AYLIK EBEVEYN—ÇOCUK ETKİLEŞİMİ DERGİSİ AİLEMİZ Sayı 8, Yıl 1 ÜCRETSİZDİR Haziran — 2017 Kapak Resmi: Barış Kaya, 5 y. Bebek ve Çocuklarda Göz Problemleri Dr. Serkan Dağdelen Psikolojik Açıdan Sünnet Dr. Erdem Beyoğlu Sizden Gelenler SAYFA 2 A İ L E Mİ Z SAYI 8, YIL 1 Psikolojik Açıdan Sünnet Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Erdem Beyoğlu Başlangıcı insanlık tarihinin en eski dönemlerine kadar uzanan sünnet, dünyada her yıl yaklaşık 13,3 milyon erkek çocuğa uygulanmaktadır. Ülkemizde de dini nedenlerle yaygın olarak uygulanmakta olup özellikle sünnete hazır olmayan çocuklar üzerinde ciddi psikolojik etkiler yaratmaktadır. Sünnet, penisin ucunda bulunan serbest ve geri çekilebilir yapıdaki prepisyum isimli deri parçasının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu cerrahi işlem sırasında erken ve geç dönemli yan etkiler gelişebilmektedir. Erken dönemli yan etkiler arasında ağrı, kanama, şişlik, yetersiz deri çıkarılması ve penis başı kesilmesi gelmektedir. Geç dönemli yan etkiler ise ağrı, enfeksiyon, üriner retansiyon, fistül, penis duyarlılığı kaybı ve penis başı ödemidir. Yapılan çalışmalarda yaşamın ilk bir yılında yapılan sünnetlerde daha az yan etki görüldüğü ve sıklıkla çocuğun yaşının artması ile yan etkilerin arttığı saptanmıştır. Yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olan faktörler arasında sünnetin yapıldığı yerdeki hijyen koşulları ve yapan kişi de gelmektedir. Deneyimsiz ve ehil olmayan kişiler tarafından ev veya okul ortamlarında yapılan sünnetlerde daha sık yan etkiler görülürken deneyimli cerrahlar tarafından ameliyathane ortamında ve genel anestezi altında yapılan sünnetlerde daha az yan etkiler görülmektedir. Sünnete psikolojik açıdan baktığımızda korkularla dolu olduğu görülmektedir. Bunların başında en önemli dönemsel korkularından biri olan penisini kaybetme korkusu gelmektedir. Buna ek olarak sünnetin cerrahi müdahale içermesi ve beden bütünlüğünü bozması çocuğun korkularını daha da AİLEMİZ Aylık Ebeveyn — Çocuk Etkileşimi Dergisi arttırmaktadır. Çocuk giderek sünneti penisinin tamamının kesileceği bir operasyon olarak görmeye başlar ve korkuları daha da artar. Buna erişkinler tarafından yapılan penisin tamamı ile kesileceği şeklindeki gereksiz, kaba ve abartılı şakaların eklenmesi ile de sünnet çocuk için içinden çıkılmaz, korkutucu ve dehşet uyandırıcı bir tablo haline gelir. Dolayısı ile bunların engellenmesi ve çocuğa uygun bilgiler vererek sünnete hazırlanması önemli bir adım olarak karşımıza çıkmaktadır. Sünnet için en uygun yaşlar 0 – 3 yaş arası ve 6 yaş üzeridir. Yani bir başka deyişle en uygunsuz yaş 3 – 6 yaş arasıdır. Bu dönemde çocukların temel cinsel kimlik duygusunu geliştiğinden zedelenmemesi çok önemlidir. Bu dönemdeki erkek çocuklar giderek babalarına daha çok özenmeye ve onlar gibi davranmaya başlarlar. Ancak tüm bu özenme sırasında ―Baba‖ gibi olabilmek için penisinin de orada olduğundan emin olmak isterler. Ama bu her zaman mümkün değildir. Bu dönemdeki çocuklarda belirgin olarak görülen korkulardan biri de penislerini kaybedecekleri korkusudur. Bu korku, dönemsel olup çocuğun olgunlaşması ile giderek azalmaktadır. Tüm bu nedenle 3 – 6 yaş arası çocukların sünnetten daha olumsuz etkileneceği düşünüldüğünden sünnet ya- Editör: Uzm. Dr. Erdem Beyoğlu, İçerik: Uzm Psk. Çise Onur ve Uzm. Psk. Dan. Afet Kalavasonlu, İletişim: Fidan Önkal pılmaması önerilmektedir. Sünnet yapılmadan önce çocuğun mutlaka bilgilendirilmesi gerekmektedir. Yapılacak olan bu sıradan işlem hakkında yaşına uygun bilgi verilmesi uygundur. Bu konuşmaların ise baba tarafından yapılması daha uygun görülmektedir. Baba konuşması sırasında sünnette yapılacak işlemleri, penisinin tamamının değil sadece üzerindeki deri parçasının alınacağını, bunun bir miktar acıya sebep olacağını ancak zamanla bunun geçeceğini çocuğu korkutmadan, abartmadan ve yaşına uygun bir şekilde anlatması gerekmektedir. Bu sırada kendisinin de sünnet olduğunu söylemesi çocuğun rahatlamasını sağlayacaktır. Çocuğun sünnet öncesinde sünnet yapılacak yere götürülmesi, sünneti yapacak doktor ile tanışıtırılması ve hastanede yapılacak işlemlerle ilgili olarak doktorundan bilgi alması yine çocuğun kaygılarını ve korkularını azaltacaktır. Sünnetin lokal anestezi yerine genel anestezi altında yapılması çocuğun sünnetten olumsuz etkilenmesini ve hayatı boyunca travmatik bir olay olarak hatırlamasını önleyecektir. Tüm bu bilgilendirmelerin özellikle 6 yaş üzerindeki çocuklar için olumlu bir hazırlık süreci olduğu ve sünnetin yarattığı olumsuz etkileri bir nebze azalttığı görülmektedir. Ayrıca sünnet sonrasında yapılan kutlamaların ve hediyelerin önemli olduğunu da unutmamak gerekir. Kutlamaların özellikle sünnete yüklenen kültürel anlamları çocuğun daha iyi anlamasını sağladığı ve onu olumlu etkilediği bilinmektedir. Ayrıca kutlamaların kendisini daha büyümüş bir erkek gibi hissetmesine katkıda bulunduğu düşünülmektedir. İletişim ve Reklam Telefon: 0548 85 90 220 E-posta: [email protected] - Ücretsizdir - SAYFA 3 A İ L E Mİ Z SAYI 8, YIL 1 Bebek ve Çocuklarda Göz Problemleri Konuk Yazar: Göz Doktoru Uz. Dr. Serkan Dağdelen Bebek ve çoçuklarda göz sorunlarının erken tanısı büyük önem taşımaktadır. Çocuklarda en sık görülen sorunlar, göz tembelliği, şaşılık, miyop, hipermetrop ve astigmattır. 0-16 yaş grubundaki çocukların göz sağlığını korumak için; Doğduktan hemen sonra muayene; katarakt, göz tansiyonu, retina problemleri gibi hastalıklara bu dönemde tanı konulması, geri dönüşü olmayan görme kayıplarını engelleyecektir. Katarakt veya gözün ağ tabakasındaki rahatsızlıklar 2-3 ay içinde kalıcı görme kaybı ve sonrasında yaşam boyu düzelmeyen göz titremelerine (nistagmus) neden olmaktadır. 6 ay — 1 yaş arası muayene özellikle şaşılığın tespit ve tedavisi için son derece önemlidir. 6 aydan sonra devam eden kaymalar mutlaka tedavi gerektirir. Bu dönemde burun kökünün henüz gelişmemesine bağlı olarak gözlerde yalancı kayma denilen durum da görülebilir. Bu yaş aralığında Plusoptix Bilgisayarlı göz muayenesiyle daha önce saatler süren bebek muayenesi dakikalar içinde yapılabilmektedir. 3 yaş civarında, okula başlamadan önce ve okul sürecinde 1 – 2 yılda bir göz kontrolü yapılması gerekir. Çocuklarda Miyop olduğunda bulanık gördüğü için etrafla ilgisi fazla olmaz. Miyobu durdurmak ise elimizde değil. Bizim yaptığımız şey, gözün fonksiyonu olan iyi görmeyi sağlamaktadır. Görme kusurları, kırma kusurlarıyla birlikte bun- ları yerine koyup, kişi ya da çocuğun rahat görmesini sağlamaktır. Tedaviden derken iyi görmeyi ifade etmekteyiz. Çocuk gözlük kullanmazsa, o zaman gözün retinasında normal net bir görüntü oluşamayacağı için ömür boyu hep az gören bir çocuk olarak kalır. Hipermetrop çocuklar genellikle çok sık göz kırparlar. Çünkü gözünü kırptıkça korneadan bir tabaka geçer ve göz bir anlığına net olarak görür. Sonra görüntü tekrar bulanıklaşır. Elinde tuttuğu bir şeyi çok yakına getirerek bakar. Biraz baş ağrısı olabilir. Aileye ―başım ağrıyor‖, ―gözüm ağrıyor‖ diye söyleyebilir veya sulanma, kızarıklık ve çapaklanmalar görülebilir. Gözün zorlanmasından kaynaklanabilecek çapak gibi sekresyonlar görülebilir. Astigmat, noktasızlık demektir. Bir noktayı nokta şeklinde görememek, dağınık, saçılmış bir şekilde görmek demektir. Hem uzakta hem yakında baktığı cisimleri kişi net göremez. Bu da yine baş ağrısı, göz ağrısı, hipermetropiye benzer şikayetler ve göz kırpmalara neden olur. Halk arasında bilinen bir şey vardır. Uzağı görmeyen miyop, yakını görmeyen hipermetrop... Kural olarak belki öğretme açısından doğru olmakla birlikte hipermetropi yüksek olduğu zaman veya astigmatizma olduğu zaman kişi uzağı da yakını da güzel göremez. Onun için öyle bir genelleme yapmayı biz pek sevmiyoruz. Göz tembelliği her yaşta görülebilir. Göz tembelliğine 'Ambiyopi' denir. Doğuştan olan göz kusurları tam tedavi edilmezse, göz tembelliği ortaya çıkmaktadır. Göz tembelliği, iki gözün farklı numaralarda olmasıyla meydana gelir. Az düşük olan numaralı gözün görüntüsü daha net olacağı için beyin tarafından o gözün görüntüsü tercih edilir. Öbür bulanık görüntü bir tarafa itiliyor. Böylece o göz kullanılmadığı için tembel göz olur. Görmesi diğer göze göre az olur. Küçük çocuk hiç onu fark etmez. Bir gözü fonksiyon ettiği için normal yaşantısında kullanır. Eğer gözde bir şaşılık meydana getirmiyorsa ailenin de içi rahattır. Şaşılıkta ise annenin hamileliğinde ilk üç ay içinde göz kasları geliştiği için burada bir sorun olabilmektedir. Gözün boyutunda da sorunlar olabilmektedir. Hamileliğin ileri dönemlerinde annede bir rahatsızlık olursa, bebek riske girerse o zaman gözdeki kasları besleyen damarlar ve bunun hareketini sağlayan sinirler etkilenebilmektedir. Bunun haricinde görme bozukluklarından kaynaklanan göz kaymaları, şaşılıklar da olabilmektedir. Ailelere çocuklarının sağlıklı gelişimini desteklemek için özellikle erken zamanda göz kontrolü yaptırmasını tavsiye edilmektedir. SAYFA 4 A İ L E Mİ Z SAYI 8, YIL 1 Ayın Etkinliği: Labirent Bulmaca Sevgili Ebeveynler, çocuğunuzla birlikte yukarıdaki boruları takip ederek hangi kovaya aktığını bulunuz. Bakalım hangi boru hangi renkteki kovaya akıyor? Ardından kovanın rengine göre tüm boruları boyayınız. Adres: Yeni Organize Sanayi Bölgesi 21. Sokak No:6 — Lefkoşa Telefon: +90 (533) 873 06 00, +90 (392) 22 54 447, +90 (392) 22 53 863, +90 (392) 22 53 753, Fax: +90 (392) 22 52 606, E-posta: [email protected] SAYFA 5 A İ L E Mİ Z SAYI 8, YIL 1 Minik Dahiler, Çocuk Festivaline katıldı… Minik Dahiler Eğitim Merkezi, geçtiğimiz günlerde iletişim konulu etkinlik düzenleyerek Radyo Güven’i ziyaret etti. Ziyaret kapsamında Radyo Güven’i ziyaret eden minikler hem Radyo Güven ailesi ile tanışma hem de radyo programına katılma imkanı buldular. Bunun yanında geçtiğimiz ay içerisinde Gönyeli Belediyesi tarafından 11.’si düzenlenen Çocuk Festivaline katıldılar. rek okullarını temsil etmenin gururunu yaşadılar. Ailelerin ve miniklerin ilgi ile izlediği ve keyifli aktivitelerin yer aldığı Çocuk Festivalinde çocuklar eğlene- Pengu Toys, Alpino’nun KKTC Distrübitörü oldu... Pengu Toys, büyük bir başarıya imza atarak dünyaca ünlü İspanyol Alpino markasının KKTC Distribütörü oldu. 1933 yılından beri sektörde hizmet veren firma özellikle boyama kalemleri alanında uzmanlaşmıştır. Çocuk sağlığını ön planda tutan firma, sağlığa zararlı olmayan ve non-allerjik maddelerden yapılan çeşitli boyama kalemleri ve boyama malzemeleri ile özellikle aileler tarafından tercih edilmektedir. 29 Haziran’a kadar Salı hariç her gün açık olacak olan serginin satılmamış tüm “Bulliler”i her gün 50€ başlangıç fiyatı ile günlük açık arttırma ile satışa çıkarılacaktır. Gelirinin Suriyeli mülteci çocuklara bağışlanacağı sergiye tüm halkımız davetlidir. Art Rooms (The Arkın Colony Hotel Karşısı — The House Restorant Alt Katı) www.thebulliproject.com Minia Kıbrıs Kıbrıs’daki tüm medeniyetlere ait önemli tarihi eserlerin sergilendiği Minia Kıbrıs’a tüm halkımız davetlidir. Müze ziyaret saatleri: Her gün 09:00 – 17:00 arası Telefon: (0392) 389 20 26 S A Y I 8 , Y IL 1 A İ L E Mİ Z SAYFA 6 Aile İçi Etkinlikler Sevgili Ebeveynler, bu hafta sizlere çocuklarınızla birlikte yapabileceğiniz iki etkinlik öneriyoruz. Bunlar; 1. Parmak Boyalı Ağaç Sevgili Ebeveynler, sizlerde parmak boyalarını kullanarak çocuğunuzla birlikte ağaç yapabilirsiniz. Bunun için ihtiyacınız olanlar sadece çeşitli renkte parmak boyaları ve temiz kağıtlar. İlk olarak çocuğunuza temel renkler olan sarıyı, kırmızıyı ve maviyi vererek bu renkleri istediği şekilde karıştırmasını sağlayınız. Böylelikle kendi ağacını istediği renge boyayabilmesine imkan sağlamış olursunuz. Ardından temiz bir kağıt üzerine ağacın gövdesini çizerek boyamaya başlayınız. Bunun için çocuğunuz parmağını boyalarının içerisine sokup kağıt üzerine bastırmasını sağlayınız. Gövdeyi belirledikten sonra ana dalları çiziniz. Böylelikle ağacın ana hatları belirlenmiş olacaktır. Artık sıra yaprakları, kökleri ve toprağı eklemeye geldi. Yine çocuğumuzla birlikte bunları ekleyerek güzel bir ağaç elde etmiş oluruz. Eğer isterseniz mevsimlere göre değişik renklerde ağaçlar da yapabilirsiniz. Örneğin sonbahar için kahverengi ile yere düşmüş, kurumuş yapraklar çizebilir veya ilkbahar için dallar üzerine yeşil yapraklar yerleştirebilirsiniz. Böylelikle hem çocuğunuzla keyifli bir aktivite yapabilir hem de mevsimleri ve mevsimlere göre değişen ağaç yapılarını öğrenmesine katkıda bulunabilirsiniz. 2. Gizli Sayı Çocuğunuzun rakamları öğrenmesine sizlerde katkıda bulunabilirsiniz. Bunun için ihtiyacınız olanlar 4 büyük zarf, 9 adet beyaz kağıt, makas ve kalem. Ilk olarak birinci zarfın sol altına resimdeki gibi bir pencere açınız. Ardından ikinci zarfın sağ altına, üçücü zarfın sol üstüne ve son olarak da dördüncü zarfın sağ üstüne eşit büyüklükte pencere açınız. Ardından her bir beyaz kağıda 1’den 9’a kadar rakamları yazınız. Ancak rakamların en az 2 pencerede görünecek şekilde yazılmasına özen gösteriniz. Ardından oyunu oynamaya başlayınız. Oyun sırasında üzerinde rakamların olduğu sayfaları zarfların içerisine yerleştiriniz ve çocuğunuzdan zarf içerisindeki gizli sayıyı bulmasını isteyiniz. Eğer çocuğunuz sayıyı bulamazsa eline kağıt kalem vererek rakamları çizmesini pencereye yerleştirerek hangisinin uygun olmadığını sorabilirsiniz. Sizden Gelenler Dergimize gönderilen aile resimleri arasından yapılan değerlendirme sonucunda şanslı çocuklarımız belirlendi. Kendilerini kutluyoruz ve hediyelerini almak için Pengu Toys Mağazalarına bekliyoruz. Sizler de 3—6 yaş grubundaki çocuğunuzun yapmış olduğu aile resimlerini bize göndererek yayınlanmasını sağlayabilirsiniz. Resimlerinizi Aile Resmi Teslim Noktalarına elden teslim edebilir veya jpeg formatında eposta adresimize gönderebilirsiniz. Başvurunuz sırasında sizin ve çocuğunuzun adını - soyadını, doğum tarihini, okulunu ve size ulaşabileceğimiz telefon numaralarını belirtmeyi unutmayınız. Abdurrahman Çalışır Masal Öykü Gümüş Bize [email protected] eposta adresinden ulaşabilirsiniz. Yapılan değelendirmelerin sonucunda seçilen şanslı resimler ertesi ay bu köşede yayınlanacaktır. Esila Güzeloğlan Fatmanur Parçalar S A Y I 8 , Y IL 1 A İ L E Mİ Z SAYFA 7 Sizin İçin Seçtiklerimiz Kitaplar Okul Evde Başlar Yazar: Fatih Kalkınç Yayınlandığı günden itibaren büyük ilgi gören ve iki farklı dile çevrilen kitap, ailelere başucu kitabı olarak önerilmektedir. Fatih Kalkınç, ailelerin zorlanmış oldukları konulara faklı bakış açıları getirerek onlara yeni çözümler önermekte ve daha sağlıklı aile yapısına geçişi kolaylaştırmaktadır. Kitapta sağlıklı anne baba tutumları, çocukta özgüven ve sorumluluk duygusunu geliştirmenin yolları, kardeş kıskançlığı ve olumsuz dav- ranışları olumluya çevirme yöntemleri gibi güncel konularda pratik bilgiler verilerek neler yapılabileceği, sorunların nasıl aşılabileceği belirtilmektedir. Yayınlandığı günden beri yoğun ilgi gören kitap günümüze kadar 23 baskı yapmış olup son baskısı 200.000 adet gibi yüksek bir baskı adeti ile yapılmıştır. Fer Yayıncılık tarafından basılmış olup 296 sayfadır. ORQ — Mağara Çocuğu Yazar: David Elliot New York Times Çok Satan Çocuk Kitabı Yazarları arasında yer alan ve birçok çocuk kitabı yazan David Elliot’un son kitabı ORQ—Mağara Çocuğu nihayet Türkçe’ye çevirilerek raflardaki yerini aldı. Oyuncaklar Kültür — Sanat Harf ve Rakam Eşleştirme Arabalar — 3 Bebeklik döneminden itibaren tanıma ve eşleştirme becerileri yavaş yavaş gelişmektedir. 3 yaşından itibaren şekilleri öğrenmeye başlayan çocuklar, ince motor becerilerinin artması ile birlikte eşleştirme oyunlarını oynayabilmeye başlarlar. Ardından rakamların öğrenilmesi ve eşleştirilmesi ile devam eden süreç harflerin öğrenilmesi ile eşleştirilmesi ile gelişerek devam etmektedir. Sizler de yaz tatili boyunca çocuğunuzun eşleştirme becerisine yardımcı olarak rakamları ve harfleri öğrenmesine katkıda bulunabilirsiniz. Böylelikle okula hazırlık sürecini de eğlenceli bir aktivite haline getirmiş olursunuz. Mağara Çocuğu Orq ile tüylü mamut Woma’nın taş devrindeki arkadaşlıklarını anlatan kitapta yazarın mizahi üslubu ve illüstratörün eğlenceli resimleri ile kitap keyifli bir hale g e l me k t e dir. Kitapta Orq ve Woma yakın arkada ş dı rl a r. Ancak Woma büyüdükçe kokmaya, etrafa pislemeye ve tüy dökmeye başlaması üzerine annesi onu mağarada istememeye başlar. Orq ise bir yolunu bulup onu evde tutmaya çalışmak istemektedir. Büyülü Fener Yayınevi tarafından yayınlanan kitap 32 sayfadır. Walt Disney Picutures tarafından Pixar yapımcılığında hazırlanan ve ilki 2006 yılında ikincisi ise 2011 yılında gösterime giren ve yoğun gişe hasılatı elde eden Arabalar serisi yeni filmi ile karşımıza çıkıyor. Arabalar 3’de Şimşek McQueen kendisinden genç ve yüksek teknoloji ürünü hızlı arabalar tarafından gafil avlanır ve geçirmiş olduğu bir kaza sonrasında sevdiği spordan ayrılmak zorunda kalır. Ancak sonunda kendini kanıtlamaya, #95’in halen güçlü olduğunu göstermeye karar verir ve pistlere geri dönmenin yollarını arar. Bu zorlu süreçte hevesli genç yarış teknisyeni Cruz Ramirez’den alacağı yardımlara, kazanmak için bir başarılı bir plana, merhum Hudson Hornet’in verdiği ilhama ve birkaç beklenmedik numaraya ihtiyacı olacaktır. Artık Şimşek McQueen Piston Kupasının en büyük yarışında boy göstermeye hazırdır. Arabalar 3 filminin yönetmenliğini ise Brian Fee üstlendi.