İÇİNDEKİLER Bölüm 1: MİKROEKONOMİDEN MAKROEKONOMİYE ................................ 1 1. MİKROEKONOMİ VE MAKROEKONOMİ AYIRIMI.................................... 1 1.2. MAKROEKONOMİNİN İLGİLENDİĞİ KONULAR ............................... 2 2. MAKROEKONOMİNİN VERİLERİ................................................................... 3 3. EKONOMİK SÜREÇ ............................................................................................ 3 Bölüm 2: MİLLİ GELİR KAVRAMI ....................................................................... 13 2.1. MİLLİ GELİR .................................................................................................... 13 2.2. MİLLÎ GELİRLE İLGİLİ KAVRAMLARA TOPLU BAKIŞ .................. 13 2.3. NOMİNAL VE REEL MİLLÎ GELİR ......................................................... 16 2.4. MİLLÎ GELİR HESAPLAMALARI ................................................................ 18 2.5. GELİR AKIMININ TOPLU GÖSTERİMİ .................................................... 26 2.6. EKONOMİK BİR GÖSTERGE OLARAK MİLLÎ GELİRİN ÖNEMİ... 28 2.7. TÜRKİYE’DE MİLLİ GELİR HESAPLARI .................................................. 31 Bölüm 3: İSTİHDAM KURAMI .............................................................................. 41 3.1. İSTİHDAM KAVRAMI ................................................................................... 41 3.1.1. EKONOMİ NE KADAR ÜRETİR? ......................................................... 44 3.1.2. İŞGÜCÜ TALEBİ ...................................................................................... 51 3.1.3. İŞGÜCÜNÜN MARJİNAL VERİMLİLİĞİ İŞGÜCÜ TALEP EĞRİSİ.... 54 3.1.4. İŞGÜCÜ PİYASASI TALEBİ ................................................................... 55 3.1.5. İŞGÜCÜ ARZI........................................................................................... 55 3.1.6.İŞGÜCÜ PİYASASI ARZI......................................................................... 57 3.2. İŞSİZLİK ............................................................................................................ 58 3.2.1 İŞSİZLİK ÇEŞİTLERİ ................................................................................. 60 3.2.2. İŞSİZLİKLE İLGİLİ DİĞER KAVRAMLAR .......................................... 64 3.3. EKONOMİNİN GENEL DENGESİ VE İSTİHDAM DÜZEYİ ................... 65 3.3.1. KLÂSİK GÖRÜŞ ....................................................................................... 65 3.3.2. KEYNES’İN İSTİHDAM KURAMI ........................................................ 67 v Bölüm 4: İSTİHDAM HACMİNİ VE MİLLİ GELİRİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER ............................................................................................. 71 4.2. TÜKETİM .......................................................................................................... 71 4.3.TASARRUF ........................................................................................................ 75 4.4. YATIRIM ........................................................................................................... 78 4.4. BAĞIMSIZ YATIRIM FONKSİYONU .......................................................... 80 4.5. YATIRIM VE TÜKETİM HARCAMALARI TOPLAMI (EFEKTİF TALEBİN BELİRLENMESİ) .................................................................................. 82 4.6. MİLLİ GELİR DENGE DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ............................... 84 4.6.1. TOPLAM HARCAMALAR YOLUYLA DENGEYE ULAŞMA ........ 84 4.6.2. YATIRIM - TASARRUF EŞİTLİĞİ VE MİLLÎ GELİRİN BELİRLENMESİ ....................................................................................... 86 4.7. YATIRIM VE TÜKETİMİN MİLLÎ GELİRE TOPLU ETKİSİ ..................... 88 4.7.1. ÇARPAN (The Multiplier) ...................................................................... 88 4.7.2. HIZLANDIRAN (The Accelerator) ........................................................ 91 Bölüm 5: PARA KAVRAMI ..................................................................................... 93 5.1. EKONOMİK YAŞAM ÜZERİNDE PARANIN ETKİSİ .............................. 93 5.2. DEĞİŞİM DEVİRLERİ ..................................................................................... 93 5.3. PARANIN TARİHÇESİ .................................................................................. 95 5.4. PARANIN TANIMI VE FONKSİYONLARI ................................................ 96 5.5. PARA SİSTEMLERİ ......................................................................................... 98 5.5.1. METAL PARA SİSTEMİ .......................................................................... 98 5.5.2. TEMSİLİ PARA (BANKNOT) SİSTEMİ ................................................ 98 5.5.3. KARŞILIKSIZ KÂĞIT PARA SİSTEMİ.................................................. 99 5.6. PARA ARZI .................................................................................................... 100 5.7. BANKACILIK SİSTEMİ İÇİNDE KAYDİ PARA ÜRETİLMESİ .............. 103 5.7. PARA TALEBİ ................................................................................................ 107 Bölüm 6: IS-LM MODELİ ....................................................................................... 115 6.2. MAL PİYASASI VE IS EĞRİSİ ..................................................................... 116 6.3 . PARA PİYASI VE LM EĞRİSİ ..................................................................... 123 6.4 . KISA DÖNEM DENGESİ (IS=LM) ............................................................. 127 Bölüm 7: ENFLASYON ........................................................................................... 129 7.1. GENEL OLARAK ENFLASYON ................................................................. 129 7.2. ENFLASYONUN NEDENLERİ ................................................................... 130 7.3. ENFLASYONUN SONUÇLARI .................................................................. 131 7.4. ENFLASYONDAN KORUNMAK İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLER ........... 133 7.5. ENFLASYON KONUSUNDA ÇEŞİTLİ GÖRÜŞLER ............................... 134 7.5.1. KLASİK GÖRÜŞ ..................................................................................... 134 7.5.2. KEYNESYEN GÖRÜŞ ............................................................................ 134 7.5.3. PARASAL GÖRÜŞ ................................................................................. 134 vi 7.5.4. YAPISAL GÖRÜŞ ................................................................................... 134 7.7. ENFLASYONUN KURAMSAL YAPISININ İKİ BOYUTU ..................... 135 7.7.1. MİKTAR KURAMI YAKLAŞIMI ......................................................... 135 7.7.2. GELİR KURAMI YAKLAŞIMI ............................................................. 137 7.8. ENFLASYON ÇEŞİTLERİ ............................................................................ 138 7.9. TÜRKİYE’DE ENFLASYONUN GELİŞİMİ, HESAPLANMASI VE NEDENLERİ ................................................................................................... 148 7.9.1. TÜRKİYE`DE ENFLASYONUN GELİŞİMİ ........................................ 148 7.9.2. ENFLASYONUN HESAPLANMASI .................................................. 152 7.9.3. TÜRKİYE’DE ENFLASYONUN NEDENLERİ .................................. 154 7.9.4. TÜRKİYE ENFLASYON SARMALINDAN NASIL KURTULDU? .... 156 7.10. DEVALÜASYON ......................................................................................... 157 7.10.1. DEVALÜASYONUN NEDENLERİ ................................................... 157 7.10.2. DEVALÜASYONUN ETKİLERİ ........................................................ 157 7.10.3. TÜRKİYE’DE DEVALÜASYONLAR ................................................ 159 7.11. ENFLASYON, İŞSİZLİK VE EKONOMİNİN DİNAMİZMİ .................. 161 7.12. DİNAMİK ENFLASYON MODELLERİ ................................................... 163 7.12.1. BENT HANSEN` NIN ENFLASYON MODELI ............................... 163 7.12.2. WICKSELL`İN ENFLASYON MODELİ ............................................ 165 7.12.3. BELLİ BİR NOKTAYA YÖNELEN (CONVERGENT) ENFLASYON MODELİ ...................................................................... 165 Bölüm 8: BÜYÜME .................................................................................................. 167 8.1. BÜYÜME VE KALKINMA KAVRAMLARI .............................................. 167 8.2.KALKINMANIN (GELİŞMENİN) BAŞLICA TİPLERİ ............................. 170 8.3. BÜYÜME İLE İLGİLİ MODELLER ............................................................. 174 8.3.1. KLASİK, MARXGİL VE KURAMSAL MODELLER ......................... 174 8.3.2. HARROD - DOMAR MODELİ ............................................................. 176 8.3.3. Solow Büyüme Modeli .......................................................................... 180 8.4. YENİ BÜYÜME KURAMI ............................................................................ 195 Bölüm 9: TÜRKİYE’NİN KAYNAKLARI............................................................ 197 9.1 Türkiye’ nin Beşeri Kaynakları ..................................................................... 197 9.1.1. TÜRKİYE NÜFUSU VE NÜFUS ARTIŞ HIZI .................................... 197 9.1.2. NÜFUSUN YAPISI ................................................................................. 199 9.1.3. NÜFUSUN İSTİHDAMI ........................................................................ 202 9.1.4. TÜRKİYE’NİN DOĞAL KAYNAKLARI ............................................ 204 9.1.5. TÜRKİYE’NİN SERMAYE VE TEKNOLOJİ KAYNAKLARI .......... 205 9.1.6. EKONOMİNİN ANA SEKTÖRLERİ ................................................... 207 Bölüm 10:TÜRKİYE’DE EKONOMİK KRİZLER .............................................. 215 KAYNAKÇA ............................................................................................................. 231