Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi

Hasta Bılgılendırme Formu
2
Türkçe
Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi
Altı çizili kelimeler sözlükte açıklanmıştır.
idrar toplama sistemi
Belirtiler
Böbrek ve üreter taşının genellikle ağrıya neden
olduğu düşünülür. Ancak taşın boyutu, şekli, idrar
yollarındaki konumu gibi özelliklere bağlı olarak tıbbi
belirtilerde, şiddetli ağrı ile ağrısız arasında değişiklik
görülebilir (Şekil 1).
Sağ böbrek
üreter duvar
Şiddetli ağrı (renal kolik)
üreterler
Eğer taş, üreterden normal idrar akışını engelliyorsa
renal kolik olarak bilinen şiddetli ağrıyı hissedersiniz.
Bu, bel ve böğür (her iki yanınızda, kaburgaların
alt kısmından kalçaya kadar uzanan alan)
bölgenizde hissedilen keskin bir ağrıdır. Eğer taş,
böbreğinizde değil de üreterinizde ise ağrıyı kasık
ve uyluk bölgenizde hissedebilirsiniz. Erkeklerde
yumurtalıklarda da ağrı olabilir (Şekil 2).
Renal kolik, idrar yollarında ve üreter duvarında ani
basınç artışı sonucu gelişir. Ağrı, dalgalar halinde ge-
sol böbrek
mesane
üretra
Şekil 1. İdrar yolları
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi
Sayfa 1 / 3
lir ve siz vücut pozisyonunuzu değiştirmedikçe azalmaz. Yaşayabileceğiniz en ağrılı durumlardan biri olarak tanımlanır ve doğum sancısına benzetilir.
üreter taşınızın olup olmadığının anlaşılabilmesi için
bir takım tıbbi testler yaptırmanız gerekecektir.
Renal kolike eşlik eden diğer belirtiler arasında şunlar
sayılabilir:
• Bulantı
• Kusma
• Kanlı idrar (pembe renkte görünür)
• Ağrılı idrar yapma
• Ateş
Bazı taşlar hiçbir rahatsızlığa sebep olmazlar. Bu taşlar
küçük olup, belirtisiz taşlar olarak isimlendirilir. Böbreğin
alt kısmında bulundukları veya üreter duvarına yapışık
oldukları için idrar akışını engellemezler.
Belirti
vermeyen taşlar genellikle diğer şartlarda yapılan
röntgen veya benzeri görüntüleme yöntemleri ile
saptanır.
Renal kolik, ağrınızın dindirilmesi için aile hekiminize
veya en yakın hastaneye başvurmanızı gerektirecek
acil bir durumdur. Yüksek ateşiniz de varsa, acilen
tıbbi bir yardım arayışına girmelisiniz.
Belirti olmaması
s
İlginç gerçek
Her yıl, 1000 kişiden 1 veya 2’sinde akut
renal kolik görülür.
Dinmeyen ağrı
Üreteri tıkamayan taşlar, böğürde tekrarlayan ve
dinmeyen ağrılara sebep olabilir. Bu tür ağrı, başka
hastalıklara da işaret edebileceği için, böbrek veya
Şekil 2. Muhtemel renal kolik ağrı bölgesi
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi
Sayfa 2 / 3
Tanı
Doktorlar, belirtilerinizin nedenini anlamak için bir takım testler yapar. Buna tanı denir. Doktor veya hemşire öncelikle
tıbbi geçmişinizi inceler ve muayenenizi yapar. Daha sonra vücudunuzun görüntülerini alır ve gerekirse diğer testleri
yapar.
Görüntüleme teknikleri
Taş analizi ve diğer testler
Taşınızın yerleştiği yeri saptayabilmek için doktorunuzun iç organlarınızın görüntüsünü alması gerekir.
Görüntü oluşturmak için size yüksek frekanslı ses
dalgaları kullanan ultrasonografi (ultrason olarak da
bilinir) uygulanır. İdrar toplayan sistemlerin genişleyip
genişlemediği kontrol edilerek taşın tıkanıklığa neden
olup olmadığı görülebilir.
Renal kolik durumunda, enfeksiyon veya böbrek yetmezliği olup olmadığını görmek için idrar ve kan testleri yapılır.
Ultrasonun yanısıra idrar yollarının röntgen filmine de
ihtiyacınız olabilir.
Sık kullanılan başka bir tanı yöntemi de BT taramasıdır (bilgisayarlı tomografi). Taş hastalığı için kontrastı
pekiştirilmemiş bilgisayarlı tomografi (NCCT) çekilir.
Bu taramayla taşın boyutu, şekli ve kalınlığı açıkça
ortaya konulur. Bazı durumlarda doktorunuz kontrastı-pekiştirilmiş BT taraması veya intravenöz ürografi
yapmaya karar verebilir. Bu görüntüler, böbreğinizin
fonksiyonu ve anatomisi hakkında ek bilgiler verebilir.
Taşınızın idrarla atılması bekleniyorsa doktorunuz,
taşınızın toplanabilmesi için idrarınızı süzmenizi
tavsiye edebilir. Doktorunuz sizde ne tür taş bulunduğunu anlamak için analiz yapacaktır. Bu bilgi, önleyici
ve tedavi edici en iyi yöntemin seçilmesine yardımcı
olduğu için çok önemlidir.
Yüksek düzeyde taş oluşum riski taşıyorsanız,
metabolik değerlendirme olarak bilinen ek testlerden
geçmeniz gerekir. Bu testler ve bunları yaptırma nedenleri, ayrı bir broşürde açıklanmıştır (Böbrek ve
Üreteral Taşlar için Metabolik Değerlendirme başlığına bakınız).
Bu bilgiler son olarak Haziran 2012’de güncellenmiştir.
Bu broşür, EAU’nun böbrek ve üreter taşları hakkında hasta bilgilendirme serisinin bir parçasıdır. Taş hastalığı hakkında genel bilgiler
içermektedir. Eğer kişisel tıbbi durumunuz hakkında herhangi bir özel sorunuz varsa doktorunuza veya profesyonel bir sağlık merkezine
başvurunuz.
Bu bilgiler Avrupa Üroloji Birliği (EAU) tarafından EAU Ürolitiyazis Bölümü (EULIS), EAU Genç Akademik Ürologlar Grubu’nun
Ürolitiyazis Bölümü ve Avrupa Üroloji Hemşireleri Birliği (EAUN) ile işbirliği içinde hazırlanmıştır.
Bu broşürdeki bilgiler, EAU Klavuzları ile uyumludur (EAU Guidelines).
Katkıda bulunanlar:
Dr. Thorsten Bach Hamburg, Almanya
Dr. Murat Binbay İstanbul, Türkiye
Ms. Nicola Dickens Londra, İngiltere
Ms. Bente Thoft Jensen Århus, Danimarka
Prof. Dr. Thomas Knoll Sindelfingen, Almanya
Mr. André Mendes Castelo Branco, Portekiz
Dr. Francesco Sanguedolce Barselona, İspanya
Dr. Christian Türk Viyana, Avusturya
Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi
TÜD ile işbirliği içinde:
Sayfa 3 / 3