Hasta Bılgılendırme Formu 2 Türkçe Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi Idrar toplama sistemi Altı çizili kelimeler sözlükte açıklanmıştır. Belirtiler Sağ böbrek Sol böbrek Böbrek ve üreter taşının genellikle ağrıya neden olduğu düşünülür. Ancak taşın boyutu, şekli, idrar yollarındaki konumu gibi özelliklere bağlı olarak tıbbi belirtilerde, şiddetli ağrı ile ağrısız arasında değişiklik görülebilir (Şekil 1). Üreter duvar Şiddetli ağrı (renal kolik) Üreterler Eğer taş, üreterden normal idrar akışını engelliyorsa renal kolik olarak bilinen şiddetli ağrıyı hissedersiniz. Bu, bel ve böğür (her iki yanınızda, kaburgaların alt kısmından kalçaya kadar uzanan alan) bölgenizde hissedilen keskin bir ağrıdır. Eğer taş, böbreğinizde değil de üreterinizde ise ağrıyı kasık ve uyluk bölgenizde hissedebilirsiniz. Erkeklerde yumurtalıklarda da ağrı olabilir (Şekil 2). Renal kolik, idrar yollarında ve üreter duvarında ani basınç artışı sonucu gelişir. Ağrı, dalgalar halinde ge- Mesane Üretra ©2017 patients.uroweb ALL RIGHTS RESERVED Şekil 1. İdrar yolları Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi Sayfa 1 / 3 lir ve siz vücut pozisyonunuzu değiştirmedikçe azalmaz. Yaşayabileceğiniz en ağrılı durumlardan biri olarak tanımlanır ve doğum sancısına benzetilir. üreter taşınızın olup olmadığının anlaşılabilmesi için bir takım tıbbi testler yaptırmanız gerekecektir. Renal kolike eşlik eden diğer belirtiler arasında şunlar sayılabilir: • Bulantı • Kusma • Kanlı idrar (pembe renkte görünür) • Ağrılı idrar yapma • Ateş Bazı taşlar hiçbir rahatsızlığa sebep olmazlar. Bu taşlar küçük olup, belirtisiz taşlar olarak isimlendirilir. Böbreğin alt kısmında bulundukları veya üreter duvarına yapışık oldukları için idrar akışını engellemezler. Belirti vermeyen taşlar genellikle diğer şartlarda yapılan röntgen veya benzeri görüntüleme yöntemleri ile saptanır. Renal kolik, ağrınızın dindirilmesi için aile hekiminize veya en yakın hastaneye başvurmanızı gerektirecek acil bir durumdur. Yüksek ateşiniz de varsa, acilen tıbbi bir yardım arayışına girmelisiniz. Belirti olmaması s İlginç gerçek Her yıl, 1000 kişiden 1 veya 2’sinde akut renal kolik görülür. Dinmeyen ağrı Üreteri tıkamayan taşlar, böğürde tekrarlayan ve dinmeyen ağrılara sebep olabilir. Bu tür ağrı, başka hastalıklara da işaret edebileceği için, böbrek veya ©2017 patients.uroweb ALL RIGHTS RESERVED ©2017 patients.uroweb ALL RIGHTS RESERVED Şekil 2. Muhtemel renal kolik ağrı bölgesi Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi Sayfa 2 / 3 Tanı Doktorlar, belirtilerinizin nedenini anlamak için bir takım testler yapar. Buna tanı denir. Doktor veya hemşire öncelikle tıbbi geçmişinizi inceler ve muayenenizi yapar. Daha sonra vücudunuzun görüntülerini alır ve gerekirse diğer testleri yapar. Görüntüleme teknikleri Taş analizi ve diğer testler Taşınızın yerleştiği yeri saptayabilmek için doktorunuzun iç organlarınızın görüntüsünü alması gerekir. Görüntü oluşturmak için size yüksek frekanslı ses dalgaları kullanan ultrasonografi (ultrason olarak da bilinir) uygulanır. İdrar toplayan sistemlerin genişleyip genişlemediği kontrol edilerek taşın tıkanıklığa neden olup olmadığı görülebilir. Renal kolik durumunda, enfeksiyon veya böbrek yetmezliği olup olmadığını görmek için idrar ve kan testleri yapılır. Ultrasonun yanısıra idrar yollarının röntgen filmine de ihtiyacınız olabilir. Sık kullanılan başka bir tanı yöntemi de BT taramasıdır (bilgisayarlı tomografi). Taş hastalığı için kontrastı pekiştirilmemiş bilgisayarlı tomografi (NCCT) çekilir. Bu taramayla taşın boyutu, şekli ve kalınlığı açıkça ortaya konulur. Bazı durumlarda doktorunuz kontrastı-pekiştirilmiş BT taraması veya intravenöz ürografi yapmaya karar verebilir. Bu görüntüler, böbreğinizin fonksiyonu ve anatomisi hakkında ek bilgiler verebilir. Taşınızın idrarla atılması bekleniyorsa doktorunuz, taşınızın toplanabilmesi için idrarınızı süzmenizi tavsiye edebilir. Doktorunuz sizde ne tür taş bulunduğunu anlamak için analiz yapacaktır. Bu bilgi, önleyici ve tedavi edici en iyi yöntemin seçilmesine yardımcı olduğu için çok önemlidir. Yüksek düzeyde taş oluşum riski taşıyorsanız, metabolik değerlendirme olarak bilinen ek testlerden geçmeniz gerekir. Bu testler ve bunları yaptırma nedenleri, ayrı bir broşürde açıklanmıştır (Böbrek ve Üreteral Taşlar için Metabolik Değerlendirme başlığına bakınız). Bu bilgiler son olarak Haziran 2012’de güncellenmiştir. Bu broşür, EAU’nun böbrek ve üreter taşları hakkında hasta bilgilendirme serisinin bir parçasıdır. Taş hastalığı hakkında genel bilgiler içermektedir. Eğer kişisel tıbbi durumunuz hakkında herhangi bir özel sorunuz varsa doktorunuza veya profesyonel bir sağlık merkezine başvurunuz. Bu bilgiler Avrupa Üroloji Birliği (EAU) tarafından EAU Ürolitiyazis Bölümü (EULIS), EAU Genç Akademik Ürologlar Grubu’nun Ürolitiyazis Bölümü ve Avrupa Üroloji Hemşireleri Birliği (EAUN) ile işbirliği içinde hazırlanmıştır. Bu broşürdeki bilgiler, EAU Klavuzları ile uyumludur (EAU Guidelines). Katkıda bulunanlar: Dr. Thorsten Bach Hamburg, Almanya Dr. Murat Binbay İstanbul, Türkiye Ms. Nicola Dickens Londra, İngiltere Ms. Bente Thoft Jensen Århus, Danimarka Prof. Dr. Thomas Knoll Sindelfingen, Almanya Mr. André Mendes Castelo Branco, Portekiz Dr. Francesco Sanguedolce Barselona, İspanya Dr. Christian Türk Viyana, Avusturya Hasta Bilgilendirme Formu - Böbrek ve üreter taşlarin semptomlari ve tanisi TÜD ile işbirliği içinde: Sayfa 3 / 3