SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI Solunum yolu enfeksiyonlarında etkenler kaynaktan solunum yolu ile atılır ve duyarlı konağa aynı yoldan girer. Enfeksiyon etkenleri hava yolu ile bulaştıklarından hava ile bulaşan (air-borne) enfeksiyonlar diye de adlandırılır. GRİP (İNFLUNENZA) Ani başlayan yüksek ateş, üşüme, başağrısı, kas ağrısı ve bazen de halsizlik ile karekterize üst solunum yolunun akut, oldukça bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Etken ortamiksovirus ailesinin tek üyes influenza virüsleridir. A,B,C diye tanımlanan üç sero tipi vardır. A ve B tipi epidemi ve pandemilere neden olur. Ctipi ise sporadik olarak görülür. GRİP (İNFLUNENZA) Doğrudan ya da taze, kontamine olmuş eşyalarla dolaylı bulaşır. Hastalar etkeni semptomlarının başlamasından bir gün öncesinden2-3 gün sonrasına kadar bulaştırır. Kuluçka dönemi: 1-3 gün gibi oldukça kısadır. Tanı: Özellikle epidemiler esnasında klinik bulgulara göre konur. Tedavi: Komplikasyonsuz influenza için spesifik bir tedavi şekli yoktur. Tedavi semptomatiktir. Öksürük için sedasyonlu öksürük şurupları, ağrı ve ateş için antipiretikler kullanılır. Komplikasyonlu vakalarda antibiyotiklerden yararlanılır. Yaşlı hastalarda pnömoni ve dehidratasyon oluşmuşsa tedavi hastanede sürdürülür. GRİP (İNFLUNENZA)’DA HEMŞİRELİK BAKIMI Hastalığı önlemede grip aşısından yararlanılır. Uygulamada önceliği aşağıda verilen risk grupları oluşturur. Kalp ve damar hastalıklarına sahip kişiler, Akciğer-böbrek hastalığı olan kişiler, KIZAMIK (RUBEOLA) Kızamıktaki döküntünün özelliği: Makülopapüler, kırmızı renki, basmakla hemorajik hale gelebilen şekildedir. Döküntü saçlı deri ile saçsız derinin birleşim yerinden ve kulak arkasından başlayarak tüm vücuda yayılır. Avuç ve ayak tabanlarında da döküntü vardır. 3-4gün içinde solmaya başlar. KIZAMIK (RUBEOLA) Tedavi: Komplikasyonsuz kızamığın spesifik bir tedavisi yoktur. Tedavi tamamen semptomlara yöneliktir. Ateş düşüp öksürük azalıncaya kadar çocuk yatakta tutulur. Komplikasyonlar: Otit, pnömoni, SSPE (1/1.000.000) SSPE: Kızamık geç dönem komplikasyonu (6-10 yıl), davranış bozujklukları, fokal nörolojik semptomlar, kas tonusunda azalma, yemeyutma zorlukları ve ölümle seyreder. Korunma: Bütün çocuklar canlı aşı ile aşılanarak korunmalıdır. KABAKULAK (PAROTİTİS EPİDEMİCA, MUMPS) Tek yada çift taraflı parotis nadiren de diğer dış salgı bezlerinin ağrılı şişmesi ile karakterizedir. Etken: Paramiksovirüs ailesinden mixovirüs Bulaşma: Hasta kişilerin ağız boğaz salgıları ile doğrudan kontamine olmuş eşyalar ile temas sonucu dolaylı olarak bulaşır. Tedavi: semptomatik tedavi. KABAKULAK (PAROTİTİS EPİDEMİCA, MUMPS) Komplikasyonlar: Orşit, nadiren infertilite, kabakulak menengo-ensefaliti, Pankreatit, nadiren sağırlık, miyokardit, hepatit. Korunma: Kabakulak aşısı ile sağlanır. Aşı güvenli bağışıklık sağlamaktadır. SU ÇİÇEĞİ (VARİSELLA) Jeneralize makülopapüler-veziküler ve kabuklanma gösteren döküntüler ile karakterize akut, oldukça bulaşıcı çocukluk çağı hastalığıdır. Etken: Varisella zoster virüs. Hastalık sıklıkla kış ve ilkbaharda ortaya çıkar. Bulaşma: Virusun yoğun olduğu solunum damlacıklarının üst solunum yolu epitel hücrelerine ve konjunktivaya teması ile oluşur. SU ÇİÇEĞİ (VARİSELLA) SU ÇİÇEĞİ (VARİSELLA) Tanı: klinik bulgular ile konur. Tedavi: semptomatik tedavi verilir Bakteriyel enfeksiyonlar oluşmuşsa antibiyotikler kullanılır. KIZIL (SCARLET FEVER, SCARLATİNA) Tedavi: Antibiyotik Penisilinler ve eritromisin KIZIL (SCARLET FEVER, SCARLATİNA)’DA HEMŞİRELİK BAKIMI Damlacık önlemleri alınır. Hastaya sessiz, sakin ve rahat edebileceği bir ortam hazırlanmalıdır. Oda normal ısıda, nemli ve cereyansız olmalıdır. Ateşi düşürmek için antipretikler verilir. Kaşıntıyı rahatlatıcı etkisi olan bikarbonat solüsyonu uygulanır. Korunma: Henüz aşı geliştirilmemiştir. BOĞMACA (PERTUSSİS) Tedavi: Hafif vakalar evde, ağır vakalar hastanede tedavi edilir. Ateş varsa hasta yatakta tutulur. Bulaşıcılık süresini kısaltmak için eritromisin 14 gün verilebilir. Korunma: Hastalıktan korunmak için en iyi yol çocukluk aşı takvimindeki DaBT- IPA -Hib uygulamalarının sürdürülmesidir. Boğmacalı vakalarda teması olanlara da eritromisin ilk gün verilir. DİFTERİ (KUŞPALAZI) Toksin üretimine bağlı psödomembran oluşumu difteriye özgüdür. Psödomembran tek tonsil üzerinde sınırlı kalabilir ya da her ikitonsil, uvula, yumuşak damak, farinks ve larinks duvarına yayılabilir. DİFTERİ (KUŞPALAZI)’NDA HEMŞİRELİK BAKIMI Damlacık önlemleri alınır. Larinks difterisinde solunum yolunun tıkanıklığını azaltmak amacıyla hastaya buhar tedavisi uygulanır. Biriken sekresyonlar aspire edilir. Hastanın burun ve boğazı temiz tutulur, hasta tolere edebilir ise ılık solüsyonlarla özel ağız bakımı verilir. Kusmaya neden olabilecek herhangi bir işlemden kaçınılır. Boğazda iritasyon yapacağından portakal-limon suları verilmez. Hasta ağızdan sıvı almaya özenderilir. PNÖMONİLER VE HEMŞİRELİK BAKIMI İmmün sistemin Sitomegalovirüs baskılı olduğu kişilerde etken: Yaşlılarda: streptokokkus pnömoni KOAH’lı hastalarda: H. İnfluenza Kardiyovasküler hastalığı olanlarda: Moraxella catarhalis HIV (+) kişilerde: Pnomocystie carini PNÖMONİLER VE HEMŞİRELİK BAKIMI Semptom ve bulgulara yönelik tedavi: Yeterli hidrasyon sağlanır: Oral sıvı alımı arttırılır ya da İV yolla sıvı tedavisi uygulanır. Hipoksemi için O2 tedavisi Enfeksiyona neden olan organizmaya yönelik uygun antibiyotik tedavisi reçete edilir.
