RUSYA EKONOMİSİ VE SUNDUĞU FIRSATLAR Rusya

Hazırlayan: Burte BUMİN
İzmir Ticaret Odası
RUSYA EKONOMİSİ VE SUNDUĞU FIRSATLAR
Rusya Federasyonu, doğal kaynaklar açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Dünya
enerji ihracatında Rusya’nın payı yüzde 7’dir. Ham petrol rezervleri açısından dünyada 8.
Sıradadır. Üretim açısından bakarsak ise günlük ham petrol üretimi bakımından ve doğalgaz
rezervleri açısından ülke 1. Sıradadır.
Ülkenin ekonomisi petrol ve doğalgaz ihracatına bağlı bir ekonomidir. Ayrıca dünyanın en büyük
nikel ve elmas üreticisi de Rusya’dır. Bütün bu göstergeler, Rusya’nın ekonomisinin doğal
kaynaklara bağımlı yapısını bize biraz açıklıyor. Bu da petrol fiyatlarındaki değişime karşı ülkenin
fazla hassas olma sonucunu doğurmaktadır.
Temel Sosyal Göstergeler
•
Nüfus
: 142,5 milyon (2013)
•
Resmi dil
: Rusça
•
Yönetim Biçimi
: Parlamenter Demokrasi
•
Başkent
: Moskova
•
Başlıca limanlar: St. Petersburg, Kaliningrad, Kavkaz, Nakhodka, Novorossiysk, Primorsk,
Vostochnyy
Rusya’nın ekonomisini son zamanlarda en çok etkileyen konu Ukrayna krizi oldu. Ukrayna krizi ile
birlikte Batı’nın ambargosuna maruz kalan Rusya karşı ambargo uygulamasına rağmen ekonomisi
bundan kötü etkilendi.
Hazırlayan: Burte BUMİN
İzmir Ticaret Odası
Rusya’nın Batı’dan tüm gıda ithalatını yasaklaması, ülke genelinde gıda fiyatlarını uçurdu. St.
Petersburg’da patatesin fiyatı yılbaşından bu yana yüzde 70 artış yaşarken, doğudaki illerde
tavuğun yüzde 60, balığın 40 pahalandığı belirtiliyor.
Ukrayna konusuna ilişkin uluslararası yaptırımlara yönelik endişeler sermaye kaçışlarına neden
olmuş, bu durum da Ruble üzerinde aşağı yönde bir baskı oluşturmuş ve enflasyonu ateşlemiştir.
2013 yılında zayıf tüketim ve yatırım talebi ve ihracattaki vasat artış nedeni ile ekonomik büyüme
yavaşlamıştır.
Reel GSYİH artış hızı 2013’te % 1,3 olmuştur. Reel GSYİH artış hızının 2014’te daha da
yavaşlayarak % 1,2 olması beklenmektedir.
Rusya Ekonomik Gelişim Bakanlığı, 2014-2015 yıllarına ilişkin makroekonomik tahminlerini revize
etmiştir. Bakanlığın tahminlerine göre 2015'te yüzde 1,2 artış öngörülen GSYH yüzde 0,8
azalacak.
Maliye Bakanlığı yeni tahminlerin, petrol fiyatlarının 80 dolar düzeyinde kalması durumunda
geçerli olabileceğini, petrol fiyatlarının daha da düşmesi halinde durumun daha da olumsuz
olacağını bildirdi. Bakanlık, Batı yaptırımlarının uygulanmasının ardından ülkeden çıkış yapan
paranın yerine rezervlerindeki paranın yüzde 10'una tekabül eden 500 milyar rubleyi piyasaya
sürmeyi planlıyor. Rus rublesinin hızlı düşmesi nedeniyle ülkedeki birçok perakendeci fiyatları
artırırken, ücretlerdeki artışın ise bu düzeyde olmaması bekleniyor.
2013
2014
2015*
2016*
2017*
Nüfus (milyon)
142,5
142,2
141,8
141,4
141,1
GSYİH (milyar $)
2.093
2.077
2.286
2.460
2.655
24.417
25.027
25.889
27.110
28.485
1.274
1.225
1.245
1.428
1.610
14.375
15.499
16.253
17.410
18.963
Kişi başına düşen özel
tüketim ($)
7.631
7.888
8.904
9.765
10.779
Tüketim harcamaları (milyar
$)
1.006
1.087
1.122
1.263
1.381
709
714
784
848
927
Kişi başına GSYİH (satın alma
gücü paritesine göre,
$)
Harcanabilir Kişisel Gelir
(milyar $)
Orta sınıf hanehalkı geliri ($)
Perakende Satışlar (milyar $)
Kaynak: T.C Ekonomi Bakanlığı
Hazırlayan: Burte BUMİN
İzmir Ticaret Odası
RUSYA-TÜRKİYE EKONOMİK İLİŞKİLERİ
Rusya ile ülkemiz arasındaki ekonomik ilişkiler çok eskiye dayanmaktadır. İki ülke arasındaki ticaret
hacmi dalgalanmalar yaşasa da, Rusya en çok ticari ilişkilerimizin olduğu ülkelerden bir tanesidir.
Yıllar
İhracat
1997 2.056.542
1998 1.347.533
1999
586.589
2000
643.903
2001
924.107
2002 1.172.039
2003 1.367.591
2004 1.859.187
2005 2.377.050
2006 3.237.611
2007 4.726.853
2008 6.483.004
2009 3.202.398
2010 4.628.153
2011 5.992.633
2012 6.680.586
2013 6.964.209
2013 (Ocak-Ekim)
5.764.424
2014 (Ocak-Ekim)
5.021.990
Kaynak: TC Ekonomi Bakanlığı
İthalat
2.174.258
2.154.994
2.371.856
3.886.583
3.435.673
3.891.722
5.451.316
9.033.138
12.905.620
17.806.239
23.508.494
31.364.477
19.450.085
21.600.641
23.952.914
26.625.286
25.064.214
20.289.415
21.104.650
Denge
-117.716
-807.461
-1.785.267
-3.242.680
-2.511.566
-2.719.683
-4.083.725
-7.173.951
-10.528.570
-14.568.628
-18.781.641
-24.881.473
-16.247.687
-16.972.488
-17.960.281
-19.944.700
-18.100.004
-14.524.991
-16.082.659
Hacim
4.230.800
3.502.527
2.958.445
4.530.486
4.359.780
5.063.761
6.818.907
10.892.325
15.282.670
21.043.850
28.235.347
37.847.481
22.652.483
26.228.794
29.945.548
33.305.872
32.028.423
26.053.839
26.126.640
1 Aralık 2014 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ülkemizi ziyaret etmiştir. Bu ziyaret,
2010 yılında kurulan Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin (ÜDİK) beşinci toplantısı vesilesiyle
gerçekleşmiştir.
Bu zirvede iki ülke arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkiler ele alınmıştır ancak bu ziyaretin daha çok
ekonomik ağırlıklı olduğu belirtiliyor.
Batı’nın Ukrayna krizi nedeniyle Rusya’ya uyguladığı ambargo nedeniyle Rusya, Türkiye’den daha
çok gıda ürünleri almaya başlamıştı, ancak bu ihracat artışı beklendiği kadar hızlı bir yükseliş
göstermemişti. Toplantıda bu durumun önündeki engellerin konuşulduğu biliniyor.
Bu ziyarette iki ülke arasında 8 adet anlaşma imzalanmıştır bunlar;
 “Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ) ile Gazprom arasındaki mutabakat zaptı”
 “Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü ve Rusya
Federasyonu Enerji Bakanlığı Federal Devlet Bütçe Organizasyonu 'Rusya Enerji Ajansı'
arasında enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına ilişkin mutabakat
zaptı”,
Hazırlayan: Burte BUMİN
İzmir Ticaret Odası
 “KOSGEB ile Rusya Federasyonu Kalkınma Bakanlığı arasında KOBİ'ler alanında işbirliği
mutabakat zaptı”,
 “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Rusya Federasyonu Atom Enerjisi Devlet Kurumu
Rosatom arasında nükleer enerji ile ilgili alanlarda personel yetiştirilmesine yönelik
mutabakat zaptı”,
 “Türk - Rus hükümetler arası Karma Ekonomik Komisyonu 13. Dönem Toplantısı
Protokolü”,
 “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında çalışma,
sosyal güvenlik ve istihdama dair mutabakat zaptı”,
 “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rusya Federasyonu Hükümeti arasında cezai
konularda adli yardımlaşma ve suçluların iadesine yönelik anlaşma”
 Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ve Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev
arasında ortak bildiri.
 Bu ziyaretin belki de an önemli adımı olan, Mavi Akım Boru Hattı’nın kapasitesinin
artırılması konusunda mutabakata varılmıştır ve Türkiye’ye ulaştırılan doğalgaz miktarında
da 3 milyar metreküplük bir artışa gidilmesi yönünde taraflar anlaşmıştır. Putin, 1 Ocak
itibarıyla doğalgaz fiyatlarında yüzde 6 indirim sağlayacaklarını belirtmiştir.
Bu anılan anlaşmalar ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ülkemizi ziyareti ile birlikte iki ülke
arasında ekonomik ilişkilerin, ticaretin, Batı’nın uyguladığı ambargonun da katalizör etkisiyle birlikte
daha çok artması beklenmektedir.