ÇÜRÜĞÜN ÖNLENMESİ VE KİMYASAL PREPARATLAR.

ÇÜRÜĞÜN ÖNLENMESİ VE
KİMYASAL PREPARATLAR.
1.
2.














3.
4.
5.
Antimikrobial ajanlarla tedaviler
Floridlerin kullanımı
2.1.Toplum, Okul ve Evde Bireysel Kullanıma Dayalı Uygulamalar.
Su
Tuz
Süt
Şeker
Tablet ve damlalar
Gargaralar
Diş macunları
Kürdan ve diş ipleri
Sakız
Suni tükürük
2.2. Muayenehanede Kullanılan Yöntemler.
Topikal solüsyonlar
Jeller
Vernikler
Diyet
Sağlık eğitimi, oral hijyen
Tükürük kalite ve kantitesinin arttırılması
Anti mikrobial Ajanlar ve Tedavi
Yöntemleri




Diş üzerinde birikmiş olan plak,
fırçalama ile her zaman gerektiği gibi
uzaklaştırılamaz.
Doğru yöntemle fırçalayamama,
Mukozada ağrılı lezyonların bulunması
Fiziksel veya mental engeller nedeni ile
bireylerde ağız hijyeni
sağlanamayabilir.
Anti bakteriyel ajanlar




Diğer biyolojik faaliyetlerini
etkilememeli
Mukozaya zarar vermemeli
Düşük toksisiteli olmalı
Bir miktarının yutulmasının zarar
vermemelidir
Kimyasal yapılarına göre değişik etkiye sahip
anti mikrobiyaller
Antimikrobial Ajanlar
Özellikleri
Katyonlar
Pozitif yükleri ile bakteri membranının
fonksiyonunu, bakteriyel adesyonu ve
glikoz alımını etkilerler.
Anyonlar
Negatif yüklü iyonlardır. Bakteri
membranının fonksiyonlarını etkilerler
glykolitik metabolizmayı ve glikoz alımını
bozarlar.
Non iyonik ajanlar
Yüklerinin olmadığı kabul edilir. Glukoz
alımını engeller ve membran enzimlerini
inhibe ederler
Enzimler
Bakterilerin adezyonlarını ve lyzozim
aktivitesini artırırlar
Şeker alkaloidleri
Bakteriyel glikolizi etkilerler
Katyonlar






Alexidin (Bisbiguanidinlerden Klorhekzidin)
Cetyl Piridinyum Klorid (kuarternary
amonyum bileşiği),
Hexetidin (sentetik hexahydropiridin),
Benzalkonium Chloride ve
Doğal bitkisel yolla elde edilen
sanguinarindir.
Diğer metal iyonu taşıyan katyonlar (Cu2,
Zn2, Sn2 )
Etki mekanizmaları



Katyonlar, pozitif yüklüdür.
Bu nedenle gram pozitif bakteriler
gibi negatif yüklü bakteri hücrelerinin
membranları tarafından çekilirler.
Gram pozitif olan Mutans
streptokoklar da bu nedenle
katyonlara karşı daha duyarlıdırlar.


Katyonlardan en çok kullanılan
klorhekzidinin, hem negatif yüklü
(hidrofilik, elektron yükü taşıyan),
hem de pozitif yüklüdür. (hidrofobik,
nötr).
Bu özelliklerinden dolayı Klorhekzidin
karyojenik Mutans streptokokları iki
yönlü etkiler.
• Bakteri membranını, özellikle
streptokokus mutansların normal
fonksiyonunu bozar.


Yüzey enzimlerini etkileyerek
bakterilerin dişe veya pelikıla
tutunmalarını engeller.
Glykolitik enzimi etkileyerek
bakterilerin asit yapmalarını azaltır





Klorhekzidin en sık kullanılan anti
mikrobial katyondur.
Klorhekzidin hücre membran
fonksiyonunu bozar,
Plak birikimini azaltır ve
Bakteri metabolizmasını engeller.
Katyonik antimikrobiallerin etkisini
karşılaştırmada referans olarak
kullanılır.
Ağız ortamı




Klorhekzidinle gargara yapıldıktan 7
saat,
Aleksidinden 5 saat,
Cetyl pyridinium chloride’den 3 saat,
hexetidinden 90 dakika sonra
gargara öncesi duruma dönmüştür
Kalay florürlü diş macunları CHX gargaralar ile
benzer etkinlikte bulunmuştur.





Mutans streptokoklar üzerinde
sırası ile
CHX vernik,
jel ve
ağız gargaralarının etkili olduğu
bulunmuştur.
Yan etkileri






CHX yan etkileri azdır ve çoğunlukla %0,2 lik
konsantrasyonunda görülür.
Dilde, dişte, restorasyonlarda ve protezlerde
renk değişikliği,
Geçici tat kayıbı ve mukozada ağrı
SnF2 gargaralarında da aynı yan etkiler görülür.
Hastalar konsantrasyona bağlı olarak metalik
tatdan şikayet ederler.
Hexetidin’in %0,14 lük konsantrasyonları ağız
mukozasında deskuamasyona neden olur.
Endikasyonları


Yüksek düzeydeki Mutans
streptokokların ve P. gingivalis
azaltılmasında katyonlardan en çok
tercih edilen CHX dir.
Kök yüzeyi tedavisi için SnF
klorheksidin yerine tercih edilir
2



Yüksek periodontal hastalık aktivitesi
varsa CHX gargara
Yüksek Mutans streptokok, çürük
riski ve başlangıç çürükleri varsa
“evde veya klinikte CHX gel
Belirli yüzeylerin korunması
isteniyorsa CHX vernik tavsiye
edilmektedir.

Ayrıca kimyasal ajanların hiç birinin
tek başına yeteri kadar etkili
olmayacağının,
bunların yanında diğer önleyici
uygulamaların da ihmal edilmemesi
gerektiğinin de unutulmaması
gerekir.
ANYONLAR



Anyonik ajanlar ajanlar negatif
yüklü bakteriler ile pozitif yüklü
bağlara karşı rekabet halindedirler.
Bu yolla bakterilerin adezyonlarını
inhibe ederler.
Bu bağları protein yapıyla yaparlar.
Örneğin pelikıl… Hydroxyapatite de
bağlanırlar.



Floridler anyonik ajanların en çok bilinen
ve kullanılanıdır.
Floridler diş hekimliğinde 1940 yılından bu
güne kadar çürük kontrolünde
remineralizasyon/deminerilizasyon
tedavisinde kullanılmaktadır.
Anyonlara diğer örnek Sodyum lauryl
sülfattır. Bu madde piyasada satılmakta
olan diş macunlarında surfactan ( Yağ ve
suyun karışmasını sağlayan yüzey gerilimi
düşüren madde) olarak kullanılmaktadır.




Floridler konsantrasyonlarına bağlı olarak
bakterileri farklı yollarla etkilerler.
Bakterilerin normal Membran faaliyetlerini
etkilerler.
Pozitif yüklü glycolitik enzim floridlerden
etkilenir.
Düşük Ph larda glikoz alımı inhibe edilir.
Membranın glikoz alımını sağlayan H+
iyonları ve glikoz alım kanalları etkilenir.
Etkileri


>100 µg/ml NaF konsantrasyon
inhibisyon için gerekirken
bakteriostatik etki için daha
konsantre olması gerekir.
Bu konsantrasyonun altında
remineralizasyon gerçekleşebilir.
Yan etkileri


Floridlerin tavsiye edilen dozlarda
yan etkileri yoktur.
SLS (Sodium lauryl sulphate)
proteinleri denatüre ettiği için epitel
deskuamasyonuna neden olabilirler.
Non iyonik Ajanlar



Non iyonik ajan olarak kullanılan iki
tip fenol vardır.
Yüksüz olduğu bilinen timol ve
ökaliptolün
fenol taşıyan esansiyel yağlarından
elde edilen Triklosan ve Listerindir.




Timol servitek içinde CHX ile birlikte kullanılır
Triklosan normalde sadece anti mikrobiyal bir
madde olarak kullanılmaz. Ticari adı Gantrez
olarak bilinen copolymer, polyvinylmethyl ether
ve maleic acid, yüzey kaplama etkisini arttırmada
kullanılır.
% 0,3 triclosan + copolymer -Colgate Total diş
macunu, Colgate Palmolive
Thymol ve eucalyptol - Listerine gargara, Warner
Lambert.



Bu grup nonoiyonik, hidrofil ve
hidrofob özellik taşıyan fenol derivesi
ajanlardır.
Ağız ortamında bulunan gram negatif
ve gram pozitif bakterilerin büyük
bölümüne etki ederler.
Kesin olarak etki mekanizmaları
anlaşılamamıştır.


Bakteri membranı tarafından bu
maddelerin hızlı alımı membranda yer alan
PTS ve PMF enzimlerini inhibe etmektedir.
Bu etki glikoz alımını engellemekte ve
hücre asidi üretimi çok azalmakta veya
tamamen durmaktadır.
Daha yüksek konsantrasyon membran
sızıntısına, bu da bakteriyolizise neden
olur.
Etkileri



Triklosan ve Listerin uzun yıllardır deri ile
ilgili tedavilerde, 80 li yıllardan sonra diş
hekimliğinde kullanılmaktadır
Triklosan plak bakterilerinin büyümeleri ve
çoğalmalarını engelleyici etkisini arttırmak
için Gantrez ile kombine olarak
kullanılmıştır
Triklosan/copolymer içeren diş macunu ile
6 aylık uygulama sonucunda supra
gingival plak miktarında ileri düzeyde
azalma olduğu gözlenmiştir
Yan etkileri


Tadı hastalar tarafından
beğenilmemekte ve
Ağız kuruluğu olan hastalarda yüksek
alkol yoğunluğu nedeni ile tavsiye
edilmemektedir.
Endikasyonları

Günlük diş macunu içinde
kullanılmalarının dışında özel bir
kullanım alanları yoktur.
Enzimler.

amyloglucosidase and glucose
oxidase gibi enzimler diş macunlarına
ve gargaralara ilave edilmektedir.
Amyloglucosidase ve glucose oxidase - Zendium Naneli
dişmacunu,
Üretici firma: Meda Sverige AB
Amyloglucosidase and glucose oxidase - Zendium gargara,
üretici firma: Meda Sverige AB
Etki mekanizmaları


İnvitro olarak bir çok enzimin
antimikrobial etkisi olduğu
gösterilmiştir.
Örneğin dextranase Bu enzimin
yapıştırıcı özelliği olan dextran
(glukan) içine sızarak onu çözmekte
ve bu yolla teorik olarak bakterilerin
birikim hızını düşürdüğüne
inanılmaktadır
Etkileri

Bazı çalışmalar enzimli diş
macunlarının plak birikimini
engellediğini gösterirken bazı
araştırmalar bu etkiyi
onaylamamıştır.
Yan etkileri

Her hangi bir yan etkilerinin olduğu
bildirilmemiştir.
Endikasyonları

Özel bir endikasyonları yoktur.
Şeker alkolleri



Anti mikrobiyal değillerdir fakat
kısmen onlar gibi etkilerler.
Cikletlerde, pastillerde, diş
macunları, suni tükürükte
kullanılırlar.
Şeker alkolleri çoğunlukla hexitol ve
pentitol kombinasyonlarıdır ve %3060 oranında yer alırlar.
Örnek ürünler




Xylitol, sorbitol ve mannitol – ciklet,
İmalatçı firma: Wrigley´s
Xylitol and sorbitol - Pepsodent dentifrice,
Üretici firma: Elida Fabergé
Xylitol - Saliversättningsmedel med xylitol
suni tükürük, üretici firma: (enl MAS) ATL
Sorbitol - Saliversättningsmedel med
sorbitol manufacturer: ATL
Etki mekanizmaları
Etkileri


Şeker alkolleri özellikle xylitol asit
akışını azaltmaları nedeni ile
karyojenik değildir.
İn vitro olarak test edilen xylitol ve
sorbitol kemostat ortamında asit
üretiminin azalttığı gösterilmiştir.


CHX/xylitollü ciklet kullananlarda
tükürük akış hızı artmış, streptokok,
laktobasil ve mayaların oranı önemli
düzeyde almıştır.
Plasebo olarak verilen xylitollü ciklet
sadece Mutans sayısını azaltmıştır.
Yan etkileri




uzun süreli kullanımda xylitole karşı
direnç oluşumu konusu tartışmalıdır.
İnsandan izole edilmiş streptokolarda
xylitole dirençli bakterilerin varlığı
gösterilmiştir.
Şeker alkolleri laksatif etki gösterebilir.
Xylitolün sorbitole göre laksatif etkisi daha
azdır.
15 gramdan fazla sorbitol diyare yapabilir.
Bunun nedeni geç emilmeleri ve barsak ta
osmosise etkileridir.
Endikasyonları

Düşük tükürük akışı olan bireylere
florla kombine edilmiş şeker alkolleri
içeren cikletler ve suni tükürük
önerilebilir