24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Fruktoz Dehidrogenaz Biyosensörlerine Yönelik Modifiye Altın Yüzeylerin Hazırlanması Kadir DAMAR, Dilek ODACI, Suna TİMUR Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyokimya Bölümü, 35100, Bornova, İzmir, TÜRKİYE [email protected] Fruktoz sebze ve meyvelerde bol bulunan bir monosakkarittir. Özellikle diyabetik yiyeceklerde sıklıkla kullanılmaktadır. Gıda endüstrisinde proses ve ürün kontrolünde izlenmesi açısından fruktoz analizi önem taşımaktadır. Ayrıca klinikte fruktozüri hastalığında fruktozun tayini önemlidir [1]. Fruktozun biyosensörlerle analizi kısa sürede, az miktarlarda örneklerle, kesin ve duyarlı bir şekilde yapılabilmektedir. Bu anlamda en sık kullanılan enzim fruktoz dehidrogenaz enzimidir. Fruktoz dehidrogenaz (FDH) ilk olarak 1966 yılında Yamada ve arkadaşları tarafından Gluconobacter cerinus’tan izole edilmiş ve karakterize edilmiştir [2-4]. Gluconobacter spp. kaynaklı FDH, (EC 1.1.99.11) molekül ağırlığı yaklaşık 140 kDa olan membrana bağlı bir enzimdir. Birbirine sıkıca bağlı 67 kDa flavin, 50,8 kDa Hem c ve 19,7 kDa fonksiyonu bilinmeyen peptid birimlerinden oluşan üç alt birimli bir enzim kompleksidir [3,5]. FDH pirol kuinolin kinon (PQQ) içeren bir kuinoproteindir ve bu enzimler enzim elektrotları oluşturulmasında idealdirler. Çok sıkı bağlanmamış redoks merkezleri nedeniyle çözünür kofaktöre ihtiyaç duyarlar. FDH, fruktozun 5-keto-D-fruktoza oksidasyonunu katalizler ve bu reaksiyon sırasında kendisi indirgenir. İndirgenmiş enzimin tekrar oksidasyonu kolorimetrik boyalar, elektrokimyasal problar ve medyatörlerle gerçekleşir. Medyatör (Med) bileşik elektrot yüzeyinde oksitlenirken belirli bir potansiyelde izlenir [6]. D-Fruktoz + Med yük Med ind FDH Potansiyel 5-Keto-D-fruktoz + Med ind M yük + n(e-) Bu çalışmada fruktoz dehidrogenaz enzimi kendiliğinden oluşan tek tabaka yöntemi (SAM) vasıtasıyla poliamidoamin (PAMAM) dendrimeri kullanılarak altın elektrot yüzeyinde immobilize edilmiştir. Çeşitli medyatörlerin biyosensör cevabına etkileri incelenmiştir. FDH biyosensörünün çalışma ve hazırlama koşulları optimize edildikten sonra analitik karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. Son olarak çeşitli örneklerde fruktoz analizine yönelik uygulanabilirliği test edilmiştir. KAYNAKLAR 1. Bhand S.G.,Soundararajan S., Surugiu-Warnmark I., Milea J.S., Dey E.S., Yakovleva M., Danielsson B., Analytica Chimica Acta, 2010, Baskıda. 2. Parades A.P., Paralleda J., Fernandez V.M., Katakis L, Dominguez E., Biosensors & Bioelectronics, 12, 1233-1243, 1997 3. Tkac J., Vostiar I., Sturdik E., Gemeiner P., Mastihuba V., Annus J., Analytica Chimica Acta, 439, 39–46 2001 4. Ameyama M., Shınagawa E., Matsushita K., Adachi O., Journal of bacteriology, 145, 814823, 1981 5. Tominaga M., Nomura S., Taniguchi I., Biosensors and Bioelectronics, 24, 1184–1188, 2009 6. Bassi A.S, Lee E., Zhu J.X., Food Research International, 31, 119-127, 1998.