YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE DENETİM TİC

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VE DENETİM TİC. LTD. ŞTİ.
Yrd. Doç. Dr. Yusuf İLERİ
Yeni Yüzyıl Üniversitesi
Hukuk Fakültesi
Dünya Gazetesi-14.10.2016
FATURASIZ SATIŞLARI AFLA VERGİLENDİRMEK
Ticaret ve vergi sisteminin güvencesi ve temeli faturadır. Oldukça yaygın bir kullanım
alanı vardır. Nitekim vergi sistemimizde en ağır cezalar, fatura düzenlenmemesi ile sahte ve
yanıltıcı fatura gibi fiiller için öngörülmüştür. Vergi denetimi de bu eksen üzerinde
kurgulanmıştır. Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre 15 Temmuz sonrasında önemli sayıda
denetim elemanının terör örgütü üyeliği nedeniyle meslekle ilgisi kesilmiştir. İşgal girişimi,
küresel piyasalardaki durgunluğun bütün etkileriyle ülkemizi de sarmaladığı koşullarda
gerçekleştirilmiştir. Bu koşullarda piyasaları vergi incelemesi, vergi yükleri ve riskleri
yönünde rahatlatma ihtiyacı doğmuş, bu amaçla yürürlüğe sokulan 6736 sayılı Kanunda
faturasız satışlar da yerini bulmuştur.
Aslında düzenlemede faturasız satışlar ifadesi geçmemektedir. Yasada geçen ifade
“kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut olmayan emtia”dır. Verginin teknik
diliyle verilen kodların karşılığının faturasız satışlar olduğu, Maliye Bakanlığı Tebliğ’ine de
geçmiştir. Şunu da belirtelim: Maddenin kapsamına faturasız alınıp yine faturasız satışa konu
olan işlemler girmemektedir. Faturasız alınıp faturasız satılan işlemler için Kanunun 4
maddesindeki pişmanlık hükümleri ile 5 inci maddesindeki matrah ve vergi artırımı hükümleri
işlevseldir. Madde, belgeli satın alınan ve fakat satıldığı halde faturası düzenlenmemiş
işlemleri kapsamaktadır Bu nedenle olmalı ki maddenin başlığına “işletme kayıtlarının
düzeltilmesi” denmiştir. Alımın faturalı, satışın faturasız olduğu işletmelerin mali tablolarında
genellikle nakit yetersizliği olur ve bu nedenle pasif karakterli “Ortaklardan borçlar” hesabı
çalışır. Nitekim Bakanlık Tebliğ’inde verilen örneklerde de mali tablolardaki emtia hesapları
kapatılmış; nakit para, banka, alacak senedi, çek ve benzeri değerleri içeren hesaplara kayıt
atılmıştır.
Yasa koyucu mali tabloları gerçek/fiili duruma uygun hale getirmeye çalışırken amacı
vergi almaktır. Nitekim gelir, kurumlar, KDV ve ÖTV ile ilgili maddi ödevlerin noksansız
yerine getirilecek şekilde bu tarzdaki satışların tamamının faturaya bağlanması zorunlu
kılınmıştır. Bunun için de 30 Kasım 2016 akşamına kadar süre tanınmıştır. Gelir ve kurumlar
vergisi ile ilgili satış hasılatı, 2016 yıllı matrahının hesaplanmasında dikkate alınacaktır. KDV
ödevi, 1 no.lu KDV beyannamesi ile yerine getirilecektir. Bu kapsamda ödenecek katma
değer vergisi için, üç eşit taksit yapılmıştır. Burada önemli olduğu kadar tereddüt de yaratan
husus, emtianın satış değerinin ne kadar gösterileceğidir. Yasaya göre bedel, söz konusu emtia
ile aynı neviden olan emtiaların gayrisafi kar oranına göre tespit edilecektir. Gayrisafi kar
oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odaları
devreye girecektir. Fakat eczaneler için daha farklı bir değerleme ölçüsü benimsenmiş, farklı
bir KDV oranı ve ödeme süresi öngörülmüştür. Eczaneler satış bedeli olarak ilaçların maliyet
bedellerini esas alabileceklerdir. Bu ise gelir ve kurumlar vergisi yönünde sıfır yük demektir.
KDV yönünden ise maliyet bedeli üzerinden %4 oranında KDV’nin ayrı bir beyanname ile
beyanname verme süresi içerisinde ödeme koşulu getirilmiştir. Eczaneler için böyle farklı bir
yöntemin benimsenmesinin nedeni, kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut
olmayan emtianın faturasız satışlardan ziyade miadı dolmuş yani kullanım süresinin bitmiş
ilaçlardan kaynaklanmasıdır. Maliyet bedeliyle değerleme ve düşük oranlı KDV’ye
Darülaceze Caddesi No:33 Bilaş İş Merkezi B Blok K.3 No:43 Okmeydanı - İstanbul Tel:(0212) 210 55 88–210 00 33
(pbx) Fax:(0212) 210 60 30 E-Mail: [email protected] Web site: www.ileriymm.com
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK
VE DENETİM TİC. LTD. ŞTİ.
bakıldığında, bu kesime daha bir avantaj sağlandığı düşünülse de, ayrı verilecek olan KDV
beyannamesinin efektif, nihai ve kesin bir yük getireceği açıktır.
Mükellefler, düzenleyecekleri fatura ve verecekleri Bs formunda alıcıya ilişkin bilgiler
yerine, “Muhtelif Alıcılar” ibaresi yazacaklardır. Belli ki hem işletmenin müşterileriyle
ilişkilerinin bozulmaması, hem de bu faturalara dayalı olarak yeni hak iddiaları doğmamasına
çalışılmıştır. “Muhtelif Alıcılar” ifadesi fiili duruma uygun hale gelecek mali tabloların bir
nevi “nazar boncuğu” olacaktır.
Kanunun vazgeçtiği sadece gecikme faizi ve vergi cezasıdır. Böyle bir beyanın VUK
madde 371’deki pişmanlık hükümlerine göre yapılması halinde vergi cezalarının
kesilmeyeceği malumdur. Şu halde denebilir ki vazgeçilen sadece vergi sistemimizi tıkayan
gecikme faizleridir. Hülasa, olağan koşullarda dahi faturasız satışların zamanaşımı süresi
içerisinde tespitinin bir garantisi olmadığı göz önüne alınırsa, hazine adına doğru bir
muhakeme doğru bir zamanlamayla yapılmıştır. Muhatapları yönünde ise ağır müeyyideleri
olan riskleri en düşük maliyetlerle elimine etmek açısından kaçırılmaması gereken değerli bir
fırsattır.
.
Darülaceze Caddesi No:33 Bilaş İş Merkezi B Blok K.3 No:43 Okmeydanı - İstanbul Tel:(0212) 210 55 88–210 00 33
(pbx) Fax:(0212) 210 60 30 E-Mail: [email protected] Web site: www.ileriymm.com