LEGIONELLA PNEUMOPHILA HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER Lejyoner Hastalığı Nedir? Lejyoner hastalığı Legionella pneumophila olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu bir tür akciğer enfeksiyonudur (pnömoni) Hastalığın Lejyoner hastalığı olarak adlandırılmasının nedeni nedir? Lejyoner hastalığına neden olan bakteri ilk olarak 1976 yılında Philadelphia'da bir otelde Amerikan Lejyonerlerinin toplantısına katılanlarda ortaya çıkan bir salgın sonucu keşfedilmiştir. Bu nedenle enfeksiyon, salgından etkilenenlerin anısına Lejyoner hastalığı olarak ve keşfedilen yeni bakteri de Legionella pneumophila olarak adlandırılmıştır. Lejyoner Hastalığının Görülme Sıklığı Nedir? Lejyoner hastalığı bakterisinin enfeksiyon yapma potansiyeli oldukca zayıftır. Bakteriye maruz kalan bireylerin yalnızca %15’inde hastalık ortaya çıkabilir. Bireyde hastalığın ortaya çıkabilmesi için bir yatkınlık olması gerekir. Lejyoner Hastalığı Kimlerde Daha Sık Görülür (Risk Faktörleri Nelerdir)? Normal bağışıklık sistemine sahip sağlıklı bireylerde, etken alınsa bile çoğu kez enfeksiyon gelişmez. Hastalığın ortaya çıkması için bireyin bazı risk faktörlerini taşıyor olması gerekir. En önemli risk faktörleri, kişinin solunum yolu direncini veya genel vücut direncini zayıflatan etkilerdir. Bunlar özetle: Yaşlılık (>50 yaş), Sigara tiryakiliği, Alkol bağımlılığı, Bağışıklık sisteminin çeşitli nedenlerle baskılanmış olması (transplantasyon geçirmiş olma, kortikosteroid tedavisi, kanser tedavisi), kişinin kronik bir akciğer hastalığının olması, şeklinde sıralanabilir. Lejyoner Hastalığına Neden Olan Bakteri Nerede Bulunur? Lejyoner hastalığına neden olan bakteri doğal çevrede yaygın olarak mevcuttur; göller, nehirler, dere, çay v.b. akarsular gibi yüzey sularının, termal su banyoları ve çamurların normal florasında bulunur. Doğadaki sulardan şehir şebeke suyuna geçebildiğinden yapay su sistemlerinde; binaların su tanklarında, air-conditioner sistem soğutma kulelerinde, bina su sisteminin durgun alanlarında, borulardaki biyofilm tabakasında yerleşip çoğalabilir. Musluklar ve duş başlıklarında çöken kireç katmanları içine yerleşebilir. Lejyoner Hastalığına Neden Olan Bakteri Nasıl Bulaşır? Sudaki bakterinin akciğerlere ulaşabilmesi için iki temel mekanizma ileri sürülmektedir. Birincisine göre; bakteri önce üst solunum sistemine yerleşmekte ve buradan akciğere aspirasyon yoluyla ulaşmaktadır. “Aspirasyon” ağızdaki materyalin alt solunum yoluna istenmeden kaçması ve yetersiz öksürme refleksi nedeniyle geriye çıkarılamaması olarak tarif edilebilir. İkinci teoriye göre ise; suyun küçük su damlacıkları (aerosol) haline gelmesi ve havada asılı kalması sonucunda bakteriyi içeren bu damlacıklar nefes alma ile akciğere ulaşmaktadır. Lejyoner Hastalığının Genel Belirtileri Nelerdir? Lejyoner hastalığının belirtileri bakterinin alınmasından sonraki 2-10 gün arasında ortaya çıkar. Hastada birkaç gün süre ile halsizlik ve yorgunluk yakınması olur. Hastaların çoğunda ateş yükselir (>38.5 0C). Giderek alt solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gelişir. Öksürük, göğüs ağrısı ve nefes darlığı ortaya çıkar. Hastalar çoğu kez balgam çıkaramaz. Bulantı, kusma, karında rahatsızlık hissi ve ishal görülebilir. Diğer yaygın belirtiler başağrısı ve kaslarda ağrı olup; bazı olgularda huzursuzluk, dalgınlık, sıkıntı, bilinç bulanıklığı ve komaya kadar ilerleyebilen sinir sistemi bulguları gözlenebilir. Lejyoner Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir? Hastanın şikayetleri, hekimin muayene bulguları veya akciğer filmi hastalığın diğer akciğer enfeksiyonlarından ayrılması için yeterli değildir. Bu nedenle teşhisde birinci koşul hastalığın akla getirilmesi olup; uygun tahlillerin yapılabilmesi için balgam, idrar, serum gibi örneklerin laboratuvara gönderilmesi gereklidir. Lejyoner Hastalığının Tedavisi Nedir? Lejyoner hastalığı zamanında tanı konduğunda antibiyotikle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Penisilin ve sefalosporin grubu antibiyotikler tedavide etkisizdir. Bu nedenle kuşkulu durumlarda hastanın mutlaka hekim tarafından izlenmesi ve uygun antibiyotik tedavisinin başlanması gerekir. KERVANCI KLİMA LTD. ŞTİ. Barbaros Mah. Halk Cad. Şen sok. No:1 34746 Yenisahra-İSTANBUL Tel: +90216 315 35 80 (pbx) Fax: +90216 315 40 33 e-mail: [email protected] http://www.sagliklihava.com Lejyoner Hastalığı Tanısı Konan Hastada Sonuç Nedir? Hasta akciğer enfeksiyonunun başlangıcında uygun antibiyotikle tedavi edilirse ve özellikle hastada bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık yoksa sonuç mükemmeldir. Bağışıklık sistemi baskılanmış olan hastalarda, transplant alıcılarında, uygun antibiyotik tedavisinin yapılmadığı durumlarda; hastanede kalma süresi uzayabilir, komplikasyonlar görülebilir ve hastalık ölümle sonuçlanabilir. Seyahat, Oteller ve Lejyoner Hastalığı Lejyoner hastalığının seyahatle/otelde kalma ile ilişkisi nedir? Lejyoner hastalığı etkeni olan bakteri şebeke suyunun işlenmesi esnasında kullanılan tekniklere rağmen çok küçük konsantrasyonlarda da olsa doğadaki sulardan şehir şebeke suyuna geçebilir. Ardından bina su sistemleri içinde yerleşir ve koşullar uygun ise çoğalır. Genellikle büyük binaların kapasitesi yüksek su sistemleri, su tankları ve borularda biriken sediment ve oluşan biyofilm katmanları, Legionella bakterisinin çoğalması için elverişli ortamlar sağlar. Sonuç olarak bakteri her büyük bina su sisteminde yerleşebilir. Bu nedenle Lejyoner hastalığının seyahat veya otelde kalma ile ilişkisi de sudan bakterinin bireye ulaşması için gerekli koşulların oluşup oluşmadığına bağlıdır. Suyu aerosol haline getiren araçlar (airconditioner sistemlerinin soğutma kuleleri, duş başlıkları, jakuziler, dekoratif fıskiyeler…) turistik tesislerde yaygın kullanılmaktadır ve bakterinin bireye ulaşmasına aracılık edebilmektedir. Kapalı ortamların ısısını ve nem oranını istenilen seviyelere getirebilen klimalar, soluduğumuz havayı ve solunum yollarımızı doğrudan etkiliyor. Klima kullanımıyla birlikte su damlacıklarıyla havaya karışarak insanlara bulaşan ve ölümlere yol açan "Lejyoner" hastalığına karşı başlıca dört önlem alınması gerekiyor. Acıbadem Bursa Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, bu ciddi ve ölümcül hastalığın önlenebilmesi için, bakterilerin bulunabileceği ortamların saptanması ve uygun şekilde dezenfekte edilmesinin çok önemli olduğunu belirtiyor. Prof. Karadağ, alınacak önlemleri şöyle sıralıyor: - Klimalar, havalandırma sistemleri, su depoları, kapalı alanlardaki havuzlar, duş başlıkları ile bazı tıbbi aletler bulaşıcılık açısından dikkatle kontrol edilmeli - Enfeksiyon şüphesi oluştuğunda bakım ve dezenfeksiyon için hiç beklemeden, su 70 derecenin üzerinde ısıtılmalı - Musluklar, duş başlıkları, basınçlı sıcak su ile 30 dakika süreyle yıkanmalı - Metalik iyonizasyon yöntemiyle de dezenfeksiyon yapılabilir. Bu yöntemde özel elektrotlar tarafından havuz suyuna bakır, gümüş ve çinko iyonları aktarılır. Belirli düzeylere geldiğinde bu iyonlar dezenfeksiyonu sağlamaktadır. Bu yöntem klorla yapılan dezenfeksiyondan daha etkili bulunmuştur. Gökdelen, Otel ve İş Merkezlerinde risk olabilir Lejyoner hastalığına neden olan 'Legionella pneumophila' bakterisi, durgun sularda ürüyor. Suyun havaya saçılması sırasında solunum yoluyla, akciğerlere girerek akciğer enfeksiyonlarına neden oluyor. Klima içerisinde oluşan nemli ortam, Legionella pneumophila gibi hastalık etkenlerinin yaşaması ve çoğalması için çok uygun ortamlardır. Bu etkenler su damlacıkları ile havaya karışarak insanlara bulaşıyor. Otel, iş merkezi, gökdelenler gibi büyük binaların havalandırma sistemlerinin su bölmeleri, havuzlar, su depoları gibi ortamlarda çoğalan bakteriler, o binada bulunan pek çok insanda hastalığa yol açabilirler. Ancak her klimalı ortamda bu bakteriler bulunmadığı gibi bakterilerin bulunduğu ortamda yaşayan ve bu havayı soluyan herkes de hastalanmıyor. MİKROORGANİZMA İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER Büyüklükleri ne kadardır? Filtreler içerisinden geçecek kadar küçükler! Küf : 1 ile 5+ Mikron Bakteriler : 0.5 ile 4 Mikron Virüsler : 10 ile 750 Milimikron (Bir Mikronun 1000 katı) Bir Mikron, bir inçin 1/25.400 katıdır! Lejyoner Hastalığı ile ilgili Türkiye’de karşılaşılmış vakalar http://www.sagliklihava.com/haberler.html sayfasından takip edebilirsiniz. KERVANCI KLİMA LTD. ŞTİ. Barbaros Mah. Halk Cad. Şen sok. No:1 34746 Yenisahra-İSTANBUL Tel: +90216 315 35 80 (pbx) Fax: +90216 315 40 33 e-mail: [email protected] http://www.sagliklihava.com LEJYONER HASTALIĞIYLA İLGİLİ BİLİNEN EN ETKİN ÇÖZÜMLERDEN BİRİSİ STERIL-AIRE STERIL-AIRE IŞIN GÜCÜ İç Ortam Hava Kirletici Maddelerin Genel Sayısı—Amerikan Endüstriyel Hijyen Derneği 100 0.000001 Mikron 40 10 4 1.00 0.30 0.10 Microns 0.05 Havada Sürekli Bulunan Pozitif Yüklü Partiküller Hapşırmalar Virüsler Cilt Dökülmeleri Bakteriler Polen Hayvan Kepeği Ev Tozu Akarları ve Dışkıları Kötü Koku Giderici Spreyler Saçlar Karbon Partikülleri Ev Tozları Yemek Yağı ve Dumanı Keten Tiftiği Sigara Dumanı Ahşap Dumanı Bitki Sporları Böcek İlacı Tozu Toprak Tozu Atmosfer Tozu İç Ortam Hava Kirleticilerinin %2’si İç Ortam Hava Kirleticilerinin %96.2’si 1.8% İç ortam havasında bulunan partiküllerin süre uzunluğu 3 Saniye 12 Dakika 2.25 5 20 Saat 8.5 Teneffüs Bölgesinde Her Zaman— Sürekli Bulunanlar enfeksiyonlara neden olan virüslerin %98 ’ini içerirler Büyüklüklerini görmek için bir ışık mikroskobu gerekir. Gözle Görülebilenler 100 34 40 Yatay yüzeylerde toz olarak gözle görülebilirler. Yalnızca küçük bir kısmı hava akımıyla filtrelere taşınır. 10 Atıcı Filtreler 4 Elektrostatik Filtreler 1.00 Örgülü Filtreler Daha küçük olan büyüklükleri görmek için bir elektron mikroskobu gerekir. 0.30 0.10 0.05 HEPA C Filtreler BİLİNEN FİLTRELERİN PARTİKÜL ETKİ ALANI STERIL – AIRE EMİTÖRLERİNİN ETKİ ALANI KERVANCI KLİMA LTD. ŞTİ. Barbaros Mah. Halk Cad. Şen sok. No:1 34746 Yenisahra-İSTANBUL Tel: +90216 315 35 80 (pbx) Fax: +90216 315 40 33 e-mail: [email protected] http://www.sagliklihava.com 0.00001 Zararlı Gazlar ve Kokular