Kişilik Yapısı

Kişilik Yapısı
Kesin bir kişilik yapısı tanımlanamamakla birlikte, dikkate değer
ölçüde narsisistik özellikler taşıyan ve yalnızlığa eğilimli kişiler
olduğu ileri sürülmüştür.
Ayrıca kişilik yapılarında sıklıkla obsesif ve mazoistik özellikler de
izlenmektedir.
Ayırıcı Tanı
1. Depresyon: Hastalar bu hastalıklarını hakkettiklerini tedaviye
ve iyileşmeye layık olmadıkları gibi duygular taşıyorlarsa akla ilk
depresyon tanısı getirilmelidir.
2. Obsesif - Kompulsif Bozukluk: hastalıkla ilgili takıntılar
bilişsel içerikli olup hipokonriazisteki gibi bedensel ağırlıklı değildir.
Ayrıca OKB’de diğer konularda da takıntılar izlenir.
Ayırıcı Tanı
3. Hastalık Fobileri: Hipokondriak hastaların aksine burada hasta
olduğu düşüncesi değil, hastalıktan korku izlenir.
4. Panik Bozukluk: Hipokonriazisde bedensel yakınmalar sürekli
ve kronik bir gidiş gösterirken, panik bozuklukta panik ataklarla
sınırlıdır.
Ayırıcı Tanı
5. Şizofreni: Buradaki hipokondriak yakınmalar acaip (bizar) ve
saçmadır.
6. Somatizasyon Bozukluğu: Genelde 30 yaşından önce başlar.
Kadınlarda daha sık görülür ve hastanın histriyonik özellikler
taşıdığı izlenir. Hipokondriak hasta gibi tedavi edilemeyen bir
hastalığı olduğu inancı pek yoktur. İkisi arasıda kesin ayrım
yapabilmek her zaman kolay değildir.
Ayırıcı Tanı
7. Somatoform Ağrı Bozukluğu: Kronik gidişli olmakla birlikte
hastanın yakınmaları ağrı ile sınırlıdır.
8. Disformik Bozukluk: Hastalığı nedeniyle hipokondriaklar
çevresindekilerin ilgisi toplarken, disformik bozukluğu olan hasta
inandığı bedensel kusuru nedeniyle diğer kişilerin ilgisinden
rahatsızlık duyar.
Ayırıcı Tanı
9. Yapay Bozukluk ve Temaruz: Hasta gerçek bir hastalığı
olduğu korkusunu yaşamaz, yalnızca hastalığı belli bir amaç için
çıkarır ya da taklit eder.
10. Konversiyon Bozukluğu: nöbet sırasında ortaya çıkan tek
bir organ ya da sistemle ilgili bozukluk vardır. Hem bu bozukluk
geçicidir hem de hastada bu hastalığa karşı kayıtsızlık vardır.
Hipokondriazisde ise yakınmalar çoklu organ ya da sistemlerle
ilgilidir. Kronik gidiş gösterir ve hastalar bunlarla ilgili korku ve
endişe duyguları yaşarlar.
Ayırıcı Tanı
11. Organik Hastalıklar: Hasta gerçek bir hastalığı olduğu
korkusunu yaşamaz, yalnızca hastalığı belli bir amaç için çıkarır
ya da taklit eder.
Tedavi
1. Psikoterapötik Yaklaşım:
Amaç yalnızca fiziksel nedenleri dışlamak değil sorunu anlamaktır.
Hasta rolünün anlamı çözmeye çalışılmalı. Ne inançları ve
düşünceleri reddedilmeli ne de bedensel yakınmalara fazla
ağırlık verilmelidir.
Hasta onun istediği zamanlarda ve bedensel yakınmaları
nedeniyle değil, düzenli randevular verilerek görüşülmelidir.
Terapide bedensel yakınmaların dışında kişisel ve sosyal
öyküsüne de yer verilerek bireyin kendisini bir bütün olarak
hissetmesi temin edilmelidir.
1. Psikoterapötik Yaklaşım(devamı):
Hastalar duygularını doğrudan ifade edebilmeleri
konusunda teşvik edilmelidir.
Fiziksel tetkikler, testler, ilaçlar üzerine konuşmak hastalığı
pekiştirebilir.
Terapi soru yanıt üzerinde gitmemeli, kişiye kendini duygusal
olarak açma fırsatı sunulmalı ve çanak tutulmalıdır.
Terapistin görevi hastalığı ortadan kaldırmak olmamalıdır.
Aksi halde karşılıklı mücadeleye ve kızgınlığa sebebiyet verebilir.
2. Grup Terapisi:
Grup üyeleri aracılığıyla kişiler sosyal destek sağlayabilir,
kişiler arası ilişkilerini geliştirebilirler.
Hastalıkları konusunda içgörü kazanmaları sağlanabilir.
3. Farmakolojik Tedavi:
Bu hastalara uygulanacak gereksiz ilaç tedavileri ve hastaneye
yatışlar hastalığı olduğuna dair inancını pekiştirebilir.
Daha çok altta yatan depresyon ya da anksiyeteye
yönelik ilaçlar kullanılmaktadır.
Gidiş ve Prognoz
Belirtilerde iniş ve çıkışlar ya da belirtisiz dönemler olmakla birlikte
hastalık süreğen bir gidiş gösterir.
Hastaların 1/3’ü düzelirken diğerleri kronikleşir.
Hastalığın akut başlaması, başlangıcının genç yaşta olması,
tabloda anksiyete ve depresif temalar bulunması olumlu prognostik
ölçütler olarak kabul edilmektedir.
Kaynak
ÖZAKKAŞ, Tahir. Bütüncül Psikoterapi, 2008, İstanbul.
IŞIK, Erdal. Nevrozlar, 1996, Ankara.
GENÇTAN, Engin. Çağdaş Yaşam ve Normaldışı Davranışlar, 1993, İstanbul.
FENICHEL, Otto. Nevrozların Psikoanalitik Teorisi, 1974, İzmir