fizik - MASHT

FİZİK
6. ve 7. Sınıf
GİRİŞ
Altıncı ve yedinci sınıfta okutulan fizik dersi müfredat programı
öğrencilerin psişik yeteneklerini göz önüne alınarak daha yoğun bir
düzeyde yazılmıştır. Öğrenciler altıncı ve yedinci sınıf fizik dersinde,
fizik kanunları ve olayları hakkında esas bilgiler edinecektir. Fizik dersinde öğrencilere doğa olaylarının nasıl değişeceğini ve doğa olaylarından nasıl yararlanılacağı hakkında, insanın önemini ve rolünü öğreneceklerdir. Bu şekilde öğrenciler kesin olarak yaşam ortamının korunması,
enerji tasarrufu, çalışma alışkanlığı ve beceri kazanırlar.
Fizik dersinde edindikler bilgiler öğrencilere kimya, biyoloji vb.
doğa bilimler için sağlam bir temel de kurmuş olurlar.
Fizik ve diğer doğa bilimler yardımıyla insanın kişisel, kültürel ve
mesleki yapısının yükselmesinde güçlü bir rol oynamaktadır.
UZAK HEDEFLER
Fizik müfredat programının amacı.
Öğrenciler:
1. Fizik olayların niteliklerini betimlemeleri ve anlatabilmeleri;
2. Farklı fiziksel büyüklükleri ölçmede yetenek ve alışkanlık
kazanmaları;
3. Pratik ve deneysel çalışma alışkanlığı kazanmaları;
4. Grup ve ekip çalışma alışkanlığını geliştirmeleri;
5. Yaşam ortamının, enerji tasarrufunun ölçülü bir şekilde çıkar
edinilmesinde sağlam bir tutum kazanmaları gerekir.
87
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER
v Öğrenciler:
1. Fiziksel olayları betimlemelerini, fiziğin konusunu, özelliğini
ve özel niteliklerini, fiziksel büyüklüklerin birimlerini ve
aralarındaki ilişkiyi bilmeleri gerekir.
· Madde, molekül, atom, elektron, iyon, gibi özel parçacıklardan
oluştuğunu açıklayabilmeleri;
· Gözlemlerden edinilen bilgiler yardımıyla maddenin özelliklerini açıklamak için erirlik, difüzyon, yoğunluk gibi maddenin parçacık özelliklerini, basit modellerle açıklayabilmeleri;
· Kuvvetin cisimlerde ve fiziksel sistemlerde değişiklik meydana
getirebileceğini, buna karşılık cisimlerin genel özellikleri ve
enerjileri değişmeyeceğini kalacağını bilmeleri;
· Enerjinin farklı şekilleri olduğunu, bir cisimden bir başka cisme akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini bilmeleri gerekir.
2. Termik, periyodik, elektrik gibi birçok fiziksel olayın, maddenin parçacık özelliğine dayanarak açıklanabileceğini bilmeleri
gerekir.
· Maddenin fiziksel hallerini, yüzey gerilim ve kılcal olayların
nedeni olan moleküler arası kuvvetler olduğunu bilmeleri,
· Enerjinin farklı şekilleri olduğunu, bir cisimden bir başka
cisme akabilir ve şekil değiştirdiğini bilmeleri,
· Günlük hayattan periyodik hareket, titreşim ve dalga hareketti
ile ilgili örnekler verebilmeleri,
A
· Sembolik olarak iş ( A = F · s ), güç ( P = t ), ohm kanunu (
U = U · I ) dalgaların hızı ( c = l · f ), elektriksel enerjisi ( E =
U I t ) ,v.b. gibi bağıntıları yazabilmeleri, bu bağıntıları
problemlerin çözümünde kullanabilmeleri,
· Gözlemelere dayanarak enerjinin bir cisimden başka bir cisme
akabileceğini ve şekil değiştirebileceğini, nitel ve nicel olarak
açıklayabilmeleri örneğin dalga hareketinin ortamın yoğunluğuna göre, ya da cisimlerin yüksekliğe (gözlem-referans
çerçevesine) göre hızını, gergin bir telin uzunluğuna bağlı
88
olarak verdiği ses şiddetinin değişimi gibi fiziksel olaylar
arasındaki ilişkileri açıklayabilmeler;
3. Fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde edindikleri bilgi ve
becerileri doğru olarak günlük hayatta ve problemlerin
çözümünde uygulayabilmeleri.
· Dinamometre, manometre ve barometre gibi kuvvetölçer,
basınçölçer aygıtları ve birimlerini; elektriksel direnç, güç gibi
büyüklükleri ölçen elektriksel aygıtları ayrıca bir elektrik devresinde akımın kollara ayrılmasını örneklerle gösterebilmeleri;
· Zaman, kütle, uzunluk, kuvvet, iş ve güç gibi fiziksel büyüklükleri ölçmek ve cisimler arası etkileşmenin büyüklükleri olan
hız, kuvvet, potansiyel ve kinetik enerji gibi fiziksel büyüklükleri hesaplamasını bilmeleri,
· Kuvvetin sonucu olan mekanik işi ve gücü deneysel olarak
göstermesi, sesin meydana gelmesini pratik örneklerle benimsemeleri;
· Termometre, kütle, hız, uzaklık, elektriksel yük miktarı, elektrik, gerilim (voltaj) ve elektriksel direnç gibi enerji boyutlu
fizikisel büyüklüklerin nasıl ölçüldüğünü bilmeleri gerekir.
4. Fiziksel olayları doğru bir şekilde açıklamak için teorik ve
deneysel bilgilerden yararlanmaları.
· Katı sıvı ve gaz halindeki cisimler arasındaki farkı ve benzerlikleri, maddenin moleküler yapısını göz önünde bulundurarak
açıklamaları;
· Bir sistemde kuvvet, basınç ve sıcaklık gibi etkenlerin önemini
anlamaları ve belirlemeleri,
· Cisimler dış kuvvetlerin ya da enerji değişiminin etkisinde ne
gibi değişiklere uğrayacağını saptamaları ve tahmin etmeleri;
örneğin kuvvetleri, uzaklıkları ve basit makineleri karşılaştırmaları ve tahmin etmeleri gerekir.
5. Derse karşı tutumunu geliştirmesi
· Fizik dersin sunduğu öncelikleri ve sınırları anlamaları,
· Kişisel hareketlerde yapıcı, saygılı, hoşgörülü, alçak gönüllü,
eleştirel düşünme yeteneğine sahip olmaları gerekir.
89
PROGRAM İÇERİĞİ
6. SINIF
KATEGORİLER
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
ALT
KATEGORİLER
I.1.
CİSİMLER VE
ÖZELLİKLERİ
PROGRAM İÇERİĞİ
I.1.1. Madde ve cisimlerin
hareketi
1. Madde ve maddenin
parçacık yapısı.
2. Maddenin fiziki halleri:
a) katı cisimler ve özellikleri
b) gazlar ve özellikleri.
3 . Ölçme ve hatta
a) uzunlukların ölçülmesi,
b) hacmin ölçülmesi
c) kütlenin ölçülmesi
90
KAZANIMLAR
Öğrenciler:
1. Fiziğin tüm
kavramlarını dilini ve
terminolojisini bilmeleri;
2. Madde küçük
parçacıklardan,
molekülerde meydana
geldiğini öğrenmeleri;
3. Madde kavramını ve
fiziki halleri tanımaları,
ayrıca katı sıvı ve gaz
halindeki cisimleri ayırt
edebilmeleri;
4 . Uzunluk, yüzey, hacim
ve kütle gibi fiziksel büyüklükleri ölçebilmeleri;
5. Her ölçmede hata
yapıldığını bilmeleri ve
hataların ortalama
değerini nasıl
bulunacağını bilmeleri
gerekir.
DERSLER ARASI
İLİŞKİ
Maddenin parçacık
yapısı - moleküler
ve atomlar, kimya,
biyoloji, tıp,
astronomi vb.bilim
dalarında birçok
olayın
açıklanmasında
yaygı olarak
kullanılmaktadır
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
I.1.
HAREKET
I.1.2. Kuvvet ve hareket
1. Hareket ve denge
2. Yol ve yörünge
3. Hız.
4. Zamanın ölçülmesi.
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
I.1.
CİSİMLER
ARASI
ETKİLEŞME VE
KUVVET
I.1.3. Kuvvet ve hareket
1. Kuvvet ve cisimlerin şekil
değiştirmesi. Kuvvetin
1.
dinamometre ile ölçülmesi.
2. Kuvvetin hareket eden
cisimlere etkisi.
2.
3. Kuvvetin cisimlere
yaptıkları etki ve tepki
kuvvetleri. 3.
4. Serbest düşme
Öğrenciler:
1. Cisimlerin hareket ve
denge hallerini ayırt
edebilmeleri;
2. Cisimlerin hareket
halleri yol, hız ve
zaman gibi üç fiziki
büyüklük ile
betimlendiğini
bilmeleri;
3. Cisimleri hareket
yörüngeleri düz ya da
bir eğri çizgi şeklinde
olduğunu bilmeleri;
4. Zamanı ölçebilmeleri
ve zaman birimlerini
bilmeleri gerekir.
Mekaniğin basit bir
tanımı olsa bile
hareket kavramı
biyoloji bilimi ve
doğal ve teknik
bilimler için önemli
bir kavramdır.
Büyüme süreci
biyolojide hareket
kavramıyla
açıklanır. Kuvvet
kavramı doğa
bilimlerinde olduğu
gibi teknikte ve
günlük hayatımızda
da önemli bir yeri
vardır.
Öğrenciler:
1. Etkilerine göre ad
alan kuvvetlerin var
olduğunu bilmeleri;
2. Kuvvetleri
dinamometre ile
ölçmesini bilmeleri;
3. Kuvvet cisimlerin
şeklini, hızını ve
Kuvvet kavramı,
doğa bilimlerinde
olduğu gibi teknikte
ve günlük
yaşantımızda
kullanılan çok
önemli
bir fiziksel
kavramdır
91
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
I.2.
CİSİMER VE
ÖZELLİKLERİ
II.
DÜZENSİZ
HAREKETLER
VE TERMİK
OLAYLAR
II.1.
MADDENİN
MOLEKÜLER
KİNETİK
YAPISI
92
hareket doğrultusunu
değiştirdiğini bilmeleri
gerekir.
I.2.4. İş ve enerji
Öğrenciler:
1. Mekanik iş
1. İş, enerji ve sıcaklık ile
2. Basit makineler. Kaldıraç,
ilgili esas kavramları
eğik düzlem, makaralar.
ve aralarındaki
3. Sürtünme kuvvetler.
ilişkileri anlamaları;
4. İş ve ısı
2. Herhangi bir basit
5. Güç
makinenin yapı
6. İş ısı ve enerji
elemanlarını ve
7. Enerji kaynakları ve çeşitleri
çalışmasını bilmeleri;
8. Enerjinin farklı enerjilere
3. Çeşitli örneklerle,
dönüşümü.
deneysel olarak
mekanik işi
gerçekleştirmeleri
gerekir.
II.1.5. Isı olayları
5. Isı kaynakları
6. Cisimlerin sıcaklığı.
Termometre ile cisimlerin
sıcaklığının ölçülmesi.
7. Katı, sıvı ve gaz halindeki
cisimlerin genişlemesi ve
büzülmesi.
Öğrenciler :
1. Sıcak ve soğuk
cisimleri ayırt
edebilmeleri, ayrıca
birkaç cismin
sıcaklığını termometre
ile ölçebilmeleri;
2. Isı kaynakları hakkında
Konum ve hareket
kavramları tüm doğa
bilimlerinde,
teknikte ve yaşam
ortamımızın her yerinde karşılaştığımız
çok önemli kavramlardır. Demek
oluyor ki söz konusu
kavramlar biyoloji
ve kimya ile yakın
bağları vardır; korumamız gereken
yaşam ortamımıza
etki eden önemli
kavramlardır.
Termik olaylar
yeryüzünün bazı
kısımlarına etki
ederek hava
sıcaklığının
artmasına yada
azalmasına neden
olur. Rüzgarların ve
III.
III.1.
ELEKTRİK VE MADDENİN
MAGNETİZMA MAGNETİK VE
ELEKTRİK
ÖZELLİKLERİ
8. Suyun buharlaşması. Suyun
bilgi sahibi olmaları;
kaynaması ve
3. Isı sıcak bir cisimden
yoğunlaşması. Su buharı ve
soğuk bir cisme
iş. Su buharı ve enerji.
geçtiğini öğrenmeleri;
9. Isı transferi.
4. Sıcaklık farkı büyük
olduğu vakit ısı alış
verişi - transferinin de
büyük olacağını
öğrenmeleri;
5. Bazı cisimlerin ısıyı iyi
ilettiğini, bazılarının
ise (yalıtkanların) iyi
iletmediğini bilmeleri
gerekir.
III.1.6. Elektrik ve manyetik Öğrenciler :
1. Cisimlerin sürtünme,
olaylar
1.Cisimlerin elektriklenmesi.
değme ve etki ile
Elektrik yüklerinin
elektriklenme
elektroskopla ve elektrometre
çeşitlerini
ile ölçülmesi
adlandırmaları;
2. Yüklü cisimler arasındaki
2. “Pozitif” ve “negatif”
çekimi ve itme kuvvetleri.
olmak üzere iki farklı
3. Elektrik akım kaynakları.
elektrik yükünün var
Galvanik elementler, batarya,
olduğunu, elektrikli
akü, volta pili.
yükler arasında çekici
4. Elektrik devresi.
ve itici kuvvetlerin
5. Elektrik akımın uygulaması.
olduğunu bilmeleri;
yağışların meydana
gelmesi termik
olayların bir
nedenidir.
Termik olaylar biyoloji, kimya ve yaşam
ortamının korunmasında da çok önemli
yeri vardır. Ayrıca
termik olaylar tarım
ve beslenme endüstrisini de yakından
ilgilendirir.
Elektrik ve manyetik
olaylar, doğa
bilimlerini, tekniği
ve yaşam ortamı ile
o kadar iç içedir ki
yaşam ortamımızı
söz konusu
kavramlar olmadan
düşünmek
olanaksızdır.
93
Elektrik akımının evlerdeki
aygıtlarda kullanımı ve
korunması.
6. Atmosferdeki elektrik
yükleri. Yıldırım.
7. Elektrik akımın enerjisi ve
gücü.
8. Doğal mıknatıslar.
Pusula ve Yer’in manyetik
alanı.
94
3. Elektrik yük miktarı
elektroskopla
ölçüldüğünü bilmeleri,
ayrıca elektroskop ve
elektrometreyi
yapabilmeleri;
4. Batarya, elektrik
santrali gibi elektrik
kaynaklarını
adlandırmaları;
5. Elektrik akımını iyi
ileten ve iyi iletmeyen
iletkenleri ayırt
edebilmeleri;
6. Verilen şema yardımıyla bir elektrik devresini
çizebilmeleri, ayrıca
elektrik devresini önemli parçalarını
adlandırmaları;
7. Deneysel olarak elektrik enerjisinin (elektrik direnci yardımıyla) ısı enerjisine
dönüşümünü gösterebilmeleri gerekir.
7. SINIF
KATEGORİLER
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
ALT
KATEGORİLER
PROGRAM
İÇERİĞİ
KAZANIMLAR
DERSLER ARASI
İLİŞKİ
I.1.
CİSİMLER VE
ÖZELLİKLERİ
I.1.2. Denge
halindeki gazlar
ve sıvılar
1. Basınç kuvveti
ve basınç.
2. Atmosfer
basıncı. Basıncın
ölçülmesi
3. Sıvı ve gazlarda
basıncın iletilmesi.
4. Hidrostatik
basınç.
5. Bileşik kaplar.
6. Kaldırma
kuvveti. Arşimet
kanunu.
7. Kapalı
kaplardaki gazların
basıncı ve
ölçülmesi
8. Yüzey gerilimi.
Kılcal olaylar.
Öğrenciler:
1. Basınç kuvvetinin tanımını ve birkaç
örnekle betimleyebilmeleri;
2. Yüzeye ve dik kuvvete bağlı ve
deneysel olarak basınç kuvvetinin
bağımlılığını anlatabilmeleri;
3. Sıvı derinliğine ve yoğunluğuna
bağlı olarak hidrostatik basıncın
nasıl değiştiğini anlatabilmeleri;
4. Barometre ve manometre gibi basınç
ölçer aygıtları doğru kullanmaları ve
sayısal değerleri doğru
okuyabilmeleri;
5. Suya dalma, yüzme ve su trafiğini
günlük yaşamda ayırt edebilmeleri
gerekir.
Basınç kavramı
teknikte,
astronomide, doğa
bilimlerinde,
bununla birlikte
biyoloji ve kimyada
önemli bir fiziksel
niceliktir. Aynı
şekilde basınç
kavramının önemi
coğrafyada ve
agronomi biliminde
de önemi büyüktür.
Biyolojide bitkilerin
besleyici maddeleri,
suyla birlikte, en
yüksek yapraklara
kadar taşıdıklarını,
osmoz basıncı ile
açıklanır.
95
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
I.1.
CİSİMLER VE
ÖZELLİKLERİ
I.1.3. İş ve enerji
1. Kuvvet
2. İş sıcaklık ve
enerji
3. Güç ve
motorlar.
I.
CİSİMERİN
KONUMU VE
HAREKETİ
I.2.
Uniform
(tekdüze)
ortamlarda
periyodik olaylar
I.2.4. Titreşim ve
dalgalar. Ses
96
1. Dalga ve
çeşitleri.
Dalgaların bazı
önemli özellikleri.
2. Dalgaların
yayılması ve hızı.
3. Dalgaların
yansıması ve
Öğrenciler:
1. İş, enerji ısı kavramlarını ve
aralarındaki ilişkileri anlamaları;
2. Örneklerle deneysel olarak mekanik
işi anlatabilmeleri;
3. Konkre örneklerle iş ve enerji
arasındaki ilişkiyi anlatabilmeleri
gerekir.
Öğrenciler :
1. Maddesel ortamlarda titreşim ve
dalgaların oluş şeklini, dalga
çeşitlerini ve niteliklerini (frekans,
hız, periyot ve dalga uzunluğu)
anlamaları;
2. Dalgaların kırılabilir ve yansıyabilir
özelliklerini anlatabilmeleri;
3. Ses dalgaları bir çeşit mekanik
dalga (su dalgalarına benzer)
olduğunu anlatabilmeleri;
Cisimlerin konumu
ve hareketi kavramı
tüm doğa
bilimlerini, tekniği
ve yaşam ortamımızı ilgilendiren bir
kavramdır. Söz
konusu kavramlar
biyoloji ve kimya
bilimlerini yakından
ilgilendirir; ayrıca
korumamız gereken
hayat ortamına da
etki eden önemli bir
kavramdır.
Söz konusu ders
birimleri tüm doğa
bilimleri, tekniği
özellikle
enformatiği ve
yaşam ortamımızı
yakından
ilgilendirir. İnsanlar
ve canlı varlıklar
arlarında dalgalar
yardımıyla
II.
DÜZENSİZ
HAREKETLER
VE TERMİK
OLAYLAR
II.1.
MADDENİN
MOLEKÜLER
KİNETİK
YAPISI
kırılması
4. Ses ve sesin
meydana gelişi.
Ses kaynakları.
5. Sesin önemli
özellikleri.
4. Dalga kaynağından uzaklaştığımız
vakit ses şiddetinin azaldığını,
yaklaştığımız vakit ise ses şiddetinin
artığını anlatabilmeleri gerekir.
II.1.1. Maddenin
yapısı.
Öğrenciler:
1. Maddenin parçacık yapısını
tanımaları; madde molekülerden,
atomlardan ve başka küçük
parçacıklardan yapıldığını
anlamaları;
2. Molekülerin hareket etiğine ve
moleküller arasında boşluk
bulunduğunu gösteren bir örnek
betimlemeleri;
3. Difüzyon olayının moleküler
hareketin bir neticesi olduğunu
betimlemeleri gerekir.
1. Maddenin
parçacık
yapısı
(moleküler ve
atomlar)
2. Moleküler arası
etkileşmeler.
3. Maddenin
yoğunluğu.
4. Difüzyon olayı.
anlaşırlar. Aynı
şekilde dalgalar
yardımıyla
malzemelerin
bilimsel teknik
araştırmaları
dalgalar yardımıyla
gerçekleşmektedir.
Dalgalar inşatta
endüstride ve
tarımda da
kullanılmaktadır.
Maddenin parçacık
yapısı kimyada,
biyolojide, tıpta,
astronomide v.b.
bilim dalarında
geniş uygulama
alanı bulmuştur.
Difüzyon olayı da
aynı şekilde
kimyada,
biyolojide, tarımda
vb. bilim
alanlarında
uygulama alanı
97
bulmuştur.
III.
MADDENİN
ELEKTRİK VE
MAGNETİK
NİTELİKLERİ
98
III.
MADDENİN
ELEKTRİK VE
MAGNETİK
ÖZELLİKLERİ
III.1.5. Elektrik
akımı
1. Atomun
elektriksel
yapısı.
2. Doğru akım.
3. Akım şiddeti.
Akım
şiddetinin
ölçülmesi.
Ampermetre.
4. Elektriksel
gerilim.
Elektriksel
gerilimin
ölçülmesi.
Voltmetre.
5. Elektriksel
direnç.
Dirençlerin
bağlanması.
6. Ohm kanunu
7. Elektrik
akımının
kollara
Öğrenciler :
1. Verilen şema yardımıyla
elektrik devresini çizebilmeleri
ve devre parçalarını
söyleyebilmeleri;
2. Elektrik direnç yardımıyla
elektrik enerjisinin ısı
enerjisine dönüşümünü
deneysel olarak
gerçekleştirmeleri;
3. Voltmetre,ampermetre,ohm
metre ve vatmetre ile
elektriksel nicelikleri
ölçebilmeleri, ayrıca sözlü ve
yazılı olarak gerilim ile akım
şiddeti arasındaki matematik
bağıntıyı ( U = R · I )
anlatabilmeleri;
4. Deneysel ve şematik olarak
dirençlerin seri, paralel
bağlantılarını ayrıca elektrik
akımının enerji ifadesini
kullanabilmeleri gerekir.
Söz konusu ders
birimleri doğa
bilimlerinde,
teknikte ve günlük
yaşantımızda o
kadar çok uygulama
alanı bulmuştur ki
yaşam
düşünülemez.
ayrılması.
Kirşhov
kanunları.
8. Elektrik akımın
yaptığı iş ve
güç
99
METODOLOJİK YÖNERGE
Deneyimler göstermektedir ki değişik yöntemlerle yapılan eğitim
süreci çok daha etkin ve başarılıdır. Bu nedenle fizik dersi eğitimi de
değişik yöntemler yapılmalıdır. Burada yalnız en çok kullanılan kimi
yöntemlerden söz edilecektir. Fizik dersinin gerçekleşmesinde en çok
kullanılan yöntemler aşağıda verilmiştir.
· Sözlü anlatım metodu
· Diyalog metodu. (Diyalog metoduna öğretmenin etkin olma
metodu de dahildir).
· Deneysel yöntem (Öğretmen dersi deney yaparak açıklar )
· Deney yapma metodu
Yukarıda belirtilen yöntemlerden başka eğitimde başka yöntem ve
teknikler de kullanılır. Örneğin öğrencilerin grup ve ekip çalışmalarında
çok verimli olan “Öğrenci merkezli eğitim” ve “Etkili öğretim metodu”
(interaktif metodu ) kullanılmaktadır. Fizik öğretmeni “Öğrenci merkezli
eğitim ” ve “Etkili öğretim metodu” tekniklerini kullanmak zorundadır.
Her iki metodun beraberce kullanılması çok başarılı sonuçlar vermektedir; Çünkü öğrencilerde fizik dersine karşı olan ilgi ve sevgiyi yükseltir. Öğrenciler edindikleri somut (konkre) ve pratik bilgilerin uygulaması olarak problemlerin çözümünde gösterirler. Bu da öğrencilerin
beleğinde zor silinen hatıralara neden olur.
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme öğrenci bilgisini bir ölçütle karşılaştırılıp bir karara
varılması işlemidir. Öğrencinin başarısının değerlendirmede öncelikle
öğrencinin müfredat programıyla öngörülen genel ve özel amaçlara ne
derece yaklaştığını, davranışların ne kadarını benimsediğinin ve fizik
dersinin önemini ne derece anladığının bir saptamasıdır
Derlendirmenin amacı başvurulan öğretim yöntemlerin, öğrenci
başarısının, belirli yöntem ve tekniklerle belirtilen davranışların ne kadarını kazandığının saptanmasıdır
Eğitimde değerlendirme, öğrencinin eksikliklerini saptamak, başarılarını tespit etmek, başvurulan öğretim yöntemlerin etkinliğini, öğrenciden çok öğretimi ilgilendirir. Öğretmenin işini kolaylaştırmak için
aşağıda belirtilen teknikler önerilir.
100
· Etkinliğe göre değerlendirme
Öğretmen öğrenciyi bir arkadaş olarak kabul etmelidir. Öğretmen
öğrenciyle konuşarak eğitim sürecine katılmalıdır. Bu şekilde öğretmen
öğrencinin bilgi düzeyini değerlendirebilir ve derse kaşı ilgiyi artırabilir.
Yanız bu şekilde öğrenci derste sürekli olarak etkin olabilir. Fizik
olaylarını kavrayabilir. Farklı öğrenciler aynı bir problem hakkında
değişik sonuçlara varabilir.
·
Sözlü değerlendirme
Bazı öğrenciler sürekli olarak hazırlıklı olmalarına karşın
çekingendirler, gerektiğinden fazla etkin değildirler ve konuşmalara
katılmazlar. Bu nedenle öğretmen bu öğrencileri çağırmalı ve onları
sözlü olarak sormalı.Yalnız bu şekilde öğretmen söz konusu öğrencilerin
bilgi düzeyi hakkında fikir sahibi olabilir. Söz konusu bilgi yoklaması da
sınıfta ikili konuşma şeklinde gerçekleşir.
Test sorularla yapılan bilgi yoklamasında, öğretmen öğrencilere
dersin ne derecede kavrandığını içeren sorular so r a r . B u yöntem
öğretmenin testleri iyi olarak hazırlamasına verdiği öneme bağlıdır.
Öğretmen test sorularını hazırlarken öğrencilerin “dersi tanıma”,
”anlama”, “uygulama”, “analiz ve sentez” yapma düzeyi adı verilen
Blum kriterlerini göz önünde bulundurmalıdır. Öğrencilerin bilgi
düzeylerini saptamak amacıyla birinci yarı yılda iki, ikinci yarı yılda da
iki olmak üzere toplam dört test sınavı düzenlenir.
·
Okulda ve evde problem çözme değerlendirmesi
7. sınıf müfredat programına göre “tekrarlama” ve “ev çalışması”
problemlerin çözümleri öngörülmüştür. Problemlerin çözümünde
öğrenciler sürekli olarak “siyah tahta”da ya da defterlerinde problemleri
çözmeleri gerekir. Öğrencilerin söz konusu etkinliği bilgi değerlendirmesi olarak alınmalıdır.
·
Test çözme değerlendirmesi
Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi
öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine
olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini
yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatli hazırlanırsa elde
edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken
Blum’un kriterleri “tanıma düzeyi, anlama, uygulama, analiz ve sentez”.
göz önünde bulundurulmalıdır. Her yarıyılda öğretmen birer test soru
101
hazırlamalıdır. Test soruların amacı öğrencilerin ders hakkındaki
kavrama becerilerinin saptamasıdır.
·
Okuldaki laboratuvar etkinlikleri
Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına
göre deneyler gerçekleştirir ya da herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da
olayın ölçümünü yapar. Laboratuvar çalışmaları sırasında bazı öğrenciler
çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız olarak
yapabilirler, öğretmene de deneylerde ya da ölçme işlemlerinde yardımcı
olurlar. Öğrencilerin bu tür davranışları öğretmen tarafından
değerlendirilmelidir.
·
Öğrencilerin okulda ve evde bağımsız çalışmaları
Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki çalışmalarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarını
yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler.
·
Sözlü değerlendirme
Bazı öğrenciler derse hazırlıklı gelmelerine karşın derste etkin
değildirler ve ikili konuşmalara katılmazlar, çekingendirler. Bu nedenle
öğretmen söz konusu öğrencilerlerin bilgilerini anlayabilmek için yanına
çağırması ve klasik olarak bilgi yoklaması yapması gerekir. Klasik sorma
yöntemi de ikili konuşma şeklinde olmalıdır ve tüm sınıfın katılmamasına dikat edilmesi gerekir.
·
Sınıftaki etkinliğe göre değerlendirme
Altıncı sınıf müfredat programına göre yapılan problemlerin çözümü
sırasında bazı öğrenciler derste sürekli olarak etkindirler. Öğretmenin
sorduğu soruları öğrenci tahtaya çıkıp ya da defterinde çözer.
Öğrencilerin söz konusu özelliklerini öğretmen bilgi bakımından göz
önünde bulundurması ve değerlendirmesi gerekir.
·
Yazılı sınav değerlendirmesi
Altınıcı sınıf fizik dersi müfredat programına göre 38 ders
tekrarlama, pratik ve laboratuvar çalışmaları için ön görülmüştür.
Öğretmen öğrencilere derste çözülmüş ya da çözülmemiş sorular sorar.
Öğretmenin sınavda çözülmemiş soru ve problemlerin sormasının amacı
öğrencilerin dersi anlayıp anlamadığını öğrenmesi ve değerlendirmesidir.
102
Yalnız bu şekilde öğrencilerin öğrenme, dersi anlama ve düşünme şekli
anlaşılmış olur.
·
Test sınavı değerlendirmesi
Bir sınıftaki öğrencilerin test sınavı ile ilgili bilgi değerlendirmesi
öğretmene, öğrencilerin ders hakkında ne derecede bilgi edindiklerine
olanak sağlar. Test metodu öğretmenin testleri hazırlama süresini
yakından ilgilendirir. Test soruları ne kadar dikkatlı hazırlanırsa elde
edilecek sonuçlar da o derece başarılı olur. Test soruları hazırlanırken
Blum’un kriterleri göz önünde bulundurulmalıdır. Blum’un kriterleri:
Dersi tanıma düzeyi (kognitif), anlama, uygulama, analiz ve sentez. Her
yarı yılda öğretmen birer test soru hazırlamalıdır. Test soruların amacı
öğrencilerin ders hakkındaki kavrama becerilerinin saptamasıdır.
·
Okuldaki laboratuvar etkinlikleri
Fizik laboratuvarı var olan okullarda öğretmen müfredat programına
göre deneyleri gerçekleştirir, herhangi bir fiziksel büyüklüğün ya da
olayın ölçmelerini yapar. Laboratuvardaki çalışmalar sırasında bazı
öğrenciler çalışmalarda daha etkindir. Bu öğrenciler deneyleri bağımsız
olarak yapabilirler, öğretmene de deney ya da ölçme işlemlerinde
yardımcı olurlar. Öğrencileri bu tür davranışları öğretmen tarafından
değerlendirilmelidir.
·
Öğrencilerin bağımsız çalışmaları
Öğrencilerin bilgi değerlendirmesi pratik ve gruplar halindeki
çalışmalarla da yapılır. Öğrenciler öğretmenin verdiği fizik araçlarını
yapımını, evde kendi başlarına gerçekleştirirler. Örneğin: Elektroskop,
elektrometre ya da her hangi bir basit aygıtın yapımı gibi.
Öğrencilerin bilgi değrlendirmesini, etkinlik ve bağımsız çalışmaları
oluşturmalıdır.
103