Beş Element - Ankara Akupunktur Derneği

BEŞ ELEMENT
Prof. Dr. Cemal Çevik
12.09.2012
ÖZEL BİR DÜŞÜNCE TARZI






Evren ve evrendeki her şey Çiy denilen bir şeyden
oluşur
ÇİY her şeyin oluştuğu soyut bir varlıktır
Oluşan her varlık kendi zıttı ile beraber bulunur.
Her şeyin bir Yin bir de Yang’ı vardır.
Yang soyut olan hareketi temsil eden kısımken Yin o
şeyin maddesidir, somut tarafıdır. Yin ve Yang belirli
oranlarda birleşerek elementleri oluştururlar.
Elementler ise varlıkları oluşturan temel taşlardır.
GÜNÜMÜZ DÜŞÜNCESİ




Herşey enerjiden oluşur. Enerji görünür hale
gelince madde oluşur. Varlık olarak görünen her
şey enerjinin paketlenmiş halidir(Quantlar)
Enerji önce atom halinde gözükür. Atomun
içersinde pozitif yüklü protonlar(Yin) ve negatif
yüklü elektronlar vardır(Yang)
Atomlar birleşerek molekülleri oluştururlar
Moleküller belirli oranlarda birleşerek evrendeki
varlıkları oluştururlar.
BEŞ ELEMENT




Çiy’den Yin ve Yang, Yin ve Yang’dan ise beş
element oluşmuştur
Her elementte Yin ve Yang farklı oranlarda ve
konumlarda bulunurlar.
Bu farklı oran ve konumlar elementleri
oluştururlar.
Her elementin bir Yin bir de Yang tarafı vardır.
BEŞ UNSUR(4+1)
ATEŞ
SU
ÇİY
TOPRAK
AĞAÇ
CAN
METAL
HAVA
ATEŞ
SU
AKUPUKTURDA ELEMENTLER





ATEŞ
TOPRAK
METAL
SU
AĞAÇ(TAHTA)
ATEŞ
TOPRAK
AĞAÇ
METAL
SU
UNANİ TIP




Hippocrates(MÖ 467-377 dört beden sıvısını
temel alarak bir tıp oluşturdu bu tıbba Unani tip
adı veriliyor. Sonra gelenler bu tıbbın çatısını
oluşturdular.
Galen(MS 131-210)
Razi(850-925 )
İbn-i Sina(Avicenna) (980-1037)
Dört Unsur(Anasır)




ATEŞ
TOPRAK
HAVA
SU
SU
TOPRAK
ATEŞ
HAVA
UNANİ TIP- AKUPUNKTUR




ATEŞ
TOPRAK
HAVA
SU
ATEŞ
TOPRAK
METAL
SU
AĞAÇ(TAHTA)
Dört Unsur(Anasır)
SU
TOPRAK
ATEŞ
HAVA
UNANİ TIP’TA DÖRT SIVI




Kan-ATEŞ
Balgam-HAVA
Sarı Safra-TOPRAK
Kara Safra-SU
EVREN ELEMENTLERDEN
OLUŞUR



Yer, gök ve içindekiler elementlerden
oluşmuştur
Her varlık beş elementten farklı nisbetlerde
oluşur.
Varlıklarda çoğu kez bir element hakimiyeti
vardır.
ATEŞ VE SU




Ateş ve Su, İki saf ve temel elementttirler
Ateş tam Yang, su ise tam Yin’dir.
Toprak nötr yapıdadır, Yin ve Yang dengededir.
Diğer elementler (ağaç, metal,toprak) su ve
ateşten türemişlerdir, içlerinde hem Yin hem de
Yang bulunur
ELEMENTLERİN DÖNGÜSÜ

Her element bir diğer elementi oluşturur

Bu yüzden her element ürettiği elementin anası
diye kabul edilir.

Üretilen element ise oğul elementttir.
BEŞANA-OĞUL





ATEŞ(ANA)- TOPRAK(OĞUL)
TOPRAK(ANA)----METAL(OĞUL)
METAL(ANA)----- SU(OĞUL)
SU (ANA)------------AĞAÇ (OĞLU)
AĞAÇ(ANA)-----ATEŞ(OĞUL)
YİN TİPİ-ANA-OĞUL

KARACİĞER(ANA)-----KALP(OĞUL)

KALP (ANA) ------- AKCİĞER(OĞUL)

AKCİĞER (ANA)---BÖBREK (OĞUL)

BÖBREK (ANA)----KARACİĞER(OĞUL)
YANG TİPİ-ANA OĞUL





İNCE BARSAK(ANA)------MİDE(OĞUL)
MİDE (ANA)---------KALIN
BARSAK(OĞUL)
K. BARSAK(ANA)– İDRAR KESESİ(OĞUL)
İ. KESESİ(ANA)--SAFRA KESESİ(OĞUL)
S. KESESİ(ANA)- İNCE BARSAK(OĞUL)
ATEŞ
TOPRAK
AĞAÇ
SU
ŞENG-KO SİKLUSU
ATEŞ
TOPRAK
AĞAÇ
SU
KONTROL(KE) SİKLUSU
ATEŞ
SHENG-KO
SİKLUSU
TOPRAK
AĞAÇ
KONTROL-KE
SİKLUSU
SU
METAL
ATEŞ
AĞAÇ
TOPRAK
SU
METAL
SOL BİLEKTEKİ NABIZLAR
ATEŞ
AĞAÇ
SAĞ BİLEKTEKİ NABIZLAR
YİN NABIZLARI
DERİNDE
SU
TOPRAK
METAL
BEŞ ELEMENT(4+1)
SU
ÇİY
TOPRAK
CAN
HAVA
ATEŞ
Beş elementin bazı karşılıkları
AĞAÇ
ATEŞ
TOPRAK METAL
Yeni yang Tam yang Eşit yin- Yeni yin
yang
bahar
Yaz
Yaz
sonbahar
sonrası
Seher
Öğle
Öğleden Akşam
vakti
karanlığı
sonra
SU
Tam yin
kış
Gece
yarısı
karanlığı
Beş elemente göre saatler
Hareket olarak beş element






Beş element beş hareket yönünü temsil eder.
Ağaç yayılmayı, bütün yönlerde dışa açılmayı,
Metal kontraktive içe doğru hareketi,
Su aşağıya,
Ateş yukarıya doğru hareketi temsil eder.
Toprak stabiliteyi veya nötraliteyi temsil eder.
MEVSİMSEL OLARAK BEŞ ELEMENT







Her bir element bir mevsime denk gelir.
Ağaç ilkbaharı temsil eder, doğuşla anılır. İlkbahar her şeyin
yeşerdiği, canlandığı, doğduğu mevsimdir.
Ateş yaz ve büyümeyi temsil eder.
Metal sonbahardır, bu mevsimde mahsulün toplanması söz
konusudur.
Su, kıştır. Burada mahsulün depolanması söz konusudur.
Toprak en son mevzudur, transformasyonla gider. Toprak
herhangi bir mevsime uymaz.O merkezdedir.
Her bir mevsimin son günleri toprağa aittir. Zira her mevsim
sonu enerjiler yenilenmek için toprağa girerler
Beş Elementte 5 Kural
1-Oluşturma ( Sheng siklusu) -normal
2-Baskılama, kontrol ( Ko siklusu,EfendiHizmetkar ilişkisi) normal
3-Aşırı baskılama-Patolojik
4-Ters yönde baskılama- Patolojik
5-Geçiş
Denge-Dengesizlik


Oluşturma ve baskılama normal durumlarda
birbirleriyle ilişkili olarak yürürler ve elementler
arası dengeyi sağlarlar.
Patolojilerde aşırı baskılama ve ters yönde
baskılama etkin olur. Elementler arasında denge
bozulur
GEÇİŞ
Patolojik değişikliklerin oluşturma sırasıyla diğer
elemente geçmesi.
Mesela; karaciğerdeki patolojik değişimin kalbe
geçmesi, ana organın hastalığının oğula geçmesi.
Bu geçiş zıt yönde de olabilir. Kalpten
Karaciğere , oğuldan anaya geçiş gibi
BEŞ ELEMENT NOKTALRI



Beş element noktalrı el ve ayaklada bulurlar.
Elde parmak uçlarından dirseklere ; ayakta ise
parmak uçlarından dizler kadar ki alanlarda
bulunurlar.
Bu yüzden Back-Shu ve Front Mu noktaları beş
element noktaları arasında bulunmaz.
Yuan, sedatif ve tonifiye edici noktalar ana nok
talardır.
TEDAVİ
KURALLARI

- Beş elementle tedavi metotlarından birisi anayı
kuvvetlendirme ve oğlu zayıflatmadır.

- Yetersizlik sendromunda tutulan kanalın veya
anaya ait kanalın ana noktası kullanılır.

- Aşırılık sendromunda tutulan kuralın oğlu veya
oğul kuralı oğlu kullanılır.
 Mesela; Karaciğer yetersizliğinde Karaciğer kanalının
ana noktası (karaciğer-8 noktası) veya karaciğerin anası
olan böbrek kanalından ana noktası (Kıd-7) seçilir.
Anlaşılması zor metotlar:





Aşırı baskılamanın tarifi:
1-Aşırı baskılanmış olan güçlendirilir.
2-Baskılayan YIN-YANG geçişi ile enerji
baskılananın anasına geçilir.
3-Baskı inhibe edilir, oğulla zayıflatılır.
4-Ters baskılamada YİN-YANG enerji akışı
sağlar
AŞIRI BASKILAMA




Ağaç(Karaciğer) aşırı enerjisi
dolayısıyla toprağı(dalak)
baskı altında tutar.
Dalak görev yapamadığından
vücutta birikimler
olur(yumrular,tümöral
yapılar)
Liv-2 ile karaciğer inhibe
edilir. İnhibisyonu artırmak
için Liv-3 Yuan noktası
seçilir.
Dalak Anası ile Sp-2, veya
kalbin tanifikasyon noktası ile
H-9 güçlendirlir.
ATEŞ
TOPRAK
AĞAÇ
METAL
SU
TERS BASKILAMA



. Yani Karaciğerin kuvvetli
olmasından dolayı ters baskıyla
akciğer zayıflamış olsun.
Akciğer güçlendirilir. Bunun için
meridyen ana noktası olan Toprak
noktası seçilir. Lu-9. veya dalaktan
dalak Yuan noktası sp-2 seçilir.
Sonra ters baskılayan karaciğerin
inhibe edilmesi için karaciğerin
oğul noktası seçilir. Karaciğerin
oğul noktası Liv-2’dir. Bu nokta
karaciğerin ateş noktasıdır.Bu
noktaya ilave olarak ateş
elementinin Yin organı olan
kalpten Yuan noktası seçilir H-7
noktası
ATEŞ
TOPRAK
AĞAÇ
METAL
SU
Bahar
Yaz
Yaz sonu
(mevsimler arasında)
sonbahar
Rüzgarlı
sıcak
nem
kuru
tomurcuklanma,yaprak açma
blooming,meyve büyümesi
fruit growing
Olgunlaşma, toplanma
Çekirdeğe kaçma,düşme with
kokuşmuş
Yakıcı, kavurucu
Güzel koku
çürük
Ekşi
acı
tatlı
Yakıcı
Duygu,hareket,hassasiyet
İrade, istenç, yaratıcılık
açıklık
Sezgi, içe doğma
Kızgınlık
Nefret etmek
anksiete
Üzüntü, keder
sabır
Sevinç, neşe
Duygu sezgisi-başkasının
duygusunu anlama
Cesaret, mertlik
irritability, blame, rage,
resentment, jealousy
nervousness, shock,
excitement
worry, regret, remorse,
obsessiveness, self-doubt
sadness, shame, disappointm
guilt
Benevolence
propriety, order
faith, trust
rectitude, integrity, righteous
dignity
Shouting
laughing
singing
weeping
Spleen-Pancreas (SP)
Lungs (LU)
Stomach (ST)
Large Intestine (LI)
ST= 7am-9am
SP= 9am-11am
LI= 5am-7am
LU= 3am-5am
Liver (LV)
Gallbladder (GB)
GB= 11pm-1am
LV= 1am-3am
Heart (HT)
Triple Burner (TB)
Small Intestine (SI)
Pericardium (PC)
SI= 1pm-3pm
HT= 11am-1pm
TB= 9pm-11pm
PC= 7pm-9pm
Tendons
pulse
muscle
skin
Eyes
tongue, throat
lips, mouth
nose
Tears
sweat
saliva
mucus