M. Meclîsi B : 79 3 . 4 . 1967 O : 1 Nizamnamesine aykırı

M. Meclîsi
B : 79
Nizamnamesine aykırı veya nizamnamede yer
almamış mâkul bir sebep tesibi't ettiğinde dur­
durulabilir.» Hangisi durdurulabilir? Makina
veya cihaz. Yani bir dikiş malkinası, bir saya
makinası eğer tehlikeli ise durdurulabiliyor.
Ateş kazanı tehlikeli ise kazanı durdurulabili­
yor. Fabrikayı kapaitma yetkisi memurlara ait
değildir. En büyük mülkiye âmirine verilmiştir.
Biz ise «durdurabilir» veya «kapatabilir» keli­
melerinin «kapatır» veya «durdurur» şeklinde
kesinlik ifade edecek tarzda tadil tasarısı ver­
mişizdir. Burada hayretle görüyoruz ki, 'bu yet­
kiler dahi kaldırılarak tehlikeli, yani işçilerin
ölüm pahasına dahi tehlike saçan bir durum
arz etmesi hususunda dahi ilgili müfettişler, il­
gili memurlar bir işyerinde hiçbir şey yapmasın­
lar, ancak mahkemeye gitsin. Bu demektedir ki,
bu iptidai şartlarda çalışan Türıkiyemizin sana­
yiinde işçilerimizin oan emniyetini teminat al­
tına almaya mecbur olduğumuz bir zamanda, bu
doğru değildir.
BAŞKAN — Sayın Kuas, vaktiniz doldu,
efendim.
RIZA KUAS
(Devamla) — Bağlıyorum,
efendim.
Diğer taraftan, biz de iş emniyetine ehemmi­
yet vermediğimizden dolayı ölen işçilerimize me­
zar hazırlar gibi hastane hazırlıyoruz. Hastane­
lere işçi Sigortaları Kurumu senede milyonlarca
lira iş kazaları için para ödemektedir. îşçi Sigor­
taları Kurumu hesaplarına baktığımız zaman,
milyonlarca, milyarlarca lira iş kazaları için Öde­
mektedir. Eğer bu maddeyle iş kazalarını önle­
yici cezaî müeyyide verebildiğimiz takdirde, îş­
çi Sigortalan Kurumunu milyarlarca lira za­
rardan kurtarmış olacağız, hastane endişesin­
den kurtarmış olacağız. 'Sadece bu tatbik edilmiyecektir. Tedbir alınması lâzımdır. Bu ba­
kımdan kesinlik ifade eden önergelerimizin ka­
bulünü rica ederiz.
Saygılar sunarım.
BAŞKAN — Madde üzerinde Sayın Faik
Kırbaşlı.
F A Î K KIRBAŞLI (Burdur) — Sayın Baş­
kan, sayın milletvekilleri; evvelâ şu noktayı arz
etmek isterim ki, kanunun tümü itibariyle şim­
diye kadar katedilen mesafe, hakikaten fevkalâde,
işçi ve patron bakımından önemli bir mesafedir.
Gerek işe alma, çalışma, fesih etme, buna mümasil
ücret ve saire gibi pelk çok konularda şimdiye
3 . 4 . 1967
O : 1
kadar hakikaten iftihar ile kaydedebileceğimiz
büyük mesafeler alınmış bulunmaktadır. Bu meyanda, işçi ücretinin garantisi kadar, asgari üc­
retlerin belirtilmesi kadar diğer hukukî nokta­
larda olduğu kadar iş emniyeti de, iş sağlığı da
işçi için çok mühim bir unsur teşkil etmektedir.
Bu madde de bunu belirtmesi bakımından çok
ehemmiyetlidir. Yalnız bizim burada işaret et­
mek istediğimiz husus, maddeyi karanlıktan ve
yanlış anlaşılmaktan kurtaracak hükümlerin ge­
tirilmesidir.
Diğer bir husus da bu noktaları belirteceğim
işçi noktayı nazarından olduğu kadar iş bakımın­
dan da maddenin büyük ehemmiyet taşıdığını
burada belirtmek isterim. Eğer burada getirilen
iş güvenliği teftişine yetkili bir memur herhangi
bir mülâhaza ile, ki memleketimizde çoğu zaman
tatbikat böyledir, iş yerini kapatmak gibi, bir
müddetle dâhi olsa, bir yetkiye sahip kılındığı
takdirde tek başına birçok iş yerlerinin bundan
mutazarrır olacağı, millî istihsalin sekteye uğ­
rayacağı, hatta iş güvenliği getireceğiz derken bir
işsizlik, yatırım azlığı veya başka yönlerden gü­
vensizlikler de getireceğimizi unutmamak icabetmektedir. Abdurrahman Güler arkadaşımızın tek­
lif ettiği bir kişi yerine üç kişiye işin havale edil­
mesi meselesi cidden üzerinde durulmağa değer
ve kabulü hususunda da kafamızı yoracağımız
bir meseledir. Burada bilhassa 1 ne i fıkrada şöy­
le denilmektedir. Son taraflarına doğru, «tertibat
veya makina ve cihaz iş güvenliği teftişine yetkili
memur tarafından iş emniyeti nizamnamesine ay­
kırı veya nizamnamede yer almamış mâkul bir
sebep tesbit ettiğinde durdurabilir.» •
Arkadaşlar, böyle geniş tefsire gelen ve ha­
kikaten suiistimale meydan verebilecek, nizamna­
mede dahi mevcut olmıyan, mâkul bir sebep; ki­
me göre? Orayı teftiş eden şahsa göre. Görülüyor
ki, böyle bir maddenin böyle bir fıkrası tatbikat­
ta büyük suiistimallere yol açabilir. Büyük ölçü­
de her bakımdan kayıplara sebebolabilir.
Diğer taraftan, ikinci fıkranın sonunda da
şöyle diyor : «En büyük mülki âmir tarafından
kapatılabilir ve işverene noksanların tamamlan­
ması için gerekli önel verilir» noksanların ta­
mamlanması için gerekli öneli kim verecektir? Ve
bu ne kadar olacaktır? Bunun müddeti nedir?
Makina Avrııpadan mı ithal edilecek, değiştirile­
cek mi, başka yerden mi getirilecektir? Teknik bir
hususun tamamlanması kaç. güne vabestedir? Bu-