Cilt: 4 Sayı: 10 Ekim 2017

TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Cilt: 4 Sayı: 10
Ekim 2017
1
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
EDİTÖR
Uzm.Ecz.ElifSARIGÖLÇALAMAK
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
ÇEVİREN
Ecz.EmreUmutGÜRPINAR
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
YAYINKURULU
Dr.HakkıGÜRSÖZ
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
KurumBaşkanı
Doç.Dr.İsmailMertVURAL
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
KurumBaşkanYardımcısı
Uzm.Dr.AliBorayBAŞCI
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
Ecz.MesilAKSOY
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesiBaşkanı
Dr.Dyt.PınarGÖBEL
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
Dr.Ecz.MeldaKEÇİK
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
Uzm.Dr.FatmaİŞLİ
TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu
AkılcıİlaçKullanımıDairesi
İLETİŞİMADRESİ:TürkiyeİlaçveTıbbiCihazKurumu,SöğütözüMahallesi2176.Sok.No:5PK06520Çankaya/ANKARA
Tel:+90(312)2183000F:+90(0312)2183460
Soruveö[email protected]önderebilirsiniz.
2
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
İÇİNDEKİLER
EditörünÖnSözü…………………………………………………………………………......................................3
UzunSüreliİlaçKullanımındaUyumunTeşvikEdilmesi..………………………………………….….…….4
TimUsherwood(AustPrescr2017;40:147-50)
3
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
EDİTÖRÜNÖNSÖZÜ
Kronikhastalığıolanvekoruyucuilaçtedavisialanbireylerdeuyumsuzluksıkkarşılaşılanbirdurumdur.
Budurumkastenve/veyakasıtsızolarakolabilir.Uyumsuzluk,reçeteedilenilaçlarınetkinliğiniazaltırve
hekimlerin tedavi rejimini gereksiz yere ağırlaştırmalarına ve tedavinin potansiyel olarak tehlikeye
girmesine neden olabilir. Hastanın eğitilmesi, hastayla beraber karar alınması, eczacıların desteği ve
hastanın motivasyonunu artıracak görüşmelerin yapılması hasta uyumunu artırmaktadır. Türkiye Akılcı
İlaç Kullanımı Bülteni’nin Ekim 2017 sayısında çevirisi yapılmış olan makalede, hastaların ilaç
kullanımınınauyumununteşvikedilmesindedikkatedilmesigerekenhususlarelealınmıştır.
4
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
UZUN SÜRELİ İLAÇ KULLANIMINDA UYUMUN TEŞVİK EDİLMESİ
(AustralianPrescriberdergisininizniyleorijinalmetindençevrilmiştir.)
Orijinalmakaleyeaşağıdakibağlantıüzerindenulaşılabilir.
TimUsherwood(AustPrescr2017;40:147-50)
https://www.nps.org.au/australian-prescriber/articles/encouraging-adherence-to-long-term-medication
ÖZET
Kronikhastalığıolanvekoruyucuilaçtedavisialanbireylerdeuyumunolmamasısıkkarşılaşılan
bir durumdur. Bu durum kasten ve/veya kasıtsız olarak olabilir. Uyumsuzluk, reçete edilen ilaçların
etkinliğini azaltır ve hekimlerin tedavi rejimini gereksiz yere ağırlaştırmalarına ve tedavinin potansiyel
olaraktehlikeyegirmesinenedenolabilir.Hastanıneğitilmesi,hastaylaberaberkararalınması,eczacıların
desteğivehastanınmotivasyonunuartıracakgörüşmelerinyapılmasıhastauyumunuartırmaktadır.
Kasıtlı olmayan uyumsuzluğun azaltılmasına yönelik müdahaleler, ilacın nasıl kullanılacağının
yanlış anlaşılması, kafa karışıklığı ve unutkanlık gibi hasta faktörlerine ve maliyet gibi hastanın kontrolü
dışındakifaktörlereyönelikolmalıdır.
Hastalar uyum ile ilgili olarak her görüşmede sorgulanmalıdır. Hastanın tepkileri ve ifadeleri
dikkatle incelenerek işbirliğine dayalı bir iletişim kurulması çok etkilidir. Uyumsuzluğun
normalleştirilmesi, sorgulamaya açık uçlu sorular sorularak başlanması ve bunu takiben daha spesifik
sorularladevamedilmesiayrıcayardımcıolacaktır.Kısamesajgönderilmesigibielektronikhatırlatıcıların
kullanılmasınındailaçlarauyumunyükseltilmesindeönemliolduğugösterilmiştir.
Giriş
Gelişmiş ülkelerde kronik hastalıklarla yaşayan insanların yaklaşık % 50’si tedavi gerekliliklerine
uyumsuzluk göstermektedir.1 Koruyucu tedavi alan hastaların yine benzer bir bölümü ilaçlarını reçete
edilen şekilde kullanmamaktadır.2 Bazı hastalar kendilerine reçete edilen ilaçları kullanmaya
başlamamaktadır. İlaçlarını kullanmaya başlayanların büyük bir kısmı ise kullanmaya devam
etmemektedir. Hasta uyumsuzluğu, ilacın klinik uygulamadaki etkinliğinin klinik araştırmalardaki
etkinliğindendüşükolmasınınenbüyüknedenidir.
Uyumsuzluk, kasıtlı veya kasıtsız olarak iki grupta sınıflandırılabilir.3 Her iki neden de bireylerde
gözlenenuyumsuzluğakatkıdabulunabilir.
5
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Kasıtlı Yapılan Uyumsuzluk
Kasıtlı uyumsuzluk, bir hastanın ilaçlarını almamaya veya tedaviye yönelik tavsiyeleri
uygulamamayaaktifolarakkararvermesiolaraktanımlanmaktadır.Budurum,hastanınilaçkullanımına
yönelik genel bakış açısını ve hastalığın tedavi ediliş şekline veya tavsiye edilen tedaviye yönelik
endişeleriileilgilibireyselbakışaçısınıyansıtmaktadır.4 Astımlı99yetişkinvegençbireyüzerindeyapılan
bir araştırmada, önleyici ilaçlara uyumu öngören birkaç tema tespit edilmiştir. Belirlenen başlıca bu
temalar; tedavinin gerekliliğinin algılanması, güvenlik endişeleri, hastalığın kronik olduğunun kabul
edilmesi, tedavinin etkililiğine ilişkin inanışlar, astımın yönetiminden memnuniyet ve ilaçların kullanım
kolaylığıolarakbelirlenmiştir.5Arkadaşlarınveaileleringörüşleri,ilacınadversetkilerihakkındakigörüşler
ve advers etkiler ile ilgili yaşanmışlıklar kasıtlı uyumsuzlukta özellikle dikkat çekicidir. Geniş bir hastalık
yelpazesindekasıtlıolarakdiğerilaçtiplerineuyulmamasıüzerineyapılançalışmalardabenzersonuçlar
vermiştir.6Bubulgular,hastalarınkendideneyimlerininveönemverdikleriyakınlarınıngörüşlerininilaç
kullanımıhakkındakararvermekonusundakiöneminigöstermektedir.
Kasıtlı Olmayan Uyumsuzluk
Kasıtlı olmayan uyumsuzluk problemi hastalar tarafından planlanmamıştır. Sebepleri arasında,
yanlış anlama ya da unutkanlık ve reçeteli ilaçlara erişilememesi gibi hasta kontrolünün ötesindeki
faktörler bulunur. Yapılan birçok çalışma; tedavinin karmaşıklığının, bilişsel bozukluğun, maliyetin ve
diğer pratik zorlukların (örneğin ilaç şişelerinin açılması veya tablet yutma zorluğu) uyumu
azaltabileceğinigöstermiştir.
Uyumsuzluğun Saptanması
Tedaviyeuyumunsağlanamaması,hastanıntedavidenfaydasağlamapotansiyeliniazaltır.Ayrıca,
gereksizvepotansiyelolaraktehlikeliolanilaçlarınartmasınayolaçabilir.
Hekimler hastanın uyumsuzluğunu fark etmede yetersiz kalabilirler. Hipertansiyon için tedavi
edilen1169hastayıkapsayanbirçalışmada,hekimler,hastalarınyarısındanazındauyumproblemitespit
etmişlerdir. Bu hastaların eczanelerinin ilaç veriliş kayıtlarında önemli boşluklar olduğu bildirilmiştir.
Hekimler, çoğu zaman hastanın uyumsuz olduğunu fark etseler bile tedaviyi yoğunlaştırmaktadırlar.7
Hastalarherkonsültasyondauyumaçısındansorgulanmalıvetedaviyekötüyanıtherzamanayrıntılıbir
şekildesoruşturulmalıdır.Uyumuölçmekiçinbirtakımstandartanketlergeliştirilmiştir,ancakrutinklinik
kullanımdauygulanamamaktadırlarvebudurumdapsikometriközelliklerisınırlıdır.8
Azsayıdaçalışmada,hekimlertarafından,uyumsuzluğunsaptanmasıiçinfarklısorgulamaşekilleri
incelenmiştir.9-11 Etkilistratejilerarasında,hastanınuyumsuzluğadairkonuşmaveipuçlarınıyanıtlamada
hastanın kendi ifadelerini kullanan, uyumsuzluğun normalleştirilmesini ve açık sorularla başlanıp daha
spesifik araştırmalarla devam edilmesini içeren işbirlikçi bir yöntem bulunmaktadır (bkz. Kutu). Bir
çalışmada,atlanmışdozlarhakkındadirektsorularsorulmasınınuyumsuzluğunsaptanmasındadiğersoru
tiplerinden4katdahabaşarılıolduğugösterilmiştir.11Butespit,uyumuteşviketmekvebusorunlailgili
engelleriaşmakiçindahaayrıntılıbiraraştırmavetartışmailetakipedilebilir.
6
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Hekim:İlaçlarınızıkullanımınıznasılgidiyor?
[Hastanınilaçlarıiçinolağanadıkullanarakaçıksoru]
Hasta:Evet,iyi
Hekim:İlaçlarınızıdüzenliolarakalmayıunutmuyorsunuz,değilmi?
[Nazikçearaştırmasorusu]
Hasta:Evet,genellikle
Hekim:Birçokkişizamanzamanilaçlarınıalmayıunutabiliyor.
[Hastanınaraştırmasorusunaverdiğiyanıtayanıtverennormalleştiriciifade]
Hasta:Hmm
Hekim:Sonbirkaçhaftayıdüşünürsenizilaçlarınızıherhangibirdurumdaatladığınızoldumu?
[Doğrudanatlanandozlarısoranspesifikaraştırmasorusu]
Kutu.Konsültasyonsırasındailaçlarauyumhakkındasorularsorulması
Kasıtlı Yapılan Uyumsuzluğun Belirlenmesi
Sistematikbirçalışmaileuyumunartırılmasıiçinhastaeğitimi,ortakkararalmaveeczacıdesteği
dedâhilolmaküzerehastamerkezlimüdahaleleraraştırılmıştır.12Eğitimiiçerenmüdahalelerinçoğudaha
iyihastauyumuveartmışhastabilgisiilesonuçlanmıştır.Ancak,uyumüzerindekietkilerizamanlatipik
olarakazalmıştır.Ortakkararalmauygulaması(karardesteklerininkullanımıdadâhil)hastanınbilincini
artırmıştır, ancak uyum dört çalışmanın sadece ikisinde artmıştır.12 Eczane çalışanlarının hasta
ihtiyaçlarına göre ayarlanmış, genellikle hem yüz yüze hem de telefon ile görüşme şeklindeki
müdahaleleriiledeuyumatrmıştır.
Motivasyonelgörüşme,olumluniyetlerigüçlendirerekveolumsuzdüşünceleremeydanokuyarak
davranışdeğişikliğiniteşviketmeyiamaçlayan,hastaodaklıbirdanışmanlıkyöntemidir.Çeşitlikonularda
tutarlılığı artırdığı gösterilmiştir.13,14 Ancak, çalışmaların hepsi fayda göstermemiştir ve rutin klinik
uygulamalardakizamanbaskısıyönteminuygulanabilirliğinisınırlayabilir.15
Kasıtlı Olmayan Uyumsuzluğun Azaltılması
Kasıtlıolmayanuyumsuzluğaişaretedenmüdahaleler,uyumunönündekiengelleriazaltmayave
hastanınilacıreçeteedildiğigibialmabecerisinigeliştirmeyeçalışmaktadır.Çokgenişbiryelpazedefarklı
stratejilerincelenmiştir.
7
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Maliyet
Hastanınkendibütçesindençıkanilaçmasrafı,hastalarınilaçlaraerişmesindebilinenönemlibir
engeloluşturmaktadır.16AvustralyaİstatistikBürosu,sonzamanlardayapılanbiraraştırmada,hastaların
% 7,6'sının maliyet nedeniyle reçeteyle alınan ilaçları almayı ertelediği veya hiç almadığı bildirilmiştir.
Dezavantajlı alanlarda bu oran daha da yüksektir.17 Reçeteleme yapan hekimler, örneğin uygun
olduğundajenerikveyadahadüşükmaliyetliilacıreçetelemeyoluylamaliyetetkisiniazaltabilir.Eczacılar
da,dahadüşükmaliyetlieşdeğerilaçlarıönererekhastalarayardımcıolabilirler.
İlaçrejimi
Hastalarkullanmalarıgerekenilaçlarınsayısıveçeşitliliğinedeniilekafakarışıklığıyaşayabilirler.
Uyumun, ilaç rejiminin karmaşıklığı ile ters orantılı ilişkisi olduğu uzun zamandır bilinmektedir.18
Hekimler, ilaç rejimini mümkün olduğunca basitleştirmeyi hedeflemelidir. Özellikle uygun preparatın,
formülasyonun ve bireye özel paketlemenin ayarlanması aşamasında bir eczacı ile görüşülmesi faydalı
olabilir.19Budanışmanlık,başvurusıklığınınazalmasına,kombineilaçtedavilerininsunulmasınavehatta
bazıdurumlardareçetelenenilaçlarınazaltılmasınaolanaksağlayabilir.20
Hastalara, ilaçlarının ve ne zaman, günün hangi saatlerinde ilaçları kullanması gerektiğine dair
bilginin bulunduğu basılı bir listenin verilmesi uyumu artırmak açısından iyi bir uygulamadır. Alternatif
olarak hastaların ilaç kullanımını hatırlatıcı bir telefon uygulaması kullanması teşvik edilebilir. Hastanın
ilaç rejimini anlayıp anlamadığı mutlaka kontrol edilmelidir. Bilişsel bozukluğu olan hastalar için
uygulamada tedaviyi teşvik etmek veya tedaviye yardımcı olmak için bir bakıcı desteği alınması çok
önemlidir.
İlaçlar alınırken eşdeğer ilaçlarda marka değişikliği, hastada kafa karışıklığına neden olabilir.
Eczacılar,eşdeğerilaçlardareçetedekimarkalarıdeğiştirdiğitakdirdehastalarıeğitmekleyükümlüdürler.
Hekimlerde,hastayavebakıcıya,kendilerineeşdeğerilaçlardafarklımarkaseçeneklerisunulabileceğini
açıklamalıdır.
Sabitdozkombinasyonları,birdenfazlailacasahiphastalariçinyararlıolabilirvebazıdurumlarda
uyumu artırdığı gösterilmiştir.21 Kombine ilaçlarla tedaviye başlanmasının HIV ve diğer enfeksiyon
hastalıklarının tedavisinde başarıyı artırdığına dair güçlü kanıta dayalı çalışmalar bulunmaktadır.
Hipertansiyon gibi durumlar için birden fazla ilaçla tedaviye başlanması daha karmaşıktır, ancak tedavi
stratejisideğerlendirilmelidir.22
Hastahatırlatıcıları
Bir ilaç için alınması gereken bir tarih veya zamanı içerecek şekilde hatırlatıcı paketleme
yapılması,uyumunartırılmasındaetkilibiryoldurvetip2diyabetvehipertansiyondabiyolojiksonuçları
iyileştirdiğigösterilmiştir.23Haftalıkilaçkutuları,hatırlatıcıpaketlemeninbirçeşididirveözelliklebirden
fazlailaçreçetelenmişolanhastalariçinfaydalıdır.Ancak,herdurumiçinuygundeğildir.24Bazıilaçların
stabilitesi yeniden paketleme yapılması ile tehlikeye girebilir.25 Biliş, görme veya beceri zayıflığı olan
hastalar genellikle bunları kullanmada güçlük çekerler. İlacın eczacı tarafından tekrar paketlenmesi
hastaya yansıyan maliyeti artırabilir ve hastanın evde bölümlere ayrılmış bir kutuyu doldurması bazı
hatalaranedenolabilir.Ayrıcabugibikutular,çocuklariçinnadirengüvenilirdir.26
8
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Düzenli hatırlatıcıların, uyumu artırmada etkili bir strateji olduğuna dair güçlü kanıtlar
bulunmaktadır.27 Elektronik cihazlar bu konuda yardımcı olabilir. Rastgele kontrollü bir araştırmada,
astımlı 143 yetişkin hastanın tedavisi için, bağlı elektronik izleme cihazları olan flutikazon
propiyonat/salmeterol inhaler kombinasyonu kullanılmıştır. Cihaz, inhaler aktivasyonunu kaydetmiş ve
atlanmış dozlar için müdahale grubundaki kişilere günlük olarak iki kez hatırlatma yapmıştır. Altı aydan
uzun süre sonra, uyumun, müdahale grubunda kontrol grubuna göre % 50'den daha fazla olduğu
bulunmuştur.28
Kronik hastalığı olan erişkinlerde kısa mesaj kullanımını değerlendiren bir meta-analizde, 16
randomizekontrollüçalışmadamesajilehatırlatmanınuyumolasılığınıikikatartırdığıbulunmuştur.Kısa
mesajların uyumu artırmadaki etkisi, kişiselleştirme, iki yönlü iletişim veya günlük sıklık gibi mesaj
özelliklerinebağımlıbulunmamıştır.29
Yeni bilgi ve iletişim teknolojileri geliştikçe, uyumu teşvik etmek ve izlemek için yeni stratejiler
ortaya çıkmaktadır. Buna örnek olarak, yutulduğunda harici bir monitöre bir sinyal gönderen “akıllı
ilaçlar”verilebilir.Sinyal,otomatikuyumhatırlatıcılarınavebiruzlaştırmasisteminebağlanabilir.30
Sonuç
İlaçlar,kullanılmazlarsaetkilerinigösteremezler.Uyumsuzluk,isterkasıtlıolarakistersemaliyet,
karmaşıklıkveyaunutmakaynaklıolsun,azalmışetkinlikvebununsonucuolarakönlenebilirmorbiditeve
mortalitenin birincil nedenidir. Hem kasıtlı hem de kasıtsız uyumsuzluğun önlenmesi için kanıta dayalı
stratejilerbulunmaktadır.
9
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
Kaynaklar
1. SabatéE,editor.Adherencetolong-termtherapies:evidenceforaction.Geneva,Switzerland:World
HealthOrganization;2003.
2. Naderi SH, Bestwick JP, Wald DS. Adherence to drugs that prevent cardiovascular disease: metaanalysison376,162patients.AmJMed2012;125:882-7.e1.
3. Hugtenburg JG, Timmers L, Elders PJM, Vervloet M, van Dijk L. Definitions, variants, and causes of
nonadherence with medication: a challenge for tailored interventions. Patient Prefer Adherence
2013;7:675–82.
4. HorneR,WeinmanJ,HankinsM.Thebeliefsaboutmedicinesquestionnaire:thedevelopmentand
evaluationofanewmethodforassessingthecognitiverepresentationofmedication.PsycholHealth
1999;14:1-24.
5. Foster JM, Smith L, Bosnic-Anticevich SZ, Usherwood T, Sawyer SM, Rand CS, et al. Identifying
patient-specific beliefs and behaviours for conversations about adherence in asthma. Intern Med J
2012;42:e136-44.
6. LabaTL,EssueB,KimmanM,JanS.Understandingpatientpreferencesinmedicationnonadherence:
areviewofstatedpreferencedata.Patient2015;8:385-95.
7. Meddings J, Kerr EA, Heisler M, Hofer TP. Physician assessments of medication adherence and
decisionstointensifymedicationsforpatientswithuncontrolledbloodpressure:stillnobetterthan
acointoss.BMCHealthServRes2012;12:270.
8. Lam WY, Fresco P. Medication adherence measures: an overview. Biomed Res Int
2015;2015:217047.
9. Steele DJ, Jackson TC, Gutmann MC. Have you been taking your pills? The adherence-monitoring
sequenceinthemedicalinterview.JFamPract1990;30:294-9.
10. Bokhour BG, Berlowitz DR, Long JA, Kressin NR. How do providers assess antihypertensive
medicationadherenceinmedicalencounters?JGenInternMed2006;21:577-83.
11. Callon W, Saha S, Korthuis PT, Wilson IB, Moore RD, Cohn J, et al. Which clinician questions elicit
accurate disclosure of antiretroviral non-adherence when talking to patients? AIDS Behavior
2016;20:1108-15.
12. KuntzJL,SaffordMM,SinghJA,PhansalkarS,SlightSP,HerQL,etal.Patient-centeredinterventions
to improve medication management and adherence: a qualitative review of research findings.
PatientEducCouns2014;97:310-26.
13. VanBuskirk KA, Wetherell JL. Motivational interviewing used in primary care. A systematic review
andmeta-analysis.JBehavMed2014;37:768–80.
14. Hill S, Kavookjian J. Motivational interviewing as a behavioral intervention to increase HAART
adherence in patients who are HIV-positive: a systematic review of the literature. AIDS Care
2012;24:583-92.
15. FosterJM,SmithL,UsherwoodT,SawyerSM,ReddelHK.Generalpractitioner-deliveredadherence
counseling in asthma: feasibility and usefulness of skills, training and support tools. J Asthma
2016;53:311-20.
16. SinnottSJ,BuckleyC,O’RiordanD,BradleyC,WheltonH.Theeffectofcopaymentsforprescriptions
on adherence to prescription medicines in publicly insured populations; a systematic review and
meta-analysis.PLoSOne2013;8:e64914.
17. AustralianBureauofStatistics.4839.0-PatientexperiencesinAustralia:summaryoffindings,201516.15November2016.[cited2017Jul1]
10
TürkiyeAkılcıİlaçKullanımıBülteni
Cilt:4Sayı:10Ekim2017
18. VermeireE,HearnshawH,VanRoyenP,DenekensJ.Patientadherencetotreatment:threedecades
ofresearch.Acomprehensivereview.JClinPharmTher2001;26:331-42.
19. CooperJA,CadoganCA,PattersonSM,KerseN,BradleyMC,RyanC,etal.Interventionstoimprove
the appropriate use of polypharmacy in older people: a Cochrane systematic review. BMJ Open
2015;5:e009235.
20. LeCouteurD,GnjidicD,McLachlanA.Deprescribing.AustPrescr2011;34:182-5.
21. WebsterR,PatelA,SelakV,BillotL,BotsM,BrownA,etal.Effectivenessoffixeddosecombination
medication(‘polypills’)comparedwithusualcareinpatientswithcardiovasculardiseaseorathigh
risk: a prospective, individual patient data meta-analysis of 3140 patients in six countries. Intern J
Cardiol2016;205:147-56.
22. National Heart Foundation of Australia. Guideline for the diagnosis and management of
hypertensioninadults-2016.Melbourne:NationalHeartFoundationofAustralia;2016.[cited2017
Jul1]
23. Mahtani KR, Heneghan CJ, Glasziou PP, Perera R. Reminder packaging for improving adherence to
self-administeredlong-termmedications.CochraneDatabaseSystRev2011:CD005025.
24. ElliottRA.Appropriateuseofdoseadministrationaids.AustPresc2014;37:46-50.
25. Haaywood A, Llewelyn V, Robertson S, Mylrea M, Glass B. Dose administration aids: pharmacists’
roleinimprovingpatientcare.AustralasMedJ2011;4:183–9.
26. BarkerR.Whenischild-resistantpackagingnotchildresistant?AustPrescr2013;36:194.
27. SchedlbauerA,DaviesP,FaheyT.Interventionstoimproveadherencetolipidloweringmedication.
CochraneDatabaseSystRev2010:CD004371.
28. Foster JM, Usherwood T, Smith L, Sawyer SM, Xuan W, Rand CS, et al. Inhaler reminders improve
adherence with controller treatment in primary care patients with asthma. J Allergy Clin Immunol
2014;134:1260-8.e3.
29. Thakkar J, Kurup R, Laba TL, Santo K, Thiagalingam A, Rodgers A, et al. Mobile telephone text
messaging for medication adherence in chronic disease: a meta-analysis. JAMA Intern Med
2016;176:340-349.
30. Granger BB, Bosworth H. Medication adherence: emerging use of technology. Curr Opin Cardiol
2011;26:279–87.
11