Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Travma ; bireyin ruhsal ve fiziksel dünyasını değişik biçimlerde sarsan her türlü
olaya denir. Yaşama karşı , vücudun bütünlüğüne karşı , en sevdiklerimize ve
inanç sistemimize karşı tehdit oluşturan olayların bütününe de travma denebilir.
Travmalarla baş etmede geçmiş deneyimler çok önemlidir. Burada en önemli
iyileştirici faktörler iyi aile ilişkileri , olumlu sosyal ve toplumsal destektir. Kişinin
şahit olduğu yaralayıcı bir olayda kişide travmaya neden olabilir. Kişinin böyle bir
tehlikeyle karşılaşmasına gerek yoktur. Kişisel travmatik olaylar arasında trafik
kazası ,taciz ,tecavüz ,aile içi şiddet ,istismar ,işkence ,ani hastalılar veya
sakatlıklar ,uzun süre işsizlik ve yakın birinin kaybı gibi olaylar vardır. Doğal afetler
, savaş , terör , bulaşıcı hastalıklar , ekonomik krizler de toplumsal travmalar
olarak adlandırılır. Toplumsal travmalarda toplumsal desteği bulmak daha kolay
olduğu için baş etmek daha kolaydır.
Stres ise organizmanın denge durumunu bozan her türlü olay veya durumdur. Her
bireyde travmaya bağlı olarak farklı düzeylerde görülebilir. Hastalık bir kişide ağır
bir stres durumu yaratabilirken diğer bir kişiyi çok fazla etkilemeyebilir.
Post travmatik stres bozukluğu ise ağır bir fiziksel ya da ruhsal örselenmeye karşı
gelişen ve genellikle belirtileri örseleyici olaydan 3-4 hafta , birkaç ay sonra ortaya
çıkan rahatsızlıktır. Teşhisi için DSM Tanı dizgesine göre bu belirtilerin en az 1 ay
sürmüş olması gerekmektedir.
Bu bozukluğun toplumda ömür boyu görülme oranı % 1.35 olup ; kadınlarda %1.3
, erkekler de ise %0.5 dir.
Belirti ve Bulguları:
Bu tarz ağır olaylara maruz kalan kişilerde duygusal , düşünsel , fiziksel ve
1/3
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
davranışsal tepkiler görülür.
Görülen Duygusal Tepkiler: Şok, endişe, üzüntü, yalnızlık, sinirli ve tetikte olma,
kaygı, korku, öfke…
Düşünsel Tepkiler: Başına gelen olaya inanmama, düşüncede dağınıklık, çarpık
düşünceler, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, intihar düşünceleri…
Fiziksel Tepkiler : Aşırı stresten kaynaklanan baş, göğüs ağrısı, mide bulantısı,
kalpte ve boğazda sıkışma, gürültüye karşı duyarlılık, irkilme tepkileri , yorgunluk
gibi
Davranışsal Tepkiler: Uyku ve yeme bozuklukları, dikkatsiz davranma, sürekli bir
işle uğraşma, sosyal çevreden uzaklaşma, içe kapanma, konuşmama, alkol ve
madde bağımlılığı ve kaçınma davranışları gibi
Kişi aşırı telaş , korku içindedir ve en küçük bir uyarana karşı irkilme tepkileri
gösterir. Bu kişilerin ilişkilerinde ilgisizlik ve duygu azalması gözükebilir.
Duygulanımda bunaltı görülür. Huzursuzluk ve tedirginlik en sık görülen
belirtilendedir. Örseleyici olaya karşı duyarlılık artmış olmakla beraber sürekli
olarak akla o olay gelir fakat diğer olaylara karşı ilgisizlik görülür. Bu yüzden
unutkanlıktan yakınabilirler.
Sürekli tetiktelik haline bağlı olarak kişinin uyku düzeninde bozulmalar görülebilir.
Görülen Üç Ana Duygu:
*Kayıplarımıza ve çevremizdeki ölüm ve yıkıma karşı yoğun üzüntü
*Bir kısmını olayın sorumlularına ve bir kısmını da kendimize yönlendirdiğimiz
2/3
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
yoğun öfke
*Bu tür krizlerin tekrarlayabileceğiniz yoğun korku.
Tedavisinde hastayı rahatlatacak, gevşetecek, korku ve endişelerini azaltacak bir
terapi önerilir. Bilişsel-davranışçı teknikler en uygunudur. Bunlar arasında
kaçınmalarla yüzleştirme, kişinin olayla beraber oluşan duygu ve düşüncelerini bir
grup içinde anlatmayı içeren debriefing tekniği, nefes alma ve gevşeme
tekniklerini sayabiliriz. Kişinin uykusunun düzenlenmesi de bunaltısını yatıştırır. 3/3