Cinsel sorunlarda psikoterapötik yaklaşım

AÇIKLAMA 2015-2017
• Araştırmacı: Yok
• Konuşmacı: Yok
• Danışman: Yok
" Her konuşmacımız, konuşmasının en başında son 3 sene içinde ilaç endüstrisi ile gerçekleştirdiği
konuşmacı, araştırmacı, danışman, kitap yazarı vb. 'gelir getirici' ilişkilerini açıklama zorunluluğundadır «.
TPD
CİNSEL SORUNU OLAN HASTAYA
VE/VEYA ÇİFTLERE POLİKLİNİKTE
PSİKOTERAPÖTİK YAKLAŞIM
Doç. Dr. Y. Özay Özdemir
Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Erenköy Ruh Sinir Eğitim ve Araştırma Hastanesi
İstanbul
OLGU
• Ayşe, 25 y, ev hn, 4/1. (2 yaş küçük bir erkek
ve 2 kız)
• Mehmet, 36 y, 6/1. (bir kız), tüccar
• 2 yıldır evliler, 9 aylık bir çocuk
OLGU: Yakınmalar
Mehmet: “Erken boşalıyorum, ilk geceden beri ”
Ayşe: “Eşim ilgisiz, cinsel açıdan da başarısız
zaten. Gebelik süresince soğukluk oldu, hiç
denemek istemedim. Bunları haketmiyorum,
psikolojim bozuldu”
İlk geceden beri birleşme sorunlu, denemeler
sırasında hamile...
 Doğum sezaryenle, normal doğumdan
korktuğu için.
Böyle bir olgu başvurduğunda
ne yapalım?
• Tedavi mi edelim, yönlendirelim mi?
• Değerlendirelim.
• Tanı koyalım.
• Hangi psikoterapötik yöntem?
• Nasıl bir yol izleyelim?
OLGU: Öyküde öne çıkanlar
• Ayşe, annesi 19 yaşındayken dünyaya gelmiş.
• Ailenin (özellikle babanın) erkek beklentisi.
• İki yaşında erkek kardeş olduğunda annesi
kendisiyle pek ilgilenmemiş.
• Anne-baba başka bir kente taşındıklarında
kendisi babaanneyle kalmış.
OLGU: Formulasyon
• Annesinin kendisiyle yetersiz ilgilenmesi/
kocasının erkek kardeşine ilgisi bu yaralanma
duygularını alevlendirmiş.
• “Bu adam beni kardeşiyle aldatıyor”.
• Tecrübesiz kocadan kendisini doyuma ulaştırmayı
beklerken birden hamile kalması/ bir zamanlar
kendisi henüz bir yaşına varmak üzereyken erkek
kardeşin gelmesi gibi.
Alt başlıklar
1) Cinsel sorun tanımı: polikliniğe hangi sorunlar..
2) Cinsel sorunların epidemiyolojisi: sıklık, başvuru
oranı, görülme şekli
3) Cinsel sorunların poliklinikte değerlendirilmesi
4) Cinsel sorunlarda psikoterapötik yaklaşım: hangi
yöntemler, özellikleri?
5) Cinsel sorunlarda psikoterapötik yaklaşımda
izlenecek yol
Cinsel sorun tanımı:
polikliniğe hangi sorunlar gelir?
Haz ve doyumu veya olağan bir cinsel ilişkiyi
mümkünsüz ya da yetersiz kılan;
 cinsel istekte azalma, kayıp ya da artış,
 uyarılma bozuklukları,
 orgazm sorunları, erken ya da geç boşalma,
 cinsel organ veya çevresinde ağrı-sancı duyma ya
da kaygı-korku nedeniyle birleşmekten kaçınma.
Cinsel sorunların epidemiyolojisi
• Cinsel sorunlar hangi sıklıkta görülür?
• Tedavi için başvurma oranı nasıldır?
• Başvuranların özellikleri nelerdir?
Cinsel sorunlar oldukça sık,
tedaviye başvuru oranları artıyor!

Kadın (%40-45) > erkek (20-30)*

Üç kişiden birinde cinsel sorun

En sık sorun: kadınlarda CİUB, erkeklerde EB
Batıda ileri yaşlarda ve CİUB ile
Ülkemizde genç-orta yaşlarda, cinsel birleşme
sorunları ile başvurular daha fazla

*: LEWIS, Ronald W., et al. Epidemiology/risk factors of sexual dysfunction. The journal of sexual medicine, 2004.
Cinsel sorunların poliklinikte
değerlendirilmesi
• Cinsel sorunla başvuran kişileri değerlendirirken
hangi araçları kullanırız?
Değerlendirme Araçları
1)
2)
3)
Temel cinsel anatomi ve fizyoloji. Cinsellikte
normal nedir?
Etiyoloji bilgisi: Biyo-psiko-sosyal nedenler
Tanı klavuzu: Ne zaman normal dışı –sorunolur?
Cinsel sorunların nedenleri
Yatkınlaştıran
Başlatan
Sürdüren
eğitim ve cinsel mitler
bedensel hastalık
Performans kaygısı
psikoseksüel rol
İlaç, alkol-madde
Suçluluk duygusu
yetiştirilme ortamı
depresyon, anksiyete
İletişim (siz)
aile ilişkileri
gebelik-doğum
kendilik algısı
cinsel kimlik-yönelim
aldatma, aldatılma
yakın ilişki korkusu
psikoseksüel gelişim
yaşam dönemleri
bilgisiz- cinsel mitler
travma
partnerde CİB
olumsuz ortam
Cinsel mitler
“...Cinsel ilişki spontan gerçekleşir, çaba
gerektirmez”


“...aynı anda orgazm olmak amaçlanmalıdır”
“...cinsellik hakkında konuşmak büyüyü
bozar”

Cinsel sorunlarda
psikoterapötik yaklaşım
Psikoterapötik yaklaşımdan ne anlamalıyız,
hangi yöntemleri kullanırız?

Bilişsel-davranışçı yaklaşım
 Bilişsel yapılandırma, kolaydan zora egzersizler
 Kısa süreli, sorun odaklı, aşamalı süreç
 Cinsel bilgi ve deneyimi yetersiz, ilk gece korkusu
olan ve herhangi bir yaşam olayı ardından CİB
gelişen kişilerde faydalı
Psikanalitik yaklaşım

“Hastanın ruhsal örgütlenmesi ile davranışsal
alıştırmalar arasındaki müthiş etkileşimi
gözlemlemek ve kullanabilmek için fırsat sağlar”
(Kaplan HS, 1976).
 İlişki evliliğe dönüşünce CİB, «Çocuk»la ilişkili,
kayıp/yas sonrası, evlilik/ilişki sorunları ile CİB
Bireysel destekleyici yaklaşım
• Yalnız, kaygılı-kaçınan tiplere
• Amaç: gerçek nedenler yanında içsel meseleleri de
anlaşılır kılmak
• Suçluluk duyguları, hak etmediği düşünceleri,
kendini cezalandırma davranışlarını yorumla
• ruhsal yapısının olumlu ve sağlıklı işleyen taraflarını
göster
Cinsel sorunların
psikoterapötik yaklaşımında

Nasıl bir yol izleyelim?
Nasıl bir yol izleyelim?
1. İlk görüşme çift ile
2. Bireysel görüşmeler: psikoseksüel gelişim, aile,
cinsellik ve ilişki öyküsü, travma
3. Yeniden çift: Formulasyon, bilgilendirme ve
kontrat
Temel ilkeler
1. Terapötik işbirliği oluştur
2. Çerçeveyi önemse
3. Kaygıları yorumla
4. Aktarım-karşıaktarım ile çalış
5. Dirençleri anla
Sonsöz
1. Cinsel sorunlar yaygın görülür ve toplum
sağlığını olumsuz etkiler
2. Poliklinikte hangi hastalara neyi nasıl
kullanacağını bilmek uzmanın işini
kolaylaştırır
3. Psikoterapötik yaklaşım cinsel sorunların
çözümünde önemli bir adım
4. Çoğu cinsel sorunda psikoterapötik yaklaşım
ile yüz güldürücü sonuçlar
Sonsöz
 Psikoterapötik yaklaşımı kolaylaştırıcı etiyoloji
bilgisi
 Çift cinsel terapi uygulanamayacak kişiler
 Cinsel sorunlara psikoterapötik yaklaşımda
basamaklar…
Burada tartışılanların ayrıntıları ile tartışılmayan
sorular ve yanıtları için Psikiyatride Güncel
dergisine başvurmanızı öneririm.
TEŞEKKÜRLER