kimya - AVES

KİMYA: YİRMİBİRİNCİ
YÜZYIL BİLİMİ
KİMYA BİLİMİ
BİLİMSEL METOD
Kimya madde ve uğradığı değişiklikler ile ilgili bir bilimdir.
Değersiz maddelerden
altın üretme düşü olan
SİMYA ile başlayan
KİMYA BİLİMİ, Sağlık ve
Tıp, Enerji ve Çevre,
Malzemeler ve Teknoloji,
Yiyecek ve Tarım gibi pek
çok farklı disiplinin
vazgeçilmez parçasıdır.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
Madde: Boşlukta yer kaplayan ve kütlesi olan yani ağırlığı ve
hacmi olan her şey maddedir.
Cisim: Belirli bir bileşim ve belirgin özellikleri olan bir madde
şeklidir.
Madde yalnızca görülebilen, dokunulabilen bir şey değildir.
Örneğin, çevremizi saran hava da kütle ve hacme sahip
olduğuna göre bir maddedir.
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI
Madde bileşimi ve özelliklerine bağlı olarak bazı alt sınıflara
ayrılır.
MADDE
KARIŞIM
HOMOJEN
KARIŞIM
(ÇÖZELTİ)
Fiziksel Ayırma Yöntemleri
HETEROJEN
KARIŞIM
BİLEŞİK
SAF MADDE
ELEMENT
Kimyasal Ayırma Yöntemleri
Saf Madde: Belirli (sabit) bir bileşime ve farklı özelliklere sahip
olan maddelerdir.
Karışım: İki veya daha fazla maddenin kendi özelliklerini
koruyarak bir araya gelmesiyle oluşur.
Bileşimi her yerde aynı olan karışımlara Homojen karışım
adı verilir
Meyve suyu, süt, lehim
Bileşimi her yerde aynı olmayan karışımlara Heterojen karışım
adı verilir
Demir tozu-kum
Karışımların Ayrılması
Karışımı oluşturan bileşenler birbirlerine fiziksel yöntemlerle
ayrılabilir.
Manyet ile ayırma
Bir katı ile sıvının
süzülerek ayrılması
(filtrasyon)
Yoğunlukları farklı olup
birbiri ile karışmayan
sıvılar Ayırma hunisi ile
ayrılabilir.
Karışımların Ayrılması
DESTİLASYON
(Ayırımsal damıtma):
Kaynama noktası
farkından yararlanarak
ayırma
ÖRNEK: Alkol & su
Karışımı (Alkolün
kaynama noktası =
78,5 C; suyunki ise
100 C dir)
distillation
Karışımların Ayrılması
Tuzlu su benzer bir sistemle ayrılabilir. Su buharlaştırılıp
tekrar yoğunlaştırılarak tuzdan ayrılır.
Kromatografi
Kromatografi maddelerin çeşitli çözücülerdeki farklı
çözünürlük özelliklerinden yararlanılarak ayrılmasına
dayanan bir tekniktir.
Substances to
1_17
be separated
dissolved in liquid
Pure
liquid
Kağıt kromatografisi
A
B
C
Kolon kromatografisi
Elementler ve Bileşikler
Saf maddeler elementler yada bileşikler olabilir.
Elementler kimyasal olarak daha basit
maddelere ayrılamayan saf maddelerdir.
• 117 element tanımlanmıştır.
• 82 element doğal olarak bulunur.
• Altın, aluminyum, kurşun, oksijen, karbon,
kükürt vb.
Sodyum
Brom
Doğal olmayan elementler de vardır. Bunlar bilimadamları
tarafından nükleer süreçlerle oluşturulmuşlardır; teknetyum,
amerikyum, seaborgyum vb.
Glenn Seaborg
(1912-1999)
• 8 yeni element
keşfetmiştir.
• Yaşarken adı bir elemente
verilen tek kişidir.
İki veya daha fazla element atomlarının belirli oranda kimyasal
olarak birleşmelerinden oluşan saf maddelere bileşik adı
verilir.
Lityum florür
quartz
Kuru buz – karbon dioksit
Sodyum klorür
(sofra tuzu)
Bileşikler kendilerini oluşturan saf maddelere (element) ancak
kimyasal yollarla ayrılabilir.
Suyun elektrolizi
Yaşamın olmazsa
olmazı su bir
bileşiktir.
Elektroliz adı verilen
kimyasal bir işlem
sonucu kendisini
oluşturan iki
elemente; hidrojen ve
oksijene ayrışır.
Maddenin Üç Hali
Madde başlıca üç halde bulunur: Katı, sıvı ve gaz
Katı
Sıvı
Gaz
Maddenin Üç Hali
Çıldır Gölü - Ardahan
Katı
Sıvı
Gaz
Maddenin Dördüncü Hali: PLAZMA
Plazma maddenin dördüncü halidir. Katı, sıvı ve gazlardan
serbestçe hareket eden elektronlar ve pozitif iyonlar olarak
farklanır. Bazen de iyonize gaz olarak tanımlanır.
Bilinen evrenin yaklaşık % 99 u plazma halindedir. Güneşin
yüzeyi sıcak gaz değil plazmadır.
Plazmalar bazen elektrik veya manyetik alan tarafından
uyarılarak ışın yayınlar. Bunun kanıtı polar auroralardır.
Yıldırım da bir Plazma biçimidir. Yeryüzündeki elektrik
plazmasının en bilinen örnekleri neon tabelalar ve
aydınlatma, televizyon ekranları ve elektrik ark kaynak
makineleridir.
Aurora Borealis
Photograph by Robert Postma, Kanada’nın kuzeyi polar auroraları yakalamak için ideal bir bölgedir.
Güneşten kopan yüklü parçacıkların dünyanın atmosferine girmesiyle meydana gelen auroralar kırmızıdan ,
yeşile, maviye çeşitli renk ve şeklillerdedir.
Faz Dönüşümü