Kimyasal Reaksiyonlar 1

advertisement
CEMAL ŞENOL
ÖMER ÇOPUR
FIRAT AYDOĞAN
SÜRE : 14 TEORĐK 2 PRATĐK DERS SAATĐ
KĐMYASAL REAKSĐYONLARIN ÖZELLĐKLERĐ
KONUSU 9. SINIF KĐMYA MÜFREDATINDA YER
ALMAKTADIR.
KĐMYASAL TEPKĐMELER
•KĐMYASAL REAKSĐYONUN GERÇEKLEŞTĐĞĐNĐN
GÖSTERGELERĐ.
•TANECĐKLERĐN HAREKETLĐLĐĞĐ VE KĐMYASAL
DEĞĐŞĐM.
•KĐMYASAL REAKSĐYONLARIN KĐMYASAL
EŞĐTLĐKLERLE GÖSTERĐLMESĐ.
•KĐMYASAL EŞĐTLĐKLERĐN DENKLEŞTĐRĐLMESĐ
(ATOMLARIN TÜR VE SAYI YÖNÜNDEN
EŞĐTLENMESĐ).
ÖN HAZIRLIK
•ÖĞRENCĐLERE KONUYA BAŞLAMADAN ÖNCE
EVDEKĐ MALZEMELERLE BĐR YA DA DAHA FAZLA
REAKSĐYON YAPMALARI ĐSTENĐR.
•ÖRNEĞĐN KAĞIT YAKMA BUNLARIN EN BASĐTĐDĐR.
•ÖĞRENCĐLERE BU OLAY HAKKINDAKĐ FĐKĐRLERĐ
SORULUR.
•ÖĞRENCĐLERE ÇEVRELERĐNDE GÖZLEMLEDĐKLERĐ
KĐMYASAL OLAYLAR SORULUR.
HEDEF 1
KĐMYASAL TEPKĐMELERĐ KAVRAYABĐLME
DAVRANIŞLAR;
•Kimyasal tepkime kavramını açıklamak.
•Giren ve ürünleri belirtmek.
•Endotermik ve ekzotermik tepkimeleri açıklamak.
•Kimyasal tepkimelerde kütlenin, atom çeşidi ve sayısının,
elektriksel yüklerin korunduğunu açıklamak.
•Günlük hayatta kendiliğinden gerçekleşen kimyasal
tepkimelere örnek vermek.
•Tepkime, kimyada iki veya daha çok maddenin başka madde veya
maddelere dönüştüğü hadisedir. Reaksiyon da denir.
HĐDROJEN
SU
OKSĐJEN
GĐRENLER
ÜRÜNLER
•Isıalan veya endotermik, etrafından enerji alan olay anlamına gelir.
Buzun erimesi, yağmur yağması endotermik olaylardır. Etraf soğur,
maddenin kendisi ısınır.
•Isıveren veya egzotermik, etrafına ısı yayan olaylara denir. Örneğin
yanma veya kar yağışı.
•Kimyasal tepkimelerde atom çeşidi ve sayısı ile elektriksel yükler
korunur.
Moleküler eşitlik:
K2CrO4 + Pb(NO3)2 PbCrO4 + 2 KNO3
Toplam iyonik eşitlik:
2 K+ + CrO4 -2 + Pb+2 + 2 NO3- PbCrO4 (s) + 2 K+ + 2 NO3-
•Kimyasal tepkimelerde toplam kütle de korunur.
TEPKĐMEYE GĐRENLERĐN TOPLAM KÜTLESĐ
GĐRENLERDEN
GERĐYE KALAN
OLUŞAN ÜRÜNLER
•Günlük hayatta kendiliğinden gerçekleşen kimyasal tepkimelere
örnekler:
HEDEF 2
KĐMYASAL EŞĐTLĐKLERĐN DENKLEMLERĐNĐ
KAVRAYABĐLME
DAVRANIŞLAR;
•Kimyasal denklem kavramını açıklamak.
•Giren ve çıkanları formülle göstermek.
•Tepkimedeki maddelerin fiziksel hallerini alt indisle
göstermek.
•Tepkimede atom sayısı ve türünün korunduğunu göstermek.
•Verilen bir tepkimenin denkleştirilmiş eşitliğini yazmak.
KĐMYASAL DENKLEMLER
•Kimyasal reaksiyonlar kimyasal denklemlerle
ifade edilirler.
•Kimyasal denklemlerde reaksiyona giren maddeler
ve reaksiyon sonucunda oluşan maddeler formülleri
ve sembolleri ile gösterilirler.
•Reaksiyona giren maddelere reaktifler denir ve
reaksiyon sonucunda oluşan maddelere ürünler
denir.
•Reaktiflerin sembolleri bir kimyasal denklemde sol
tarafa aralarına “+” işareti konularak, ürünler ise
sağ tarafa yine aralarına “+” işareti konularak
yazılır.
•Reaktifler ve ürünler “→” işareti ile ayrılırlar.
KĐMYASAL DENKLEMLER
•Kimyasal denklemler reaksiyonda yer alan
maddelerin hallerini de gösterebilir. Örnek:
Li(k) + H2O(s) → LiOH(aq) + H2(g)
•Kimyasal denklemlerde reaktiflerdeki toplam atom
sayısı ile ürünlerdeki toplam atom sayıları eşit
olmalıdır. Bunu sağlamak için kimyasal denklemler
denkleştirilmelidirler.
KĐMYASAL DENKLEMLER
•Denkleştirme işleminde bileşiklerin
formüllerindeki sayılarda değişiklik yapılmaz.
Bunun yerine bileşiklerin mol sayılarını ifade eden
katsayılar kullanılır.
2Li(k) + 2H2O(s) → 2LiOH(aq) + H2(g)
KĐMYASAL DENKLEMLER
•Katsayılar genelde deneme – yanılma ile
bulunabilir. Örnek:
H2(g) + O2(g) → H2O(s)
H2(g) + ½ O2(g) → H2O(s)
•Kimyasal denklemlerde kesirli katsayılar istenmez
bu nedenle katsayıların en küçük tam katı
hesaplanır. “1” olan katsayıları yazmaya gerek
yoktur.
2H2(g) + 1O2(g) → 2H2O(s)
√ 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(s)
4H2(g) + 2O2(g) → 4H2O(s)
(Bu denklem de denk fakat katsayılar en küçük tam
kat değil.)
HEDEF 3
TEPKĐME ÇEŞĐTLERĐNĐ AÇIKLAYABĐLME VE
DENEYLERLE GÖSTERME
DAVRANIŞLAR;
•Analiz
• Sentez
• Bozunma
• Yer değiştirme
• Çökme
• Nötrleşme
• Yanma tepkimeleri ile ilgili deney yapmak.
BOZUNMA TEPKĐMELERĐ
SENTEZ TEPKĐMELERĐ
YER DEĞĐŞTĐRME TEPKĐMELERĐ
YANMA TEPKĐMELERĐ
Yanma reaksiyonları kimyasal bir bileşiğin oksijen atomu ile
reaksiyona girmesi sonucunda gerçekleşir.
OKSĐJEN O2
N
O
Y
Đ
KS
A
E
R
ISI
L
A
S
A
Y
KĐM
BENZĐN
DEĞERLENDĐRME SORULARI
•3Cu + 8HN03 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
•K2CrO7 + 14HCI → 2KCI + 2CrCl3 + 3Cl2 + 7H2O
•Fe + O2 → Fe3O4
•CH4(g) + O2(g) → CO2(g) + H2O(s)
•CH3COOH(aq) + Ca(OH)2(aq) → (CH3COO)2Ca(aq) +H2O(aq)
•Yukarıdaki kimyasal denklemleri denkleştiriniz.
Download