzeri
temiz ıslak bezle örtülür.Yanık üzerine hiçbir şey sürülmez.
Araçta Yangın: Kazadan sonra araçta yangın çıkmaması için
kontak kapatılır.İnsanlar kaza yerinden uzaklaştırılır.Araçta
yangın söndürücü sürücünün hemen yanında
olmalıdır.Motorda başlayan bir yangını önce kaputu açmadan
ön ve arka kısmına sıkılır, sonra kaput açılır.
DOKU VE ORGAN BAĞIŞI



Kronik ağır bir hastanın faaliyetlerini kaybeden organlarının
yerini doldurmak amacıyla bağışlanan sağlam doku ve
organların bu hastalara nakledilmesine izin vermeye doku
ve organ bağışı denir. Ülkemizde hem hukuken hem dinen
uygundur. Organ bağışı yapacak kişide ağır iltihaplı
hastalık, şeker hastalığı, kanser, AİDS, hepatit veya böbrek
hastalığı bulunmaması gerekir.
Ülkemizde en çok bağışlanan veya nakli yapılan KAN’dır.
Kandan sonra en çok bağışına ihtiyaç duyulan organ
BÖBREK’tir.




KIRIK: Herhangi bir sebeple kemik dokusunun bütünlüğünün
bozulmasına kırık denir.
ÇIKIK: Eklem yüzeylerin birbirinden ayrılmasına çıkık denir.
Çıkık bölge soğuk tutulur.
BURKULMA: Eklem bağlarının ve yüzeylerinin zedelenmesine
burkulma denir. İlk 120 saat soğuk su, sonra sıcak uygulama
yapılır.Şişmemesi için burkulan bölge vücut seviyesinden yukarı
tutulur.
TESPİT: Kırık, çıkık ve burkulmalarda ilkyardım organının
hareketsizliğinin sağlanmasıdır.Tespit etmek amacıyla kullanılan
sert ve düz malzemelere atel denir.
ÖNEMLİ ORGAN KIRIKLARI






* Ön kol kemiği kırıkları: Ön kol atel ile tespit edildikten sonra
doksan derecelik açı ile boyundan askıya alınır. Ön kol kırıklarında
atel malzemesi bulunmazsa ceket veya gömlek eteği ön kol
üzerinden kaldırılıp iğnelenerek tespit işlemi yapılır.
* Kol (pazı) kemiği kırıkları: Atel tahtası ve sargı bezi ile sarılan kol
göğüs üzerinden geçir,ilen üçgen sargı koltuk altından bağlanarak
tespit edilir. Ön kol üçgen sargı bezi ile boyundan askıya alınır.
* Köprücük kemiği kırıkları: Üçgen sargı bezi ile omuz bölgesi
tespit edilir.Atel kullanılmaz.Hasta oturuş pozisyonunda
taşınmalıdır.
* Kaburga kırıkları: Hastaya derin bir nefes verildikten sonra üçgen
sargı bezi ile göğüs sarılır.Hasta oturuş pozisyonunda taşınmalıdır.
* Kalça ve diz arası kırıkları: Tespit işlemi koltuk altından topuğa
kadar tahta atel ile yapılır.
*Diz kırıkları: Ayak bileği arası kırık ise kalçadan topuğa kadar atel
kullanılır

HABERLEŞME
Kaza yerine gelen sürücüler,
yaralıların ölmesini
engelleyecek önlemleri aldıktan
sonra haberleşmeyi
sağlamalıdır.Hızır Acil servis tel.
(112) ‘dir.Yardım isterken
verilecek mesaj kısa ve öz
olmalıdır.Kaza yeri, yaralıların
durumu ve sayısı bildirilmelidir.

YARALI TAŞIMACILĞI
Yaralı taşırken sedye kullanımı
her zaman tercih
edilmelidir.Yaralı sedye ile
taşınırken ayakları önde kalacak
şekilde taşınmalıdır.Merdiven
inerken ve çıkarken baş
yukarıda kalacak şekilde
taşınmalıdır.Ambulansa
binerken baş önde olacak
şekilde tutulmalıdır. Yaralılar
taşınırken solunum zorluğu
olanlar birinci derecede öncelik
taşınmalıdır. Aşırı derece yanık
olanlar en son (4. Derecede
öncelikli )taşınırlar.
YARALIYA VERİLECEK POZİSYONLAR




Yan yatış pozisyonu: Solunum güçlüğü olanlar, kusan
hastalar, suni solunum sonrası tekrar solumaya
başlayanlar, egzoz gazı zehirlenmeler, bayılanları sevk
ederken ve kafa yaralanması sonucu kulaktan kan gelenler
yan yatış pozisyonunda taşınırlar.
Oturuş (yan oturuş) pozisyonu: Üst taraf kırıkları, göğüs
yaralanması,, kaburga kırığı, köprücük kırığı, kol kırığı, ön
kol kırığı olanlar yan yatış pozisyonunda taşınırlar.
Sırt üstü yatış pozisyonu: Kalp masajı yapılanlar, ağızdan
ağza suni solunum yapılacaklar omurga yaralanmalarında ,
kalça ve bacak kırığı olanla, silvester metodu ile suni
solunum yapılacaklar sert zeminde sırtüstü düz olarak
yatırılır.
İki kişi ile sedyesiz taşıma: Göğüs yaralanması olanlar,
solunum yolu ile zehirlenmelerinde hastalar iki kişi ile
sedyesiz olarak taşınabilir.
SAĞLIĞI BOZAN DIŞ
ETMENLER VE İLKYARDIM




ZEHİRLENMELER
* Egzoz gazı zehirlenmeleri: Aracın
kapalı garajda uzun süre çalıştırılması
neden olur. Zehirlenme solunum
yoluyla olur. En etkili madde karbon
monoksittir. Egzoz gazı kanın oksijen
taşıma özelliğini kaybettirerek
zehirlenmelere yol açar. Zehirlene
kimse hemen açık havaya çıkarılır,
solunum kontrol edilir., solunum
durmuş ise hemen suni solunum
yapılır, yan yatış pozisyonunda acilen
sevk edilir.
* Yiyecek zehirlenmesi: Zehirli mantar,
bozuk gıda ve henüz ilaç iken kili
hemen kusturulur.
* Yakıcı madde zehirlenmesi: Asit baz
veya bilinmeyen kimyasal sıvı
içildiğinde hasta kusturulmaz su içilir.
* Yılan, Akrep, Böcek, ve Arı sokması:
O bölge kalp seviyesinden aşağıda ve
soğuk tutulur.



GÜNEŞ ÇARPMASI
Güneş çarpmasında vücut sıcaklığı
artar. Terleme yoktur.Ateş
yükseldiğinde beyin etkilenir.Güneş
çarpmasında hasta hemen serin yere
yatırılır. Baygınsa şok pozisyonu
verilir. Soğuk uygulama ile vücut
sıcaklığı yavaşça düşürülür.
SICAK VURMASI
Sıcak vurmasında hastada sıcak
terleme görülür. Aşırı terleme ile
vücutta su ve tuz kaybı olur. Hasta
serin bir yere alınır.Sıvı kaybını
karşılamak için içecekler verilir. (Tuzlu
ayran vb).Baygınsa şok pozisyonu
verilir.
DONMA
Donan kişinin vücut ısısı ılıktan sıcağa
doğru yavaşça ısıtılmalıdır.Kesinlikle
birden ısıtılmaz.Donma öncesi kişide
uyku hali vardır.Kesinlikle
uyutulmamalıdır.Alkol içirilmez., sert
masajlar yapılmaz, gerekirse hafif ve
yüzeysel masaj yapılır.
SÜRÜCÜLÜKLE İLGİLİ SAĞLIK YETERLİLİĞİ
UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLARVE RUHSAL
DURUM
Sürücü belgesi alamayanlar:
 ileri derece kalp
yetmezliği olanlar.
 Tek gözü görmeyenler.
 Gece körü (tavuk karası)
olanlar.
 Tek eli olmayanlar.
 Alkolikler
 Uyuşturucu kullananlar.




H SÜRÜCÜ BELGESİ
ALABİLECEK OLANLAR
Ortopedik yetersizliği
olanlar
Sağır ve dilsiz olanlar
Tek ayağı olmayanlar
İki ayağı felç olanlar






GÖZLÜK VE LENS TAKMA ZORUNLULUĞU
Gözlük ve lens kullananlar araç kullanırken gözlük veya lensini
takmak zorundadırlar.
İŞİTME CİHAZI İLE BELİRLİ İŞİTME YETERLİLİĞİNE
ULAŞANLAR
B sınıfı özel araç ve F sınıfı alabilirler.
Alkol ve sürücülük: Sürücülükte en doğru olan kesinlikle alkol
kullanmamaktır.Alkol sürücünün reflekslerini zayıflatarak kaza
yapmasına neden olur.
Emniyet kemeri: Araçlarda emniyet kemerinin kullanımı en çok baş
yaralanmalarını önler. Emniyet kemeri bulunan araçların
koltuklarında kafalık bulunmalıdır. Emniyet kemeri kullanımı şehir içi
ve dışında mecburidir.
Motosiklet sürücüleri: Koruyucu başlık ve gözlük, yolcuların ise
sadece başlık kullanmaları şehir içinde ve dışında mecburidir.
Ruhsal yapı ve davranışların sürücülüğe etkisi: Sürücülükte ruhi
yapı önemlidir.Ruhsal yapısı bozuk olanlar kullandıkları aracın
üstünlüğünü kendilerine ait sanırlar.Sürücülerde öncelikle bulunması
gereken davranış biçimi paylaşmadır.Paylaşmayı bilmek trafik
kurallarının uygulanmasını kolaylaştırır.
KATILIMINIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER!