Mesleki Etik

25 Mayıs
ETİK GÜNÜ
Dünyanın farklı yerlerinde,
birçok farklı toplulukta,
çok eski çağlardan beri,
etik anlayışının var olduğu bilinir.
Etik Nedir?
Etik terimi ‘töre’, ‘karakter’
anlamlarını içeren
Yunanca ethos sözcüğünden türetilmiştir.
Aksiyoloji dalı olan etik, Felsefenin dört ana
dalından biridir.
Etik
Bireylerin toplumla ve birbirleriyle
kurmuş oldukları ilişkiler sonucu
neyin doğru, neyin yanlış,
neyin iyi, neyin kötü
olduğuna ilişkin değerleri araştıran
ve bunlarla ilgilenen bir disiplin dalıdır.
Etik
Bütün etkinlik ve amaçların yerli yerine
konulması,
neyin yapılacağı ya da yapılmayacağının,
neyin isteneceği neyin istenmeyeceğinin,
neye sahip olunacağı ya da
olunmayacağının,
bilinmesidir.
Etik,ahlaki görevler ve zorunluluklarla
ilgilidir
Etik, insanın kişisel ve toplumsal
yaşamdaki ahlaki sorunlarını ele alıp
inceler.
Türkçede etik sözcüğü ahlak sözcüğü ile
eşanlamlı olarak da kullanılır.
Ancak,
Etik ve ahlak birbirinden farklı
kavramlardır.
Etik ahlak felsefesidir.
Ahlak ise etiğin araştırma konusudur.
Etik, yanlışı doğrudan ayırabilmek amacıyla
ahlâk kavramının doğasını anlamaya çalışır.
ÖZETLE ETİK ;
Etik :
, insanların kurduğu bireysel ve toplumsal ilişkilerin
temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları,
doğru-yanlış ya da iyi-kötü gibi ahlaksal açıdan
araştıran bir felsefe disiplinidir.Çoğu zaman
AHLAK FELSEFESİ olarak adlandırılmaktadır
(İnal, 1996, S.431)
Basit bir anlatımla etik, doğru ve yanlış
ölçütleridir.
Etik ile ahlakın özdeş olmamasının nedeni, etiğin
ahlak felsefesi olması, ahlakın ise etiğin
araştırma konusu olmasındandır.
Ahlak :
Bir Ahlak, genellikle insanların kendisine göre yaşadığı
ilkeler topluluğu, kurallar toplamı.
,etik ise bu davranışları felsefi olarak inceleyen onları açıklamaya ve
değerlendirmeye çalışan felsefe dalıdır(Aslan,2002,119).
Etik,
 Ne yapılacak?
 Ne yapılmayacak?
 Ne istenecek?
 Ne istenmeyecek?
 Neye sahip olunacak ya da olunmayacağının bilinmesidir (Aydın, 2006
Ahlak, yanlış-doğru, iyi-kötü, erdem
ve kusur ile davranışları ve
davranışların sonuçlarını
değerlendirme ile ilgilidir. Ahlak
felsefesi ya da etik, ahlakı konu
edinen felsefe dalıdır.
Ahlak
kuralları
toplumlara
göre
değişebileceği gibi aynı toplum içinde de
farklılıklar gösterebilir.
ETİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ;
FELSEFİ ETİKTEN MESLEK ETİĞİNE..



Değerler ve ahlaki etik davranışın oluşmasında kılavuzluk görevi
yaparlar. Etik değerler, kişinin yaşantı ve eylem olanaklarıdır. Böyle
olanakları gerçekleştiren kişi “değerli” ya da “etik kişi” olur.
Etik değerler; altın kurallar ve temel kurallar, evrensel değerler, üst
değerler, yerel değerler, mesleki normlar veya mesleki etik kurallar
biçiminde hiyerarşik olarak sıralanırlar.
Evrensel değerler, yaşamın kutsallığı, insanlara saygı, dürüstlük,
adalet, eşitlik, özgürlük, sözünde durmak, gizlilik, bağlılık, mülkiyet
hakları, mahremiyet, halkın refahı vb. olarak sayılabilir. Ayrıca, bu
değerlerin alt değerleri geliştirilmiştir. Örneğin, evrensel özgürlük
değerinin alt değerleri; ahlaki özgürlük, eylem özgürlüğü, düşünce ve
basın özgürlüğü, seyahat özgürlüğü, mülk edinme özgürlüğü olarak
sıralanabilir.
ETİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ;
FELSEFİ ETİKTEN MESLEK ETİĞİNE..

Etik kurallar sistemi, genel yol gösterici ilkeleri veren bir stratejidir ve
yasaların izin vereceğinden çok daha geniş bir yoruma açıktır. Etik
kodlar, bir mesleğin ve toplumun üyeleri arasındaki “inandırıcılığın”
aracıdır ve ortak değerlere ve misyona sahip üyeler arasında aidiyet
duygusunu artırır, topluma karşı görevlerinin olduğu bilincini canlı
tutar.

Etik, kişiye has, kişinin vicdan ve bilincine bağlı bireysel değerler
değildir.
Meslek Etiği ve Mesleki Davranış İlkelerini
Etik Anlayışıyla Karşılaştırma
Etik, tarihi ve toplumsal bir süreç olarak;
• Genel anlamıyla, bireysele karşı toplumsalı, dogmaya
karşı bilimi, bağımlılığa karşı özgürlüğü, ayrımcılığa
karşı eşitliği vb. savunmayı gerektirir.
• Meslek etiği otoriteye ve yasaya saygıyı gerektirir,
sistemin sınırlarının dışına çıkmayı, sisteme karşı
eylemi norma dönüştürmeyi öneremez; bunlara karşı
etik, tarihi süreçte insan düşünce ve pratiğiyle
doğruladığı değerleri, insanlığın gelişmesi yönünde
kısıtlamadan uygulamaya koymayı önerir.
Etik ve Ahlakın genel
nitelikleri ise:
• Bu değerler insanlar arası ilişkilerde, uygulamada ortaya çıkarlar,
• Bireysel değil toplumsal değerlerdir,
• Toplumların kültürü, tarihi, sosyal, siyasal ve ekonomik özellikleriyle
doğrudan bağlantı içindedirler, değerlendirmelerde bu bağlantılar göz
ardı edilmemelidir.
Mesleki davranış ilkelerinin sadece meslek alanlarıyla sınırlı
tutulmasının yeterli olmayacağını örneklemek için; iş ilişkilerinde ve iş
yaşamında fevkalade davranışlar sergileyen bir üyenin evde eşi ve
çocuklarına iyi davranmaması, benzer durumda çevresinde sorunlar
yaratması, meslek etiği dışında tutulması gereken bir olay olmamalıdır.
Bu nedenle bir insanın ahlaki bütünlüğe sahip olması gerekmektedir.
MESLEKİ ETİK
Mesleki Etik:
Belirli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin
olarak oluşturup kurduğu, meslek üyelerine
emreden, onları belli bir şekilde davranmaya
zorlayan; kişisel eğilimlerini sınırlayan,
yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten
dışlayan; meslek içi rekabeti düzenleyen ve
hizmet ideallerini korumayı amaçlayan
mesleki ilkeler bütünüdür.
Özellikle; doğrudan doğruya insanlarla ilgili mesleklerde
uyulması gereken davranış kuralları olarak tanımlanabilir.
Mesleki etik ilkeler;
Kurumun anayasası,
 Amentüsü,
 Manifestosu,
 Yol haritası
 ya da
 Pusulası
 olarak değerlendirilebilir.

BEŞ TEMEL
MESLEKİ ETİK İLKE
DOĞRULUK
 YASALLIK
 YETERLİK
 GÜVENİRLİK
 MESLEĞE BAĞLILIK

ETİK SİSTEMLER

Amaçlanan Sonuç Etiği

Kural Etiği

Toplumsal Sözleşme Etiği

Kişisel Etik
ETİK SORGULAMA
1.
İkilemi tanımla ve açıklığa kavuştur.
2.
Tüm olası gerçekleri öğrenmeye çalış.
3.
Bütün tercihleri - seçenekleri sırala.
4.
Her tercihi şunları sorarak test et:

Doğru mu?

Yasal mı?

Yararlı mı?
ETİK SORGULAMA
5. Kararını ver, ancak hala emin değilsen şunları yap;
 Eğer yanlış olduğunu biliyorsan yapma.
 Emin değilsen, sor.
 Bir yanıt alıncaya kadar sormaya devam et.
6. İki soru daha sorarak kararını yeniden gözden geçir.
 Vereceğim karar basında yayınlanmış olsaydı,
kendimi nasıl hissederdim?
 Ailem bunu öğrenseydi kendimi nasıl hissederdim?
7. Eyleme geç.
KAMU GÖREVLİLERİNİN ETİK
PROFİLLERİ
Etik ilkeleri yok sayan davranış ya da
yoldan çıkarıcı.
 Değerlere karşı yansız davranış ya da
göreliliği temel alan görevci.
 Kamu yararını ve çıkarını yücelten ve etiği
temel alan davranış.

TOPLUMSAL YOZLAŞMA
Kamuda yapıdan kaynaklanan nedenler
 Siyasal yapıdan kaynaklanan nedenler
 Ekonomik yapıdan kaynaklanan nedenler
 Bürokratik yapıdan kaynaklanan nedenler
 Tarihsel nedenler
 Toplumsal yapıdan kaynaklanan nedenler

 YOZLAŞMA
Ahlaki Yozlaşma
Toplumsal Yozlaşma
Mesleki
Yozlaşma
Kültürel
Yozlaşma
Politik Yozlaşma
POLİTİK YOZLAŞMA TÜRLERİ










RÜŞVET
ZİMMET
SİYASAL KAYIRMACILIK
ADAM KAYIRMACILIK
HİZMET KAYIRMACILIĞI VE OY SATIN OLMA
LOBİCİLİK
RANT KOLLAMA
KAMU SIRLARINI SIZDIRMA VE VURGUNCULUK
GÖNÜL YAPMA
POLİTİK DALAVERE
ETİK KARAR VERME
ETİK KARAR VERME AŞAMALARI(JIE,2002):
 Dur ve Düşün, (Yorgun, kızgın,acelemiz varken
ve bir şeyi çok istediğimizde, ya da baskı altında
olduğumuzda verdiğimiz kararlar yanlış sonuçlar
doğurabilir)
 Amaçları Tanımla,
 Gerçekleri Bil,
 Karar Ver, (“sana davranılmasını istediğin gibi
davran” kuralı etik karar vermede altın kuraldır)
 Verdiğin Kararı Gözden Geçir
Ya da…..
ETİK KARAR VERME
Verilen karar mevzuata uygun mu?
 Değerlerimize uygun mu?
 Kararınızın sonunda kendinizi kötü
hissedecek misiniz?
 Gazetelerde bunu görürsen ne olacak?
 Yanlış olduğunu biliyorsan yapma
 Emin değilsen sor
 Bir cevap alana kadar araştır.

*TEKRAR MESLEKİ ETİĞE DÖNERSEK
Meslek Etiği
Günümüzde meslek etiğine olan
ilginin giderek artmasının nedeni
kimi mesleklerde karşılaşılan etik
sorunlarının artması ya da artan
sorunların farkına varılmasıdır.
Meslek Etiği
Meslek etiğinin
en önemli yanlarından biri,
dünyanın neresinde olursan olsun,
aynı meslekte çalışan bireylerin
bu davranış kurallarına uygun
davranmalarının gerekli olmasıdır.
Mesleki Etik
Grup onu koruduğu sürece
yürürlükte kalabilen
ve bireylere emreden,
onları şu ya da bu şekilde davranmaya
zorlayan,
kişisel eğilimlerine bir sınır çizen
ve daha ileri gitmelerine engel olan
kurallardan oluşmuştur
Meslek Etiği
Meslek etiğinin temelinde
insanlarla ilişkiler yatar.
Hiç etik bulmuyorum!
Bu yaptığınız hiç de etik değil!
Etik olarak bu yaptığınız yanlış!
…derken ne demek istemiştik!
Meslek Etiğinde Amaç,
1.
2.
3.
Hizmet ideallerini korumak
Yetersiz ve ilkesiz üyeleri ayırmak
Meslek içi rekabeti düzenlemek
MESLEK ETİĞİ VE MESLEKİ
DAVRANIŞ İLKELERİ







Bozulma içinde, değerler, değer yargıları doğrudan doğruya toplumun
egemen sınıfının değer yargılarıdır.
Etik değerlere uymayan ilişkiler, ekonomik temele dayalı
ilişkilerdir.
Meslek Etiği:
 İnsanlar arası ilişkilerde tutum, davranış ve karar süreçlerini
yönlendiren ilke ve değerler,
 Töre, gelenek, görenek ve yerleşik alışkanlıklar,
 İnsanlığın, tarihi süreçte yaşam pratiğinden çıkardığı, insana has,
evrensel boyutta kabul gören değerler.
 Bilime, bilgiye ve teknolojiye dayalı değerler irdelenip sorgulanmadan meslek etiği kavramı, etikle özdeşleştirilmektedir.
Mesleki Davranış İlkeleri







Öncelikle meslek etiği veya mesleki davranış ilkelerinden beklenen
sonuçları sıralarsak:
Üyelerin topluma, hizmet sunduğu kişilere, mesleğe, meslektaşa
karşı dürüst ve adil davranması,
Neyin ahlaki, neyin doğru olduğuna karar vermede kolaylık
sağlamak,
Üyelerin yanlış davranışlarını önlemek,
Üyelerin, toplumda yaygınlaşan yolsuzluklardan uzak durmalarını
sağlamak,
Meslek yaşamını ilkelere bağlı kalarak sürdüren üyeleri desteklemek,
Bu uygulamaların yaratacağı olumlu sonuçların giderek toplumda
ahlakın egemen kılınmasına katkı koyması sayılabilir.
Eğitimde Etiğin Önemi
Eğitim insanı doğumdan ölüme etkileyen ve bir
şekle sokmaya çalışan bir süreçtir.


Etik ise
İnsanın ne yapmalıyım?
Nasıl yapmalıyım?
Sorularına vermeye çalıştığı yanıttır.
Eğitim ve etik arasında bu anlamda zorunlu bir
ilişki vardır.
Eğitimde Etiğin Önemi
Buradan hareketle eğitim,
yaşam boyunca süren
”etik bir kendini tanıma sürecidir”.
Eğitim insanı, insanî değerler
doğrultusunda yetiştirmeye çalışmaktır.
Eğitimde Etiğin Önemi
Her tür eğitim etkinliğinde temel olarak
dört boyut üzerinde durulması
gerekmektedir.Bu boyutlar;
”amaç”
”kapsam”
”yöntem”
“değerlendirme “dir.
Eğitimde Etiğin Önemi
Bu boyutlar aynı zamanda eğitim
programlarının geliştirilmesinde
sorulan dört sorunun da yanıtını
oluşturmaktadır.
Niçin? sorusunun yanıtını amaç boyutu
oluşturmaktadır.
Ne ? sorusunun yanıtını ise kapsam
boyutunda verilir.
 Nasıl ? Sorusu yöntem boyutunda
yanıtlanır.
 Ne oldu? Sorusu ise değerlendirme
boyutunda elde edilen bilgilerle
yanıtlanabilir.

Öğretmenlik
İdeal bir öğretmen,yalnız kusursuz
öğretme yetenekleri ile değil,aynı
zamanda yaşama biçimi ile de örnek
alınacak ahlaki bir modele dönüşür.
ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ İLKELERİ











Profesyonellik
Hizmette sorumluluk
Adalet
Eşitlik
Sağlıklı ve güvenli bir ortamın sağlanması
Yolsuzluk yapmamak
Dürüstlük,doğruluk ve güven
Tarafsızlık
Mesleki bağlılık ve sürekli gelişme
Saygı
Kaynakların etkili kullanımı(Aydın,2006,60-72)
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri





Profesyonellik İlkesi
Görevle ilgili bilgi,beceri ve tutumları eksiksiz
kazanmış olmak
Hizmeti zamanında ve kusursuz sunmak
Mesleği daha iyi yapabilmek için sürekli
olarak özeleştiri ve değerlendirme yapmak
Hizmette kaliteyi sağlamak
Mesleğinin yöntem ve tekniklerini sürekli
olarak geliştirmek…
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Hizmette Sorumluluk İlkesi
Öğretmen eğitimde üzerine düşen büyük
sorumluluğun bilinci içinde olmalıdır.
Bunun da ötesinde
öğretmenler davranışlarından ve
bunların topluma maliyetinden
kendileri ve toplum adına
sorumluluk duymalıdır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Adalet İlkesi(1)
Öğretmen sınıf içindeki
öğrenme fırsat ve olanaklarından
öğrencilere adil yararlanma hakkı tanımalıdır.
Öğretmen değerlendiren ve öğrenci
performansı hakkında yargılarda bulunan biri
olarak, değerlendirmede adaleti sağlamalıdır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Adalet İlkesi(2)
Öğrencilerin en çok adaletsizliğe
uğrayabildikleri konulardan biri de
öğretmenin ilgi ve desteğini kazanmak
konusudur.
Bazı öğrencilerle daha fazla ilgilenirken
bazılarına daha az zaman ve kaynak ayıran
bir öğretmen
ne derece adil davranmış olacaktır?
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Eşitlik İlkesi(1)
Bir okula kaydolan bütün öğrenciler eşittir.
Öğretmen sınıfındaki bütün öğrencilerine
eşit davranmalıdır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Eşitlik İlkesi(2)
Kısmi Eşitlik: Farklı guruplara eşitlik
sağlanması için farklı davranılmasını
içerir.
Yani sınıfta bir engelli öğrenci varsa ona
farklı davranarak onu diğer öğrencilerle
eşit hale getirmelidir.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Eşitlik İlkesi(3)
Öğrencilere
kız-erkek, başarılı-başarısız,
diye ayırt etmeden eşit
davranmalıdır.
Velilerin meslekleri ve sosyo- ekonomik
düzeyleri eşitsizlik nedeni olmamalıdır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Sağlıklı ve güvenli ortamın sağlanması ilkesi
Sınıf ortamında düzen ve disiplini
sağlayarak, öğrenci sağlığını ve
güvenliğini tehdit edecek her türlü
unsurun ortadan kaldırılmasını
sağlamaktır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Yolsuzluk Yapmamak İlkesi
En genel anlamıyla yolsuzluk bir çıkar
karşılığında kamu yetkilerinin yasa dışı
kullanımı olarak tanımlanabilir.
Burada sağlanması amaçlanan maddi
kazançlar olabileceği gibi parasal olmayan
özel amaçlar da olabilir.
Öğretmenin mesleğini kullanarak kişisel
çıkar sağlamamalıdır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Dürüstlük, Doğruluk ve Güven İlkesi(1)
İçten ve dürüst davranmayan öğretmenler ilişkilerde
kendi sonlarını hazırlarlar ve
güven ortamı ortadan kalkar.
Öğretmenlerin mesleki etkinlikleri yerine getirirken
öncelikle kendilerine güvenmeleri gerekir.
Bu özgüven onların toplumun güvenine ve saygısına
layık olmalarını da sağlayacaktır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Dürüstlük, Doğruluk ve Güven İlkesi(2)
Öğretmenler
sözlerinde ve eylemlerinde güven kırıcı
yaklaşımlardan kaçınmalıdırlar.
Öğretmenlerin güvenirliliklerinde dış
görünümleri de büyük önem taşımaktadır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Tarafsızlık İlkesi
Karşılarındaki birey yada olaylar hakkında
kendi ilgi, gereksinim ve korkularını işe
karıştırmadan, bu görüntüleri çarpıtmadan
aradaki farklılığın görülmesini gerektirir.
Nesnel olabilmek kişinin duygularını değil,
aklını kullanmasını gerektirir.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Mesleki Bağımlılık ve Sürekli Gelişme İlkesi

Meslekleri ile ilgili yeniliklere açık olması,

Mesleki performanslarını artırabilmek için
kendilerine sağlanan eğitim olanaklarından
en iyi şekilde yararlanması,

Mesleki yayınları ve teknolojik gelişmeleri
sürekli izlemesi
 Yeni gelen meslektaşlarının işe ve çevreye
uyumlarına yardımcı olması gerekir.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Kaynakların Etkili Kullanımı İlkesi
Kurumsal ve kamusal kaynakların etkili
kullanımı öğretmenlerden beklenen bir başka
önemli etik davranıştır.
En kıt ve değerli kaynak zamandır. Bu açıdan
öğretim ve eğitim zamanının etkili kullanımı
öğrencilerin yararını en üst düzeye
çıkaracaktır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Saygı İlkesi(1)
İnsan canlı varlıklar içinde en gelişmiş olan,
düşünen, akıl yürüten, iletişim kuran, gelecek
için planlar yapan bir varlıktır ve bu
yönleriyle saygıdeğerdir
İnsanın değeri ve onuru, insan ilişkilerinde
köşe taşı niteliği taşır.
Öğrencinin varlığına ve bütünlüğüne saygı
gösterilmesi gerekmektedir.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Saygı İlkesi(2)
Öğrencilerin dayak, şiddet, hakaret, isim
takma, belli özelliklerinden dolayı
aşağılanma gibi öğretmen
davranışlarına maruz kalması etik
açıdan son derece yanlıştır.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Saygı İlkesi(3)
Öğrencilere ait gizli ve mahrem bilgileri
diğer öğrenciler yada öğretmenlerle
paylaşmak,
öğrencinin yada ailesinin özel yaşamına
karşı saygı göstermemek de etik dışı bir
davranış olarak değerlendirilmelidir.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Saygı İlkesi(4)
Öğretmenlerin birbirlerinin yeterlilik ve
kişiliklerine saygı göstermeleri
beklenmektedir.
Bunun bir gereği olarak birbirleri hakkında
sınıf içinde yada dışında, öğrenci yada
velilerin yanında olumsuz yorumlar ve
dedikodu yapmaktan kaçınmalıdırlar.
Öğretmenlik
Meslek Etiği İlkeleri
Saygı İlkesi(5)
Öğretmenler
öğrencilerin ve velilerin
değerine ve varlığına, özel yaşamına,
özerkliğine ve kararlarına, İnsanlar
arasındaki farklılıklara saygı
göstermelidirler.
ÖĞRETMENLİK MESLEK ETİĞİ

ÖĞRETMEN ANDI
"TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINA, ATATÜRK İNKILÂP VE
İLKELERİNE,
ANAYASADA İFADESİNİ BULAN TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE SADAKATLE
BAĞLI KALACAĞIMA;
TÜRKİYE CUMHURİYETİ KANUNLARINI TARAFSIZ VE EŞİTLİK
İLKELERİNE BAĞLI KALARAK UYGULAYACAĞIMA;
TÜRK MİLLETİNİN MİLLÎ, AHLÂKÎ, İNSANÎ, MANEVÎ VE KÜLTÜREL
DEĞERLERİNİ BENİMSEYİP,
KORUYUP, BUNLARI GELİŞTİRMEK İÇİN ÇALIŞACAĞIMA;
İNSAN HAKLARINA VE ANAYASANIN TEMEL İLKELERİNE DAYANAN
MİLLÎ, DEMOKRATİK,
LÂİK BİR HUKUK DEVLETİ OLAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NE KARŞI
GÖREV VE SORUMLULUKLARIMI
BİLEREK, BUNLARI DAVRANIŞ HALİNDE GÖSTERECEĞİME NAMUSUM
VE ŞEREFİM ÜZERİNE YEMİN EDERİM."
Okul Müdürü Nasıl Etik Davranır ve
Başkalarının Güvenini Kazanır?









Uygun bir vizyon geliştirir
Güçlü bir liderlik örneği sergiler
Ayırımcılığı ortadan kaldırır
Etkili öğretimi bir ödev olarak görür
Toplumla ilişkilerini geliştirir
Bütün grupların hakları arasında denge kurar
Herkes tarafından istenen kararın her zaman
doğru karar olmadığını bilir
Etik konularda cesaret gösterir
Doğru ve ahlaki davranmanın etik davranış
olduğunu bilir.
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Türkiye Cumhuriyeti’nin bölünmez
bütünlüğüne sahip çıkmaları, yasalara,
kurallara ve okul düzenine uymaları,
çevreye iyi örnek olmaları,
Atatürk ilke ve inkılâplarının
anlam ve önemini kavramaları,
korumaları ve savunmaları,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Ulusal değerlere, bayrağımıza, çevresindeki
kişilere, öğretmenlerine, okul yöneticilerine,
görevlilere, arkadaşlarına ve çevreye saygılı
olmaları,
Doğru sözlü, dürüst ve
çalışkan olmaları,
yalan söylememeleri,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Bütün okul arkadaşlarının kendisi gibi
hakkı ve ödevleri olan bireyler olduğunu
unutmamaları,
onları sevip saymaları,
onur ve haklarına saygı göstermeleri,
haklarını kullanmalarını engellememeleri ve
ödevlerini yerine getirmeleri,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Duyarlı, iyi, nazik ve
yardımsever olmaları,
kaba söz, davranış ve
tutumlardan kaçınmaları,
Okulunu ve eşyasını kendi öz malı gibi
korumaları,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Sigara, içki ve uyuşturucu gibi
sağlığa zararlı maddeleri
kullanmamaları,
İyi işler başarmak için düzenli, sürekli, verimli
ve etkin çalışmaya muhtaç olduklarını
unutmamaları, zamanı iyi, doğru ve planlı
kullanmaları,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Zararlı, bölücü ve yıkıcı etkinliklere
katılmamaları, bunlarla ilgili amblem, afiş,
rozet, yayın ve benzerlerini taşımamaları
veya bulundurmamaları,
Boş zamanlarını mutlaka kitap okuyarak spor
yaparak veya ders çalışarak geçirmeleri,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Okula ve derslere
düzenli ve hazırlıklı
olarak devam etmeleri;
okulda ve derslerde öğretmenlerinin
uyarılarına uymaları;
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Derse katılmaları,
soru soran ve
sorulara yanıtlar bulan
bir etkinlik sağlamaları,
ödev, proje ve takım çalışmalarını
aksatmamaları,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Kitapları, sevmeleri,
korumaları, sosyal, kültürel,
bilimsel ve sportif etkinliklere
katılmaları,
Fiziksel, zihinsel ve duygusal güçlerini;
beden, zeka ve duygularını dengeli biçimde
geliştirmeye özen göstermeleri,
ÖĞRENCİDEN BEKLENEN
DAVRANIŞLAR
Öğrencilerden
Okulda var olan diğer kurallara da
kendisi, ailesi ve
Ulusu için
Uyması beklenir.
ETİK DEĞER KAZANIMI
−
−
−
−
Anne-babalar ,çocuklarının ilk ve en önemli etik
eğitiminden sorumlu kişilerdir.
Etik eğitimin ikinci basamağını okul oluşturur.
Okul,anne-babayla bu konuda anlamlı bir iletişim
kurmak için çalışmalıdır.
Toplum,okullar ve aile,özellikle disiplin
anlayışlarında temel değerlere bağlı olan bir “İÇ
DİSİPLİN ANLAYIŞI” geliştirmeye
çalıştırmalıdırlar.
ETİK DEĞERLERLE DONATILMIŞ İNSAN
ÖZELLİKLERİ
−
−
−
−
−
−
−
* BAŞKALARINI DÜŞÜNÜR
Duyarlı,merhametli,şefkatlidir
Paylaşımcıdır
Çevresindekilere,kendisine nasıl davranılmasını
istiyorsa öyle davranır.
Başkalarına yardım eder
Vericidir
Gerçek dosttur
ETİK DEĞERLERLE DONATILMIŞ İNSAN
ÖZELLİKLERİ

−
−
−
−
* SORUMLU DAVRANIR
Görevini özenle yapar
Harekete geçmeden önce düşünür
Uzun vadeyi düşünür
Seçimlerin sonucuna ilişkin sorumluluğu
kabul eder
ETİK DEĞERLERLE DONATILMIŞ İNSAN
ÖZELLİKLERİ

* ADİLDİR
−
Herkese eşit,adaletli davranır.
Açık görüşlüdür
Diğerlerini dinler
Diğerlerinin ne söylediklerini ve hissettiklerini
anlamaya çalışır
Başkalarını hatalarından haksızca
faydalanmaz.
Hakkından fazlasını almaz
−
−
−
−
−
ETİK DEĞERLERLE DONATILMIŞ İNSAN
ÖZELLİKLERİ

* HERKESE SAYGI GÖSTERİR
−
Çevresine rahatsızlık vermez
Herkesi olumlu yönleriyle değerlendirir
Hoşgörülü,bireysel farklılıkları kabul edici ve taktir
edicidir.
Aşağılamaz
Diğer kişilerin sınırlarına girmez
Başkalarını kullanmaz
Bireylerin kendi yaşamları hakkında karar verme
haklarına saygı gösterir
−
−
−
−
−
−
ETİK DEĞERLERLE DONATILMIŞ İNSAN
ÖZELLİKLERİ

* İYİ VATANDAŞTIR
−
Kurallara ve kanunlara uyar
Görevini yapar
Oy verir
Vergisini öder
Topluma gönüllü hizmette bulunur
Çevresini ve doğal kaynakları korur
−
−
−
−
−
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK İLKELER VE
ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR

Yönetimde Uyulması Beklenen Etik İlkeler
•Adalet
•Eşitlik
•Dürüstlük ve Doğruluk
•Tarafsızlık
•Sorumluluk
•İnsan Hakları
•Hümanizm
•Bağlılık
•Hukukun Üstünlüğü
•Sevgi
•Hoşgörü
•Laiklik
•Saygı
•Tutumluluk
•Demokrasi
•Olumlu İnsan İlişkileri
•Açıklık
•Hak ve Özgürlükler
•Emeğin Hakkını Verme
•Yasa Dışı Emirlere Karşı
Direnme
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK İLKELER VE ETİK
DIŞI DAVRANIŞLAR

Yönetimde Etik Dışı Davranışlar
•Ayrımcılık
•Kayırma
•Rüşvet
•Yıldırma-Korkutma
•İhmal
•Sömürü
•Bencillik
•Yolsuzluk
•İşkence
•Yaranma-Dalkavukluk
•Şiddet-Baskı Saldırganlık
•İş İlişkilerine Politika Karıştırma
•Hakaret ve Küfür
•Taciz
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK
KURALLAR
Kamu görevlileri bir yandan tüm meslekler için ortak ve
geçerli olan meslek etiği ilkelerine uygun davranmakla
yükümlü tutulurken, diğer yandan da kamu için çalışma ve
kamu kaynaklarını paylaştırma süreci içinde daha duyarlı
bir etik dikkat sergileme sorumluluklarına sahiptir.
Ülkemizde de “Kamu Görevlileri İçin Etik Kurulu
Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması
Hakkında 5176 sayılı Kanun” ve 13.04.2005 tarih ve 25785
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kamu Görevlileri Etik
Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik” ile kamu görevlilerinin uyması gereken etik
davranış ilkeleri belirlenmiştir.
ETİK MEVZUATI

5176 Sayılı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması
ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun

2531 Sayılı Kamu Görevlerinden Ayrılanların
Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun

3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet Ve
Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu

Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru
Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK KURALLAR
ETİK İLKELER








Halka Hizmet Bilinci
Hizmet Standartlarına
Uymak
Amaç ve Misyona Bağlılık
Dürüstlük ve Tarafsızlık
Saygınlık ve Güven
Nezaket ve Saygı
Ayrımcılık Yapmamak
Saydamlık ve Katılımcılık
•
•
•
•
Hediye Almamak
Kamu Mallarını Korumak
Savurganlıktan Kaçınmak
Çıkar Çatışmasından
Kaçınmak
• Hesap Verme
Sorumluluğu
• İmtiyazsız Kamu Hizmeti
• Doğruluk
Aynı yönetmeliğin ekinde ise tüm kamu görevlilerinin imzalama
zorunluluğu bulunan “Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi Metni”
bulunmaktadır.
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK KURALLAR

KAMU GÖREVLİLERİ ETİK SÖZLEŞMESİ

Kamu hizmetinin her türlü özel çıkarın üzerinde olduğu ve kamu görevlisinin
halkın hizmetinde bulunduğu bilinç ve anlayışıyla;

* Halkın günlük yaşamını kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve
verimli biçimde karşılamak, hizmet kalitesini yükseltmek ve toplumun
memnuniyetini artırmak için çalışmayı,

* Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, katılımcılık, dürüstlük,
hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme ve hukukun üstünlüğü ilkeleri
doğrultusunda yerine getirmeyi,

* Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, yaş, bedensel engelli ve
cinsiyet ayrımı yapmadan, fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve
uygulamalara meydan vermeden tarafsızlık içerisinde hizmet gereklerine
uygun davranmayı,
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK KURALLAR

* Görevimi, görevle ilişkisi bulunan hiçbir gerçek veya tüzel kişiden hediye
almadan, maddi ve manevi fayda veya bu nitelikte herhangi bir çıkar
sağlamadan, herhangi bir özel menfaat beklentisi içinde olmadan yerine
getirmeyi,

* Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri
dışında kullanmamayı ve kullandırmamayı, bu mal ve kaynakları israf
etmemeyi,

* Kişilerin dilekçe, bilgi edinme, şikayet ve dava açma haklarına
saygılı davranmayı, hizmetten yararlananlara, çalışma arkadaşlarıma ve
diğer muhataplarıma karşı ilgili, nazik, ölçülü ve saygılı hareket etmeyi,

* Kamu Görevlileri Kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenen
davranış ilke ve değerlerine bağlı olarak görev yapmayı ve hizmet sunmayı
taahhüt ederim.
KAMU YÖNETİMİNDE ETİK KURALLAR


TOPLUMSAL YARARI
 (KAMU YARARINI)
 SAĞLAMAKTIR.
“TOPLUMSAL YARAR,
BİREYSEL YARARIN ÜSTÜNDEDİR.”


ETİK İLKELERİN
 ANA AMACI;
SONUÇ

bir toplum, bir yönetim modeli düşleyin, kişiler birbirlerine
ve hukuka saygılı, bencil davranmıyor, gelişmelere kısa
vadeli değil, uzun süreli toplum yararı açısından bakıyor,
paylaşmacı, görüşlerini savunmada cesaret sahibi,
gerektiğinde özverili davranabiliyor, bir değer yaratarak
refahı arttırmayı hedefliyor, yönetimde etiğe uymayan
davranışları kınıyor. Böyle bir toplumda yolsuzluk, çevre
kirliliği, kötü kullanım, toplumsal kurallara uymama,
haksızlık, adaletsizlik, derin eşitsizlikler ve kötü yönetim
olabilir mi?
SONUÇ

Temel sorun ve eksikliği insanda, insan
davranışlarında, değer yargılarında aramak gerekir. Bu
nedenle iyi eğitilmiş, erdemli, etik değer ve ilkelere uygun
insan yetiştirmek toplumların birincil görevi olmalıdır.
Genelde bireyler etik bir sorun karşısında,
etik ilke ve değerlere uygun olarak verdikleri
karardan ötürü iki zıt duygu yaşarlar.
Bunlar;

OLUMSUZ DUYGULAR

Korku
Tedirginlik
Yorgunluk ve bitkinlik
Kendini baskı altında hissetme
Gergin ve endişeli
Sıkıntılı ve kaygılı





OLUMLU DUYGULAR




Verdiği karardan ötürü kendini iyi
hissetme
Huzurlu ve iyi bir iş yapmanın
verdiği mutluluk
Vicdanen rahat ve huzurlu
hissetme
Adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri
doğrultusunda verdiği karardan
dolayı duyduğu iç huzur.
SONUÇ
Kurumsal Etik İklimi İçin;






Etik ilkeleri herkesin bir numaralı sorunu haline
getirin.
Herkesi bu konuda sıkı çalışmaya özendirin.
Bu ilkelere aktif bir ilgi duymayı özendirin.
Etik davranış sergileme ile performans
arasındaki ilişkiye dikkat edin.
Davranış ve eylemlerinizle örnek olun.
Açık bir iletişim tarzı sergileyin.
KONFÜÇYÜS



İnsanları Sadece Ceza İle Yönetirseniz, Onlar
Bir Daha Yanlış Yapmazlar; Ancak Şeref Ve
Utanma Duygusuna Da Sahip Olmazlar.
İnsanları Erdemle Ve Etik Kurallar İle İdare
Ederseniz, O Zaman Onlar Şeref Ve Utanma
Duygularına Sahip Olurlar, Hem De Doğruyu Ve
İyiyi Yapmaya Çalışırlar.
İNSANLAR HER ZAMAN,HER YERDE ACIKMIŞLARDIR
AMA
HER ZAMAN HER YERDE ERDEMLİ OLAMAMIŞLARDIR.
FARABİ
Sevgiyle Kaynaşır,
Adaletle Yaşar.
 Toplumlar
MEVLANA
•
•
•
•
•
•
•
cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
şefkat ve merhamette güneş gibi ol
başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol
hiddet ve asabiyette ölü gibi ol
tevazu ve alçakgönüllülükte toprak gibi ol
hoşgörülülükte deniz gibi ol
ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol...
M. Kemal ATATÜRK




“İnsanlar,
daima yüksek, temiz ve mukaddes hedeflere yürümelidirler.
Bu hareket şeklidir ki, insan olanın vicdanını, dimağını ve bütün insani
duygularını tatmin eder. Bu şekilde yürüyenler ne kadar büyük
fedakârlık yaparlarsa, yükselirler ve bu hareket şekli mutlaka açık
olur.
Çünkü;
Alnı açık, dimağı açık, kalp ve vicdanı açık insanlar tarafından idare
olunabilen toplumlar ancak bu manada hareketlerin izleyicisi
olabilirler…
Fikirlerini, duygularını ve teşebbüslerini gizli tutanlar, gizli vasıtalar
tatbikine girişenler, mutlaka utanma ve sıkılmayı mucip, akıl ve
mantığın haricinde hareket edenler olabilirler. Bu gibi
müteşebbüslerin akıbeti evvel ve ahir hüsrandır.”
27 Haziran 1926
M. Kemal ATATÜRK
Hz.Muhammed(S.A.V.)

Bir kimseyi devlet malına tahsil etmeye
memur ettiğimizde, bizden bir iğne ve
daha büyük bir şey saklasa (müsaade
edilen şeyi alsın, yasaklanandan sakınsın)
hıyanet etmiş olur; kıyamet gününde de o
şeyi beraberinde getirir.
Etik İlke ve Değerlere Bağlı
Kalmanız Dileklerimle …