HEPATİT TARAMASI,HEPATİT A,ÇOCUKLUK ÇAĞI AŞILARI ve

HEPATİT TARAMASI
Hepatit taraması sırasında en sık görülen viral hepatitlerin
taraması yapılmaktadır. Hepatit Check Up programı aşağıdaki
laboratuar testlerini içerir.
Testler:
•
•
•
•
ANTİ HAV TOTAL,
HBs Ag,
ANTİ HBs,
ANTİ HCV.
Bu testlerle ;
•
•
•
•
•
Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C geçirip geçirmediğiniz,
Geçirdiyseniz bağışıklık kalıp kalmadığı,
Aşıya ihtiyacınız olup olmadığı,
Taşıyıcı olup olmadığınız,
Kronik Hepatit olup olmadığınız anlaşılmaktadır.
HEPATİT A
Sarılık; Bulaşıcı Sarılık;
Sarılık karaciğerin iltihabıdır birçok sebebe bağlı olabilir
en sık görülen virüsler ile meydana gelen sarılıklar dır.
Hepatit A virüsler ile meydana gelen en sık sarılık türüdür.
Karaciğer vücudun en büyük organıdır. Birçok metabolik olay
karaciğerde gerçekleşir. Karaciğer bu işlemler sonrasında
oluşan atıkları safra ile bağırsağa atar. Hepatitler sırasında
bazen safra atılamaz, kanda birikir ve ciltte sarılık ortaya
çıkar. Hepatit A virüsü gıdalar ile bulaşır.
Hepatit A nasıl bulaşır?
Hastalık
dışkı
ile
yayılır.
Dışkıdaki
virüs
kanalizasyon sistemi ve temizliğin yetersiz olduğu yerlerde su
ve gıdalara bulaşarak salgınlara yol açar. Virüs sularda 4
hafta boyunca canlı kalır, deniz suyunda ölmez, balık ve
kabuklu deniz canlılarında uzun süre canlı kalır. Hastalar
hastalık başlamadan 2 hafta ve hastalık geçtikten sonra 1
hafta boyunca dışkı ile virüs çıkartmaya devam ederler.
Hastalık en çok:
Hepatit A bulaşmış gıda ve içeceklerin yenmesi ile,
Hepatit A bulaşmış sular ile temas etmekle,
Hepatit A bulaşmış gıdaların yeterince pişirilmemesi
nedeniyle,
Kanalizasyonun denize boşaldığı yerlerde balık ve midye
gibi deniz ürünlerinin yenmesi ile bulaşır.
Hepatit A en sık kimlerde görülür?
Hepatit A insan dışkısı ile yayılır. Kanalizasyon sistemi,
hijyen ve temizliğin uygun olmadığı her ortamda salgınlara
neden olur. Yuva ve kreşlerde çocukların yakın teması bulaşma
ve salgınlara yol açar. Ülkemizde batı kesimlerde insanların %
40 ında doğuda ise % 90 ına hastalık geçirilmiştir. Hastalık
en sık:
Altyapı ve kanalizasyon sistemi bozuk yerlerde
yaşayanlarda,
Hasta kişi ile yakın teması olanlarda ( yuva arkadaşı,
oyun arkadaşı, eşi, çocuğu vb.),
Hasta kişi ile ortak ev eşyasını yıkamadan kulandan
kişilerde (kaşık, çatal yıkanmadan kullanılırsa),
Hasta kişi ile cinsel teması olanlarda,
Hepatit A nın sık görüldüğü sanitasyon ve kanalizasyon
sisteminin bozuk olduğu şehir ve ülkelere seyahat
edenlerde,
Tuvalet eğitimi almamış çocuk yuvaları ve kreşlerde
hastalık daha sık görülür.
Hepatit A belirtileri nelerdir?
Hastalık virüs bulaştıktan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkar,
Hepatit A genellikle gribal şikayetler ile seyreder. Nadiren
sarılık şikayetleri ortaya çıkar. Özellikle küçük yaşlarda
hastalık çok hafif seyreder, yaş ilerledikçe hastalığın seyri
de ağırlaşır. Hepatit A her zaman akut enfeksiyon şeklinde
ortaya çıkar, hiçbir zaman kronikleşmez, hepatit taşıyıcısı
olunmaz. Hepati A
genellikle bir ayda şifa ile iyileşir,
nadiren fulminan hepatit denen şekilde ve çok ağır seyrederek
ölüme yol açar. Hepatit hamilelikte bebeğe bulaşmaz. Hepatit
A hastalığı sırasında sarılık çok ender olarak görülür
hastalık genellikle grip şikayetleri ile geçip gider. En sık
görülen belirtiler şunlardır:
Halsizlik,
İştahsızlık,
Ateş,
Bulantı,
Karın ağrısı,
Sarılık,
İdrarda koyuluk,
Dışkı renginde açılma,
Kaşıntı, döküntü,
Kas ağrıları en sık görülen şikayetlerdir.
Hepatit A nasıl teşhis edilir?
Hepatit A laboratuar testleri ile kolayca teşhis edilir.
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Hepatit A hastalığında hastaların çoğunluğunda grip
şikayetleri dışında şikayet olmadığı unutulmamalıdır.
Hepatit A düşünülen hastadan aşağıdaki testler
istenir:
Anti HAV IgM,
Anti HAV IgG,
Kan sayımı,
Karaciğer enzimleri
SGOT ( ALT),
SGPT (AST),
Gamma GT,
Laktat Dehidrogenaz LDH,
Alkali Fosfataz ALP,
CRP, • Sedimantasyon,
Bilirübin,
Kanama ve pıhtılaşma zamanı,
Amonyak bakılmalıdır.
Hepatit A tedavisi:
Hepatit A için spesifik bir tedavi yoktur. Virüsü öldürerek
hastalığı tedavi eden bir ilaç yoktur. Tedavi vücudun
desteklenmesi ve virüsü yenmesi için gerekli takviyenin
yapılmasıdır.
Hepatit A tedavisinde amaç:
Hastanın istirahate alınması, yatarak istirahati,
Hastalığın yayılmasına engel olmak,
Virüsün daha fazla karaciğer harabiyeti yapmasını
durdurmak amacıyla karaciğeri yoran ilaç, sigara ve
alkolden uzak durmak.
Hastalık genellikle bir ay içinde kendi kendine düzelir.
Hastaların % 15 inde iyileştikten sonra 9 ay içinde tekrar
hepatit şikayetleri ortaya çıkabilir, bu hastalığın ikinci kez
geçirilmesi değildir. Hepatit A iz bırakmadan iyileşir,
kronikleşmez, bağışıklık bırakır tekrar hepatit A geçirilmez.
Hepatit A dan korunma Hepatit A dan korunmanın en önemli yolu
aşı olmaktır. Hepatit A gıdalar ve sular yoluyla bulaşır.
Temizlik kurallarına
önemlidir:
uymak
hastalıktan
El yıkama alışkanlığını küçük yaşta edinmek,
Yemek öncesi ve sonrası el yıkamak,
korunmada
Mutfakta heijyeni ve sanitasyon kurallarına uymak,
Gıdaları düzgün ve gerektiği şekilde pişirmek,
Suları kaynatmadan kullanmamak,
Hepatit A hastası nın ortak eşyalarını ayırmak ve uygun
şekilde temizlemek,
Salgın olan yerlerde kapalı şişe su kullanmak,
Buz kullanmamak,
Gıdaları pişirmeden yememek,
Meyveleri soymak, Hepatit A dan korunmak için dikkat
edilmesi gereken kurallardır.
Hepatit A aşısı ve gamma globülin
Hepatit A aşısı bir yıl arayla iki doz halinde yapılır. Son
derece koruyucu bir aşıdır ve 20 yıl bağışıklık sağlar. İmmün
globülin hazır antikorlar ile hepatit A ya karşı geçici direnç
sağlar. İmmün globülin hepatit A ya karşı ancak 1 – 3 ay
korur. İmmün globülin hepatit A bulaştığı düşünülen durumdan
itibaren iki hafta içinde verilmelidir. Hepatit A aşısı
inaktif aşıdır. Aşı hastalık yapamaz. Aşı yapıldıktan 4 hafta
sonra korumaya başlar. İki doz hepatit A aşısı 20 yıl boyunca
korunma sağlar. Aşı salgın veya hepatit A ile temas halinde
iki hafta içinde yapılırsa koruyucudur.
Hepatit A aşısı kimlere yapılır?
12 aylıktan itibaren herkese yapılabilir,
Hepatit A nın sık görüldüğü ülkelere seyahat edenlere,
Kronik karaciğer hastası olanlara,
Kreş, yuva ana okulu ve bu gibi yerlerde çalışan
personele hepatit A aşısı yapılmalıdır.
Referanslar:
1. American Liver Foundation http://www.liverfoundation.org/
2. Hepatitis Foundation International http://www.hepfi.org/
3.
Canadian
Institute
http://www.cihi.ca/cihiweb/
for
Health
Information
4. Canadian Liver Foundation http://www.liver.ca/
5. Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al; Advisory
Committee on Immunization Practices. Recommended adult
immunization schedule: United States, 2011. Ann Intern Med . 1
Feb 2011. 154(3):168-173.
6. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended
immunization schedules for persons aged 0-18 years —United
States, 2011. MMWR 2011;60(5).
7. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment
2010;59(No. RR-12):1-110.
Guidelines,
2010.
MMWR
8. Hepatitis A: questions and answers. Immunization Action
Coalition
website.
Available
at:
http://www.vaccineinformation.org/hepa/qandavax.asp . Updated
May 2008. Accessed January 21, 2009.
9. Hepatitis Foundation International website. Available at:
http://www.hepfi.org .
10. The Merck Manual of Medical Information . Simon and
Schuster, Inc.; 2000.
11. National Digestive Diseases Information Clearinghouse
website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ .
12. 9/25/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php
:
Updated
recommendations from the Advisory Committee on Immunization
Practices (ACIP) for use of hepatitis A vaccine in close
contacts of newly arriving international adoptees. MMWR Morb
Mortal Wkly Rep . 2009;58:1006
ÇOCUKLUK
TESTLERİ
ÇAĞI
AŞILARI
ve
Çocuk doğum sonrasında detaylı muayene edildikten sonra ilk 7
– 10 gün içinde tekrar detaylıca muayene edilmelidir bu
muayenede yenidoğan tarama testleri için topuk kanı
alınmalıdır.
Daha sonra ilk altı ayda her ay daha sonra 9. 12. 15. ve 18.
Aylarda doktor muayenesinden mutlaka geçmelidir.
6 . ayda yapılan muayene ve aşılardan sonra çocuktan kan ve
idrar alınarak kan sayımı laboratuar testleri ve idrar tahlili
yapılmalıdır.
9. Ayda muayene sonrası PPD deri testi yapılmalıdır. Bu testin
sonucu 48 – 72 saat sonra yine doktor tarafından
ölçüleceğinden 9. Ay muayenesi Perşembe – Cuma günleri
yapılmamalıdır.
2 ila 5 yaş arasında altı ayda bir doktor muayenesinden
geçilmelidir. Bu muayene sıklığı bazı durumlarda artabilir.
Doktor muayenesinde bebeğin fizik muayenesinin yanı sıra
büyüme gelişme kilo boy değerleri ve ölçümleri yapılarak kayda
alınmalıdır.
Çocuğun büyüme gelişme kayıtları aşı ve laboratuvar verilerini
siz de dosya oluşturarak saklayınız.
Her muayenede çocuğun beslenme durumu ve öneriler
konuşulmalıdır. Gerekirse eğitim ve bilgi verilmelidir.
Her kontrolden sonra aşağıdaki çizelgedeki aşılar
uygulanmalıdır. Ailelerin de aşağıdaki listeyi yanlarına
alarak yapılan aşıları tarihleriyle işaretlemeleri uygun olur.
Aşı zamanlarını iki haftadan daha fazla geçirmemelidir.