Bilanço Okuma Teknikleri 27.04.2013

FİNANSÇI OLMAYAN
YÖNETİCİLER İÇİN
MALİ TABLOLARI OKUMA VE
ANALİZ TEKNİKLERİ
Doç. Dr. R. İlker GÖKBULUT
FİNANS YÖNETİCİSİNİN ROLÜ
(2)
(1)
Finans
Yöneticisi
Firma
faaliyetleri
(4a)
(4b)
(3)
(1)Yatırımcılardan toplanan nakit
(2)Firmaya yatırılan nakit
(3)Faaliyetlerden elde edilen nakit
(4a)Tekrar yatırılan nakit
(4b)Yatırımcılara yapılan nakit ödeme
www.somutstrateji.com
Finansal
piyasalar
FİNANS YÖNETİCİSİNİN ROLÜ (devam)
İşletmede finansal yönetici iki temel sorunla
karşılaşmaktadır:


Firma hangi varlıklara ne kadar yatırım yapmalıdır?
Yatırım için gerekli fonlar nereden sağlanmalıdır?
İlk sorunun yanıtı yatırım ya da sermaye bütçelemesi
kararı, ikincinin yanıtı ise finanslama kararlarıyla ilgilidir.
Bu sorulara finans yöneticisi yanıt ararken, firmanın
pazar değerini maksimum kılacak yatırım ve finansman
kararlarını almaya çalışır. Burada temel amaç, firmanın
değerini maksimum kılmaktır.
www.somutstrateji.com
FİNANS YÖNETİCİSİNİN ROLÜ (devam)

Finans yönetiminin işlevleri günümüz dünyasında
oldukça değişmiş olmasına karşın bu işlevleri şu üç
noktada toparlayabiliriz.

İlki, firma varlıklarının bileşiminin belirlenmesi. Daha açık
şekli ile, dönen ve duran varlıklar ile bağlı değerlere
aktarılacak fonların saptanması. Diğeri, firma sermaye
yapısının belirlenmesi, bir başka ifade ile, fon
kaynaklarının saptanması. Sonuncu ise, kar dağıtımının
belirlenmesidir.
Bu üç unsur, firmanın devamlılığı ve rekabet üstünlüğü
açısından finans yöneticisi için büyük önem arz eder.
www.somutstrateji.com
FİNANS YÖNETİCİSİNİN ROLÜ (devam)
Varlıklar
Kaynaklar
Dönen Varlıklar
Kısa Vadeli Borç
Net Çalışma
Sermayesi
Uzun Vadeli Borç
Duran Varlıklar
Öz Kaynak
Getiri
>
Kaynak maliyeti
Olmalı ki firma devamlılığını sağlayabilsin.
www.somutstrateji.com
Finansal Tablo Nedir?


Muhasebenin kayıt ve sınıflama suretiyle topladığı
bilgilerin işletme ile ilgili taraflarca çeşitli amaçlarla
kullanılmasına olanak vermek için özetlenerek
gösterildiği tablolara finansal (mali) tablo adı verilir.
Finansal tablolar işletme dışına bilgi sunmanın temel
aracı olmasının yanında işletmeyi ilgililere tanıtan
önemli bir araçtır.
www.somutstrateji.com
Temel – Ek Finansal Tablo
Ülkemizde Finansal tablolar temel mali tablolar ve ek
mali tablolar olmak üzere ikiye ayrılır.
A) Temel Finansal Tablolar
•
Bilanço (dipnot ve ekleriyle birlikte)
Gelir Tablosu (dipnot ve ekleriyle birlikte)
Satışların Maliyeti Tablosu
B) Ek Finansal Tablolar
Fon Akım Tablosu
Nakit Akım Tablosu
Kar Dağıtım Tablosu
Öz Kaynaklar Değişim Tablosu
www.somutstrateji.com
Finansal Tablolar
Temel
Ek
Bilanço
Fon Akım
Tablosu
Gelir
Tablosu
Nakit Akım
Tablosu
Özkaynak
Değişim
Kar
Dağıtım
www.somutstrateji.com
BİLANÇO İşletme Adı, Tarih, Para Birimi,
1. DÖNEN VARLIKLAR
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
10. Hazır Değerler
11. Menkul Kıymetler
12. Ticari Alacaklar
13. Diğer Alacaklar
15. Stoklar
17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
30. Mali Borçlar
32. Ticari Borçlar
33. Diğer Borçlar
34. Alınan Avanslar
35. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş
36. Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler
18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
37. Borç ve Gider Karşılıkları
19. Diğer Dönen Varlıklar
38. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karşılıkları
2. DURAN VARLIKLAR
22. Ticari Alacaklar
39. Diğer Kısa Vadeli Yabancı kaynaklar
4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
23. Diğer Alacaklar
24. Mali Duran Varlıklar
25. Maddi Duran Varlıklar
26. Maddi Olmayan Duran Varlıklar
27. Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
28. Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
40. Mali Borçlar
42. Ticari Borçlar
43. Diğer Borçlar
44. Alınan Avanslar
47. Borç ve Gider Karşılıkları
48. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karşılıkları
29. Diğer Duran Varlıklar
49. Diğer Uzun Vadeli Yabancı kaynaklar
5. ÖZ KAYNAKLAR
50 Ödenmiş Sermaye
52. Sermaye Yedekleri
54. Kar Yedekleri
57. Geçmiş yıllar karları
58. Geçmiş yıllar Zararları (-)
59. Dönem Net Karı (Zararı)
www.somutstrateji.com
BİLANÇONUN YAPISI
www.somutstrateji.com
FİNANSMAN KURALI!
www.somutstrateji.com
Dönen Varlıklar
www.somutstrateji.com
Duran varlıklar
www.somutstrateji.com
KAYNAKLAR- PASİF

Bir yıl içinde ödenmesi gereken borçlar kısa
vadeli yabancı kaynaklar olarak adlandırılır.

İşletmenin 1 yıldan uzun vadeli borçları uzun vadeli
yabancı kaynak olarak adlandırılır.

Özkaynaklar (özsermaye) ana grubu, işetme
sahiplerinin aktifler üzerindeki haklarını gösterir.
Bu, pasif toplamından kısa vadeli ve uzun vadeli
yabancı kaynaklar toplamı düşüldükten sonra
kalan kısmı ifade eder.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Dönen Varlıklar
1-Hazır Değerler:
Kasa,bankalar ve diğer hazır değerlerden oluşan hazır
değerler kalemi,para mevcudu,yabancı paralar,ibraz süresi
dolmamış çekler,henüz tahsil edilmemiş posta ve banka
havalelerini ve firmanın her an kullanabileceği ticari
mevduatını kapsar.
2-Menkul Kıymetler:
Hisse Senetleri,Özel ve Kamu Kesimi Tahvillerinden oluşan
menkul kıymetler firmanın elindeki nakiti uzun süreli yatırım
amacıyla değil, her an paraya çevirebilmek amacıyla,
ikincil piyasalarda satmak üzere değerlendirdiği kısa süreli
yatırımlardır.Ülkemizde, bu kalem ağırlıklı olarak Kamu
Kesimi Tahvil,Senet ve Bonolarından oluşur.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Dönen Varlıklar
3-Kısa Vadeli Ticari Alacaklar:
Henüz tahsil edilmemiş satış gelirlerini ifade eden ticari
alacaklar, teminatsız yapılan satışlardan kaynaklanan
Alıcılar kaleminden ,Alacak Senetlerinden ve Verilen
Depozito ve Teminatlardan oluşur. Alacak Reeskontu ve
Şüpheli Alacak Kalemleri bu ana hesaptan düşülür.
Alacak senetlerinin reeskontu vade sonu değeriyle yani
faiz farkını da kapsayan değeriyle ifade edilen alacak
senetlerinin vergi usul kanununun kabul ettiği iskonto oranı
üzerinde bugünkü değerine indirilme işlemidir. İndirilen
miktar Alacak Senedi Reeskont Gideri olarak gelir
tablosundan düşürülür.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Dönen Varlıklar
4-Stoklar:
Üretim yapan şirketlerde stoklar ilk madde ve
malzeme(hammadde),yarı mamül, ara mamül ve mamüller şeklinde
oluşurken, ticaret yapan firmalarda emtia olarak adlandırılırlar.Verilen
sipariş avansları da bu ana kalemin altında yer alır.
Bir anlamda, bu mallar şirket adına faturalanmış yolda olan mallardır.
Stok değer düşüşü karşılığı,stoklarda çeşitli nedenlerden ötürü(eskime,
bozulma, modası geçme) meydana gelecek değer kaybı için stoklardan
düşülen miktardır. Aynı miktar gelir tablosundan stok değer düşüş
gideri olarak düşülür.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Dönen Varlıklar
5-Diğer Kısa vadeli Alacaklar:
Firmanın ana faaliyetleri dışında kalan yerlere yaptığı
yatırımlardır.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Duran Varlıklar
Duran varlıklar firmanın bir yıl içinde paraya
dönüştüremeyeceği uzun vadeli yatırımlarıdır. Dönen
varlıklar satışlar yoluyla bir faaliyet döngüsü sonucu nakite
dönüşürken, duran varlıklar birden fazla faaliyet döngüsü
sonucu oluşan karlarla nakite dönüşürler.
1-Uzun Vadeli Ticari Alacaklar:
Bir yıldan uzun vadeli satışlardan doğan alacaklar bu
kalemi oluşturur.Normal koşullarda eğer firma kendini
uzun vadeli ticari borçlarla finanse etmiyorsa yüksek
miktarlarda uzun vadeli alacakların bulunması firmaya
ek finansman yükü doğuracağından firma açısından
risklidir.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Duran Varlıklar
2-Diğer Uzun Vadeli Alacaklar:
Döner varlıklar içinde aynı adla bulunan kalemlerin uzun
vadeli niteliğinde olanlarıdır.Firmanın ortaklarının,
iştiraklerinin ve bağlı ortaklarının firmadan uzun vadeli para
çekmeleri olumlu bir gelişme değildir.
3-Finansal Duran Varlıklar:
Firmanın başka firmaların menkul kıymetlerine ikincil
piyasalarda hemen satmak için değil uzun vadeli yatırım
amacıyla kaynak aktarmasından kaynaklanan kalemlerdir.
Bağlı ortaklar firma ile aynı grupta yer alan ve grubun en
az %51’ine ve dolayısıyla yönetimine sahip şirketleri ifade
ederken, bir firmanın iştirak addedilmesi için minimum bir
ortaklık yüzdesi gerekmemektedir.
www.somutstrateji.com
AKTİFLER – Duran Varlıklar
4-Net Maddi Duran Varlıklar:
Arazi ve arsalar, yerüstü ve yeraltı düzenlemeleri, binalar,
makine, tesis ve cihazlar, taşıt araç ve gereçleri
toplamından birikmiş amortismanların düşülmesi sonucu
ulaşılan değerdir. Yapılmakta olan Yatırımlar ve Verilen
sipariş avansları da bu kalemde yer almakla beraber bu
kalemler üzerinden amortisman ayrılmaz.
Net maddi duran varlıklar her yıl maliye bakanlığının
yayınladığı enflasyon oranlarına bağlı bir katsayı ile yeniden
değerlenir. Net sabit varlıklarda yeniden değerleme sonucu
ortaya çıkan artış pasiflerde yeniden değerleme fonu adı
altında özsermayeye eklenir.
5-Maddi Olmayan Duran Varlıklar:
Kuruluş giderleri, özel maliyet bedelleri, satın alınan haklar,
araştırma ve geliştirme giderleri bu kalemde yer alır.
www.somutstrateji.com
PASİFLER
Firmanın aktiflerini finanse etmek için kullandığı kaynaklar
bilançonun sağ tarafında pasifler bölümünde yer alır.
Kaynaklar,
1. Kısa Vadeli Borçlar
2. Uzun Vadeli Borçlar
3. Özsermayeden
oluşur.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Kısa Vadeli Borçlar
Kısa vadeli borçlar firmanın bilançosunun düzenlendiği
tarihten itibaren on iki ay içinde ödemekle yükümlü
olduğu borçlardır. Bu borçların çoğu normal koşullarda
varlıkların
nakite,
yani
stokların
alacaklara,
alacaklarında
tahsilat
yoluyla
tekrar
paraya
çevrilmesiyle geri ödenir.
Ancak kısa vadeli borçları ödenmesi için bazen
yeniden borçlanma, sermaye artışı yada firma
karlarının alıkonması gerekebilir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Kısa Vadeli Borçlar
1-Finansal Borçlar
Bu kalem bankalardan alınan kısa vadeli kredileri
ve firmanın sermaye piyasalarından borç
bulabilmek için ihraç ettiği kısa vadeli menkul
kıymetleri içerir. Firmanın ihraç ettiği uzun vadeli
menkul kıymet olan tahvilin ve bankalardan alınan
uzun vadeli borcun bir yıl içinde ödenecek anapara
taksitler burada yer alır. Özetle bu kalem firmanın
finansal kurumlardan ve sermaye piyasalarından
temin ettiği fonları gösterir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Kısa Vadeli Borçlar
2-Ticari Borçlar
Firmanın normal ticari faaliyetlerini gerçekleştirmek için mal,
hammadde, malzeme satın alması nedeniyle sağlanan bu kısa
vadeli satıcı kredileri, firma için kendiliğinden oluşan, eğer vade
farkı içermiyorsa çoğu kez maliyetsiz veya banka kredilerine göre
daha düşük maliyetli bu nedenle çok kıymetli
finansman
kaynağıdır.
Teminatsız borçlar, satıcılar senet karşılığı alınan borçlar ise borç
senetleri olarak gösterilir. Vade farkı içeren borç senetleri alacak
senetleri ile aynı orandan iskontolanarak bilançonun oluştuğu gün
itibariyle iade edilir. Borç senetleri reeskontu ticari borçlardan
düşürülür. Aynı miktar gelir tablosuna Borç Senetleri Reeskont
Geliri adıyla gelir olarak kaydedilir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Kısa Vadeli Borçlar
3- Diğer Kısa Vadeli Borçlar
Bu kalemde ortaklara ve iştiraklere borçlar yanında
ödenecek giderler yer alır. Ödenecek giderler, firmanın
normal faaliyetleri sonucu tahakkuk etmiş, yani gelir
tablosunda giderleştirilmiş ama henüz parası
ödenmemiş giderleridir. Gelir vergisi dışında tahakkuk
etmiş ve ödenmemiş vergi harç ve kesintiler de burada
yer alır.
Tek sahipli işletmelerde, adi ortaklıklarda ve şahıs
şirketlerinde işletme sahibinin veya ortakların firmadan
devamlılık gösteren alacakları özsermaye olarak
düşünülebilir ve borç olarak değerlendirilmeyebilir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Kısa Vadeli Borçlar
4-Alınan Sipariş Avansları
Firmaların aldıkları siparişler nedeniyle malın
tesliminden önce müşterilerinden aldıkları avanslar
firma için kısa vadeli finansman kaynağı teşkil eder.
Ticari borçlar genellikle nakden ödenmesi gerektiği
halde müşteri avansları üretilecek mallarla geri
ödenecektir.
5-Borç ve Gider Karşılıkları
Buradaki ana kalem vergi karşılığıdır. Bu kalem gelir
tablosunda yer alan tahakkuk etmiş gelir vergisi
kalemiyle aynı olmalıdır.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Uzun Vadeli Borçlar
Uzun vadeli borçlar ödeme yükümlülüğü bir yılı aşan borçlardır.Bu
nedenle kısa vadeli borçlardan daha az risklidir.Alt kalemleri
yukarıda ifade edilen kısa vadeli borç kalemleriyle aynıdır.Sadece
bu kalemlerin uzun vadeli niteliğinde olanları burada yer alır.
Tek fark Borç ve Gider Karşılığı ana başlığında yer alan Kıdem
Tazminatı Karşılığıdır.Kıdem tazminatı firmaların çalışanlarına
emekli oldukları zaman veya işten çıkarmaları halinde ödemekle
yükümlü oldukları bir borçtur.
Sermaye Piyasası Kanununa tabi olan firmalar bu yükümlülüklerini
bilançoda göstermek ve gelir tablosunda her yıla tekabül eden
tahakkuk etmiş kıdem tazminatı giderini düşmek
zorundadırlar.Ancak Vergi Usul Kanunu bu giderin vergiden
düşülmesini kabul etmemekte ancak fiili ödeme yapıldığı zaman
vergiden düşülmesine izin vermektedir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
Firma sahiplerinin firmadaki payına Özsermaye denir.
Özsermaye teknik olarak net aktif tutarı ile borçlar arasındaki
farktır.
Pratikte ise, firmanın kuruluşunda ve faaliyetleri sırasında
sahipler veya ortaklar tarafından konulan sermaye ile
dağıtılmayan karların toplanması ile ulaşılan değerdir.
Özsermaye firma için, borç gibi belirli bir tarihte belirli
miktarda ödeme yükümlülüğü getirmediği için borca göre
daha az riskli bir kaynaktır.
1-Sermaye
Firmanın ödenmiş sermayesini yani hisse senetlerinin
toplam değerini gösterir. Her bir hisse senedinin nominal
değeri 1 TL dir. Sermeye tutarının 1’e bölünmesi halinde pay
sayısı bulunur.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
2-Sermaye Taahhütleri
Sermayenin ödenmemiş kısmıdır. Eksi niteliklidir.
Burada bir değer varsa sermayeden düşülmesi gerekir.
3-Emisyon Primi
Şirketler halka açılma seklinde sermaye artırdıklarında
ihraç ettikleri yeni hisse senetlerini nominal değeri olan
1 TL den daha yüksek fiyata satarlar. Sattıkları
fiyatla(bu değere Pazar Değeri denir) nominal değer
arasındaki fark emisyon primi olarak kaydedilir.
Örneğin, bir firma 1000 yeni hisse senedini tanesi 4 TL
den satmışsa 4 000 TL olan toplam yeni artırılmış
sermayenin 1 000 TL’lik kısmı sermaye hesabına 3 000
TL ise emisyon primine kaydedilir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
4-Yeniden Değerleme Değer Artışı(YDDA)
Yeniden Değerleme nitelik itibariyle bir enflasyon muhasebesi
uygulamasıdır. Ülkemizde yüksek oranlı enflasyonun yaşanması
nedeniyle 1984 yılından beri uygulamaya konmuştur. Amacı
amortismana tabi sabit varlıkların edinme(satın alma) değeri
üzerinden ayrılan amortismanları belli bir katsayıyla büyütüp
giderleştirmek, böylece firmanın vergi matrahını düşürüp daha az
vergi vermesine olanak sağlamaktır.
Bu işlemi yapabilmek için hem brüt sabit varlıklar hem de birikmiş
amortismanlar söz konusu katsayıyla çarpılır. Bu durumda net sabit
varlıklar katsayı oranında büyümüş olur. Artan kısım Yeniden
Değerleme Değer Artışı kalemine eklenir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
4-Yeniden Değerleme Değer Artışı(YDDA)
Borsa’da oluşan Değer artış Fonu iştiraklerinin hisseleri Borsada
satılan firmaların kullanabileceği bir kalemdir. Firma isterse
hisselerin değerini bilançonun oluşturulduğu tarihteki Pazar
fiyatıyla belirler ve bilançodaki değerle arasındaki farkı bu kaleme
ekleyebilir. Ancak bu kalem son yıllarda kullanılmamaktadır.
Yeniden Değerleme Değer Artış fonunda oluşan değerler bedelsiz
sermaye artışı kararıyla sermayeye eklenir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
5-Yedekler
Yedekler firmanın karlarının dağıtılmayıp alıkonan kısmı
yani dağıtılmayan karlarıdır. Firmalar dönem karlarının
belirli bir yüzdesini kanuni zorunluluklar nedeniyle
alıkoyarlar. Buna Yasal Yedekler adı verilir. Firmanın
Kuruluş sözleşmesi gereği alıkoymak zorunda olduğu
karlara Statü Yedekleri denir. Özel ve Olağanüstü
Yedekler ise firmanın genel kurul veya yönetim kurulu
kararıyla ayırdıkları yedeklerdir.
www.somutstrateji.com
PASİFLER - Özsermaye
6-Net Dönem Karı
Firmanın gelir tablosunda görülen son kalemdir.
Türkiyede’ki uygulamada bu kar üzerinden dağıtılan
temettü bir yıl sonra yedeklerden düşülür. Temettü
dağıtım kararı karın oluştuğu yıldan bir sonraki yılda
verildiği için bilançonun düzenlendiği tarihte ödenecek
temettüyü kısa vadeli borçların içinde göstermek
mümkün olmamaktadır.
www.somutstrateji.com
İŞLETME ÖZET GELİR TABLOSU
İşletme Adı, Tarih Aralığı, Para
Birimi,
Önceki Dönem
A- BRÜT SATIŞLAR
B- SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)
C- NET SATIŞLAR
D- SATIŞLARIN MALİYETİ
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI
E- FAALİYET GİDERLERİ
FAALİYET KARI VEYA ZARARI
F- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR
G- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)
H- FİNANSAMAN GİDERLERİ
OLAĞAN KAR VEYA ZARAR
İ- OLĞANDIŞI GELİR VE KARLAR
J- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
K- DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞ.(-)
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
www.somutstrateji.com
Cari Dönem
GELİR TABLOSU
İşletmenin bir faaliyet dönemindeki faaliyetlerinin
sonucunu kar veya zarar olarak gösteren
tablodur.
 1- Brüt Satış Karı: İşletmenin ana faaliyeti
konusundaki mal ve hizmet satışlarından elde
edilen kardır.
 2- Satış İndirimleri: Net satış gelirlerini
bulabilmek için brüt satışlarından indirilmesi
gereken, satış iadeleri ve satış ıskontolarını
kapsar.
 3- Satışların Maliyeti: İşletmenin dönem
içindeki satışlarının maliyetidir.
www.somutstrateji.com
GELİR TABLOSU (devam)


4- Faaliyet Giderleri: İşletmenin ana faaliyetleri ile
ilgili olan ve üretim maliyetlerine yüklenmeyen ARGE, Pazarlama Satış ve Dağıtım, ve Genel Yönetim
Giderlerinin oluşturduğu gider grubudur.
5- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar:
İşletmenin esas faaliyetleri dışındaki, iştiraklerden,
bağlı ortaklıklardan elde ettiği kar payı (temettü)
gelirleri ile faiz, kira geliri, kambiyo karı, menkul
kıymetlerin satış karları gibi gelir ve karlardan oluşur.
www.somutstrateji.com
GELİR TABLOSU (devam)


6- Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar:
İşletmenin esas faaliyeti dışındaki olağan
faaliyetlerle ilgili gider ve zararlardan oluşur. Menkul
Kıymet Satış Zararları, Kambiyo Zararları, Karşılık
Giderleri gibi.
7- Finansman Giderleri: İşletmenin borçlarından
dolayı katlandığı ve varlık maliyetlerine eklenmemiş
bulunan faiz, kur farkları, kredi komisyonları ve
benzeri giderlerden oluşur.
www.somutstrateji.com
GELİR TABLOSU (devam)


8- Olağandışı Gelir ve Karlar: İşletmenin olağan
faaliyetlerinden bağımsız olan arızi nitelik taşıyan
duran varlık satışından sağlanan karlar ile olağandışı
olay ve gelişmeler sonucunda ortaya çıkan gelir ve
karlardır.
9- Olağandışı Gider ve Zararlar: İşletmenin olağan
faaliyetlerinden bağımsız, sık ve düzenli olarak
ortaya çıkmayan gider ve zararlardır.
www.somutstrateji.com
FİNANSAL ANALİZ NEDİR?




Bir firmanın finansal durumunu
görebilmek,
Faaliyet sonuçlarını ve finansal
yönden gelişmesini
değerlendirebilmek,
Gelişme yönlerini saptayabilmek,
Firma ile ilgili geleceğe dönük
tahminlerde bulunabilmek için
finansal tablolarda yer alan
kalemler arasındaki ilişkilerin ve
bunların zaman içinde göstermiş
oldukları eğilimlerin incelenmesidir.
www.somutstrateji.com
FİNANSAL ANALİZ NEDİR?

Finansal analize başlarken sorulması gerekli soru
“şirket hakkında ne bilmek istiyorum?” sorusudur.

Şirket hakkında ne bilmek istediğiniz büyük ölçüde
şirketle olan çıkar ilişkinizin türüne bağlıdır.
www.somutstrateji.com
FİNANSAL ANALİZLE KİMLER İLGİLENİR?
ŞİRKET DIŞI
ANALİSTLER
ŞİRKET İÇİ
ANALİSTLER
TARAFLAR
Tedarikçiler
www.somutstrateji.com
Finansal Analizin Amacı
Analizle İlgili Taraf
Analizin Amacı
İlgi Alanı
Kısa
Vadeli
Veren
Borç Kredi Güveni
Likidite, İşletme
Sermayesi ve Firmanın
Kısa Vadeli Borçlarını
Ödeme Kapasitesi
Uzun Vadeli
Veren
Borç Kredi Güveni
Firmanın Borcunu
Ödeyebilme Yeterliliği
Hissedar (Yatırımcı) Yatırım Verimi
Firmanın Karlılığı,
Hisse Başına Kar,
Hisse Başına Kar Payı
Yönetim
Verimlilik
Karlılık Oranı
İç Kontrol
Finansal Sağlık
Toplam Aktiflerin
Verimlilik Oranı, Öz
Sermayenin Verimlilik
Oranı
Hükümet
Kurumlar
Katma Değer, Hisse
Vergisi,
Başına Kar, Muhasebe
Düzenine Uyum
Verimlilikwww.somutstrateji.com
Finansal Analiz
Bir firmanın mali durumunu faaliyet sonuçlarını ve
finansal yönden gelişmesini değerlendirebilmek
gelişme yönlerinin saptayabilmek ve o firma ile ilgili
geleceğe dönük tahminlerde bulunabilmek için mali
tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve
bunların zaman içinde göstermiş oldukları eğilimlerin
incelenmesidir.



Finansal Analizin Amacı:
Yönetim analizleri
Kredi analizleri
Yatırım analizleri
www.somutstrateji.com
Finansal Analizin Amacı
Yönetim analizleri
İşletme yönetimi işlevlerinin yerine getirilmesinde alınacak kararlara
dayanak olmak üzere işletme yönetimi için yapılan analizdir.







İşletme faaliyetinin başarı derecesi ölçülür.
İşletmenin kısa ve uzun vadeli hedeflerine ulaşıp ulaşmadığı belirlenir.
Hedeflerden sapma saptanması durumunda sebepleri ortaya konulur.
Geleceğe dönük planlar hazırlanır.
Üretilecek mal ve hizmetlerin türleri, miktarı üretim bileşimi ve izlenecek fiyat
politikası konusunda karar alınır.
Faaliyetler denetlenir ve değerlenir.
Uygulamanın her aşamasında doğru ve düzeltici kararlar alınır.
www.somutstrateji.com
Finansal Analizin Amacı
Kredi analizleri
İşletmenin finansman durumu ile borç ödeme gücünü anlayabilmek
için yapılan analizlerdir. Kredi analizi işletmeye kredi verenler veya
verecek olanlarla, işletmenin finansman yöneticileri tarafından
yapılmaktadır.
Kredi analizlerinde işletmenin cari aktifleri ile kısa vadeli borçları
arasındaki ilişki, cari aktiflerin yapısı, sermaye yapısı, özsermaye,
yabancı sermaye yapısı ve finansman yöntemleri çok büyük önem
taşımaktadır.
Yatırım analizleri
İşletmeye ortak olanlar veya ortak olmayı düşünenler ile işletmeye
uzun vadeli kaynak sağlayanlar tarafından yapılan analizdir.
İşletmenin ortakları ile işletmeye yatırım yapmayı düşünenler
işletmenin sürekliliği, yatırımın güvencesi, karlılık gelecekteki
kazanma gücü, hisse senetlerinin değerindeki artışlar, kar dağıtım
politikası ve bunların gösterdiği eğilimle ilgilenmektedirler.
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ ANALİZİ
Nakit akım analizi bir firmanın bir yıl içinde yarattığı
nakitin kaynaklarını ve bu nakiti nerelere kullandığını
gösteren tablodur. Bir başka ifadeyle, tahakkuk esasına
göre oluşturulmuş bilanço ve gelir tablosunun nakite
dönüştürülmüş halidir.Nakit akım tablosu nakit bazlı
olduğu için anlaşılması daha kolay dolayısıyla firmanın
faaliyetleri hakkında daha fazla bilgi yansıtıcı niteliklidir.
Firmalarda üç temel nakit hareketi bulunur. Bunlar:
I-Faaliyetlerin yarattığı nakit ki bu nakdin bir kısmı
finansal yükümlülükleri karşılamak üzere kullanılır.
II-Yatırımlar ve diğer tüm uzun vadeli ihtiyaçlara
yöneltilen fonlar.
III-Finansman hareketleri.
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
Esas Faaliyet Karı
+ Amortisman
+ Kıdem Tazminatı
- Vergi
D Kısa Vadeli Ticari Alacaklar (Hakediş Alacakları)
D Stoklar
D Diğer Dönen Varlıklar
D Kısa Vadeli Ticari Borçlar
D Alınan Sipariş Avansları
D Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
KV Esas Faaliyetlerden Yaratılan Nakit
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
KV Esas Faaliyetlerden Yaratılan Nakit
D Uzun Vadeli Ticari Alacaklar
D Uzun Vadeli Ticari Borçlar
D Alınan Sipariş Avansları
D Diğer Borç ve Gider Karşılıkları
Esas Faaliyetlerden Yaratılan Toplam Nakit
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
Esas Faaliyetlerden Yaratılan Toplam Nakit
Diğer Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar
Diğer Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-)
Olağanüstü Gelirler ve Karlar
Olağanüstü Giderler ve Zararlar (-)
D Diğer Kısa Vadeli Alacaklar
D Diğer Uzun Vadeli Alacaklar
D Diğer Kısa Vadeli Borçlar
D Diğer Uzun Vadeli Borçlar
Faaliyetlerden Yaratılan Nakit
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
Faaliyetlerden Yaratılan Nakit
Faiz (Finansman Giderleri)
Anapara Taksitleri
Temettü*
Toplam Finansal Yükümlülük
Finansal Yükümlülüklerden Sonraki Nakit
* Temettü = (Son sene Yedekler-Son sene Maliyet Artış Fonu-Son sene Serm.
Ek.İşt.His.ve Gayr.Satış Kaz.) - (Bir önceki sene Yedekler- Bir önceki sene Maliyet
Artış Fonu- Bir önceki sene Serm. Ek.İşt.His.ve Gayr.Satış Kaz.) - Bir önceki sene
Net Dönem Karı – Temettüden Bedelsiz Sermaye Artışı – Diğer Yedeklerden
Bedelsiz Sermaye Artışı
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
Faaliyetlerden Yaratılan Nakit
Maddi Duran Varlıklar*
İştirakler (Finansal Duran Varlıklar)
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
Diğer Duran Varlıklar
Toplam Yatırımlar
Toplam Nakit Açığı / Fazlası
*Maddi Duran Varlıklar= (Son sene Net Maddi Duran Varlıklar – Bir önceki
sene Net Maddi Duran Varlıklar + Dönemin Amortisman Giderleri – (Son
sene Yeniden Değerleme Değer Artışı – Bir önceki sene Yeniden
Değerleme Değer Artışı + YDF’den Bedelsiz Sermaye Artışı))
www.somutstrateji.com
NAKİT AKIŞ FORMATI
Toplam Nakit Açığı / Fazlası
Kısa Vad.Finansal Borçlar
Uzun Vad. Finansal Borçlar
Sermaye Artışı
Toplam Finansman
Hazır Değer + Menkul Kıymet
www.somutstrateji.com
Nakit Akışı Oranları:

Nakit akış yeterliliği = İşletme Faaliyetlerinden Elde
Edilen Nakit / ( Uzun dönem borç ödeme + varlık
satın alma + ödenilen kar payı)

Finansman Giderlerini Karşılama Yeteneği =
Faaliyetlerden elde edilen nakit / Yıllık faiz
ödemeleri

Varlıkların Nakit Yaratma Gücü = İFEEN /Toplam
varlıklar

Ortaklar için Nakit Yaratma =İFEEN / Özsermaye
www.somutstrateji.com
FİNANSAL ANALİZ






Finansal analiz , bir firmanın finansal durumunu
görebilmek, faaliyet sonuçlarını ve finansal yönden
gelişmesini değerlendirebilmek, gelişme yönlerini
saptayabilmek, firma ile ilgili geleceğe dönük tahminlerde
bulunabilmek için finansal tablolarda yer alan kalemler
arasındaki ilişkilerin ve bunların zaman içinde göstermiş
oldukları eğilimlerin incelenmesidir (Seval, 2006:1).
Finansal analiz sonuçları işletme ile ilgili çeşitli çıkar
grupları tarafından kullanılır. Çünkü, finansal analiz
işletme ile ilgili şu konularda açık bilgiler verir (Yalkın,
1988:35):
- İşletmenin likidite durumu
- Karlılık durumu
- Mali durumu
- Aktiflerini kullanma durumu
www.somutstrateji.com
Yönetim Analizleri;








işletme yönetimi işlevlerinin yerine getirilmesinde alınacak
kararlara dayanak olmak üzere işletme yönetimi için yapılan
analizdir. Bu analizleri işletme yönetimlerinde sorumlu kişiler
kullanırlar. Bu analiz ile (TSPAKB,’
2011;33):
- İşletme faaliyetinin başarı derecesi ölçülür.
- İşletmenin kısa ve uzun vadeli hedeflerine ulaşıp ulaşmadığı
belirlenir.
- Hedeflerden sapma saptanması durumunda sebepleri ortaya
konulur.
- Geleceğe dönük planlar hazırlanır.
- Üretilecek mal ve hizmetlerin türleri, miktarı, üretim bileşimi
ve izlenecek fiyat politikası konusunda karar alınır.
- Faaliyetler denetlenir ve değerlenir.
- Uygulamanın her aşamasında doğru ve düzeltici kararlar
alınır.
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-1
İşletme ile ilgili kararların dayandırılacağı
finansal tabloların analizinin ve yorumunun sağlıklı olarak gerçekleştirilebilmesi
için dikkat edilmesi gereken ilkeler vardır.
Bu ilkelerden başlıcaları aşağıda
belirtilmiştir:
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-2
1. Hangi ilişkilerin ortaya konulması
gerektiği, analizden elde edilecek
bulguların ne anlama geldiğinin
yorumlanabilmesi için; muhasebe
kuramının ve muhasebe
uygulamalarının yeterli düzeyde
bilinmesi gerekir.
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-3
2. Analizi yapılan finansal tabloların ilgili
oldukları dönem veya dönemlerdeki ekonomik koşullar, sektörel koşullar, işletmenin kendisine özgü olan ve finansal tablolarda açık bir şekilde ifade edilmeyen
veya edilemeyen özel koşulların da göz
önünde bulundurulması gerekir.
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-4
3. Analizi yapılan finansal tabloların ilgili
oldukları dönemlerde işletme tarafından
uygulanan işletme politikalarının,
muhasebe yöntem ve politikalarının
bilinmesi gerekir.
4. Analiz sonucunda elde edilen bulguların
doğruluğu, analizde kullanılan finansal
verilerin elde edildiği finansal tabloların
doğruluğuna bağlıdır.
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-6
5. Yapılacak analizde kullanılan finansal
tabloların analiz edilmeye uygun bir
içerik ve hesap gruplandırılması ile
hazırlanmış olması gerekir.
6. Analizin amacı ile kapsamı arasında
doğrudan bir ilişki vardır. Analizin
kapsamı, analizin amacına bağlı
olarak geniş veya dar tutulabilir.
www.somutstrateji.com
Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler-8
7. Analiz ile elde edilecek bulgular, ilgili analiz
tekniğinin doğru bir şekilde uygulanması ile elde
edilir ve analiz sürecinin mekanik kısmını
oluşturur.
Finansal tablolar analizinde asıl önemli olan analiz
bulgularının yorumlanması ve sonuçlara
ulaşılmasıdır.
Bu bakımdan, finansal analizi yapanların iyi bir
yargılama yeteneğine sahip olmaları gerekir.
www.somutstrateji.com
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1. Mali tabloların sağlıklı olarak hazırlanmış olması ve analize temel alınan verilerin,
bilgilerin doğru olması. Eğer finansal tablolar gerçeği yansıtmıyorlarsa, analize temel
alınan veriler doğru değilse, hangi tür analiz yöntemi kullanılırsa kullanılsın, sağlıklı bir
analiz ve yorum yapmaya olanak yoktur.
2. Analistin, muhasebe kuram ve uygulamasını iyi bilmesi.
3. Analiz edilen işletmenin yer aldığı sektörün ve işletmenin özelliklerinin kavranması,
4. İncelenen işletmenin politikalarının (üretim, fiyat, finansman, kâr dağıtımı, vb.) ve
muhasebe yöntemlerinin bilinmesi,
5. İnceleme dönemindeki ekonomik koşullar ve eğilimlerin saptanması, çevre koşullarının
bilinmesi.
6. Firma faaliyetini ilgilendiren (ticaret kanunu, vergi kanunları, ) yasa ve düzenlemelerin
bilinmesi.
7. Analistin, iyi bir neden sonuç ilişkisi kurabilme, yaratma ve seziş yeteneğine sahip
olması. Finansal tablolar analizi, bir yeteneği, sezişi, olayları yorumlaması, deneyimi,
sağduyusu analizde önemli olmaktadır. Hiçbir analiz yöntemi, analistin bu niteliklerinin
yerini tutamaz.
8. Analist, işletmenin birkaç oran ya da yüzdesine dayanarak o işletmenin mali durumu ve
faaliyet sonuçları hakkında kesin yargılara varmaktan kaçınmalıdır. Analiz yaparken önemli
www.somutstrateji.com
olan, yalnızca yüzde, oran, eğilim hesaplamak
değildir. Önemli olan, bu yüzde, oran ve
eğilimlerden yararlanarak, onların gösterdikleri ipuçlarını kullanarak gelişmelerin
OranAnalizi
Oran (rasyo), mali tablolarda yer alan herhangi iki kalem arasındaki
ilişkinin basit matematik ifadesi olarak tanımlanmaktadır. Mali tablo
verileri arasında çok sayıda oran oluşturmak mümkündür. Ancak gerek
mali analistler, gerek yöneticiler açısından önemli olan, firmanın likidite
durumu, borç ödeme gücü, finansman şekli, faaliyet sonuçları, karlılığı,
iktisadi varlıkların etkin bir şekilde kullanılıp kullanılmadığı
konularındaki sorulara yanıt verecek, ışık tutacak oranların
hesaplanmasıdır (Akgüç,1994: 18).
Oran analizinin temel amacı, finansal tabloların yorumunu
kolaylaştırmaktır. Bunu sağlamak için de finansal tablo kalemleri az
sayıda oran gruplarına dönüştürülür. Böylece finansal tablolarda yer
alan kalemler, genel ölçülerde toplulaştırılıp, karşılaştırma bazları elde
edilerek, finansal verilerin zaman ve firma ölçeğinde
karşılaştırılabilirliği gerçekleştirilmektedir (Taner, 1993:7).
www.somutstrateji.com
PÜF NOKTA!
Oran analizinde önemli olan nokta; oranların
hesaplanmasından daha ziyade, bulunan değerlerin
yorumlanmasıdır. Tek bir orana bakarak yorum yapmak
analizi gerçekleştiren kişiyi yanıltabilir. Bundan dolayı,
bir oranı yorumlarken ilişkili olduğu diğer oranlarlardan
da yararlanmak daha doğru sonuçlar üretmemizi
sağlayacaktır. Hesaplanan oranların
değerlendirilmesinde ve yorumunda; firmanın geçmiş
faaliyet dönemlerinde yer alan oranlardan, benzer firma
oranları veya firmanın faaliyet gösterdiği endüstri
ortalamalarından ve her oran için genel kabul görmüş
değerlerden yararlanılabilir.
www.somutstrateji.com
STANDART ORANLARIN BELİRLENMESİ

Oran analizinde, hesaplanan oranların
karşılaştırılarak daha anlamlı bir şekilde
yorumlanabilmesi için kullanılan standart oranlar
başlıca dört farklı yöntemle elde edilmektedir.
Standart oranlar şunlardır:
1. Tarihi
Standart Oranlar,
2. Sektör
3. İdeal
veya Sanayi Standart Oranları,
veya Hedef Standart Oranlar,
4. Bütçe
Standart Oranları.
www.somutstrateji.com
Likidite Oranları

Likidite oranları, firmanın kısa süreli borçlarını
ödeme gücünü ölçmek için ve dönen varlıklar adı da
verilen çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını
belirlemek için kullanılır. Hem firma yöneticileri hem
de firmaya borç verenler açısından, firma borç
ödeme kapasitesinin bilinmesi büyük önem
taşımaktadır. Bu nedenle, firmanın dönen varlıkları
ile kısa vadeli yabancı kaynakları arasında bir ilişki
kurularak firmanın kısa dönemli borçlarını
ödeyebilme kapasitesi belirlenmeye çalışılır
(Özdemir, 1999: 29).
www.somutstrateji.com
Cari Oran:

Dönen varlıkların kısa vadeli borçlara bölünmesi ile elde edilen bir
orandır. Herhangi bir zaman diliminde firmanın paraya kolay
dönüşebilecek varlıklarının kısa vadeli borçlarını ödemeye yetip
yetmeyeceğini ölçer. Cari oranın hesaplanmasının bir diğer amacı da
net çalısma sermayesinin yeterli olup olmadığını belirleyebilmektir.
Doğal olarak bu oranın en az bir olması beklenir.

𝐶𝑎𝑟𝑖 𝑂𝑟𝑎𝑛 =

Bu oranda birin altında ölçülen değerler firmanın borç ödeme sorunu
olabileceğine işaret eder. Bu oranın yüksek olması işletmenin kısa
vadeli borçlarını ödeme gücünün yüksek olduğunu gösterirken, bu
değerin çok yüksek olması, işletmenin elinde verimli kullanılmayan
atıl fonlar bulunduğu anlamına gelir. Bu durum işletmeye fon
sağlayacak olan kurumlar tarafından olumlu olarak algılanırken,
işletme açısından baktığımızda, işletmenin daha fazla kar edebilecek
iken düşük kar marjıyla çalışmasına neden olur.
𝐷ö𝑛𝑒𝑛 𝑉𝑎𝑟𝑙ı𝑘𝑙𝑎𝑟
𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟
www.somutstrateji.com
Likit (Asit-Test) Oranı:

Bilânço kalemleri, likidite düzeyine göre sıralandığı kabul edildiğinden
stoklar, nakit ve alacaklara göre daha az likit varlıklardır. Firmanın kısa vadeli
borçlarını ödeme gücünü doğru tespit edebilmek için, kısa vadede nakde
dönüşebilecek varlıklar ile kısa vadeli borç arasındaki ilişkinin
incelenmesinde dönen varlıklar içerisinde stokların dikkate alınması yanıltıcı
olacaktır. Bunun için, cari oranın dönen varlıklar içerisinde stoklar hariç
tutularak, hesaplanmasına asit-test oranı adı verilmektedir (Ercan ve Ban,
2005: 39).

𝐴𝑠𝑖𝑡 𝑇𝑒𝑠𝑡 𝑂𝑟𝑎𝑛ı =

Asit-test oranının genel olarak 1 olması yeterli görülmektedir. Bu oranın
1olması firmanın kısa vadeli borçlarını tamamının nakit ve süratle paraya
çevrilebilir değerlerle karşılayabileceğini gösterir. Ancak, oranın 1’den küçük
veya 1’e eşit olması her zaman firmanın likidite durumunun kötü veya iyi
olduğunun bir göstergesi değildir. Çünkü, likidite oranlarının
değerlendirilmesinde, stok devir hızı, alacakların tahsil süresi, stoklara olan
bağımlılık ve diğer bazı faktörlerin de göz önünde bulundurulması gerekir
(Akdogan ve Tenker, 2001: 614). Asit test oranının düşüş trendinde olması
stokların giderek yavaşladığına kanıt teşkil edebilir. Stok taşımayan firmalar
www.somutstrateji.com
için bu oranın bir anlamı yoktur. Örneğin hizmet firmalarında asit test oranı
𝐷ö𝑛𝑒𝑛 𝑉𝑎𝑟𝑙ı𝑘𝑙𝑎𝑟−𝑆𝑡𝑜𝑘𝑙𝑎𝑟
𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟
Nakit Oranı:

Disponibilite oranı olarak da bilinen nakit oranı, işletmenin hazır
değerleri ile kısa vadeli borçlarını ne ölçüde karşılayabildiğini
belirlemede kullanılır. Nakit oran gerek cari oran gerekse likidite
oranına göre daha duyarlıdır. Bir an için faaliyetlerden sağlanan fon
girişlerinin durması ve alacakların tahsil edilememesi halinde, diğer
dönen varlıkları ile işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeyip
ödeyemeyeceği konusunda analizciye bir fikir verir. Nakit Oran
aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanabilir:


𝑁𝑎𝑘𝑖𝑡 𝑂𝑟𝑎𝑛 =
𝐾𝑎𝑠𝑎+𝑃𝑎𝑧𝑎𝑟𝑙𝑎𝑛𝑎𝑏𝑖𝑙𝑖𝑟 𝑀𝑒𝑛𝑘𝑢𝑙 𝐾ı𝑦𝑚𝑒𝑡𝑙𝑒𝑟
𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟


Bütün likidete oranlarının trendine baktığımız zaman artış trendi her
zaman pozitif olarak değerlendirilmelidir. Likidite oranlarının
düşüklüğü işletme sermayesi ihtiyacı yüksek olan yani alacak tahsil
süresi uzun olan ve çok fazla stok taşımak zorunda olan firmalar için
daha yüksek risk anlamına gelecektir (Seval, 2006).
www.somutstrateji.com
Finansal Yapı (Kaldıraç) Oranları

Kaldıraç oranları, firmanın finansmanında yabancı
kaynaklardan ne derece yararlandığını ortaya koyan
oranlardır. Yabancı kaynaklar ile özkaynaklar
arasındaki ilişkiyi gösteren bu oranlar firmanın
olumlu bir şekilde finanse edilip edilmediği, kredi
verenlerin emniyet payının yeterli olup olmadığı
sorunlarına cevap verir. Özsermaye, kredi verenler
için bir emniyet marjı niteliği taşımaktadır (Ercan ve
Ban, 2005: 43).
www.somutstrateji.com
Borçların Aktiflere (Kaldıraç) Oranı:

Bu oran, firmanın aktiflerinin ne kadarlık kısmının yabancı
kaynaklarla finanse edildigini gösterir. Kaldıraç oranı olarak da
bilinen bu oran, tüm borç toplamının aktif toplamına bölünmesi
suretiyle hesaplanır (Çabuk ve Lazol, 2004:198).

𝐾𝑎𝑙𝑑ı𝑟𝑎ç 𝑂𝑟𝑎𝑛ı =

Bu oran yorumlanırken, sektör ortalamasıyla karşılaştırılarak bir
sonuca varılmalıdır. Sektör ortalamasının üzerinde bir oran, şirketin
sektördeki diğer firmalara oranla daha fazla borçlu olduğunu
gösterecektir, bu da olumsuz bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
Söz konusu bu oranın yüksek olması, firmanın spekülatif tarzda
finanse edildiğini, kredi verenler açısından firmanın emniyet marjının
dar olduğunu gösterecektir. Bu da, firmanın yüksek faiz yükü altına
girdiği, dolayısıyla faiz ve anapara geri ödeme yükümlülüğü
esnasında firmanın sıkıntıya düşebileceği şeklinde
yorumlanabilecektir. Tabi ki borçluluk oranları yanında, faaliyet
oranları ve karlılık oranlarını da birlikte değerlendirmek analizciye
daha doğru bilgiler üretecektir.
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç (𝑌𝑎𝑏𝑎𝑛𝑐ı 𝐾𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟)
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝑉𝑎𝑟𝑙ı𝑘𝑙𝑎𝑟
www.somutstrateji.com
Borçların Özsermayeye Oranı:


Kısa vadeli ve uzun vadeli borç toplamının öz sermayeye
oranıdır. Toplam borçlar ile özsermaye arasındaki iliskiyi
belirleyen bu oran, hem kısa hem de uzun vadeli
analizde önemli bir yer tutmaktadır.
𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟ı𝑛 Ö𝑧𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒𝑦𝑒 𝑂𝑟𝑎𝑛ı =
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟(𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟+𝑈𝑧𝑢𝑛 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟)
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 ö𝑧𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒

Bu oran ne kadar yüksekse firmanın iflas riski de odenli
artacaktır. Oranın artış trendinde olması olumsuz bir
gelişme olarak yorumlanır. Diğer taraftan, firmaya kredi
sağlayanlar bu oranın düşük olmasını tercih edecekken
firmanın ortakları ise, finansal kaldıraçtan faydalanmak
için bu oranın yüksek olmasını isteyeceklerdir.
www.somutstrateji.com
Maddi Duran Varlıkların Özsermayeye
Oranı:


Bu oran özkaynakların ne kadarlık kısmının maddi
duran varlıkların finansmanında kullanıldığını
gösterir. Bu oranın hesaplanmasında maddi duran
varlıkların amortismanı düşülür. Bu oranın
yorumlanmasında özel durumların (örnegin, kiralık
duran varlıkların bulunması) dikkate alınması gerekir.
Oranın 1’den küçük olması, maddi duran varlıkların
tümünün özsermaye ile karşılandığını gösterir. Bu
oran su formülle hesaplanabilir (Çetiner, 2005: 147):
𝑀𝑎𝑑𝑑𝑖 𝐷𝑢𝑟𝑎𝑛 𝑉𝑎𝑟𝑙ı𝑘𝑙𝑎𝑟ı𝑛 Ö𝑧𝑒𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒𝑦𝑒 𝑂𝑟𝑎𝑛ı =
𝑀𝑎𝑑𝑑𝑖 𝐷𝑢𝑟𝑎𝑛 𝑉𝑎𝑟𝑙ı𝑘𝑙𝑎𝑟
Ö𝑧𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒
www.somutstrateji.com
Kısa Vadeli Borçların Toplam Borçlara
Oranı:

Borç genelde riskli bir kaynaktır. Ancak kısa vadeli borç, kısa vadede
ödeme yükümlülüğü gerektireceğinden uzun vadeli borca oranla
daha da risklidir. Bu nedenle, toplam borcun içinde kısa vadeli
borcun payının izlenmesi finansal analiz açısından önemli bir aşama
olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu oranın sektör ortalamasının
üzerinde olması ve sürekli bir artış trendi göstermesi olumlu bir
gelişme olarak algılanmaz.

𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟ı𝑛 𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟 İç𝑒𝑟𝑖𝑛𝑑𝑒𝑘𝑖 𝑂𝑟𝑎𝑛ı =
𝐾ı𝑠𝑎 𝑉𝑎𝑑𝑒𝑙𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟

Toplam kısa vadeli borçlar içerisinde ise en riskli olan finansal
borçtur. Bunun nedeni finansal borcun en yüksek maliyetli borç
olmasıdır. Diğer borçlar finansal borca göre ya daha düşük
maliyetlidir ya da tamamen maliyetsizdir. Toplam kısa vadeli borçları
yüksek bir firmanın aynı zamanda finansal borç oranının yüksek
olması şirketin kısa vadeli finansal yükümlülüklerini yerine getirmede
zorlanacağını gösterecektir (Seval, 2006).
www.somutstrateji.com
Faaliyet Oranları


Faaliyet oranları bilanço kalemleri ile genellikle gelir tablosundaki en
önemli kalem olan satışlar kalemi arasında ilişki ararlar. Bu oranlar,
firmanın faaliyetlerinde kullandığı varlıkların etkili bir biçimde işletilip
işletilmediğini ölçülmede yararlanılan oranlardır. Varlıkların ne denli
etkin kullanıldığını gösteren bu oranlara aynı zamanda verimlilik
oranları veya devir hızı oranları da denilmektedir. Bir firmada
etkinlikten söz edebilmek için etkinlik süresi kavramının ortaya
konması gerekmektedir. Etkinlik süresi, imalat işletmelerinde bir
malın hammadde olarak, ticaret işletmelerinde ise mamül olarak
alımından paraya dönüşmesine kadar geçen süreyi göstermektedir.
Alacak tahsil süresi ve stok dönüşüm süresinin bileşiminden oluşan
ekinlik süresi faaliyet döngüsünün zaman açısından uzunluğunun bir
göstergesidir. Firmanın alacaklarını etkin bir şekilde tahsil edip
edemediği, yeterli miktarda stok ve çalışma sermayesi bulundurup
bulundurmadığı, duran varlıklarını etkin kullanıp kullanmadığı faaliyet
oranları ile analiz edilecektir.
www.somutstrateji.com
Alacak Devir Hızı


Alacak devir hızı, alacakların tahsil edilebilme kabiliyetini gösteren bir
ölçüdür. Bir firmanın alacakları, uygun bir süre içinde alınabildiği
takdirde, likiditesi yüksek değerler olarak kabul edilmektedir (Akgüç,
1994: 43). Alacak devir hızı, işletmelerin ticari alacaklarını tahsil etme
kabiliyetini ölçen ve bir yıl içerisinde alacaklarını kaç defa tahsil
ettiğini gösteren bir orandır.
Alacak devir hızı normalde aşağıdaki şekilde hesaplanır:

𝐾𝑟𝑒𝑑𝑖𝑙𝑖 𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟

𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı =

Yukarıdaki formülde de görüleceği üzere, oranı hesaplarken aslında
kredili olarak yapılan satışlar rakamı kullanılmaktadır. Fakat, gelir
tablosunda kredili satışlar ayrıca bir kalem olarak gösterilmediğinden,
bu satış rakamına ulaşamayan analizciler net satışlar rakamını
kullanarak aşağıdaki şekilde bu oranı hesaplayabilirler:

𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı =
𝑁𝑒𝑡 𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟
www.somutstrateji.com
𝑨𝒍𝒂𝒄𝒂𝒌 𝑻𝒂𝒉𝒔𝒊𝒍 𝑺ü𝒓𝒆𝒔𝒊



Oranın değerlendirmesini yaparken şirketin geçmiş
dönemleriyle (trendi) ve aynı sektördeki benzer şirketlerle
veya sektör ortalamasıyla karşılaştırmak gerekmektedir.
Alacak devir hızının düşük olması işletmenin rekabet
gücünün az olduğunun, alacak tahsilatında güçlük
çekildiğinin, belirlenmiş etkin bir tahsilat politikasının
olmadığının, vadeli satış yapılan müşterilerde seçici
davranılmadığının göstergesi olabilir.
Ortalama alacak tahsil süresini hesaplarken ise bir yıl
içerisinde kabul edilen faaliyet gün sayısını (genelde 365
veya 360) alacak devir hızına oranlarız. Alacak tahsil
süresi ne kadar kısa olursa, şirketin alacaklarını nakde
çevirme gücünün yüksek olduğu algılanır ve şirket
açısından olumlu olarak yorumlanır.
𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘 𝑇𝑎ℎ𝑠𝑖𝑙 𝑆ü𝑟𝑒𝑠𝑖 =
365
𝐴𝑙𝑎𝑐𝑎𝑘 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻𝚤𝑧ı
www.somutstrateji.com
Stok Devir Hızı

Stok devir hızı, stokların bir yıl içerisinde kaç defa nakte
dönüştüğünü gösteren bir orandır. Stok devir hızı analizinde
amaç; stokların firma tarafından ne kadar hızla tüketildiğini,
satışa hazır hale getirildiğini ve satıldığını görebilmektir.
Satılan malın maliyetinin stoklara bölünmesi ile bulunan stok
devir hızı oranı stokların yıl içinde kaç kez yenilendiğini ölçer
ve stok devir hızının artışı, stok yetersizliğinden
kaynaklanmadığı sürece, firma için olumlu bir gelişme olarak
yorumlanır.

𝑺𝒕𝒐𝒌 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯ı𝒛ı =

Stok devir hızı, stok politikasının sağlamlıgı, stok
kalitesinin iyi olup olmadığı konusunda aydınlatıcı bilgiler verir.
Çünkü, firmanın kısa vadeli borçlarını ödeyebilmesi, dönen
varlıkları oluşturan kalemlerden biri olarak stokların paraya
dönüşme yeteneğine bağlıdır (Usta, 2005:87).
𝑺𝒂𝒕ı𝒍𝒂𝒏 𝑴𝒂𝒍ı𝒏 𝑴𝒂𝒍𝒊𝒚𝒆𝒕𝒊
𝑺𝒕𝒐𝒌𝒍𝒂𝒓
www.somutstrateji.com
Stokta Kalma Süresi

Yıl içerisinde kabul edilen faaliyet gün sayısını
(genelde 365 veya 360) stokdevir hızına
oranlayarak, malların ortalama stokta kalma süresini
bulabiliriz. Bu orana stokların tükenme süresi de
denir ve aşağıdaki şekilde hesaplanır:
365
𝑆𝑡𝑜𝑘 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı

𝑆𝑡𝑜𝑘𝑡𝑎 𝐾𝑎𝑙𝑚𝑎 𝑆ü𝑟𝑒𝑠𝑖 =

Diğer koşullar aynı kalmak şartıyla stokta kalma
süresinin gerilemesi, firmanın daha fazla kar
sağlamasına olanak verdiği gibi, belirli bir iş hacmine
ulaşmak için gerek duyacağı finansman ihtiyacını da
azaltır.
www.somutstrateji.com
Net İşletme Sermayesi Devir Hızı

Daha önce de değinildi üzere, net işletme sermayesi bir işletmede yer
alan dönen varlıklarla kısa vadeli borçlar arasındaki olumlu farktır. Bu oran,
firmanın net işletme sermayesini kullanmadaki etkinliğini gösterir (Aksoy,
1993). Net işletme devir hızı aşağıdaki formül yardımı ile hesaplanır:

𝑺𝒂𝒕ış𝒍𝒂𝒓

𝑵𝒆𝒕 İş𝒍𝒆𝒕𝒎𝒆 𝑺𝒆𝒓𝒎𝒂𝒚𝒆𝒔𝒊 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯ı𝒛ı = 𝑵𝒆𝒕 İş𝒍𝒆𝒕𝒎𝒆 𝑺𝒆𝒓𝒎𝒂𝒚𝒆𝒔𝒊

Bir firmada net işletme sermayesi devir hızının düşük olması;
işletmenin aşırı net işletme sermayesine sahip olduğunu, stok ve alacak
devir hızının yavaş olduğunu, işletmenin gereğinden fazla nakit değere sahip
olduğunu gösterebilir.Diğer taraftan, oranın yüksek çıkması etkin bir işletme
sermayesi yönetimi sonucu olabileceği gibi yetersiz işletme sermayesi
sonucu da olabilir. Ayrıca, bu oranın yüksek olması, net işletme sermayesinin
verimli kullanıldığının bir göstergesi olsa bile, verimlilik aynı zamanda
karlılıkla sonuçlanıyorsa önem taşır. Bu iki nedenden dolayı, net işletme
sermayesi devir hızını yorumlarken likidite ve karlılık oranlarına da bakmakta
fayda vardır.
www.somutstrateji.com
Aktif Devir Hızı

Bu oran, varlıkların kaç katı satış yapıldıgını
gösterir. Aktif devir hızının yüksek olması olumlu
olarak yorumlanır. Ancak, tek basına firma kârlılıgını
garanti etmez (Lazol, 2004: 74). Aktif devir hızı,
şirketlerin sahip oldukları varlıklar (toplam aktifler) ile
yarattıkları satış hacmi başarısını ölçen bir orandır
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓𝑙𝑒𝑟

𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı =

Varlıklara aşırı yatırım yapılıp yapılmadığını gösteren
aktif devir hızı oranı, aktif toplamı içerisinde duran
varlıkların önemli bir yer tutuğu işletmelerde nispeten
daha düşük çıkacaktır.
www.somutstrateji.com
Özkaynak Devir Hızı

Şirket ortaklarının bağladığı özsermayeye karşılık şirketin
ne kadar satış gerçekleştirdiğini gösteren bu oran daha
çok hissedarları ilgilendirir. Özkaynakların ne denli verimli
kullanıldığını gösteren özkaynak devir hızı aşağıdaki
şekilde hesaplanır:
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 Ö𝑧𝑘𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟

Ö𝑧𝑘𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı =

Oranın yüksek olması, işletmenin özkaynaklarını verimli
kullandığını gösterebileceği gibi, faaliyetlerinin büyük
ölçüde borçlanma suretiyle finanse edildiğinin de bir
göstergesi olabilir. Oranın düşük olması ise işletmenin öz
kaynaklarını etkin kullanamadığı ve faaliyet seviyesinin
gerektirdiğinden daha fazla özsermaye ile finanse
edildiğini işaret edebilir.
www.somutstrateji.com
Ticari Borç Devir Hızı

Satılan Malın Maliyetinin’nin ticari borçlara bölünmesiyle
bulunan bu oran, firmanın kendisine mal satanlara olan
ticari borcunu yıl içinde kaç kez ödediğini gösterir. Borç
devir hızının yavaşlaması aktif kalemlerindeki
yavaşlamanın tersine olumlu addedilir. Çünkü maliyetsiz
veya düşük maliyetli bir kaynağı yani ticari borcu daha
uzun sürelerde kullandığını gösterir (Seval, 2006).
𝑆𝑎𝑡ı𝑙𝑎𝑛 𝑀𝑎𝑙ı𝑛 𝑀𝑎𝑙𝑖𝑦𝑒𝑡𝑖
𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟

𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐵𝑜𝑟ç 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı =

Ticari borç ödeme süresi ise yıl içerisindeki faaliyet gün
sayısının (genelde 365 veya 360) ticari borç devir hızına
bölünmesi ile bulunur:

𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐵𝑜𝑟ç Ö𝑑𝑒𝑚𝑒 𝑆ü𝑟𝑒𝑠𝑖 =
365
𝑇𝑖𝑐𝑎𝑟𝑖 𝐵𝑜𝑟ç 𝐷𝑒𝑣𝑖𝑟 𝐻ı𝑧ı
www.somutstrateji.com
Nakit Çevirim Süresi

İşletmeler mamul satışlarında alacaklarına vade
imkanı tanıdıkları gibi, satın alımlarında da vade
imkanından yararlanmaları mümkündür. Bu durumda
nakdin tekrar nakde dönüşmesi için geçen süre,
etkinlik süresinden ticari borç ödeme süresinin
düşülmesi ile bulunur. Nakit çevirme süresi, firmanın
işletme sermayesine yatırılmış fonlarının paraya geri
dönüş zamanını ölçer. Nakit çevirme süresindeki
artış firmanın temel likiditesinde bir kötüleşmeye, bir
azalma ise firmanın likiditesinin geliştiğine işaret eder
(Özdemir, 1999).
www.somutstrateji.com
Nakit Çevirim Süresi
Alacakların
Tahsil Süresi
Stok Tutma Süresi
Ticari Borç
Ödeme
Süresi
Ödemenin
Yapılması
NAKDE DÖNÜŞME DÖNGÜSÜ
Ürünün Satılması
www.somutstrateji.com
Karlılık Oranları



Karlılık oranları işletmenin faaliyetleri sonucunda ulaştığı
başarı seviyesini gösteren oranlardır. Bu oranlar ile daha
ziyade ortaklar ve potansiyel yatırımcılar ilgilenir.
Bir işletmenin elde ettiği karın ölçülü, yeterli, tatmin edici
olup olmadığı konusunda değerlendirme yaparken, (i)
sermayenin alternatif kullanılış alanlarında
sağlayabileceği gelir, (ii) genel ekonomik koşullardaki
gelişmeler, ekonominin dönemsel olarak içinde
bulunduğu evre, (iii) aynı endüstri kolundaki benzer
firmaların kar oranları, (iv) ilgili firmanın elde etmiş olduğu
karların son yıllarda göstermiş olduğu eğilim gibi
etmenler göz önünde tutulmalıdır (Akgüç, 2001:231).
www.somutstrateji.com
Brüt Kar Marjı

Bu oran, şirket’in sattığı ürünlerden ne ölçüde kar ettiğini
gösterir. Diğer bir ifadeyle brüt satış karı, sirketlerin
satışları ile satışların maliyeti arasındaki olumlu farktır.
Brüt satış karının toplam satışlara oranlanmasıyla
bulunan bu oran adet bazındaki satış miktarından
bagımsız olduğundan, şirketin karı hakkında bir bilgi
vermekten çok rekabet gücünün seyri ve diğer firmalarla
karşılaştırma imkanı tanımaktadır.

𝐵𝑟ü𝑡 𝐾𝑎𝑟 𝑀𝑎𝑟𝑗ı =

Brüt kar oranını aynı sektörde faaliyet gösteren diğer
firmaların karlılık oranları ile karşılaştırılmak daha doğru
yorum yapmayı sağlayacaktır ve oranın yüksek olması
işletme lehine bir gelişmedir.
𝐵𝑟ü𝑡 𝑆𝑎𝑡ış 𝐾𝑎𝑟ı
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
www.somutstrateji.com
Faaliyet Kar Marjı

Faaliyet karlılığı, faaliyet karının satışlara oranı
seklinde hesaplanmaktadır. Bundan dolayı, brüt kar
marjından farklı olarak şirketlerin satış faaliyetleri ile
ilgili giderleri de dikkate almaktadır. Yani, faaliyet
karlılığı brüt kar marjının gelişmis bir şekli olarak
değerlendirilebilir. Faaliyet giderlerinin satışlar
içindeki payının azalması faaliyet kar marjını
iyileştirir.
www.somutstrateji.com
Net Kar Marjı

Net dönem karının satışlara bölünmesi yoluyla
hesaplanan bu oran, işletmenin genel verimliliği
konusunda bir bilgi verir.
𝑁𝑒𝑡 𝐾𝑎𝑟
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟

𝑁𝑒𝑡 𝐾𝑎𝑟 𝑀𝑎𝑟𝑗ı =

Net dönem karı, işletmenin tüm gelir ve giderlerini
içerdiğinden, işletmeyle ilgili her türlü politika (işletme ve
finansman) ve kararların sonuçlarını içerisinde barındırır.
Oran yorumlanırken, şirketin geçmiş dönemdeki rasyosu,
sektör ortalaması ve hedefler ile karşılaştırılması gerekir.
Bu kar marjı oranının yüksek çıkması işletme açısından
olumlu değerlendirilirken, oranın yanı sıra tutarsal
(büyüklük) olarak da karın yeterli olup olmadığı analizci
tarafından dikkate alınmalıdır.
www.somutstrateji.com
Aktif Karlılığı


Aktif kârlılık oranı, varlıkların firmada ne ölçüde
verimli kullanılıp kullanılmadığını ölçmeye yarayan
bir orandır (Akdogan ve Tenker, 2005: 639).
Esasında aktif karlılığı, faiz ve vegi öncesi kar
(FVÖK) marjı ile aktif devir hızının bir birleşimidir.
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓 𝐾𝑎𝑟𝑙ı𝑙ığı =
𝐹𝑉Ö𝐾
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟
𝑥
𝑆𝑎𝑡ış𝑙𝑎𝑟 𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓𝑙𝑒𝑟
=
𝐹𝑉Ö𝐾
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓𝑙𝑒𝑟


Bu oranın yüksek olması firma açısından olumlu
yorumlanır, fakat bu oran değerlendirilirken fırsat
maliyetine de bakılmalıdır.
www.somutstrateji.com
Özsermaye Karlılığı


Ortakların işletmeye kaynak olarak koymuş ve
bırakmış oldukları fonların bir birimine düşen karlılığı
ölçen bu oran, işletme yönetiminin kullanımına
bırakılmış olan bu fonların getirisinin ölçülmesi ve
yönetimin başarı derecesinin belirlenmesi
bakımından önemli bir göstergedir.
Net karın özsermayeye bölünmesi ile bulunan
özsermaye karlılığı oranı, firma kaldıraçtan olumlu
yararlanıyorsa, aktif karlılığından daha yüksek
olması gerekir (Seval, 2006).


Ö𝑧𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒 𝐾𝑎𝑟𝑙ı𝑙ığı =
𝑉𝑒𝑟𝑔𝑖 𝑆𝑜𝑛𝑟𝑎𝑠ı 𝑁𝑒𝑡 𝐾𝑎𝑟
Ö𝑧𝑠𝑒𝑟𝑚𝑎𝑦𝑒
www.somutstrateji.com
Vaka 1
Toplam varlıklarınızın 1,000 TL olduğunu ve bunların
%100 özsermaye ile finanse edildiğini varsayalım.
Varlıklarınızdan 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolayı 400 TL’lik de gidere
katlanıyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL kar
ediyorsunuz..
100
1000
=
Her 1 TL’lik varlık
için 10 kuruş kar
Elde ediyorsunuz
ROA = 10%
%100 özsermaye ile finanse edildiğinden
ROE www.somutstrateji.com
= 10%
Vaka 2
Şimdi ise 1000 TL’lik varlıklarımızın 700 TL’lik kısmı
özsermaye ile, 300 TL’lik kısmı ise %8 faizli borç ile
finanse edilmiş olsun. 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolayı 400 TL’lik de gidere
katlanıyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL FVÖK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonrası karınız 76 TL oluyor.
Özsermaye getirisini artırmak için
borcun kaldıracından yararlanıyoruz.
ROE = 10.9%
76
700
Hissedarın parası
(Öz sermaye)
=
700
Toplam Varlık
300
Kreditörün parası
(Finansal Borç)
1000
100
1000
=
Yatırdığınız 1TL, 10.9
kuruş kar elde etti.
Her 1 TL’lik varlığınız ise
Faiz öncesi 10 kuruş kar
sağladı
ROA = 10%
ROA>borcun mliyeti
10%
8% www.somutstrateji.com
Bundan dolayı %2 özsermayeye ek getiri
Vaka 3
Şimdi yine 1000 TL’lik varlıklarımızın 700 TL’lik kısmı
özsermaye ile, 300 TL’lik kısmı ise %8 faizli borç ile
finanse edilmiş olsun. Fakat 500 TL gelir elde ederken,
faaliyetlerinizden dolayı 500 TL’lik de gidere
katlanıyorsunuz. Yani, Toplamda 0 TL FVÖK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonrası zararınız -24TL
Özsermaye getirisini artırmak için
borcun kaldıracından yararlanıyoruz.
ROE = -3.4%
-24
700
Hissedarın parası
(Öz sermaye)
=
700
Toplam Varlık
300
Kreditörün parası
(Finansal Borç)
1000
0
1000
=
Yatırdığınız 1TL, 3.4
kuruş zarar etti.
Her 1 TL’lik varlığınız ise
Faiz öncesi 0 TL kar
sağladı
ROA = 0%
Varlıklardan %0 getiri sağlayıp, bunun üzerine %8 faiz
www.somutstrateji.com
ödemek sermayeden
kayıptır!
Vaka 4
Bu sefer de 1000 TL’lik varlıklarımızın 700 TL’lik
kısmını özsermaye ile, fakat 300 TL’lik kısmını ise %15
faizli borç ile finanse edilmiş olsun. 500 TL gelir elde
ederken, faaliyetlerinizden dolayı 400 TL’lik de gidere
katlanıyorsunuz. Yani, Toplamda 100 TL FVÖK
ediyorsunuz.. Ve faiz sonrası karınız 55 TL oluyor.
Özsermaye getirisini artırmak için
borcun kaldıracından yararlanıyoruz.
ROE = 7.9%
55
700
Hissedarın parası
(Öz sermaye)
=
700
Toplam Varlık
300
Kreditörün parası
(Finansal Borç)
1000
100
1000
=
Yatırdığınız 1TL, 7.9
kuruş kar elde etti.
Her 1 TL’lik varlığınız ise
Faiz öncesi 10 kuruş kar
sağladı
ROA = 10%
(ROA<borcun mliyeti) Varlıklardan %10 getiri sağlayıp,
bunun üzerinewww.somutstrateji.com
%15 faiz ödemek sermayeden kayıptır!
Öyleyse, Nasıl Daha Fazla Kazanırız?

Üç önemli noktaya dikkat etmemiz lazım!



Faaliyetlerimizin verimliliğini ve karlılığını artırarak
Varlıklarımızı etkin kullanarak
Finansal Kaldıraçtan yararlanarak
Böylece özsermayenin karlılığını daha da artırabiliriz.
www.somutstrateji.com
Finansal Analizin Önemli Bir
Boyutu: Dupont Analizi
www.somutstrateji.com
DuPont Sistemi – O da ne?

DuPont karlılığın üç ana değişkenden etkilendiğini
ortaya koyar:
1.
2.
3.
Karlılık ve verimlilik Gelirler
Aktiflerinizin kar yaratabilme gücü
Finansal kaldıraç Kaldıraç
www.somutstrateji.com
Devir
Hızı
DuPont Sistemi Oranları
Gelirler
FVÖK
Kar Marjı
Gelir
X
Akışı
Aktif Devir
Hızı
Aktif Karlılığı
=
(-Faiz
düzeltmesi.)
X
Devir Hızı
Investment
Stream
=
Özsermaye
Karlılığı
Financial
Structure
Leverage
www.somutstrateji.com
Biraz Aritmatik
Alıştırması
Yapalım!
www.somutstrateji.com
DuPont Sistemi
Gelirler / Etkinlik
Faaliyet Kar Marjı
Aktif Karlılığı
X
=
Aktif Devir
Hızı
(-Faiz
düzeltmesi.)
X
=
Devir Hızı/Varlıkların
Kullanımı
Mali Yapı
Kaldıraç
www.somutstrateji.com
ROE
Aktif Karlılığı=ROA
Faiz ve Vergi Öncesi Kar (FVÖK)
ROA =
Toplam Aktif
Faaliyet Kar Marjı
Faiz ve Vergi Öncezi Kar
Toplam Satışlar
Aktif Devir Hızı
X
Toplam Satışlar
Toplam Aktif
www.somutstrateji.com
DuPont System
Gelirler/Etkinlik
Faaliyet Kar
Marjı
X
Aktif Karlılığı
=
Aktif Devir
Hızı
(-Faiz
düzeltmesi.)
X
=
Devir Hızı/Varlıkların
Kullanımı
Mali Yapı
Kaldıraç
www.somutstrateji.com
ROE
ROE=Özsermaye Karlılığı
VÖK
ROE =
Toplam Özsermaye
ROA=Aktif Karlılığı
Faiz Düzeltmesi
VÖK + Finansman Giderleri
Toplam Aktif
-
Finansman Gideri.
Toplam Aktif
Kaldıraç Oranı
=
Vergi Öncesi Kar
Toplam Aktif
X
Toplam Aktif
Total Özsermaye
www.somutstrateji.com
Başabaş Analizi




BBN analizi; İşletmenin tüm faaliyet giderlerini
karşılayacak satış gelirlerini, Farklı satış düzeylerindeki
faaliyet karını hesaplamaya yardımcı olur.
Başabaş analizi, bir işletmenin toplam gelirlerinin, toplam
maliyet ve giderlerinin tamamını karşılamaya başlandığı
satış düzeyini (hasılatını ) belirtir.
Temel olarak değişmez giderler, değişken
giderler,satışlar ve kar arasındaki ilişkilerin
incelenmesinde kullanılan bir analiz tekniğidir.
İşletmenin giderlerinin tamamının değişken giderlerden
oluşması durumunda kara geçiş noktasının saptanması
gerekmez.
www.somutstrateji.com
BBN ANALİZİNİN
SAĞLADIĞI YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI





İşletmelerin faaliyetlerini zarardan koruyacak en düşük
hizmet sunumu ve üretim miktarının bulunması
Yeni yapılacak yatırımlarda en düşük kapasite
kullanım oranının bulunması,
Çeşitli hizmet ve üretim miktarındaki işletme
sermaye gereksinimini ve birim maliyetlerinin
saptanması,
Planlanan başabaş noktası ile gerçekleşen başabaş
noktasının karşılaştırılmaları yapılarak uygulanan
yönetim politikalarının değerlendirilmesi,
Hizmet ve üretim, yatırım , satış fiyatı, politikaları ile
ilgili kararlara yardımcı olmak,
www.somutstrateji.com
BBN ANALİZİNİN
SAĞLADIĞI YARARLAR VE KULLANIM ALANLARI






Satış fiyatındaki , maliyet giderlerinde ve talep
değişmelerinin kara geçiş noktasına ve toplam kara
etkisinin bulunması,
En karlı ürün türlerinin seçilmesi, karlı üretim
birleşimlerinin oluşturulması,
En düşük satış fiyatının belirlenmesi,
Kar hedeflerine ulaşmak için gerekli olan iş hacminin
saptanması,
İşletmenin üretim hacmini artırması durumunda bu
karşılayacak olan satış hacminin belirlenebilmesi
Yeni yapılacak yatırımlarda risk derecesini ve emniyet
marjını göz önünde bulundurarak en düşük üretim
kapasitesinin belirlenmesi,
www.somutstrateji.com
BBN ANALİZİNİN UNSURLARI

TOPLAM GİDERLER: İşletmenin değişmez ve
değişken giderlerinin toplamıdır.

SATIŞ HASILATI: İşletmenin satış birimiyle birim
satış fiyatıyla çarpılması sonucunda bulunan
hasılattır.

ÜRETİM HACMİ: İşletmenin faaliyet düzeyini
belirten miktar ve tutardır.

KATKI PAYI: Birim satış fiyatıyla birim değişken
gider arasındaki farktır.

KATKI PAYI ORANI: Katkı payı tutarının satış
tutarına oranıdır.
www.somutstrateji.com
Grafik Yöntemiyle Başabaş Yöntemi
Sabit Giderler:40.000TL SF:2TL DG:1,2TL
Satış Miktarı
(Brim)
Değişken
Giderler(TL)
Sabit
Giderler (TL)
Toplam
Giderler (TL)
Satış
Tutarları (TL)
Kar
(Zarar) TL
0
0
40.000
40.000
0
(40.000)
20.000
24.000
40.000
48.000
40.000
(24.000)
40.000
48.000
40.000
88.000
80.000
(8.000)
60.000
72.000
40.000
112.000
120.000
8.000
80.000
96.000
40.000
136.000
160.000
24.000
100.000
120.000
40.000
160.000
200.000
40.000
120.000
144.000
40.000
184.000
240.000
56.000
140.000
168.000
40.000
208.000
280.000
72.000
160.000
192.000
40.000
232.000
320.000
88.000
www.somutstrateji.com
Grafik Yöntemiyle Başabaş
Başabaş Analizi
350.000
250.000
200.000
Değişken Giderler
kar
Sabit Giderler
150.000
Toplam Giderler
100.000
Toplam Gelirler
50.000
160.000
140.000
120.000
80.000
60.000
40.000
50.000
100.000
-100.000
20.000
0
-50.000
Kar/Zarar
zarar
0
Gelirler/Giderler ve Kar
300.000
Satış miktarı
www.somutstrateji.com
Formül Yardımıyla Başabaş
40.000 40.000
BBN Miktar 

 50.000
2-1,2
0,8
40.000
B BN Tutar =
=100.000TL
1,2
12
www.somutstrateji.com
Faaliyet Kaldıracı veya Çalışma Kaldıracı

Faaliyet kaldıracı analizi işletmenin sabit giderleriyle
ilgili bir analizdir. Yüksek sabit giderler işletmelerin
daha fazla sermaye kullanması ve dolayısıyla
işçiliğin az olması sebebiyle daha az değişken
giderler ile faaliyet göstermesi sonucunu ortaya
çıkartır. Aşağıda değişik sabit giderlere sahip olan
işletmeleri karlılıkları gösterilmektedir. Faaliyet
kaldıraç derecesi Çalışma kaldıraç derecesi olarak ta
bilinmektedir.
www.somutstrateji.com
Çalışma Kaldıraç Derecesi

Bir işletmenin belli bir
üretim düzeyindeki
faaliyet kaldıraç
derecesi, vergiden
önceki kardaki göreli
değişmenin (FVÖK),
kardaki göreli
değişmeye yol açan
satış gelirlerindeki
değişmeye bölünmesiyle
bulunur
ÇKD=
Kardaki % değişme
Satışlardaki % değişme
ΔFVÖK
ÇKD= FVÖK
ΔSatışlar
Satışlar
Q(P-V)
Q(P-V)-F
Q= Miktar
ÇKD=
P= Fiyat
F= Sabit Giderler
www.somutstrateji.com
Örnek:

A işletmesinin 5.000.000 TL’lık satış düzeyindeki FVÖK
1.000.000 TL’dir. İşletmenin satışlarının % 10 artığını
düşünürsek satışlar 5.500.000 TL olur. Bu satış düzeyinde
işletmenin FVÖK’ı 1.200.000 Tl gerçekleşir. Faaliyet Kaldıraç
Derecesi:
ΔFVÖK
1.200.000-1.000.000
1.000.000
FKD= FVÖK

2
ΔSatışlar
5.500.000-5.000.000
Satışlar
5.000.000
www.somutstrateji.com
A İşletmesinin Gelir Tablosu
1
Satışlar
2
Değişim
5.000.000 5.500.000 %10
Değişken 5.000.000 3.000.000 3.300.000 %10
Giderler
x0,60
Sabit
Giderler
Toplam
Maliyet
FVÖK
1.000.000 1.000.000 0
4.000.000 4.300.000 %8
1.000.000 1.200.000 %20
www.somutstrateji.com
Sonuç:

Faaliyet kaldıraç derecesinin 2 olması 5.000.000 TL
düzeyinden itibaren satışlardaki % 1’lik artışın FVÖK
% 2 artıracağını ifade eder. Başka bir değişle bu
üretim hacmindeki %10’luk artış karlarda % 20 lik bir
artış sağlayacaktır.
www.somutstrateji.com
Farklı Firmaların Giderleri ve Faaliyet
Kaldıraç Dereceleri

Aşağıdaki Tablolarda firmalara ait çeşitli veriler
verilmiştir. Bu verilerle işletmelerin faaliyet kaldıraç
derecelerindeki farklılıklar gözler önüne serilmeye
çalışılmıştır.
A Firması
B Firması
C Firması
Satış Fiyatı 2 TL
Satış Fiyatı 2 TL
Satış Fiyatı 2 TL
Sabit Giderleri:20.000 TL Sabit Giderleri:40.000 TL Sabit Giderleri:60.000 TL
Değişken Giderleri:1,5 TL Değişken Giderleri:1,2 TL Değişken Giderleri:1TL
www.somutstrateji.com
A Firması
Satış
Miktarı
Sabit
Giderler
Değişken
Giderler
Toplam
Giderler
Toplam
Gelirler
Kar veya
Zarar
0
20.000
0
20.000
0
-20.000
20.000
20.000
30.000
50.000
40.000
-10.000
40.000
20.000
60.000
80.000
80.000
0
60.000
20.000
90.000
110.000
120.000
10.000
80.000
20.000
120.000
140.000
160.000
20.000
100.000
20.000
150.000
170.000
200.000
30.000
120.000
20.000
180.000
200.000
240.000
40.000
www.somutstrateji.com
A Firması
300.000
250.000
Gelirler ve Giderler
200.000
Sabit Giderler
150.000
Toplam Giderler
Kar veya Zarar
BBN
100.000
Toplam Gelirler
80.000
50.000
20.000
0
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000 120.000
-50.000
Satış Miktarı (Birim)
www.somutstrateji.com
B Firması
Satış
Miktarı
Sabit
Giderler
Değişken
Giderler
Toplam
Giderler
0
40.000
0
40.000
0
-40.000
20.000
40.000
24.000
64.000
40.000
-24.000
40.000
40.000
48.000
88.000
80.000
-8.000
60.000
40.000
72.000
112.000
120.000
8.000
80.000
40.000
96.000
136.000
160.000
24.000
100.000
40.000
120.000
160.000
200.000
40.000
120.000
40.000
144.000
184.000
240.000
56.000
www.somutstrateji.com
Toplam
Gelirler
Kar veya
Zarar
B Firması
300.000
250.000
Gelirler ve Giderler
200.000
150.000
Sabit Giderler
Toplam Giderler
100.000
Kar veya Zarar
BBN
Toplam Gelirler
50.000
40.000
0
0
20.000
40.000
60.000
80.000 100.000 120.000
-50.000
-100.000
Satış Miktarı (Birim)
www.somutstrateji.com
C Firması
Satış
Miktarı
Sabit
Giderler
Değişken
Giderler
Toplam
Giderler
0
60.000
0
60.000
0
-60.000
20.000
60.000
20.000
80.000
40.000
-40.000
40.000
60.000
40.000
100.000
80.000
-20.000
60.000
60.000
60.000
120.000
120.000
0
80.000
60.000
80.000
140.000
160.000
20.000
100.000
60.000
100.000
160.000
200.000
40.000
120.000
60.000
120.000
180.000
240.000
60.000
www.somutstrateji.com
Toplam
Gelirler
Kar veya
Zarar
C Firması
300.000
250.000
Gelirler ve Giderler
200.000
150.000
Sabit Giderler
BBN
Toplam Giderler
100.000
Kar veya Zarar
Toplam Gelirler
50.000
0
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000 120.000
-50.000
-100.000
Satış Miktarı (Birim)
www.somutstrateji.com
Faaliyet Kaldıraç Derecesi

Yukarıdaki B firmasının 100.000 birim satış
miktarı ile ilgili örnek formülle çözersek:
100.000(2-1,2)
ÇKD=
=2
100.000(2-1,2)-40.000
Bu sonuç B işletmesinde satış tahmini 100.000
birimden %1 lik saptığı taktirde karlılığın %2
sapacağı anlamına gelmektedir.
Yukarıdaki formül kullanılarak üç firmanın 80.000
birimlik satış miktarı için çalışma kaldıraç dereceleri
A firması için 2, B firması için 2,7, C firması için 4
bulunacaktır. Aşağıdaki tabloda örnek daha ayrıntılı
açıklanacaktır.
www.somutstrateji.com
Karşılaştırma
A Firması
B Firması
C Firması
1)80.000 birimde
net faaliyet karı
20.000
24.000
20.000
2)100.000 birimde
net faaliyet karı
30.000
40.000
40.000
3)Net Faaliyet
Karındaki %
değişme (1-2)/2
% 50
% 67
%100
Satış
Miktarındaki
değişme
% 25
%25
%25
Faaliyet
Kaldıraç
Derecesi
2
2,7
4
www.somutstrateji.com
Sonuç:

Dolayısıyla, satış tahmini 80.000 birimden % 1 farklı
olursa kar; A işletmesinde % 2, B işletmesinde %
2,7, C işletmesinde % 4 farklı olacak demektir.
Çünkü C2’de sabit giderler daha fazladır.
www.somutstrateji.com
Finansal Kaldıraç ve Finansal Kaldıraç
Derecesi

Finansal yönetici yapacağı yatırımın verimini kullanacağı
fonun maliyetinden yüksek olmak şartıyla borç ve
özkaynak arasında seçim yaparken özellikle maliyeti
daha düşük olanı tercih edecektir. Şayet borçlanmanın
maliyeti daha düşükse (ki genellikle böyledir) yönetici
ihtiyaç duyacağı fonları borçlanarak sağlayacak ve
böylece öz sermayenin karlılığı artacaktır. Böylece borç
kullanımı artıkça toplam sermayenin maliyeti azalırken öz
sermayenin karı yükselecektir. Buna Finansal Kaldıraç
denilmektedir.
www.somutstrateji.com
Finansal Kaldıraç

Borçtan faydalanma olarak ifade edilen finansal
kaldıraç iki şekilde tanımlanmaktadır:
Toplam borçların toplam aktiflere oranı = Borçlar/Varlıklar
Toplam borçların öz sermayeye oranı = Borçlar/ Özsermaye
www.somutstrateji.com
Örmek:

Mesela 100 TL toplam aktifi 50 TL toplam borcu olan
bir işletmenin finansal kaldıracı;
Borçlar/Varlıklar = 50
=%50
100
Borçlar/ Özsermaye = 50
 %100
50
Örnek 2: Faiz ve vergiden önceki karı 4.000 TL olan bir
işletmenin 10.000 TL’lık aktiflerini aşağıdaki gibi (1) tamamını
öz kaynak ile (2) %20sini borç,%80 özkaynak ile ve (3) %50’si
borç %50’si özkaynak ile olmak üzere üç değişik şekilde
finanse ettiğini düşünürsek; görüldüğü gibi borç kullanımı
finansal kaldıraç arıkça öz sermayenin karlılığı artmaktadır.
www.somutstrateji.com
Finansal Kaldıraç Derecesi
1. Finansal
Yapı
2. Finansal
Yapı
3. Finansal
Yapı
Pasifler
Borç
0
2.000
5.000
10.000
80.000
50.000
Borç/Varlıklar
0%
20%
50%
Borç/Özkaynaklar
0%
25%
50%
100
80
50
4.000
4.000
4.000
0
200
500
Vergiden Önceki kar
4000
3800
3500
Kurumlar vergisi %35
1400
1330
1225
Vergiden Sonraki net kar
2600
2470
2275
26
30,875
45,5
Öz Sermaye
Finansal Kaldıraç
Hisse Senedi Sayısı
FVÖK
Faiz% 10
Hisse Başına Kar
www.somutstrateji.com
Finansal Kaldıraç Derecesi

Kullanılan borç miktarı öz sermayenin karlılığı üzerindeki
başlangıçta az olduğu halde borçla finanslamayı
artırdıkça bu etki artar. İşte bu etki derecesini ölçen
rakama finansal kaldıraç derecesi denilmektedir. Yani faiz
ve vergiden önceki karda meydana gele yüzde bir
değişimin hissedarların karında meydana getirdiği yüzde
değişime finansal kaldıraç derecesi denilmektedir.
ΔHBK
FKD = HBK
yada
ΔFVÖK
FVÖK
FVÖK
FVÖK-Borçlanma Giderleri
www.somutstrateji.com
Örnek: Faiz ve vergiden önceki karı 400 TL olan ve
borçlarına 70 TL ödeyen bir işletmenin Finansal
Kaldıraç Derecesi
FKD =


400
= 1,21
400-70
Bunun anlamı; işletmenin faiz ve vergiden önceki
karı mesela %10 artarsa hissedarların kazancı
%12,1 artar demektir.
İkinci olarak gelecek dönem için tahmin edilen faiz
ve vergiden önceki kazançta % 1’lik bir yanılma
olursa hissedarların karında % 1,21 yanılma olur
anlamındadır.
www.somutstrateji.com
Sonuç:

Böylece borca hiç yer vermeyen dolayısıyla faiz
gideri söz konusu olmayan bir işletmenin finansal
kaldıraç derecesi1 olacak borç artıkça faizde
artacağından finansal kaldıraç derecesi
yükselecektir. Finansal kaldıraç derecesinin
büyüklüğü nispetinde öz sermayenin karlılığı
artacaktır. Finansal kaldıraç derecesinin yüksek
oluşu işletmenin Finansal açıdan risk taşıdığını ifade
eder.
www.somutstrateji.com
Birleşik Kaldıraç Derecesi

Birleşik kaldıraç derecesi hisse başına kardaki
değişikliğin satışlardaki değişikliğe bölünmesi
yoluyla bulunur. Birleşik kaldıraç derecesi aynı
zamanda çalışma kaldıraç derecesi ile finansal
kaldıraç derecesinin çarpımlarına eşittir.
Birleşik Kaldıraç =
Δ HBK
HKB
ΔSatışlar
Satışlar
www.somutstrateji.com