uluslararası đktđsat

ULUSLARARASI ĐKTĐSAT
Yrd.Doç.Dr.Dilek Seymen
DEÜ.ĐĐBF
Đktisat Bölümü
Giriş ve Temel Kavramlar
Ülkeler niçin ticaret yaparlar?
Đktisadın alt bölümleri ve bunlar
arasında dış ticaretin yeri
Reel-pür-soyut ticaret teorisi
Moneter dış ticaret teorisi
Pozitif-normatif dış ticaret teorisi
Dış Ticaret Politikası
Uluslararasi Đktisat
International Economics
Uluslararası Ticaret Teorisi
International trade theory
Pür, Reel, Soyut
Dış Ticaret
Teorisi
Moneter Dış
Ticaret Teorisi
Öd. Blanç
Blançosu
Pozitif
Normatif
Döviz Piyasasi
Milli gelirgelir-dış
ticaret
Uluslararasi Ticaret Politikası
Theory of International trade policy
Diş
Diş Ticaret
Politikasi Araç
Araçlari
ve Etkileri
Uluslararasi
Ekonomik Kuruluş
Kuruluşlar
ve Etkileri
Uluslararasi
Ekonomik
Bütünleş
nleşme
Ülkeler Neden Ticaret Yaparlar?
Uluslararası iktisadi faaliyetleri, ülke içi iktisadi
faaliyetlerden ayıran nedir?
Farklı ulusların varlığı;
-farklı ulusal paraların varlığı,
-ekonomik sistem farklılığı
-farklı dil, kültür, din ve tarihi değerler…
-gelişmişlik farklılıkları (teknoloji, vasıflı işgücü..)
-uluslararası fiyat farklılıkları
-uluslar arası mal farklılaşması
Üretim faktörlerinin ülkelerarasında mobil olmayışı bu
faktörlerle üretilen mal ve hizmetlerin nispeten mobil oluşu
Yerli üretimin yetersizliği;
- doğal kaynakların yeryüzünde dengesiz dağılımı,
- teknik bilgi ve uzman işgücü yetersizliği
Coğrafi uzaklık ve ulaştırma masrafları
Merkantilizm
1450 –1750 Ortaçağ Sonrası- Sanayi devrimine kadar
Đlk Đktisat Doktrini ve Politikası (Ticari Kapitalizm)
Ortam:Feodalizmin yıkılışı ve milli devletlerin kuruluşu
Coğrafi Keşifler ve yeni buluşlar, Avrupa ticaretinin
gelişmesi
Güçlü devletlerin kurulması yönünde merkantilistlerin
görüşleri:
-Tüccarın çıkarı ile ulusal çıkarlar çakışmaktadır; Ticari
Merkantilizm, ticari kapitalizm
-Güçlü nüfus; güçlü donanma, sanayi (imalat) için ucuz
emek,
nüfus artışı
-Para (altın ve gümüş); mevcut rezervlerin artırılması,
ihracat yoluyla altın arzı artışı, sömürgecilik…
-Aktif ticaret bilançosu; ihracat desteklenmeli, ithalat
kısıtlanmalı
-Devlet müdahalesi, iktisadi milliyetçiliğin temelleri…
-Đmalat sanayiinin gelişimine destek, tarım ihmal edilmiştir.
Merkantilizme Yöneltilen Eleştiriler;
Aktif ticaret bilançosu görüşündeki
çelişkiler: ülkede üretim ve tüketim malları
kıt iken, altın ve gümüş bolluğu, enflasyon
(J.Bodin), ithalata getirilen aşırı
kısıtlamalar,
Tarım ihmal edilmiştir (sanayinin
hammaddesi)
Sanayileşme ve aktif ticaret bilançosu
çelişkisi: sanayileşme belli ölçüde yatırım
malı ithalatını zorunlu kılmakta
Fizyokrasi
Merkantilizme tepki olarak doğmuştur.
Đnsan tabiatın bir parçasıdır ve tabiat kanunları onun için de
geçerlidir,
Servetin kaynağı toprak ve tarımsal üretimdir,
Net hasılayı yaratan tek faaliyet tarımdır,
Toplum üç sınıfa ayrılır: toprak sahipleri, sanayici ve
tüccarlar, çiftçiler
Tek vergi politikası uygulanmalıdır,
Diş ticaretin başlıca görevi tarım ürünlerine dış alemde yeni
mahreçler bulmak ve bunların ihracatını arttırmaktır,
Ülkeye avantaj kazandıran sanayi malları ihracatı değil, tarım
ürünlerinin ihracatıdır.
Bu nedenle tarım ürünlerinin satışını sınırlayan engeller
kaldırılmalıdır.
Ticaretin amacı tarımsal fiyatları düşürmek değil, yükseltmek
olmalıdır.
Fizyokrasiye yöneltilen eleştiriler;
Zamana ve mekana bağlı olmayan evrensel iktisat
kanunları geliştirmeye uğraşmışlardır,
Üretimi net hasıla yaratmak olarak tanımlamıslardır.
Đktisat politikalarında aşırı liberal davranmışlardır,
Tek vergi politikası devletin masraflarını sadece bir
kesimin üzerine yüklemişlerdir.
Dünya Ticareti Đle Đlgili Temel
Değerlendirmeler
Tablo 1: Dünya Ticaret Hacmi, 1965-2009 (Yıllık yüzde değişim)
Kaynak:
Dünya
Ticaret
Örgütü,
World
Trade
Report
http://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/anrep_e/world_trade_report10_e.pdf,
[18.10.2010].
2010,
s.20,
Tablo 2: OECD Ülkelerinde Reel GSYĐH ve Ticaret Artışı, 20082009 (Yıldan Yıla Yüzde Değişim)
Kaynak:
Dünya
Ticaret
Örgütü,
World
Trade
Report
2010,
http://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/anrep_e/world_trade_report10_e.pdf, s.22, [18.10.2010].
Tablo 3: GSYĐH ve Bölgelere Göre Ticaret, 2007-2009 (Yıllık
Yüzde Değişim)
Kaynak:
Dünya
Ticaret
Örgütü,
World
Trade
Report
2010,
http://www.wto.org/english/res_e/booksp_e/anrep_e/world_trade_report10_e.pdf, s.24, [18.10.2010].
Tablo 4: Dünya Ticaretindeki ve GSYĐH’ndaki Artış, 19992009 (Yıllık Yüzde Değişim)
Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, World Trade Report 2010, http://www.wto.org/english/ res_e/ booksp
_e/anrep_e/world_trade_report10_e.pdf, s.24, [18.10.2010].