LENF DOLAŞIMI ve DOLAŞIM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI -Kılcal damarlardaki madde alışverişi esnasında doku sıvısına c. Lenf düğümleri: Lenf damarlarının yoğun olarak geçen küçük proteinler, akyuvarlar ve bazı maddeler kılcal birleştikleri küçük fasulye şeklindeki şişkin oluşumlara lenf kan damarlarına geri dönemez. İşte hücreler arası düğümü denir. Lenf düğümleri en çok karın, kasık, boyun, boşluklarda kalan bu doku sıvısının kan dolaşımına geri koltuk altı, göğüs gibi bölgelerde bulunur. Örneğin dönmesini sağlayan dolaşıma lenf dolaşımı denir. Bademcikler, dalak, timus birer lenf düğümüdür. Lenf Sisteminin görevleri: -Lenf düğümleri vücuda giren mikroorganizmaları yok etmek -Akyuvar üreterek vücudu mikroplara karşı korur. için süzgeç görevi yapar. Akyuvar (lenfosit) üretir. Ağır -İncebağırsaktan emilen yağ asitleri, gliserol ve A, D, E, K enfeksiyonel rahatsızlıklarda lenf düğümlerinde şişme vitaminlerini kan dolaşımına katma. görülebilir. -Doku arasına sızan fazla sıvı ve küçük proteinleri kan DOLAŞIM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI dolaşımına katma. Böylece ödem oluşumunu engeller. -Anemi (Kansızlık): Kan miktarının veya kandaki alyuvar -Lenf sistemi; lenf sıvısı, lenf damarları ve lenf sayısının normalden az olması durumudur. Başlıca nedenleri; düğümlerinden oluşur. www.biyolojiportali.com -Kan kaybı: Çeşitli sebeplerden kanama ile kanın azalması. a. Lenf sıvısı (Akkan): İnsanda yaklaşık 1-2 litre kadardır. -Yetersiz alyuvar üretimi: Demir, folik asit, eritropoetin Kandan farklı olarak alyuvar ve birçok protein bulundurmaz, hormonu, B12 vitamini yetersizliği nedeniyle yeterli renksizdir. Damar dışında geç pıhtılaşır. Akyuvar bulunur. hemoglobin dolayısı ile alyuvar üretilemez. Bağışıklık sisteminde görev alırlar. Lenf sıvısını pompalayan -Alyuvar yıkımının fazla oranda olması. bir yapı yoktur. Onun için dolaşımı yaşadır. -Orak hücre anemisi gibi kalıtsal faktörler, b. Lenf damarları: Lenfi taşıyan damarlar, lenf kılcalları ve -Lösemi (Kan Kanseri): Kandaki akyuvar sayısının kontrolsüz lenf toplardamarlarıdır. Lenf atardamarı yoktur. Bunun için artması sonucu oluşan bir kanser türüdür. Lösemik hücrelerin kanın akışı, toplardamarlarda doku ve organlardan kalbe çoğalması kontrol altına alınmazsa vücut sıvısındaki besin doğru tek yönlüdür. maddelerini, amino asitleri, vitaminleri hızla tüketir. Protein -Lenf kılcalları dokuların içine yayılmış, bir ucu kapalı çok ince kaybı ve kişinin enerjisinin azalması sonucu kişide hayati damarlardır ve tek sıra epitelden yapılmış endotel tabakadan tehlike oluşturur. oluşur. Geçirgenliği kan kılcallarından fazladır. Bu kılcallar -Lösemi nedenleri henüz tam olarak aydınlatılmamıştır. daha sonra lenf toplardamarlarına bağlanır. Genetik yatkınlıklar, radyasyon, benzen ve türevleri (bali vs.), -Lenf kılcalları ile kan kılcallarının ortak özellikleri; böcek ilaçları gibi kimyasal maddeler, bazı kalıtsal hastalıklar - Tek sıra epitelden yapılmış endotel tabakadan oluşmaları, ve bazı viral hastalıkların hep birlikte lösemiye neden -Madde geçişinin olmasıdır. oldukları çalışmalarla gösterilmiştir. -Bazı Lenf toplardamarları oldukça büyük çaplıdır ve -Koroner Damar Rahatsızlıkları: Kalp damarları, pıhtı içerisinde sıvının geri dönmesini önleyen tek yönlü oluşumu veya başka nedenlerle kısmen ya da tamamen kapakçıklar vardır. tıkanabilir. Bu durumda kalp yeteri kadar beslenemediği ve -Lenf sıvısının hareketi; oksijensiz kaldığı için o bölgedeki kalp hücreleri ölebilir. Hücre -İskelet kaslarının kasılması, kaybıyla hasar gören kalp kası kasılma yeteneğini kaybederek -Solunum sırasında göğüs kafesinde oluşan basınç farkı, kalp krizine (enfarktüs) sebep olabilir. Enfarktüs, damar -Lenf toplardamarlarının tek yöne açılan kapakçıkları, tıkanıklığı olan kısmın ölümü demektir ve ileri durumlarda -Kalbin üstündeki yapılarda yer çekimi kuvveti kalbin durmasına yol açabilir. Tıkalı damarların ameliyatla -Sağ kulakçığın gevşemesi ile oluşan emme kuvveti ile sağlanır (by-pass) açılarak tedavisi mümkündür. -Lenf sıvısı vücutta iki yolla taşınarak kan dolaşımına katılır. -Kalp krizinin en önemli belirtisi göğüs kemiğinin arkasındaki göğüs ağrısıdır, fakat özellikle diyabet hastalarında ve 1. YOL 2. YOL yaşlılarda, bu ağrı çok belirsiz olabilir ya da hiç hissedilmeyebilir (sessiz kalp krizi). Beraberinde sıklıkla soğuk Bacaklardan ve bağırsaklardan Başın ve göğsün terleme, sıkıntı ve ölüm korkusu da vardır. Ayrıca nefes sağ kısmı ile sağ gelen lenf darlığı, öksürük, baş dönmesi ve sersemleme, bayılma, mide koldan toplanan bulantısı ve kusma görülebilir. Hastaya zamanında müdahale lenf edilebilir ise tıkalı damarın açılması ile kalp kasının ölmesi Lenf Başın ve önlenebilir. www.biyolojiportali.com damarları göğüsün sol -Varis: Toplardamarların esnekliğini yitirerek genişlemesidir. kısmı ile Toplardamarlardaki genişlemeden dolayı kapaklar yeterince Sağ lenfatik sol koldan kapanamaz ve dolaşım yavaşlar. Çok fazla ayakta duran kanal Peke sarnıcı toplanan insanların bacaklarında sıkça görülür. Özel çoraplarla ya da lenf ameliyatla tedavisi yapılabilir. Göğüs lenf -Lenfoma (Lenf Kanseri): Lenfatik yapılardaki normal Sağ köprücük kanalı hücrelerin yerinde anormal şekil, ya da hızlı bölünme altı özellikleri olan hücrelerin ortaya çıkması ile gelişmektedir. toplardamarı Lenf düğümlerinin şişmesiyle kendini belli eder. (Lenf, kana Sol köprücük altı -Lenfomanın belirtileri arasında en sık görülen boyunda, karışır.) toplardamarı koltuk altında veya kasık bölgesinde rastlanan ağrısız (Lenf, kana karışır.) şişliklerdir. Ayrıca ateş, kilo kaybı, hâlsizlik, yorgunluk hissi, gece terlemesi, iştahsızlık da diğer belirtiler arasındadır. Üst ana toplardamar -Fil hastalığı: İpliksi solucan larvalarının neden olduğu bir hastalıktır. Fil hastalığının en önemli özelliği, lenf damarlarını tıkayarak iltihaplanmaya yol açmasıdır. Bunun sonucunda Sağ kulakçık özellikle ayak ve bacaklarda aşırı şişme görülür. www.biyolojiportali.com