hepatit b aşısı,hepatit b,hepatit a

KARACİĞER KANSERİ
(Malignant
Hepatoma;
Hepatocellular
Carcinoma; Primary Liver Cancer)
Karaciğer kanserlerinin en büyük sebeplerinden birisi kronik
hepatitlerdir. Tedavi edilmeyen Kronik Hepatit B ve Kronik
Hepatit C siroza ve karaciğer kanserine yol açabilir.
Karaciğer
Karaciğer sağ kaburga altında yer alan vücudumuzun en büyük
organıdır. Bağırsaklardan emilen tüm besinler karaciğerde
işlenerek kullanılırlar. Karaciğer bir filtre gibi kandaki tüm
zararlı maddeleri süzer ve atar. Karaciğer kanseri karaciğer
hücrelerinin kontrol dışı çoğalmalarıdır.
Kanser hücrelerin kontrol dışı çoğalmaları demektir. Kontrol
dışı çoğalan hücrelerin oluşturduğu kitleye tümör denir.
Kanserler kötü huylu tümörlerdir ve vücuda hızla yayılarak
diğer hücrelerinde çalışmasını bozarlar.
Karaciğer kanseri neden olur:
Karaciğer kanserleri birçok sebebe bağlı olabilir en sık
görülen sebeplerin başında kronik hepatitler yani kronik
hepatit B ve kronik hepatit C gelmektedir.
Karaciğer kanseri risk faktörleri şunlardır:
Erkek cins,
40 yaş üstü,
Kronik Hepatit B veya Kronik Hepatit C,
Siroz,
Aşırı alkol tüketimi,
Kötü beslenme,
Obezite,
Karaciğer Paraziter hastalıkları,
Hemakromatoz ( karaciğerde demir birikimi),
Metabolik hastalıklar ( Alfa 1 anti tripsin eksikliği ve
Tirozinemi ),
Bazı ilaç ve kimyasal maddeler
Aflatoksin: bakliyat ve baharatlarda üreyen bir
küf zehiridir,
Arsenik, Vinil klörür, Thoryum Klorür, Karbon
tetraklörür: Sanayi kimyasalları,
Hormonlar: Vücut geliştirme, Spor, Doping amacıyla
kullanılan anabolik steroid ve testosteron
türevleri
Kullanmak karaciğer
faktörlerdir.
kanser
riskini
arttıran
önemli
Karaciğer kanseri belirtileri
Karaciğer kanserinin erken dönemlerinde pek şikayet olmaz,
ileri dönemlerde şikayetler ortaya çıkmaya başlar. En sık
görülen şikayetler:
İştah kaybı,
Kilo kaybı,
Ateş,
Halsizlik,
Çabuk yorulma,
Karın ağrısı,
Karında şişme,
Bulantı,
İdrarda koyulaşma,
Ciltte ve gözlerde sarılık,
Ciltte kaşıntı,
Sersemlik hali,
Uykuya meyil,
Bu şikayetler karaciğer kanseri dışında birçok sebebe de bağlı
olarak oluşabilir. Karaciğer kanserine özgü şikayetler
değildir.
Karaciğer kanseri teşhisi nasıl konur
Yukarıda yer alan şikayetler karaciğer kanseri araştırmasını
gerektirir. Laboratuar testleri teşhise yardımcı olur:
Kan
testleri:
Karaciğer
fonksiyonlarını
değerlendirmeye
yarayan testlerdir.
SGOT, AST
SGPT , ALT
GGT,
LDH,
ALP,
Bilirubin,
Albümin,
Total Protein,
PT,
Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C testleri,
Tümör markerları,
ANA, ASMA,
Bakır, serüloplazmin
Karaciğer ultrasonu, Bilgisayarlı Tomografi, Manyetik Rezonans
görüntüleme, gerekirse anjiografi yapılarak karaciğer kanseri
teşhisi doğrulanmaya çalışılır. Kesin teşhis biyopsi ile
konulur. Karaciğerde görülen bir lezyon var ise iğne biyopsisi
ile alınan parçanın incelemesi kesin teşhis koydurur.
Karaciğer kanseri tedavisi
Karaciğer kanser teşhisi konduktan sonra evrelemesi
yapılmalıdır. Evreleme karaciğer kanserinin ne derece
yayıldığını gösterir. Karaciğer kanserinde kemoterapi,
radyoterapi ve cerrahi tedavi yöntemleri denenir.
Cerrahi: tümöral bölgenin etraf doku ile birlikte
çıkarılmasıdır. Çok nadir durumlarda böyle bir imkan
ortaya çıkar. Karaciğer kanserleri genellikle teşhis
edildikleri dönemde yaygın olurlar.
Kriyosurgery (kriyocerrahi): bir metal uç ile kanser
dokusunun olduğu bölgenin dondurularak tedavisidir.
Etanol ablasyon (alkol ablasyon ): kanser dokusunun
içine alkol enjekte ederek tümör hücrelerinin
öldürülmesidir,
Radyoterapi: radyasyon ile kanser hücrelerinin
öldürülmesidir. Dışarıdan yada radyoaktif maddelerin
yerleştirilmesi ile içeriden yapılabilir,
Radyofrekans ablasyon: bir metal uç ile tümör
hücrelerinin yakılmasıdır,
Kemoterapi: ilaçlar ile tümör hücrelerinin öldürülmeye
çalışılmasıdır. İlaçlar hap, iğne yada o bölgeye
yerleştirilen bir kateterden verilebilir.
Biyolojik tedavi: vücut hücreleri tarafından yapılan ve
kansere karşı mücadeleyi arttıran maddelerdir. Biyolojik
cevap arttırıcılar (biological response modifier (BRM))
de denir.
Karaciğer kanserinden korunma
Karaciğer kanserinden korunmak için hepatit aşılarınızı olun,
hepatitten korunun, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan
korunun, prezervatif kullanın, aşırı alkol kullanmayın,
kimyasal maddeler ile çalışırken gerekli önlemi alın.
Çocuklarınızı hepatite karşı aşılatın.
Referanslar:
1. American Cancer Society http://www.cancer.org/
2. A m e r i c a n
Liver
Foundation
http://www.liverfoundation.org/
3. BC Cancer Agency http://www.bccancer.bc.ca/
4. Canadian Cancer Society http://www.cancer.ca/
5. All about liver cancer. American Cancer Society website.
Available at: http://www.cancer.org/ . Accessed July 1,
6.
7.
8.
9.
2009.
Liver cancer. National Cancer Institute. National
Institutes of Health (NIH) website. Available at:
http://www.cancer.gov/ . Accessed July 1, 2009.
Salem, R, Lewandowski, RJ, Mulcahy, MF, et al.
Radioembolization for hepatocellular carcinoma using
Yttrium-90 microspheres: a comprehensive report of longterm outcomes. Gastroenterology. 2010;138:52.
SHARP: study of heart and renal protection. Clinical
Trials.gove
website.
Available
at:
http://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00125593 . Updated
2006. Accessed July 1, 2009.
3/19/2010 DynaMed Systematic Literature Surveillance
DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Saunders
D, Seidel D, Allison M, Lyratzopoulos G. Systematic
review: the association between obesity and
hepatocellular carcinoma—epidemiologic evidence. Aliment
Pharmacol Ther. 2010 Feb 18.
HEPATİT B TESTLERİ
Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit
serolojisi, Hepatit markırları
Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut
salgıları
ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
giderek artan bir enfeksiyondur. Hepatit B enfeksiyonunun
teşhisinde birçok laboratuar testleri kullanılır. Testlerin
daha iyi anlaşılması için şu kelimelerin anlamlarına bir
bakalım:
Seroloji: Hepatit virüslerinin ve bunlara karşı oluşan
antikorların tespit yöntemine serolojik inceleme denir.
Markır ( marker ): Serolojik incelemeler sırasında virüslerin
incelenen parçalarına markır denir.
Antijen: Vücudun bağışıklık sistemi tarafından yabancı kabul
edilen ve kendisine karşı savaş açılan mikrop parçası.
Antikor: Antijenin ortadan kaldırılması için bağışıklık
sistemi tarafından yapılmış silah.
Hepatit B laboratuar testleri virüse ait olan birçok antijen
ve antikorun aranmasından oluşur. Bu serolojik testlere markır
da denir. Hepatit markırları hastalığının durumu hakkında
detaylı bilgi verir.
Hepatit B testleri nelerdir?
Hepatit B virüs testleri virüsün proteinleri ve bunlara karşı
oluşan antikorlardan ibarettir. Bu testlere hepatit markırı
yada hepatit serolojisi de denir.
• HBs-Ag,
• Anti-HBs,
• Anti-HBc IgG,
• Anti-HBc IgM en sık istenen hepatit testleridir.
Hepatit markırlarının anlamı nedir?
HBsAg: Hepatit B virüsü (HB) yüzey (s) antijeni (Ag) dir. Yani
hepatit b virüsünün yüzeyinde yer alan bir protein, bir yapı
taşıdır. Eğer virüs karaciğerde çoğalıyor ise bu proteinden
yapması gerekir.
Akut ve kronik hepatit sırasında HBsAg
pozitif bulunur. HBsAg nin pozitif olması bu hastanın kanında
hepatit virüsü olduğunu ve bulaştırıcı olduğunu gösterir.
HBsAg hepatit aşısı yapmak için de kullanılır. Normal insan
bağışıklık sistemi virüsü ortadan kaldırmak için HBsAg karşı
antikor üretir. Antikor oluşup oluşmadığı Anti-HBs testi ile
anlaşılır.
Anti-HBs: Hepatit B yüzey antikoru. Bağışıklık sisteminin
Virüsü ortadan kaldırmak amacıyla ürettiği silahtır. Anti-HBs
testinin pozitif olması bağışıklık sisteminin çalışmaya
başladığını ve virüsü temizlemeye başladığını gösterir. AntiHBs pozitifliği aynı zamanda aşının da tuttuğunu gösterir. Bu
antikorun erken dönemde yapılanı Anti-HBs IgM hepatit B
hastalığının erken dönemde olduğunu veya 6 ay içinde
geçirildiğini gösterir. Geç antikorlar yani Anti-HBs IgG
pozitifliği geçirilmiş hepatit B de ve kronik hepatit de
pozitif olur.
Anti-HBc: Hepatit B virüsü kor antikorudur. Yani virüsün
içinde yer alan önemli bir proteine karşı gelişen antikordur.
Akut hepatit geçiren hastalarda pozitif olur ve hayat boyu
pozitif devam eder. Anti-HBc pozitifliği hastanın geçmiş bir
zamanda hepatit b hastalığını geçirdiğini gösterir. Anti-HBc
pozitifliği aşı ile olmaz.
Anti-HBc IgM: hepatit B kor antijenine karşı yeni yapılmış IgM
türü antikor varlığını gösterir. Anti-HBc IgM pozitifliği akut
veya son 6 ay içinde geçirilmiş enfeksiyonu gösterir.
Hepatit markırları aşağıdaki sorulara cevap vermek için
istenir
• Hasta akut hepatit b hastası mı?
• Hasta hepatit B hastalığını geçirmiş mi?,
• Hasta hepatit B hastalığına karşı aşılımı,
• Hasta hepatit B taşıyıcısı mı?
Hepatit B testleri ne ifade ediyor?
MARKIR
SONUÇ
ANLAMI
HBsAg
Negatif
Anti-HBc
Negatif
Hepatit B geçirmemiş ve
hastalığa karşı bir bağışıklığı
yok.
Anti-HBs
Negatif
HBs Ag
Negatif
Anti-HBc
Pozitif
Anti-HBs
Pozitif
HBs Ag
Negatif
Anti-HBc
Negatif
Anti-HBs
Hastalığı geçirmiş ve doğal
bağışıklığı var.
Pozitif
HBsAg
Pozitif
Anti-HBc
Pozitif
Anti-HBc
IgM
Pozitif
Anti-HBs
Negatif
HBsAg
Pozitif
Anti-HBc
Pozitif
Anti-HBc
IgM
Negatif
Anti-HBs
Negatif
Anti-HBc
Negatif
HBsAg
Pozitif
Anti-HBs
Negatif
Aşıdan dolayı bağışıklığı var
korunuyor.
Akut hepatit B enfeksiyonu.
Kronik hepatit B enfeksiyonu
1-
İyileşme döneminde
2-
akut enfeksiyon
Anti HBc yanlış
pozitif olabilir tekrarı
uygundur,
34-
Kronik enfeksiyon,
olabilir.
İleri tetkik gerek.
HBV DNA PCR testi nedir neden istenir?
PCR testi kanda virüsün varlığını çeşidini ve miktarını
gösteren testtir. Virüsün parçası yada antikoru değil direk
olarak kendisinin gösteren çok önemli bir testtir. HBV DNA PCR
testi vücudumuzda virüs var ise erken dönemde pozitif olan bir
testtir.
Hepatit B testleri ne zaman pozitif olur?
Serolojik testler hastalık kapıldıktan 3 ila 6 ay sonra
testler pozitif olur. HBV DNA PCR testi ise hastalık
kapıldıktan birkaç hafta sonra pozitif olmaya başlar.
Hastalık kaptığımdan şüpheleniyorum ancak
testler negatif ne yapmalıyım?
Hepatit B testlerinin pozitif olması aylar alabilir. Hastalık
kaptığınızdan şüpheleniyorsanız ve bağışıklığınız yoksa en
kısa zamanda aşı ve immün globülin ile hayat boyu korunma
sağlanabilir. HBV DNA PCR testi en erken pozitif olan
testtir.Erken dönemde hepatit teşhisi koyduran test var mı?
HBV DNA PCR testi haftalar içinde pozitif olur ve akut hepatit
B teşhisi koymamızı sağlar.
Hepatit B nin erken dönemde
edilmesini önemi nedir?
teşhis
Hastalık bulaştı ve erken dönemde aşı ve immün globülin ile
korunma sağlanamadı ise anti viral ilaçlar ile hepatit B
virüsün tedavisi ve kronikleşmesinin azaltılması mümkündür. Bu
nedenle akut Hepatit B nin erken dönemde teşhis ve tedavisi
önemlidir.
Şüpheli durumlarda sadece hepatit B testi
yaptırsam yeterlimi?
Hayır, şüpheli durumlarda kan yoluyla bulaşabilecek en
tehlikeli hastalıkların taranması gerekir. Bu durumda Hepatit
B , Hepatit C ve HİV taraması yapılması erken dönemde teşhis
ve tedavilerinin yapılması gerekir. Şüpheli durumlarda
aşağıdaki testlerin yapılması önerilir:
• HBsAg,
• Anti-HBs,
• Anti-HBc IgG,
• Anti-HBc IgM,
• Anti-HCV,
• Anti-HİV testleri yapılmalıdır.
Ancak bu testlerin pozitif olması zaman alacaktır. Test
sonuçları negatif ise tekrarlanmalı ve bir enfeksiyon
hastalıkları uzmanına danışılmalıdır.
HEPATİT B AŞISI
HEPATİT B AŞISI
Hepatit B aşısı bilinen en etkili aşılardan biridir. Hepati B
aşısı inaktif ölü bir aşıdır, aşı içinde hastalık yapacak
virus bulunmaz. Hepatit B aşısı 3 doz halinde yapılmalıdır.
Aşı her yaşta yapılabilir. Hepatit B aşısı çocuk aşı programı
içinde yer almaktadır.
Hepatit aşısı olmamış çocuklar ve erişkinlere Hepatit B aşısı
3 doz olarak yapılmalıdır. İlk dozu takiben ikinci doz 2 ay
sonra 3. doz ise ilk dozu takiben en az 4 ay sonra
yapılmalıdır.
HEPATİT B AŞISI KİMLERE YAPILIR?
Ülkemizde bütün çocukların doğumdan itibaren Hepatit B aşısı
olması önerilmektedir. Hepatit aşısı olmamış çocukların ve
erişkinlerin ise en kısa zamanda aşı olmaları önerilmektedir.
Hepatit B bebek ve çocukluk çağda geçirilirse hastalık % 90
oranında kronikleşir. Hepatit B cinsel temas yoluyla kolay
bulaşan bir hastalıktır, şüpheli cinsel temas sonrası hepatit
B aşısı koruyucudur.
HEPATİT B RİSKİ OLAN KİŞİLER
Hepatit B hastalarının aile bireyleri ve aynı evi
paylaşanlar,
Sağlık personeli özellikle kan ve kan ürünleri ile
sürekli temas eden kişiler,
Bakım ve huzur evinde kalanlar ve burada çalışan
personel,
Diyaliz hastaları,
Kan ve kan ürünü alması gereken kişiler,
Birden fazla kişiyle cinsel teması olanlar,
Hepatit B’ nin yoğun görüldüğü ülkelere seyahat edenler.
HEPATİT B AŞISININ YAN ETKİLERİ
Hepati B aşısı bilinen en güvenilir aşılardan dır. Nadiren aşı
yerinde ağrı ya da hafif ateş olabilir. Ciddi reaksiyon çok
nadirdir.
HEPATİT B AŞISI KİME YAPILMAZ?
Ciddi hastalıklar sırasında aşı yapılmaz, ateşi olan hastalara
aşı yapılmaz, iyileşinceye kadar beklenir. Ayrıca ilk aşıda
ciddi allerjik reaksiyonlar gelişen kişilere diğer aşılar
yapılmaz. Aluminyuma karşı şiddetli allerjisi olanlara aşı
yapılmaz. Hepati B aşısına karşı ciddi allerjik reaksiyon çok
nadirdir, milyonda bir görülür.
Hepatit B aşısı en etkili aşılardandır 3 doz uygulandıktan
sonra çocukların % 95 inde erişkinlerin % 90 ında kalıcı
korunma sağlar.
HEPATİT
B
AŞISINDAN
SONRA
TEST
YAPILMALIMI?
Özellikler erişkinlerde 3 doz aşı olmaya rağmen aşı
tutmayabilir. Erişkinler son aşıdan 1 ay sonra test ile
kontrol edilmeli aşı tutmadıysa başka bir aşı programına
alınmalıdır. Çocuklar ve bebekler için aşının tutmasına
bakılmaz. Ancak hepatitli anneden doğan bebeklerde aşının
tutup tutmadığına bakılmalıdır. İmmun sistemi normal olan
kişilerde aşı birkez tutmuşsa daha sonra tekrar aşı yapmaya
gerek yoktur.
TEST YAPMADAN AŞI OLUNURMU?
Çocuklar ve bebekler için Hepatit B geçirip geçirmediğine
bakılmaksızın aşı programına alınırlar. Erişkinlerin ise
Hepatit aşısı olmadan önce geçiririp geçirmediğine bakmak,
test yapmak gerekir. Eğer kişi daha önce Hepatit geçirmiş ve
bağışıklık oluşmuşsa aşıdan çok fayda görmez, zararda görmez.
GEBEDE HEPATİT VARSA
Annede Hepatit B varsa ilk aşı doğumu takiben 12 saat içinde
yapılmalıdır. Beraberinde Hepatit B immunglobulin de
yapılmasında fayda vardır. İkinci aşı bebek 1-2 aylıkken,
üçüncü aşı bebek altı aylıkken yapılır. Diğer bebeklere ise
ilk aşı doğumu takiben iki ay içinde yapılır, ikinci aşı bebek
1-4 aylıkken yapılır, üçüncü aşı 6-18 ay arasında yapılır.
İdeal olarak doğar doğmaz aşı programına almaktır.
HEPATİT B
Hepatit B dünyada en yaygın görülen kronik hastalıklardan
birisidir. Hastalık kişiden kişiye vücut salgıları ile
bulaşır. Hepatit B virüsü karaciğere yerleşme ve kronikleşme
şansı olan bir virüstür, hastalığın kronikleşmesi yaş ile
azalır, erişkin sağlıklı kişilerde hepatit B hastalığı %90
kronikleşmeden iyileşir ve bağışıklık bırakır. Ancak bebekler
ve çocuklarda durum çok daha ciddi seyreder. Hepatit B bulaşan
bebekler de hastalık % 90 kronikleşir, çocuklarda ise % 50
kronikleşir karaciğere yerleşir ve hayat boyu süren karaciğer
iltihaplarına, karaciğer yetmezliğine siroza ve karaciğer
kanserine neden olur.
Hepatit B dünyada çok yaygın görülen ve giderek yayılmaya
devam eden bir hastalıktır.
Hepati B virüsü AİDS virüsünden 100 kat daha bulaşıcıdır.
Dünya nüfusunun neredeyse üçte biri Hepatit B hastalığına
yakalanmıştır.
Bu insanların 400 milyonunda hastalık kronik hale gelmiş ve
virüs karaciğerlerine yerleşmiş durumdadır.
Her yıl bir milyon Kronik Hepatit B hastası hayatını
kaybetmektedir, neredeyse dakikada iki kişi hepatit B
nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Hepatit B aşı ile önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen
her yıl 10 ila 30 milyon kişi Hepatit B ye yakalanmaktadır.
Hepatit B virüsü vücut salgıları ve kan ile bulaşır. Cinsel
temas, temiz olmayan aletler ile yapılan dövme, diş
müdahalesi, enjeksiyon, endoskopi, manikür, cerrahi girişimler
en sık görülen bulaşma yollarıdır. Altı aydan uzun süren
Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul edilir.
Kronik Hepatit B enfeksiyonu :
• Kronik karaciğer iltihabı,
• Siroz,
• Karaciğer yetmezliği,
• Karaciğer kanseri,
• Ölüme yol açabilir.
Kronik hepatit B hastalığı karaciğer yetmezliği başlayıncaya
dek yıllar boyunca hiçbir şikayete neden olmaz. Karaciğer
yetmezliği ise genellikle 40 yaş civarında başlar.
HEPATİT A
Hepatit A
Sarılık; Bulaşıcı Sarılık;
Karaciğerin hepatit A virüsü ile meydana gelen
enfeksiyonudur. Hepatit A virüsü sular ve gıdalar ile bulaşır,
karaciğerde iltihaplanmaya yol açar. Hepatit A nadiren çok
ağır karaciğer iltihabına ve karaciğer komasına yol açar.
Eskiden bulaşıcı sarılık olarak da bilinen hepatit A günümüzde
aşı ile önlenebilmektedir. Hepatit A en sık görülen viral
hepatit türüdür, kronikleşmez ancak hastalığın iyileşmesi bir
ay kadar sürer. tamamen toparlanmak ise 6 ayı bulabilir.