İnsani Müdahale Nedir?

Kara Harb Okulu
ULUSLARARASI HUKUKTA
İNSANİ MÜDAHALE
Kıvılcım Romya
Mayıs 2009
İnsan Hakları
İnsani Güvenlik
Egemenlik
İnsani Müdahale
Kuvvet Kullanımı
Adil Savaş
Önleyici Müdahale
2/11
İnsani Müdahale Nedir?
 ‘Bir devletin, başka bir devletin vatandaşlarını, o devletin
kendi zulmünden kurtarmak için ülkesi dışında münferiden
kuvvet kullanmasıdır.’1
 ‘Herhangi bir devlet tarafından insan haklarının veya
uluslararası insancıl hukuk kurallarının ağır ve yaygın biçimde
ihlal edilmesini veya devlet otoritesinin çökmesi sonucunda
ortaya çıkan insancıl nitelikli krizleri önlemek veya engellemek
amacıyla, ihlal veya krizden sorumlu devletin izni olmaksızın
ona karşı, bir başka devlet veya devletler topluluğu yahut
uluslararası örgüt tarafından gerçekleştirilen askeri kuvvet
kullanımıdır.’2
1S.
Başeren, Uluslararası Hukukta Devletlerin Münferiden Kuvvet Kullanmalarının Sınırları, Ankara, 2003, s. 174.
2 F.
Türkmen, İnsan Haklarının Yeni Boyutu: İnsancıl Müdahale, Okumuş Adam Yayınları,İstanbul, 2006, s. 24.
3/11
İnsani Müdahalenin Çeşitleri
1- İnsani Amaçlı Ekonomik
Müdahale
2- İnsani Amaçlı Siyasi
Müdahale
3- İnsani Amaçlı Askeri
Müdahale
4/11
Meşruiyet ve İnsani Müdahale
a- Haklı Nedenler Eşiği: İnsanlara yönelik ciddi ve telafi edilemez zararların
olması veya zararların verilmek üzere olması gerekmektedir.
b- Doğru Amaçlar: Müdahalenin öncelikli amacı, insani acıyı ortadan kaldırmak
olmalıdır.
c- Son Çare: Krizin önlenmesi için öncelikle barışçı yollar denenmelidir.
d- Orantılı Yollar: Askeri Müdahalenin yoğunluğu ve süresi insanların
korunabilmesi için gereken düzeyde olmalıdır.
e- Mantıklı Beklentiler: Askeri Müdahalelerin mutlaka başarı şansı olmalıdır.
f- Doğru Makam: İnsani amaçlı askeri müdahale yetkisi Birleşmiş Milletler
Güvenlik Konseyi kapsamında olmalıdır.
5/11
İnsani Müdahale Nedir?
6/11
İnsani Müdahale Ne
Değildir?
7/11
Uluslararası Hukuk ve İnsani Müdahale
Md. 2/4 – Md. 51
a- İnsani Müdahale’yi
Uluslararası Hukuka
Uygun Bulmayan Görüş
b- İnsani Müdahaleyi
Uluslararası Hukuka
Uygun Bulan Görüşler
8/11
Kuvvet Kullanma ve İnsani Müdahale
“Tüm üyeler, uluslararası ilişkilerinde gerek
herhangi bir baska devletin toprak
bütünlüğüne ya da siyasi bağımsızlığına karşı,
gerekse Birleşmiş Milletler'in Amaçları ile
bağdasmayacak herhangi bir biçimde kuvvet
kullanma tehdidine ya da kuvvet
kullanılmasına basvurmaktan kaçınırlar.”
(BM Şartı, 2/4)
9/11
İnsani Müdahalenin Uluslararası Hukuka Uygunluğunu
“Bu Antlaşmanın hiçbir hükmü, Birleşmiş
Milletler üyelerinden birinin silahlı bir saldırıya
hedef olması halinde, GK uluslararası barış ve
güvenliğin korunması için gerekli önlemleri
alıncaya dek, bu üyenin doğal olan bireysel ya da
ortak meşru savunma hakkına halel getirmez.
Üyelerin bu meşru savunma hakkını kullanırken
aldıkları önlemler hemen GK'ne bildirilir ve
Konsey'in işbu Antlaşma gereğince uluslararası
barış ve güvenliğin korunması ya da yeniden
kurulması için gerekli göreceği biçimde her an
hareket etme yetki ve görevini hiçbir biçimde
etkilemez.”
(BM Şartı, 51)
10/11
SONUÇ
"İnsani müdahale,
düzen ve adalet arasındaki çelişkinin doruk noktasını
oluşturur."
Nicholas J. Wheeler 1
1
Senior Lecturer in the Department of International Politics, University of Wales, Aberystwyth
11/11