türkiye katı atık yönetim modeli ve ab 2000/53/ec ömrü

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı
“ Tehlikeli Atık Taşımacılığı, Tehlikeli
Atık
İthalatı ve İhracatı”
Ülkü Füsun ERTÜRK
Kimya Mühendisi
İÇİNDEKİLER


1.
2.


Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık İthalatı
Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol
Altında Tutulan Atıkların İthalatına İlişkin
Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği DTS
Tebliği(2010/3)
Serbest Bölgeler
Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımı ve
Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel
Sözleşmesi - 20.09.1994
1013/2006/EC Sayılı Avrupa Atık Taşıma
Tüzüğü
Türkiye içinde Atık Taşımacılığı
Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliğine göre;
 Bakanlık
 Mülki Amirler
 Mahalli İdareler
 Atık üreticileri
 Bertarafçıların
Sorumlulukları bulunmaktadır.
Bakanlığın Sorumlulukları

Atıkların sınırlar ötesi taşınımı ve
bertarafına ilişkin uluslararası
çalışmaları yürütmek, ilgili bildirim
ve taşımacılık belgelerini
değerlendirmek, atık ihracatına
ilişkin faaliyetleri onaylamak,
uluslararası bilgi değişimini
sağlamak, herhangi bir kaza
durumunda diğer ülkeleri haberdar
etmekle,
Mülki Amirlerin Sorumlulukları


Atık taşıma formları ile ilgili olarak
bu Yönetmelikle belirlenen işlemleri
yerine getirmekle,
İl sınırları içinde atık taşınması ile
ilgili faaliyet gösteren firmalara ve
araçlara taşıma lisansı vermek, bu
lisansı kontrol etmek, iptal etmek
veya yenilemekle,
Mülki Amirlerin Sorumlulukları

İl sınırları içinde atık taşıması
sırasında meydana gelebilecek
kazalarda her türlü acil önlemi
almak ve gerekli koordinasyonu
sağlamak ve kaza raporlarını yıllık
olarak değerlendirerek Bakanlığa
bildirmekle,
Mahalli İdarelerin Sorumlulukları

Atıkların taşınması ve bertarafı
konusunda izin almış kişi ve
kuruluşlar ile yapacakları
sözleşmelerde bulunduğu ilin
valiliğinin uygun görüşünü almak,
yapılan faaliyetin söz konusu
sözleşmelere uygunluğunu
denetlemek ve bu konuda Bakanlığa
bilgi vermek üzere bağlı olduğu
valiliğe rapor vermekle
Atık Üreticisinin Sorumlulukları



Ulusal ve Uluslararası Atık Taşıma
Formunu doldurmak ve öngörülen
prosedüre uymakla,
Atık taşımacılığında mevcut uluslararası
standartlara uymakla,
Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi
durumunda taşıyıcıyı başka bir tesise
göndermekle veya taşıyıcının atığı geri
getirmesini ve bertarafını sağlamakla,
Bertarafçı



Kabul ettiği atığın taşıma formunu
imzalamak ve otuz gün içinde üreticiye
göndermekle,
Atık taşıma formu ile ilgili olarak üretici ile
arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu
uyuşmazlık giderilemezse on beş gün
içinde, uyuşmazlığı Bakanlığa bildirmekle,
Taşıma formu olmaksızın atık kabul
etmesi halinde (acil durumlar) Bakanlığa
bilgi vermekle,
TAKY 3 NCÜ BÖLÜM
TAŞIMA İLE İLGİLİ HÜKÜMLER




Atıkların Taşınması
Araçlarda taşıma formu bulundurma
zorunluluğu
Atık taşıyıcılarının lisans alma
zorunluluğu
Lisanslı araçla taşıma muafiyeti
Atık Taşıma Lisansı

Atıkların taşınması bu iş için lisans
almış kişi ve kuruluşlarca taşınan
atığın özelliğine uygun araçlarla
yapılmalıdır (TAKY Ek-18)
ATIKLARIN ULUSAL TAŞINMASI
C
Atık
Üreticisi
D
A
Taşıyıcı
A
Bertarafçı
B
D
Valilik
Bakanlık
A
Atık Taşıma Lisansı Muafiyeti

Kullanılmış lastikler ile Atık Kodu 09
01 Fotoğraf Endüstrisi Atıkları
başlığı altında yer alan gümüş
içeren sabitleştirme banyolarının ve
bu Yönetmelik kapsamında olan
ancak toplamı elli kilogramı
geçmeyen atıklar
Atık İthalatı


Atıkların, serbest bölgeler dahil
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük
Bölgesine girişi yasaktır.
Ancak sektör itibari ile ekonomik
değere haiz atıkların ithal izinleri Dış
Ticarette Standardizasyon Tebliğleri
Doğrultusunda verilmektedir.
Atık İthalatı

Çevrenin Korunması Yönünden
Kontrol Altında Tutulan Atıkların
İthalatına Dair Dış Ticarette
Standardizasyon Tebliği (DTS
2010/3) ve (DTS 2010/23)
DTS Tebliğleri
 Bu
Tebliğlerin
amacı,
Türkiye gümrük bölgesine
girecek atıkların, çevrenin
korunması
yönünden
uygunluk
denetimine
ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
DTS 2010/3 Tebliği

Ek-1 sayılı listede yer alan atıkları; Bakanlıktan
lisans veya geçici çalışma izni alan geri kazanım
tesislerine sahip sanayiciler ithal edebilir.
Bu atıklar (EK-1);




Galvanizli matlar
Başlıca muhtevası bakır olanlar
Başlıca muhtevası alüminyum olanlar (Atık
alüminyum oksit)
İkincil kullanım amacıyla hurda plastiklerden geri
kazanılmış granül ve çapaklar
Ek- 1











Etilen polimerlerinden olanlar
Stiren polimerlerinden olanlar
Vinil klorür polimerlerinden olanlar
Propilen polimerlerinden olanlar
Döküntü ve kırpıntılar
Artıklar Toz ve granüller
Kullanılmış dış lastikler-Diğerleri
Sertleştirilmiş kauçuğun döküntü, artık ve tozları
Gazete ve dergilerin eski sayıları ve satılmayanları,
telefon rehberleri, broşürler ve basılı yayınlar
Cam kırıkları ve diğer cam döküntü ve artıkları
Kurşun-asitli akümülatörler
DTS 2010/3 Tebliği






(Ek-1) sayılı listede yer alan metal hurdaları,
Metal Hurda İthalatçı Belgesi alınmış olması,
metal hurdaları ergiterek işlem yapan
sanayiciler ile,
Bakanlıktan lisans veya geçici çalışma izni almış
olan sanayiciler, ithal edebilirler.
Sabit ve portatif radyasyon ölçüm
cihazlarına)ve radyasyon güvenliği konusunda
eğitim almış personele sahip olunması
gerekmektedir.
Metal Hurda İthalatçı Belgesini haiz
sanayicilerin listesi Çevre ve Orman
Bakanlığının web sitesinde ilan edilir.
DTS 2010/3 Tebliği

Ek2/A ve Ek-2/B Listelerinde ithalatı
Yasak olan atıklar yer almaktadırlar.
Metal hurdalara ilişkin özel hususlar
(DTS 2010/23)
(Ek-1) sayılı listede yer alan metal hurdaların;



dağılmayan katı formda bulunmaları, ithali
yasaklanmış tehlikeli madde ve atıklarla
karıştırılmamaları ve kontamine olmamaları
gerekmektedir.
içerisinde top, havan, roket mermileri ile diğer
patlayıcı askeri mühimmat bulunması halinde
gerekli tedbirler ithalatçı tarafından alınır.
Radyasyon kontrolü yapılan gümrük kapılarından,
limanlardan geçişi.
Uygunluk Yazısı

İlgili İl Çevre ve Orman Müdürlükleri
belgeleri inceler ve fiziki kontroller
yapar
Serbest Bölgeler
Komisyon; serbest bölge müdürlüğü
başkanlığında
 valilik,
 gümrük,
 gümrük muhafaza müdürlüğü
işletici veya bölge kurucu ve
işleticisi
 atık üreticisi firma temsilcilerinden
oluşmaktadır. ( TAKY Madde 41)
Komisyona Sunulacak Belgeler





Atıkların serbest bölge içindeki bir üretim ve/veya
tüketim faaliyeti sonucu ortaya çıktığına ilişkin
belge,
Atığı oluşturan faaliyetin türü, atık tür ve miktarı,
Atığın özelliğine göre Çevre ve Orman Bakanlığı’nca
ilgili yönetmelikler gereğince verilmiş olan toplama,
ayırma, geri dönüşüm, geri kazanım, ara depolama,
bertaraf tesisi lisansı veya geçici çalışma izin belgesi,
Atıkların Bakanlıkça lisanslı ya da izinli tesislere
gönderileceğine dair sözleşme,
Hurda metaller için metal hurdayı ergiterek işlem
yapan sanayi tesisleri olduğuna dair veya hurdaların
bu tür tesislere gönderileceğine dair sözleşme.
SERBEST BÖLGEDEN ATIK ÇIKIŞINDA KONTROL
BELGESİ YA DA UYGUNLUK BELGESİ ARANMAZ.
Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının
Kontrolü ve Bertarafı konusunda Basel
Sözleşmesi
AMAÇ
 -Tehlikeli ve diğer atıkların sınırötesi hareketlerini
azaltmak
 -Tehlikeli ve diğer atıkların oluştukları yerde bertaraf
edilmesini sağlamak
 -Atıkların oluşumunu minimize etmek
ATIK TANIMI

Basel Sözleşmesi
Madde 2 - Tanımlar
Bu Antlaşmanın amaçlarına göre:
1. “Atıklar" ulusal kanun hükümlerine göre
bertaraf edilen veya bertaraf edilmek istenen
veya bertaraf edilmesi planlanan madde veya
nesnelerdir;
Basel Sözleşmesi


Ülkemiz 1994 yılından Beri
Sözleşmeye taraftır.
Basel Sözleşmesinin kontrol
sistemin Ön Yazılı Bildirim (Prior
written Notification) dayanmaktadır.
Basel Sözleşmesi


Bu sözleşme kapsamında, tehlikeli
atıkların taşınımı yanlızca İhracatçı
devletin, ithalatçı ve transit ülkelerin
yetkili otoritelerine Ön Yazılı Bildirim
yapmasıyla gerçekleşir.
Tehlikeli atıkların taşıması sırasında,
atığın sınırötesi taşınımının başladığı
yerden bertaraf edildiği noktaya kadar
Taşıma Formları eşlik etmelidir.
Basel Sözleşmesi

Tehlikeli atık ihracatında Basel
Sözleşmesi Notifikasyon Sistemi
kullanılmaktadır. Notifikasyon
Formu TAKY Ek-10’da yer
almaktadır. Formlar, atık ihracatçısı
tarafından 2 nüsha doldurularak
Bakanlığımıza gönderilmektedir.
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
İhracat (Sınırötesi Taşınım)


8 nci bölüm atıkların sınırlar ötesi
taşınımı ile ilgili hükümler
içermektedir.
bu bölümde atıkların ithalatı,
ihracatı, uluslar arası taşınımda
uygulanacak usul ve esaslar ile
yasadışı trafik konularında hükümler
yer almaktadır.
ATIK TANIMI VE SINIFLANDIRMASI
atık
ürün
Geri dönüşüm
bertaraf
yeşil
liste
Liste
lenmemiş
amber
liste
Madde 11
belge
notifikasyon prosedürü
Kırmızı
liste
ATIKLARIN SINIRLAR ÖTESİ
TAŞINIMINDA


Uluslararası paketleme, etiketleme ve taşıma
standartlarına uyulur,
Atıkların sınırlar ötesi taşınımının ilgili Yönetmeliğe
göre tamamlanamadığı durumlarda, ihracatçı devlet,
ithalatçı devletin bilgi verdiği tarihten itibaren
doksan gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık
kalacakları başka bir süre içinde geri almayı temin
eder. Aksi durumda, yasadışı trafik olarak
değerlendirilir.
YASADIŞI TRAFİK






Atıkların taşınmasında;
a) Yönetmelik gereğince yapılması gereken
bildirimlerde bulunulmaması,
b) Yetkili otoritenin Yönetmelik ile belirtilen izninin
bulunmaması,
c) Yetkili otoritenin izninin hileli veya yalan beyan
sonucu elde edilmesi,
d) Belgelerin içeriğine tümüyle veya kısmen
uymadan ülke yetki alanına girilmesi,
e) Uluslararası sözleşmelere ve ilgili Yönetmeliğe
aykırı olarak atıkların bertaraf, boşaltım ve/veya
nakil aracıyla birlikte terk edilmesi,
durumlarında atıkların taşınımı yasadışı trafiktir.
YASADIŞI TRAFİK

İhracatçı, kendisine yasadışı trafik hakkında bilgi
verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde veya ilgili
devletlerin mutabık kalacağı başka bir süre içinde,
atıkların ihracatçı veya üretici ya da ihracatçı
devletin kendisi tarafından ülkesine iadesini temin
edecektir.
İHRACATTA GENEL BİLDİRİM




İhracatçının bir yıllık süre için genel bir bildirimde
bulunmasına izin verilebilir. Bunun için;
a) Sevk edilecek atıkların cinsi, kesin miktarı veya
periyodik listesi gibi Bakanlığın isteyeceği bilgilerin
bulunması,
b) Atıkların aynı fiziksel ve kimyasal özellikleri
taşıması,
c) İhracatçı devletin aynı gümrük giriş-çıkış kapısını
kullanması,
d) Atıkların aynı bertaraf tesisine sevk edilmesi,
zorunludur.
TEHLİKELİ ATIKLARIN İHRACI
(Madde 42)






Atıklar;
a) Ülkemizde atıkların bertarafı için gerekli teknik
kapasiteye sahip tesislerin bulunmaması halinde,
b) Söz konusu atıkları ithalatçı devletin yetkili
otoritesinin kabul etmesi durumunda,
ihraç edilebilir.
Bu durumda, atıkların sınırlar ötesi taşınımına izin
verilmeden önce transit devletlerin ve atığı ithal
edecek devletin yazılı onayları Bakanlıkça alınır.
TRANSİT GEÇİŞ



Ülkemizin transit devlet olması halinde, Bakanlığa
taşımanın planlandığı tarihten en az altmış gün
önce bildirimde bulunulması zorunludur.
Bakanlık söz konusu transit taşıma işlemine şartlı
veya şartsız izin verebilir, izin vermeyi
reddedebilir veya en geç altmış gün içinde
bildirimde bulunan taraftan bilgi isteyerek yazılı
cevabını bildirir.
Bakanlığın izni alınmadan transit geçiş yapılmaz,
ulusal yetki alanımız içinde atık yükü limbo
yapılamaz ve aktarılamaz.
1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü

259/93 sayılı Atık Taşıma Tüzüğü
yürürlükten kaldırılmış ve
1013/2006/EC sayılı Tüzük 12
Temmuz 2007 tarihinden itibaren
AB ülkeleri tarafından uygulanmaya
başlanmıştır.
1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü

Söz konusu tüzük, atıkların AB içinde ve
AB sınırları dışına atık nakliyesi ile ilgili
hükümleri içermekte ve sevkiyatın
menşei, varış noktası ve rotasına bağlı
olarak atıkların sevkiyatı, sevk edilen
atığın türü ve atığa varış noktasında
uygulanacak işleme şekli konusunda
gerekli prosedür ve kontrol rejimlerini
ortaya koymaktadır
1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü
Bu tüzükte, OECD, Basel
Sözleşmesi ve Avrupa Atık
Kataloğu Listeleri birleştirilerek;
- Yeşil Liste Atıkları (Genel Bilgi
Gereklilikleri)
- Tek bir madde altında
sınıflandırılmamış ve Ek 3’te
listelenmiş iki veya daha fazla
atığın karışımları

1013/2006/EC Atık Taşıma Tüzüğü
- OECD Kararı veya Basel
Sözleşmesinin ilgili eklerine dahil
edilmek üzere olan yeşil listeye ek
atıklar
Ön Yazılı Bildirim ve Onay
işlemlerine Tabi Atıklar (Amber
Listed Waste)
İhracatı Yasak Atıklar
(EC) No 1013/2006 Tüzüğüne göre Atık
Taşınmasındaki Temel Prosedür
(Üye devletler arasında)
Geri Kazanıma
Bertaraf edilecek Atık
gidecek Atık
Ek III
Ek IV
“Yeşil liste"
Metal ve metal alaşımları,
kağıt, cam, plastik,
seramik ve anorganikler
gibi;
“Sarı liste"
Demir çelik ürünleri
ve organik atıklar
dahil
A-Kodları (Basel)
G-Kodları (OECD)
B-Kodları (Basel)
Notification
Madde 18
Bilgi
• Bu listelerin
herhangi
birinde
bulunmayan
atıklar
• Karışık
Atıklar
Notification
Notification
Yeni AB üyesi ülkeler
Bulgaristan
 Yunanistan
 Romanya
 Letonya
 Slovakya
Gönderilecek tüm atıklar için
Notifikasyon Prosedürü
uygulanmaktadır.

Atıkların Sınırötesi Taşınımları Kılavuzu
http://www.atikyonetimi.cevreorman.
gov.tr/life/klavuzlar.htm
China. December 2001. Basel Action Network.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
SORULARINIZ İÇİN
Telefon :0.312. 207 65 22Faks: 0.312. 207 64 46