3998397

OKULDA KRİZ YÖNETİMİ
KRİZ NEDİR?

Bir Bireyin, grubun, örgütün ya da topluluğun normal işlevlerini
yerine getirmesini engelleyen ve acil ilgi ve çözüm gerektiren,
hafife alınamayan, sıradışı, beklenemeyen bir durum ve ani
değişiklik (Nort Carolina State Department of Public
Instruction, 1988)
Üstünde konuşulamayan bir kenara da bırakılamaz.
Bruno Bertleheim
Sahte bir güvenlik algısı ölümlülerin en baş düşmanıdır.
Macbeth
Çoğu kez liderler, kendi toplumlarının güvenlerini kriz
nedeni ile değil, krizi ele alma tarzları nedeni ile
kaybederler.
Richi Bagin, NSPRA Ditektörü
KRİZ- FELAKET
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Varlığın tahribi, yaralanma ve yaşam kaybını
kapsar.
Saptanabilir, başlangıcı ve sonu vardır.
Etkileri uzun sürse bile zamanla sınırlı ve anidir.
Büyük miktarda kişiyi etkiler.
Geneldir ve birden fazla üye tarafından paylaşılır.
Sıradan deneyimlerin dışındadır.
Hemen herkes için gerginliğe sebep olan
psikolojik travmadır.
TOPLU MÜDAHALEYİ
GEREKTİREN DURUMLAR










Bir öğrenci, öğretmen, yerel ya
da ulusal bir liderin ölümü
Kazalar
Cinayetler
İntiharlar
Bulaşıcı hastalıklar
Çocuk kaçırma
Hayvan saldırıları
Uyuşturucu, alkol
Şiddet olayları (Bina ve eşyaya,
birbirlerine zarar verme)
Arkadaşlarla kavga, küsme,vb
Terör olayları
 Bomba, gaz kaçağı (patlama),
 Binalarda hasar,
 Elektrik çarpmaları
 Öğrenci çatışmaları
 Okula yabancı birinin girmesi
 Akımlar ( Dini, siyasi, satanizm,
vb.)
 Doğal ve çevresel faktörler
( kar, fırtına, deprem, yangın, sel,
vb.)
 Kimyasal zehirlenmeler

KIRILGANLIK ÇEMBERLERİ
Sosyal Boyut
OLAYI
YAŞAYANLAR
YAKINLARI
YAŞAMA OLASILIĞI
OLANLAR
TOPLUM
BİR KRİZ OLDUĞUNDA OKULDA NELER OLUR?









Okulun normal işleyişi bozulur veya duraksar.
Krizin şiddetine göre kolu kanadı kırılmış hisseden öğrenci ve
öğretmenler kendilerinde etkinliklere devam etme gücü bulamazlar.
Kriz tepkileri herkes tarafından yaşandığı için kişilerin birbirlerine
yardım etme gücü azalır.
Acil yardım çalışmalarına girmek gerekir.
Okula dışarıdan gelen veli, MEB müfettişleri, basın, güvenlik
görevlileri kişilerin istekleri baskılar oluşturur.
Can kaybı durumlarında kişilerin yokluğuna alışmak zorunda kalırız.
Okulda hem kendimize hem de rolümüzün getirdiği sorumlulukla
öğrenci ve velilere destek olmak zorunda kalırız.
Krizin durumuna göre yeni olayların yaşanmaması için dikkatli olmak
ve önlemler almak zorunda kalırız.
Yeni sorumluluklar ve görevler üstlenmek gereği doğabilir.
KRİZ MÜDAHALE DÜZEYLERİ



TEMEL MÜDAHALE- Bir krizin oluşmasını
engelleyen etkinlikler
İKİNCİ DERECEDE MÜDAHALE- Bir kriz
vuku bulduktan sonra etkilerini en aza indirmek
için yapılan etkinlikler
ÜÇÜNCÜ DERECEDE MÜDAHALE- Kriz
sonrası uzun süreli (krizi takip eden haftalarda
,aylarda, yıllarda) yapılan etkinlikler
TEMEL MÜDAHALE
OKULDA KRİZ ÖNLEME STRATEJİLERİ







Bütün okul personeli ruh sağlığının güçlendirin,
krizler konusunda eğitimler verin.
Öğrencilerin kendilerine saygılarını güçlendirin.
Etkin duygusal ifade yollarını teşvik edin.
Okulda zorbaca davranışları ve şiddeti engelleyin.
Ruh Sağlığı kaynakları hakkında bilgi sağlayın.
Bir intihar vuku bulursa ne yapılacağı konusunda
bir plan oluşturun.
Kriz Planı hazırlayın. Okul Acil Durum Destek
Ekibi (ODE) oluşturun.
KRİZE HAZIRLIKTA SENARYOLARDAN
YARARLANILMASI
1.
2.
3.
4.
Çeşitli kriz senaryoları hazırlayarak bunlara
uygun önlemler, planlar hazırlayın. Örneğin:
Okul çıkışında öğrenciler kavga ederler, iki
öğrenci yaralanır.
Öğrenci servisi kaza yapar. Bir öğrenci bir
öğretmen ölür, dört öğrenci yaralı olarak
hastanededir.
Hafta sonunda iki öğrenci trafik kazası geçirir.
Biri ölür, diğeri ağır yaralı olarak hastaneye
kaldırılır. Öğrencilerin aşırı alkol ve uyuşturucu
aldığı saptanır.
Sınıfta kız arkadaşıyla yaptığı tartışma sonunda
bunalıma giren bir öğrenci, bir öğrenciyi bıçaklar
ve kendini üçüncü kattan aşağıya atar.
Okul Acil Durum Destek Ekibi’nde
(ODE) kimler olmalıdır?







Yönetici (Okul Müdürü, müdür yardımcısı)
Psikolojik Danışman (Rehber Öğretmen)
Öğretmenler
Okul sağlık görevlisi (doktor, hemşire)
Okul Aile Birliği’nden bir temsilci
Okul personelinden kişiler (güvenlik görevlisi,
idare amiri,vb.)
Sivil Savunma Kolu’ndan bir kişi
Kriz müdahale ekipleri, okullar için vazgeçilmez bir
gerekliliktir.
BİR KRİZ OLDUĞU ANDA YAPILACAKLAR
ACİL EYLEM PLANI




Okulu ve olay mahallini güvenli bir hale
getirecek adımlar atın.
Olayla ilgili bilgi toplayın.
Rehberlik Araştırma Merkezi’ni (RAM)
arayıp, Acil Durum Destek Ekibi’nden
(APDE) yardım isteyin.
İki dalganın gelişine hazır olun
1. Ana babalar
2. Medya
KİMLER KRİZDEN ÇOK
ETKİLENEBİLİR?
Bazı kişiler krizi yaşamadığı halde en az yaşayanlar kadar
etkilenebilir. Bunlar:
 Daha önce başka travmatik olaylar yaşamış kişiler
 Olaya yakından tanık olan kişiler
 Olay sırasında başka nedenlerle depresyon, yoğun
çökkünlük, ağır aile içi anlaşmazlıklar gibi sıkıntılar
yaşıyor olan kişiler
 Kronik rahatsızlığı olan veya yakın akraba içinde böyle
rahatsızlık yaşayan kişiler
İNTİHAR DURUMUNDA OKULDA ALINACAK
ÖNLEMLER











Resmi prosedürleriniz olsun. Tüm görüşmeleri kayıt edin,
görüşmeye katılanların imzalarını alın.
İntihara yönelik davranışları saptayın.
Değerlendirme sürecini zamanında yapın.
Ana babayı haberdar edin.
Okulda veya okul dışında izleme çalışmaları yapın.
Öğrencilere olayla ilgili haber verin.
Önlemeyi ve bu konuda herkese düşen rolü önemseyin
Bireysel ve grupla psikolojik danışmanlık hizmetleri
sağlayın.
İntiharla ilgili kimsenin suçlanamayacağını önemle
belirtin.
Yardımın mümkün olduğunu ve ölümün dışında alternatif
çözüm yollarının da bulunduğunun üstünde durun.
Ölenin ailesi ile bağlantı kurun.
İNTİHARIN UYARI İŞARETLERİ-1









Notlarda genel bir düşüş
Kaygı bozuklukları
Otorite konumundaki kişilere aşırı tepki
Gayret eksikliği, ümitsizlik, olağan etkinliklere
ilgisizlik
Kendini değersiz bulma
Geleceğe yönelik isteklerinden ve değerlerinden
vazgeçme
Sınıfta uygunsuz davranışlar
Nedensiz ve tekrarlanan okul devamsızlığı
Kendine zarar veren davranışlar (Aşırı sigara, alkol
tüketimi veya uyuşturucu kullanma, vücudunu
kesme, vb.)
İNTİHARIN UYARI İŞARETLERİ-2










Şiddet ve karakola düşme
Daha önceki intihar girişimleri
Ölümden veya kendini öldürmekten bahsetme
İçe , az konuşma
Daha önce başarısız intihar girişimlerinde bulunma.
Depresyon, psikotik(mani-melankoli,
şizofreni,vb)bozukluklar
Uyku ve yeme bozuklukları
Sık değişen ruh hali, kişilik değişiklikleri, inançlarda
değişiklik
Kriz ve travma yaşama
Eşyalarını başkalarına dağıtma
II. DERECE MÜDAHALE:
KRİZ YAŞANDIĞINDA GÖSTERİLEN TEPKİLER-1
ZİHİNSEL TEPKİLER






Şok, inanamama ve reddetme
Kafa ve düşünce karışıklığı
Dikkati toplayamama,
Konsantrasyonda azalma
Olumsuz düşünceler
Karar verme güçlükleri
KRİZ YAŞANDIĞINDA GÖSTERİLEN TEPKİLER-2
FİZİKSEL TEPKİLER



Fiziksel şok, kafa karışıklığı,
hissizlik, donup kalma
Tükenmişlik
Kaçma veya kavga etme
reaksiyonu





Adrenalin artması
Vücudun üretiminin artması
Duyuşsal girişin artması,
hassasiyet
Kalp atışında hızlanma
Aşırı boşaltım, terleme







Baş ağrılar
Sürekli kaşınma
Deri hastalıkları
Uyku düzensizliği
Görme ve duyma şikayetleri
Mide bulantısı
Barsak ve idrar yolları
düzensizliği
KRİZ YAŞANDIĞINDA GÖSTERİLEN TEPKİLER-3
DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL TEPKİLER
İLKÖĞRETİM
 Konsantrasyon bozukluğu
 Sinirlilik isyankarlık
 Okula gitmek istememe
 Olayı tekrar tekrar anlatma ve
oynama
 Anlatılamayan ve açıklanmayan
korkular
 Kendi ve başkalarının güvenliği için
endişe duyma
 Kayıpla karşısında üzüntü
 Saldırgan davranışlar
 Okul başarısında düşüş
 Gerileme (altına kaçırma, parmak
emme, sarılma,vb.)
ORTAÖĞRETİM
 Antisosyal davranışlar
 Risk alıcı davranışlarda artış
 Okula devamsızlık
 Okul başarısında düşüş
 Saldırgan davranışlar Suçluluk
 Üzüntü
 Depresyon
 Kaygı
 Uyuşturucu kullanma
 Korku ve üzüntü duygularının
farkında olma
 Cinsel davranışlarda artış
KRİZ YAŞANDIĞINDA GÖSTERİLEN TEPKİLER-4
DAVRANIŞSAL TEPKİLER









Arkadaş ve oyun gruplarından
uzaklaşma
Olay hakkında abartılmış hikayeler
anlatma
Çocukça davranışlara geri dönme
İtaatsizlik
Ani seslerden korkma
Baş ağrısı, ateş, kusma
Böyle bir olayın olmadığını
söyleme, hiçbir şey olmamış gibi
davranma
Göz kontağı kuramama
Huy değiştirme (dışa dönükken içe
kapanma)











Aşırı hareketlilik
İçe dönük olma
İlişki kurmada güçlük
Uykusuzluk
Aşırı uyuma
İştahtan kesilme
Aşırı yemek yeme
Antisosyal davranışlar
Saldırganlığın artması
Alkol ve uyuşturucu kullanma
Cinsel davranışlarda artış
KRİZ SIRASINDA OKUL PERSONELİNİN ROLLERİ
Okul Müdürünün Rolü






Müdahale çalışmalarını yönetme
Görünür, ulaşılabilir, destekleyici ve görev verici olma
Öğretmenleri derslerin ve sınavların ne kadarının daha
ileri bir tarihe bırakılabileceği konusunda yönlendirme
Merkez eğitim birimleri ve etkilenen diğer okullarla
bağlantı kurma
Olayı öğretmen ve öğrencilere duyurma, cenaze töreni
ile ilgili bilgi verme
Anma töreninin uygun bir şekilde yapılmasını sağlama.
REHBER ÖĞRETMENİN ROLÜ









Görünür ve ulaşılabilir olma
Diğer etkinlikleri iptal etme
Rehberlik ve sekretarya etkinliklerinde yardımcı
olabilecek kişileri belirleme
Bireysel ve grupla danışmanlık yapma
Etkilenen diğer okullarla bağlantı kurma
Etkilenen çocukların ana babalarıyla bağlantı kurma
Krizden en çok etkilenen kişilerin sınıflarını belirleme
ve sınıflarını ziyaret etme
Öğretmenlere destek verme
Etkilenen öğrencilerle ilgili kayıt tutma ve izleme
çalışmaları yapma
ÖĞRETMENİN ROLÜ











Öğrencilere doğru bilgi verme
Öğrencilerle kayıpla baş etmelerine yardımcı olabilecek sohbetler
yapma
Söylentileri yalanlama, önleme
Gereksiz detay vermeden soruları yanıtlama
Uygun tepki verme konusunda model olma
Her türlü duygunun ifade edilmesine izin verme
Psikolojik danışmaya gereksinim duyan öğrencileri belirleme
Travmanın etkilerini azaltabilecek sanat, resim, yazma ve müzik
gibi etkinlikler yapma
Gerekirse ders müfredatını bir kenara bırakma
Cenaze töreni ile ilgili bilgi verme
Önleme ve güvenlik konularında “öğretilebilir an” fırsatından
yararlanma
KAVGALARA MÜDAHALE









Hemen araya girmek için atılmayın.
Yardım isteyin.
Varlığınızı fark etmelerini sağlayın.
Öğrencileri isimleri ile çağırın.
Durmalarını söyleyin.
Mizahı deneyin
Tercih verin.
Kişisel alanlarını işgal etmeyin.
Seyircileri uzaklaştırın.
Bir ölüm olduğunda…
Anahtar sorular:
 Ölen kim?
 Ona ne oldu?
 Ölüm nerede vuku buldu?
 Okulu etkileyen başka ne gibi bir durum
var?
 (Varsa)Suçu işleyen kim?
KRİZ YAŞAYAN KİŞİLERE
YARDIM


Kriz yaşayan kişiye en etkin yardım,
kendisini en iyi tanıyan, en yakın hissettiği
kişilerden gelir.
Bir sınıfta kriz yaşanmışsa o sınıfa en iyi
yardım, başka öğretmenler yerine o sınıfın
öğretmenlerinden sağlanır. Bu nedenle
öğretmenlerin yardım becerileri eğitimi
alması sağlanmalıdır.
ÖLÜM VE ACI İLE İLGİLİ SORULARI
YANITLARKEN KARŞIMIZDAKİ
ÇOCUK…





“Ölüm” kavramını anlayabilecek yaşta mı?
Gelişimsel düzeyi nedir?
Entelektüel düzeyi nedir?
Sosyal çevresi ve yaşam deneyimleri nedir?
Cenaze törenine katılmalı mı? ...sorularını
yanıtlamalıyız.
ÖLÜM…
 Yaşamın sonudur.
 Geri dönülmezliktir.
 Her canlının her an, her yaşta
başına gelebilir, kaçınılmazdır.
 Evrenseldir, tüm evrende
geçerlidir.

5-6 yaş ölüm kavramını
anlayabilir ama geri
dönülmezliği anlamayabilir.

6-7 yaşından itibaren
evrensellik, kaçınılmazlık
anlaşılmaya başlanır.

7-10 yaş tam olarak anlar.
5 yaşından küçük bir çocuğa, ölen
kişinin uzun bir yolculuğa çıktığını, bu
 10-12 yaşlarda felsefi bir ilgi
yolculuğun bildiğimiz yolculuklardan
vardır. Tehlikeli olabilir.
farklı olduğunu o yüzden kendisine veda
edemediğini, bir daha gelmeyeceğini
ama her zaman bizi sevmeye devam
edeceğini, bizi düşüneceğini
söyleyebilirsiniz.
YAS SÜRECİ
Kaybı ve hatırlatan şeyleri inkar etme
 Gerçeği görme (Kızgınlık, utanç, depresyon)
 Ölen kişiyi hataları ile birlikte normal bir insan olarak
görebilmek, anlayabilmek
 Acı, yas hep hissedilecek ama insanım. Gelişip
büyümeye devam edeceğim.
Anormal durumlarda anormal
davranmak normaldir.
Yaşanan travmatik durumdan sonra
krizin şiddetine göre 1-6 aydan fazla
bu tepkiler sürüyorsa bir uzman
yardımı alınmalıdır.

YAS TUTAN KİŞİLERİN GEÇİRDİĞİ
AŞAMALAR
1.
2.
ŞOK VE UYUŞMA: Ölüm, kriz sonrası ilk tepki,
şok olma, olanları anlayamama, gerçeklerden kopma
ve uyuşma.
İNKAR- REDDETME: Kişi, sanki başına böyle bir
olay gelmemiş gibi düşünür, davranır, hisseder.
Örneğin telefon çaldığında arayanın ölen kişi
olduğunu düşünür veya odasının önünden
uyandırmamak için sessizce geçer. Bütün bu olanların
bir rüya olduğunu ve yakında biteceğini düşünür.
YAS TUTAN KİŞİLERİN GEÇİRDİĞİ
AŞAMALAR
3. ÖZLEM VE KIZGINLIK: Bu aşamada özlem
çok artar. Ölen kişiye bırakıp gittiği için
kızgınlık, bir şey olmamış gibi yaşamlarını
sürdürdükleri için diğer insanlara ve tanrıya
karşı yönlendirilebilir. Böyle duygular yaşadığı
için kişi, kendine kızgınlık duyabilir.
YAS TUTAN KİŞİLERİN GEÇİRDİĞİ
AŞAMALAR
4- ÜZÜNTÜ VE UMUTSUZLUK: Bu aşama
aslı yas tutma aşamasıdır.
5- YENİDEN YAPILANMA: Kişi, başına
gelenleri, yakınının öldüğünü ve geri
gelmeyeceğini artık kabul etmiştir. Gerçeklerle
hesaplaşmış ve yaşamının bundan sonraki
bölümünü o kişi olmadan nasıl sürdürebileceğini
belirlemiştir.
YAS TUTMANIN AMACINA ULAŞMASINI
ENGELLEYEN TUTUMLAR
1.
Yas Tutmayı Reddetme: Ölen kişiyi hatırlatacak her
şeyden kaçınılır, başka şeylerle oyalanılır. Bunun nedenleri:
* Güçlü görünme isteği
* Yas duygularının aile içinde onaylanmaması
* Bu duygulara izin verirse delireceğini düşünmesi.
2. Yas Tutmayı Bitirememe: Ölen kişinin yakını olmadan
yaşamını devam ettirmesinin olanaksız olduğuna inancı
olduğunda ortaya çıkar. Bazen çevre böyle ebedi bir yası
ödüllendirir. Yapılacak şey, kişinin kendisini o kişi olmadan
da yaşamını devam ettirebileceği bir duruma getirmesine
gerçekleri görmesine, aslında yeterli güç ve beceriye sahip
olduğunu anlamasına yardımcı olmaktır.
KRİZDEN ETKİLENEN BİRİNE
KARŞI GENEL DAVRANIŞ İLKELERİ













Konuşurken sakin ve anlayışlı olun.
Aynı şeyi defalarca anlatacak kadar sabırlı olun.
İyi bir dinleyici olun.
Çocuğun duygularını ifade etmesini destekleyin.
Yargılamayın, yorumlamayın, öğüt vermeyin.
Esnek olun, çatışmaya girmeyin.
Asla tutamayacağınız sözler vermeyin.
Doğruyu söyleyin. Kaçamak konuşmayın, yalan söylemeyin.
Göz kontağı kurun.
Emir cümleleri kurmayın.
Destek, güven veren mesajlar kullanın. (Dokunmak, elini tutmak,vb.)
Bazı kişilerin daha fazla zamana ihtiyacı olabilir. Sabırlı olun.
Zorlandığınız veya sizi aşacak bir durum olduğunda destek alın veya
bir uzmana başvurun.
TRAVMA YAŞAYAN KİŞİYE
SÖYLENEBİLECEK UYGUN CÜMLELER








Şimdi güvendesin. (Gerçekten öyle ise)
Senin suçun/sizin suçunuz değildi. (Gerçekten
eminseniz)
Bunlar normal tepkiler.
Benimle konuştuğun için memnunum.
Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Fakat eminim
şimdikinden daha iyi olacak ve sen iyileşeceksin.
…. olduğu için üzgünüm.(Annenin ölümü için
üzgünüm)
Bunları yaşamak zor.
Kim olsa bu durumda kendini kötü hissederdi..
KRİZ HAKKINDA KONUŞURKEN…
I-Olaylar hakkında,
 Her şey olmadan hemen önce (birkaç saat
önce) neredeydin?
 Ne oldu? Olay olduğunda neredeydin?
Ailen neredeydi?
 Olayın oluş sıklığı neydi?
 Ne gördün? Ne duydun?
KRİZ HAKKINDA KONUŞURKEN…
II- Düşünceler, duygular ve tepkiler

Aklına hangi düşünceler geldi?

Neler hissettin?

Olanlar hakkında izlenimlerin neydi?

Olanlar hakkında ne düşünüyorsun?

Sana/ailene olanların en kötü kısmı ne? En kötü
şey ne?

Senin, ailen, arkadaşların için en önemli yan
neydi/neler?
KRİZ HAKKINDA KONUŞURKEN…
III- Krizle baş etme
 Bu durumun üstesinden gelmek için sana
neler yardım etti ya da edebilir?
 Geçmişte sıkıntılarınla, olağan dışı olaylarla
nasıl baş ettin?
 Yakın gelecekte kendini ve aileni hayal
etmeye çalış.
 Şimdiden sonra neler yapacaksın?
ÖLÜMÜN OKULDA DUYURULMASI
1.
Olay, öğretmen ve öğrenciler okulda
değilken olursa öğretmenler okula gelmeden
önce telefon zinciri kullanarak her birini
olaydan haberdar edin. Okula dönülen ilk
günün sabahı öğretmenlerin posta kutularına
olayı açıklayan kısa bir duyuru koyun.
Öğretmenler odasında soruları yanıtlamak
üzere müdür yardımcılarından veya Okul Acil
Durum Ekibi’nden birini görevlendirin.
ÖLÜMÜN OKULDA DUYURULMASI
2. Bölüm Başkanlarını okul başlamadan en az bir saat önce okula
çağırarak toplantı düzenlenmesi için okul müdürüyle işbirliği
yapın. Öğretmenlere, sınıfta öğrencilere olay hakkında bilgi ve
öğretmenlerin sınıfta bu acil durumla nasıl baş edeceklerine
dair yazılı bilgi hazırlayın.
3. Öğretmenler aracılığı ile öğrencileri mümkün olduğunca aynı
anda olaydan haberdar edin. Olayla ilgili söylentileri ve abartılı
yorumları engellemek için öğretmenlerin olayla ilgili mümkün
olan tüm bilgileri doğru olarak öğrencilere aktarmalarını
isteyin. (Ölüm ve intihar olayları genel mikrofon ve
toplantılarla anons edilmemelidir.)
ÖLÜMÜN OKULDA DUYURULMASI
4. Öğrencinin ait olduğu sınıfı veya gerek gördüğünüz
sınıfları ziyaret edin. ODE’ lerin veya okula davet
ettiğiniz APDE uzmanlarının bu sınıflarla görüşmelerini
sağlayın.Gün boyunca ve olaydan sonraki birkaç gün
ODE ile belli aralıklarla, öğretmenlerle öğle tatili ve
okul çıkışında olayların gözden geçirilmesi, kayıpla baş
edilmesi, planlama yapılması için kısa toplantılar
düzenleyin. Öğretmenlerin duygularını deneyimlerini ve
önerilerini paylaşmalarına fırsat verin. Eylem
planlarınızda yapılan değişikliklerden
öğretmenlerinizi haberdar edin.
ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMENLER





Söylentileri en aza indirmek için olaylar hakkında kesin
bilgi verin.
Cenaze törenine katılmak isteyen öğrenciler için
gerekli izni sağlayın.
Öğrencinin isminin bilgisayar kayıtlarından
çıkartılması için teknik servise talimat verin.
Ölen öğrencinin evine okuldan yanlışlıkla duyuru (veli
toplantısı, disiplin cezası, vb. ile ilgili duyurular, ara
karne, davetiye,vb) gitmemesine dikkat edin.
Olayla ilgili psikolojik danışma ve destek hizmetine
gereksinim duyan öğrenci ve öğretmenleri belirleyin.
Okulunuzun bağlı bulunduğu RAM ve APDE
ekibinden yardım isteyin ve buraya başvurmaları için
yönlendirin.
ÖĞRETMEN VE VELİLER İÇİN HAZIRLANACAK
BÜLTENDE YER ALABİLECEK BİLGİLER





Olayla ilgili, durumun ne olduğunu açıklayan
özel bilgiler,
Bu olayla okulun ve okulun bulunduğu bölgenin
nasıl başa çıktığını açıklayan bilgiler
Başvurulacak kişiler ve telefon numaraları,
Başvurulabilecek diğer telefon numaraları (Sağlık
kuruluşları, vb.)
Felaketle başa çıkmalarını kolaylaştırıcı kısa
bilgiler ve kaynak kitap, kişi, web sitesi adresi,vb.
isimleri
CENAZE VE ÖZEL ETKİNLİKLER





Öğretmenler ve öğrencileri cenaze veya öğrenci için özel
bir etkinlik düzenlenmesine katılmaları için teşvik edin.
(Sadece intihar durumunda öğrenciyi yüceltmemek için özel
bir tören düzenlenmez.)
Öğrenci adına yıllıkta bir sayfa, bir özel ödül, bir albüm ve
benzeri anma etkinlikleri düzenlenmesini sağlayın.
Aile ile ilişki kurun ve destek sağlayın.
Cenazeye çiçek yollayın ve bizzat katılın, öğrencinin evine
ziyareti yapın, yemek gönderin.
Okula giden kardeşlerinin gittikleri okulun ismini öğrenin
ve okul yöneticilerini haberdar edin.
MEDYA VE ANA BABALAR İLE İLİŞKİLER





Medya ve genel duyurular için yazılı olarak kısa bir
bülten hazırlanmasına yardım edin. (Kriz öncesinde ise
örnek basın bültenleri veya medyaya okulla ilgili bilgi
veren formlar hazırlayın.)
Acil durum medya merkezi belirleyin. Kriz anında bu
kişiye kolayca ulaşılabilecek bir yer belirleyin.
Endişeli ana babalarla bir toplantı yapın; bilgilendirin
ve çocuklarına nasıl yardımcı olabileceklerine dair yazılı
bilgi dağıtın.
Medyayı okul binasının dışında tutun.
Medyaya yardımcı olun.
BİR KRİZ DURUMUNDA MEDYAYA HANGİ
BİLGİLER NE ZAMAN İLETİLMELİDİR?










0-12 Saat içinde:
NE OLDU? Olayın duygusal veya romantik bir biçimde aktarımından
kaçının. Taklide yol açabilecek veya model olabilecek bilgiler vermeyin.
OLAY NEREDE OLDU?
OLAY NE ZAMAN OLDU?
12-24 Saat içinde:
OLAYA KİMLER KARIŞTI? İsimler halihazırda kamuoyu tarafından
bilinmedikçe veya olaya karışan kişilerin yakınları bilgilendirilmedikçe isim
vermekten kaçının.
24-36 Saat içinde:
KİŞİLER OLAYA NASIL KARIŞTI? Genel bilgi verin.
NEDEN, KİM SUÇLANMALI?
36-72 Saat içinde:
OLAY NE KADAR SÜRECEK VE OLAYA KARIŞAN KİŞİLERİN
DURUMU. Öncelikle siz doğru bilgiler elde ettiğinizden emin olun.
Medya daha derin analizlere odaklanır.
72- saat sonrası:
CENAZE TÖRENİ DETAYLARI VE SOSYAL ETKİLER
DİĞER BİLGİ KAYNAKLARI
MEDYAYLA İLİŞKİLERDE DİKKAT
EDİLECEK NOKTALAR








“Yorum yok” türü cevaplardan kaçının; saklanan bir
şeyler varmış izlenimini verir.
Öğretmenleri, öğretmenleri ve velileri medyanın
mülakatlarından ve ilgisinden uzak tutmaya çalışın.
Hiçbir öğrencinin ana babası yanında olmadan medya
ile görüşme yapmasına izin vermeyin.
Düzenli basın toplantısı yapılmasına özen gösterin.
Düzenli bilgi veren bültenler hazırlayın.
Medyadaki haberleri takip edin.
Medyanın isteklerini ve yapılan mülakatları kaydedin.
Sözel bilgilerinizi destekleyecek yazılı bilgi hazırlayın.
OKULDAKİ ŞİDDET OLAYLARINA İLİŞKİN
HABERLERDE KAÇINILMASI GEREKENLER







Olayın çok basitleştirilerek sunulması
Haberlerde okul şiddet olayının tekrar tekrar ve
abartılarak verilmesi
Okul şiddetinin duygusallaştırılarak yayımlanması
Şiddet olayının nasıl olduğunu detaylı
açıklamalarla verilmesi
Şiddet olayına katılan kişilerin yüceltilmesi
Suç faillerinin olumlu özelliklerine odaklanılması
Şiddet olayının belli bir amaca ulaşmak için bir
araç olarak sunulması
ÜÇÜNCÜ DERECE MÜDAHALE:
ACİL DURUM SONRASINDA




Felaket durumları ile baş etmek için sürekli
hizmetler planlayın.
Öğrenciler için destek personeli bulundurmaya
veya okul dışından uzmanlarla bağlantıda
bulunmaya devam edin.
Öğrencilerle her gün ilgilenecek olan
öğretmenlere hizmet içi eğitim ve kaynak
sağlayın.
Felaketten sonra ortaya çıkabilecek tepkileri
düşünün. Örneğin okulda benzer bir olay, eski
duyguları yeniden canlandırabilir.
Bu bilgiler YÖRET tarafından “Okullarda Acil
Durumlarda Psikososyal Destek Projesi” eğitim
materyali olarak hazırlanmıştır.
KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.