Yıldız Teknik Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 80270 Şişli

XIV. Ulusal Kimya Kongresi, Diyarbakır, 2000
ÇK-P8
G E N L E Ş T İR İL M İŞ P E R L İT A G R E G A L I H A F İF B E T O N Ü R ET İM İN D E
E N D Ü ST R İY E L B O R İK A SİT A T IĞ IN IN ET K İSİ
Emek MÖRÖYDOR. Sumru YALÇfNALP, Sabriye PİŞKİN
Yıldız Teknik Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 80270 Şişli ~İstanbul
Tel: 0 212 224 50 00/1183, Fax: 0 212 224 49 68
moroydorialhotmail com, sJijyalc inalp@s ııpero nline. com, piskin(a)yildiz. edu. tr
Ülkemiz, dünya bor cevherlerinin büyük bir kısmına sahip olmasına rağmen bor ve
türevlerinin üretiminde dünya piyasalarında olması gerektiği yerlere henüz gelemem iştir.
Özellikle de bor türevlerinin üretimi sırasında meydana gelen
atıkların
değerlendirilmemesi ülkemiz için büyük bir ekonomik kayıp olmasının yanında, bu
atıkların % 2 ’lİk kısmının gölette çözünerek yeraltı sularına karışması büyük bir çevre
sorunudur. Bu çalışmada Borik asit atıkları katılarak beton kalitesini yükseltmek ve
dünyanın en zengin bor rezervine sahip olan Türkiye’deki endüstriyel bor atıklarının
kullanım alanlarını genişletme çabalarına katkıda bulunulması amaçlanmıştır(Pişkin,
D.P.T. 1996). Bütün bunların yanı sıra bor, nötron zırhlamasmda istenilen özelliklere sahip
olan elementlerden biridir. Bu amaçla kalsiyum içeren bor bileşikleri beton üretiminde
katkı olarak kullanılmıştır.Hafif betonlar, betonarme yapıların depreme dayanıklılığını
arttırması bakımından önemlidir. Hafif betonların kullanılması sonucunda yapının tüm
ağırlığının azalmasıyla, deprem sırasında daha küçük dinamik kuvvetler oluşacaktır.
Dinamik etkilerin azalmasıyla, bunların oluşturacağı gerilmeler küçülecek ve depreme
dayanıklılık artmış olacaktır(Karagüler,1988).
Beton denemelerinde önceden belirlenen su/çimento, kum/çimento hacim oranlarına göre,
İm3’lük dizaynlar yapılmıştır, çimento dozajı 250 kg/m3 olarak sabit alınmıştır- Katkı
maddesi olarak çimento dozajının % 0.5’i kadar hava sürükleyici kullanılmıştır.
Hafif betonların dizaynındaki en önemli zorluğun çok ve hızlı bir şekilde su emmeleri
olduğu göz önünde bulundurularak, tüm denemelerde I05°C’ de etüvde kurutulmuş
agregalar kullanılmıştır. Böylece bulundurduğu rutubetten kaynaklanan sorunlar da ortadan
kaldırılmıştır. Dizaynlarda hacimlerden ağırlıklara Özgül ağırlıklar yardımıyla geçilmiştir.
Kullanılan agregalar kuru agrega olduğu için toplam gerekli olan agrega miktarı kuru özgül
ağırlıklar yardımıyla hesaplanmıştır. İlk etapta sadece genleştirilmiş perlit agregası
kullanılarak beton dökülmüş ikinci etapta bor jips atığı alçıya dönüştürülerek hafif betona
çimento oranının % 3 ’ü oranında katılmıştır
180°C
2 C aS04.2H2 O ------------------------ ► 2 CaS04.l/2H 2 O
Priz deneyleri sonucunda ham perlit agregasınm tek başına kullanıldığı beton
numunelerinde priz başlangıcının 530 saat priz sonunun 14 30 saat olduğu görülmüş, borik
asit atığı kullanılan beton numunelerinde ise priz başlangıcının 5 00 saat priz sonunun 8 30
saate düşürüldüğü gözlenmiştir. Hazırlanan beton numuneleri 3'er paralel olmak üzere 3, 7,
28 günlük basınç mukavemeti testlerine tabi i. tutulmuşlardır. Mukavemet deneyleri sonucu
genleştirilmiş perlit agregah hafif betonun yalıtım hafif betonu olarak kullanılabileceği
tespit edilmiştir.
&
1.
2.
KAYNAKLAR
Karagüler,M.E.,( 1988), Isıl İşlem Parametrelerinin H afif Beton Özelliklerine Etkisi,Doktora Tezi.
P .P .T .,(i996), Kimya Sanayi Özei İhtisas Komisyonu Bor Bileşikleri A lt Komisyonu Raporu.
472