i lkokul

advertisement
FİZİK
haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati
GİRİŞ
Yedinci sınıf müfredat programına göre öğrencilerin yaş ve fiziksel
psikoloji düzeylerine göre fizik dersinin bilimsel düzeyi daha üst seviyededir. Bu yıl öğrenciler ilk kez bazı esas fiziksel olaylar ve kanunlarla
tanışacaklar. Öğrencilerin ilk kez tanışacakları bazı fiziksel olay ve kanunlar şunlardır: Durgun haldeki gaz ve sıvılar, maddenin parçacıklı yapısı, mekanik ve ses dalgaları. Altıncı sınıf müfredad programına ait olan
iş ve enerji, elektrik akımı gibi derslerin işlenişi ise daha ayrıntılı bir şekilde yapılacaktır. Söz konusu fiziksel olay ve kanunların önemini göz
önünde bulundurarak, öğrenciler kuvvet kavramı ve elektronların yönlendirilmiş hareketi hakkında edindikleri bilgi ve bilimsel düzeylerini daha
üst bir düzeye çıkarmaları gerekir.
Öğrenciler insanoğlunun fizik kanunları yardımıyla, doğayı değiştirebilecek güçte olduğunu, fizik dersinde öğrendiklerinden nasıl yararlanacağını ve nasıl uygulayabileceğini öğrenecektir. Bu şekilde öğrenciler hayat ortamın korunması, enerji tasarufu, beceriklik ve iş alışkanlığı kazanmış olacaklar.
Fizik ve diğer doğa bilimler yardımıyla insanoğlu, kişisel, kültür ve
profesyonel yapısının yükselmesinde güçlü bir rol oynamaktadır.
UZAK HEDEFLER
Yedinci sınıf fizik müfredat programının amaçları:
 Öğrenciler genel olarak fiziksel olaylarla ilgili gözlem ve günlük
hayatta karşılaştıkları problemlerin çözümünü ve yeteneklerini
geliştirmeleri,
121
 Çeşitli fiziksel büyüklüklerin ölçme yeteneklerini geliştirmeleri,
denel verilerin işlenmesi ve yaşam ortamının korunmasında
uygulayabilmeleri,
 Enerjinin tasarufu ve rasyonel bir şekilde kullanma alışkanlığı
edinmeleri gerekir.
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER
 Öğrenciler:
1. Fiziksel olayları betimlemelerini, fiziğin konusunu, özelliğini ve
özel yapısını, fiziksel büyüklüklerin birimlerini ve aralarındaki
ilişkiyi bilmeleri,
 Madde, atom, molelekül, iyon, elektron gibi özel parçacıklardan oluştuğunu bilmeleri,
 gözlemlerden edinilen bilgileri maddenin özelliklerini açıklamak için dikkat, difizyon, yoğunluk gibi maddenin parçacık
özelliği ile açıklanabilen basit modelerle açıklamasnı,
 kuvvetin cisim ve fiziksel sistemlerde değişiklik meydana
getirebileceğini, fakat cisimlerin genel özellikleri ve enerjileri
değişmediğini,
 enejinin farklı şekilleri oduğunu, bir cisimden bir başka cisme
akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri,
2. Termik, peiyodik, elektrik gibi bir çok fiziksel olayın, maddenin
parçacık özelliğine dayanarak açıklanabileceğini bilmeleri,
 maddenin fiziksel hali, yüzey gerilimi ve kılcal olaylarla ilgili
özelliklerin açıklanması, maddenin parçacıklı yapısına ait
özelliklere dayanarak açıklanbabileceğini, deney ve günlük
hayattan alınan örneklerle açıklanabileceğini bilmeleri,
 enerjinin farklı şekileri olduğunu, bir cisimden bir başka cisme geçebileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri,
 günlük hayattan peryodik hareket, titreşimler ve dalgalarla
ilgili örnekler verilmesi,
 sembolik olarak iş ( A = F · s ), güç ( P = A / t ), ohm kanunu
( U = U · I ) dalgaların hızı ( c =  f ), elektrik enerjiisi ( E =
Q = U I t ),v.b. gibi bağıntıları yazabilmeleri, bu bağıntıların
problemlerin çözümünde kullanmalarını bilmeleri,
122

cisimlerin yüksekliğe göre, dalgaların ortamın yoğunluğuna
göre hızı, kuvvetin etkisinde sarmal yayın uzaması, enerjinin
bir cisimden diğer bir cisme akması, enerjinin şekil değiştirmesi gibi fiziksel olaylar arasındaki nitel ve nicel ilişkileri
açıklamaları,
3. fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde edinilen bilgi ve becerileri
günlük hayatta problemlerin çözümünde uygulayabilmeleri,
 manometre ve barometre gibi basınç ölçer,tansiyon ölçer,
elektriksel direnç, elektriksel güç gibi aygıtları ve birimleri
kullanabilmeleri, ayrıca bir elektrik devresinde akımın kollara
ayrılmasını örneklerle kavrayabilmeleri,
 zaman,uzaklık, kuvvet, iş ve güç ölçmesi ve sistem içinde kuvvet, hız, potansiyel ve kinetik enerji gibi karakteristik büyüklüklerin karşılıklı etkileşmelerin hesaplanmasını bilmeleri,
 kuvvetin sonucu olan mekanik iş ve gücü denel olarak göstermesi, sesin meydana gelmesini pratik örneklerle kavrayabilmeleri,
 termometre, kütle, hız, uzaklık, elektriksel yük miktarı, akım,
geri lim (voltaj) ve elektriksel direnç gibi enerji boyutlu fizkisel büyüklüklerin nasıl ölçüldüğünü bilmeleri gerekir.
4. Fiziksel olayları doğru bir şekilde açıklamak için teorik ve denel
bilgilerden yararlanmak,
 katı sivi ve gaz halindeki cisimler arasındaki farkı ve benzerlikleri maddenin moleküler yapısını göz önüde buludurarak
ortaya atmaları,
 bir sistemde kuvvet, basınç ve sıcaklık gibi etkenlerin önemini anlamaları ve belirlemeleri,
 cisimler dış kuvvetlerin etkisinde ne gibi değişiklere uğrayacağını ya da enerji örneğin kuvvertlerin karşılaştırması, uzaklık ve kuvvet, basit makinelerin yaptığı iş değişimini belirlemeleri ve tahmin etmeleri gerekir.
5. Derse karşı tutumunu geliştirmesi
 dersin sunduğu öncelikleri ve sınırları anlamaları,
 kişisel hareketlerde yapıcı, yaratıcı, hoşgörülü, alçak gönülü,
eleştirel düşünme yetenekli olmak gerekir.
123
DERS İÇERİĞİNİN ORGANİZASYONU
haftalık 2, yıllık toplam 74 ders saati
Kategori
I. CİSİMLERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
II. DÜZENSİZ VE
TERMİK
HAREKETLER
III. ELEKTRİK VE
MAGNETİZMA
124
Ders saati
Oranı
(%)
I.1 Homojen
ortamlarda
peryodik
hareketler
16
21,22
I. 2 Sıvı ve gazlar
18
I.3 Cisimnler ve
özellikleri
10
II. 1 Maddenin
moleküler kinetik
yapısı
12
Alt kategori
III. 1 Elektrik ve
magnetizma
24,35
13,35
17,2
18
24,35
Toplam:
74
Toplam:
100
KATEGORİ
I. CİSİMLERİN
KONUMU
VE
HAREKETİ
I. CİSİMLERİN
KONUMU
VE
HAREKETİ
ALT KATEGORİ
I.1 UNİFORM
ORTAMLARDA
PERYODİK
HAREKETLER
I.2 SIVILAR VE
GAZLAR
PROGRAM İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
Titreşim ve dalgalar
Öğrenci:
 Peryodik hareket.
 Dalgaların
oluşumu.Dalga çeşitleri
ve özellikleri.
 Dalga hızı
 Dalgaların girişimi.
 Dalgaların yansıması ve
kırılması
 Ses. Ses kaynakları ve
nitelikleri.
 Yankı
1. Mekanik ortamlarda titreşim ve
dalgaların oluşumunu, dalga
çeşitlerini ve frekans, hız, peryot ve
dalga uzunluğu gibi dalga
özelliklerini bilmeleri,
 Durgun haldeki sıvı
gazlar
 Basınç
 Atmosfer basıncı
 Sıvı ve gazlarda basınç.
Paskal kanunu
 Hidrostatik basınç
 Bileşik kaplar
 Arşimet kanunu
 Kapalı kaplardaki gaz
basıncı. Manometre.
2. Dalgaların kırılma ve yansıma
özelliğine sahip olduğu anlamaları,
3. sesin yayılması su dalgalarına benzer şeklinde olduğunu anlamaları
gerekir.
DERSLER ARASI
İLİŞKİ
Söz konusu üniteler tüm
doğa bilimleri, teknik ve
enformatik, ayrıca günlük
hayat ile bağlıdır.
İnsanlar ve canlı varlıklar
arası iletişim dalgalar
yardımıyla gerçekleşir.
Aynı şekilde edüstri ve
tarımda kullanılan
materyalerin teknik ve
bilimsel yapısı dalgalar
yardımıyla incelenir.
Öğrenciler:
1. Kuvvetin yaptığı basıncın tanımını
verilen bir kaç örnekle
belirleyebilmeleri,
2. Bir yüzeye etki eden basıncın
etkisini yüzeye ve dik kuvvete bağlı
olarak betimleyen bir deney
alatmaları,
3. Hidrostatik basıncın sayısal değeri
derinliğe ve cismin yoğunluğuna
bağlı olduğunu bilmeleri,
Basınç kavramı teknikte,
astronomide vs doğa
bilimlerinde önemli yer
alır.Ayrıca biyoloji,
kimya, coğrafya ve
jeoloji ve agronomide
basınç kavramının
büyük önemi
vardır.Biyolojide
bitkiler suyla beraber
125
4. Barometre ve manometrede basınç
değerlerini doğru olarak okumaları
bilmeleri,
5. Günlük hayata cismlerin sıvılardaki
yüzme ve batma kavramını ayırt
etmeleri ve anlamaları gerekir.
I. CİSİMLERİN
KONUMU
VE
HAREKETİ
I. 3 CİSİMLER VE
ÖZELLİKLERİ
İş ve enerji
Öğrenciler:
 Kuuvet
1. Mekanik işi denel olarak
göstermeleri,
2. Mekanik enerjinin denel olarak
dönüşümünü göstermeleri,
3. Somut ( konkre ) örneklerle iş ve
enerji arasındaki ilişkiyi
göstermeleri gerekir
 İş, sıcaklık ve enerji
 Güç
osmoz basıncı
yardımıyla organik
maddeler taşınır.
Bitkiler bu şekilde
beslenirler
Fizikte söz konusu
kavramlar o kadar önemli
dir ki, bu kavramlarla tüm
doğa bilimlerinde, teknikte
ve günlük hayatımızda her
zaman karşılaşırız.
Öğrenciler:
Maddenin yapısı
( atom ve moleküler )
II.
DÜZENSİZ
VE TERMİK
HAREKETLER
126
II. 1. MADENİN
MOLEKÜLER
KİNETİK YAPISI
 Moleküler arası
kuvvetler
 Isı enerjisi
 Maddenin özelliği
 Maddenin yoğunluğu
 Difuzyon olayı
 Sıvıların bazı yüzeysel
özellikleri:
a) ıslanma olayı
1. Maddenin atom, molekülerden ve
başka bileşik parçacıklardan
yapıldığını anlamaları,
2. Moleküler hareketi ve moleküler
arasında boşluklar olduğunu anlatan
bir deney anlatmaları,
3. Yüzey gerilimi kılcal olay ve
moleküler arası kuvvetlerin bir
sonucu olan difuzyon olayını
anlatmaları,
4. Atom ve molekülerin termik
Maddenin atom ve molekül
yapısı kavramı bir çok olayı
açıklamak için kimya,
biyoloji, tıp, astronomi v.b.
bilim dallarında geniş
olarak kullanılmaktadır.
Aynı şekilde difuzyon
kavramı tıpta, kimyada,
biyolojide v.b. bilim
dallarında uygulama alanı
bulmuştur.
b) kılcal olaylar.
III.
ELEKTRİK
VE MAGNETİZMA
III. 1 MADENİN
ELEKTRİK VE
MAGNETİK
ÖZELİKLERİ
hareketlerin düzensiz hareketin bir
sonucu olarak sıcaklığı anlamaları
gerekir
Elektrik akımı
Öğrenciler:
 Doğru akım
 Elektrik akımın şiddeti.
Ampermete
 Elektrik akımın gerilimi
(voltajı ) Voltmetre
 Elektrisel direnç.
Reostalar
 Bir elektrik devre
parçası için Ohm
kanunu
 Bir kollu elektrik
devresinde akım
şiddeti.(Akımın kollara
ayrılması)
 Dirençlerin bağlanması:
a) seri bağlama
b) paralel bağlama
 Elektriksel güç
1. Elektrik akımını serbest ya da
iletkenlik elektronların
yönlendirilmiş hareketi olarak
açıklamaları,
2. Verilen bir elektrik devresini
çizebilmeleri ve devre parçalarını
açıklayabilmeleri,
3. Elektriksel direnç yardımıyla
elektrik enerjinin ısı enerjisine
dönüşümünü denel olarak
göstermeleri,
4. Ampermetre voltmetre ve vatmetre
gibi elektriksel aygıtlar yardımıyla
elektrik akımı, gerilimi ve gücü
ölçebilmeleri, ayrıca sözlü ve yazılı
olarak gerilim ve elektriksel direnç
arasındaki U = R· I bağıntısını
yazabilmeleri,
5. Şematik ve pratik olarak elektriksel
dirençlerin seri ve paralel bağlanma
şekillerini denel molrak göstermeleri, ayrıca elektrik enerji E =
Q= U ·I· t kullanabilmeleri gerekir.
Elektriksel olaylar doğal
bilimler, teknik ve günlük
hayata o kadar bağlıdır ki
hayatımız söz konusu
kavramlarsız düşünülemez
127
METODOLOJİK TALİMATLAR
Deneyimler göstermektedir ki değişik metodlarla yapılan eğitim süreci çok daha etkin ve başarılıdır. Bu nedenle fizik dersi eğitimi de
değişik metodlar yapılmalıdır. Burada yalnız en çok kullanılan kimi
metodlardan söz edilecektir. Fizik dersinin gerçekleşmesinde en çok
kullanılan metodlar aşağıda verilmiştir.
 Sözlü anlatım metodu
 Diyalog metodu. (Diyalog metoduna öğretmenin etkin olma
metodu de dahildir).
 Denel metod (Öğretmen dersi deney yaparak açıklar)
 Deney yapma metodu
Yukarıda belirtilen metodlardan başka eğitimde başka metod ve
teknikler de kullanılır. Örneğin öğrencilerin gurup ve ekip çalışmalarında
çok verimli olan “Öğrenci merkezli eğitim”ve “Etkili öğretim metodu”
(interaktif metodu) kullanılmaktadır. Fizik öğretmeni “Öğrenci merkezli
eğitim” ve “Etkili öğretim metodu” tekniklerini kullanmak zorundadır.
Her iki metodun beraberce kullanılması çok başarılı sonuçlar vermektedir; Çünkü öğrencilerde fizik dersine karşı olan ilgi ve sevgiyi yükseltir. Öğrenciler edindikleri somut (konkre) ve pratik bilgilerin uygullaması olarak problemlerin çözümünde gösterirler. Bu da öğrencilerin
beleğinde zor silinen hatıralara neden olur.
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme öğrenci bilgisini bir ölçütle karşılaştırılıp bir karara
varılması işlemidir. Öğrencinin başarısının değerlendirmede öncelikle
öğrencinin müfredat programıyla öngörülen genel ve özel amaçlara ne
derece yaklaştığını, davranışların ne kadarını benimsediğinin ve fizik
dersinin önemini ne derece anladığının bir saptamasıdır.
Değerlendirmenin amacı başvurulan öğretim metodlarının, öğrenci
başarısının, belirli metod ve tekniklerle belirtilen davranışların ne kadarını kazandığının saptanmasıdır.
Eğitimde değerlendirme, öğrencinin eksikliklerini saptamak, başarılarını tespit etmek, başvurulan öğretim metodların etkinliğini, öğrenciden
çok öğretimi ilgilendirir. Öğretmenin işini kolaylaştırmak için aşağıda
belirtilen teknikler önerilir.
128
 Etkinliğe göre değerlendirme
Öğretmen öğrenciyi bir arkadaş olarak kabul etmelidir. Öğretmen
öğrenciyle konuşarak eğitim sürecine katılmalıdır. Bu şekilde öğretmen
öğrencinin bilgi düzeyini değerlendirebilir ve derse kaşı ilgiyi artırabilir.
Yalnız bu şekilde öğrenci derste sürekli olarak etkin olabilir; Fizik
olaylarını kavrayabilir. Farklı öğrenciler aynı bir problem hakkında
değişik sonuçlara varabilir.
 Sözlü değerlendirme
Bazı öğrenciler sürekli olarak hazırlıklı olmalarına karşın çekingendirler, gekektiğinden fazla etkin değildirler ve konuşmalara katılmazlar.
Bu nedenle öğretmen bu öğrencileri çağırmalı ve onları sözlü olarak sormalı. Yalnız bu şekilde öğretmen söz konusu öğrencilerin bilgi düzeyi
hakkında fikir sahibi olabilir. Söz konusu bilgi yoklaması da sınıfta ikili
konuşma şeklinde gerçekleşir.
Test sorularla yapılan bilgi yoklamasında, öğretmen öğrencilere
dersin ne derecede kavrandığını içeren sorular sorar. Bu metod öğretmenin testleri iyi olarak hazırlamasına verdiği öneme bağlıdır. Öğretmen
test sorularını hazırlarken öğrencilerin “dersi tanıma”, ”anlama”, “uygullama”, “analiz ve sentez” yapma düzeyi adı verilen Blum kriterlerini göz
önünde bulundurmalıdır. Öğrencilerin bilgi düzeylerini saptamak
amacıyla birinci yarı yılda iki, ikinci yarı yılda da iki olmak üzere toplam
dört test sınavı düzenlenir.
 Sınıfta ve evde problem çözme değerlendirmesi
7. sınıf müfredat programına göre “tekrarlama” ve “ev çalışması”
problemlerin çözümleri öngörülmüştür. Problemlerin çözümünde öğrenciler sürekli olarak “siyah tahta”da ya da defterlerinde problemleri çözmeleri gerekir. Öğrencilerin söz konusu etkinliği bilgi değerlendirmesi
olarak alınmalıdır.
 Test çözme değerlendirmesi
Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi
öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine
129
olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatli hazırlanırsa elde
edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken
Blum’un kriterleri “tanıma düzeyi (kognitif), anlama, uygulama, analiz
ve sentez”, göz önünde bulundurulmalıdır. Her yarı yılda öğretmen birer
test soru hazırlamalıdır. Test soruların amacı öğrencilerin ders
hakkındaki kavrama becerilerinin saptamasıdır.
 Okulldaki laboratuvar etkinlikleri
Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına
göre deneyler gerçekleştirir ya da herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da
olayın ölçümünü yapar. Laboratuvardaki çalışmalar sırasında bazı
öğrenciler çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız
olarak yapabilirler, öğretmene de deneylerde ya da ölçme işlemlerinde
yardımcı olurlar. Öğrencileri bu tür davranışları öğretmen tarafından
değerlendirilmelidir.
 Öğrencilerin okulda ve evde bağımsız çalışmaları
Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki
çalışmalarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarının
yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler.
130
Download